Dat Archiv vun't Natuur-Notizbook

Na de aktuellen Notizen: Hier.
— Mailt Se uns, wenn Se ok en Naricht orr Beobachtung bidragen wüllt!

De Duvenkropf

22.6.14 . Duvenkropf — dat Liemkruut op den Liem gahn

De Bloom wasst bi mien Fründin in ehr'n Goorn. Se tellt to de Liemkrüder. Kunnst meist för en witte Daglichtnelk hollen. Aver se sehg doch wat anners ut. Dat weer en "Taubenkropf", op Platt denn ja wohl Duvenkropf. De Daglichtnelk harr nich ganz so grote un apattig Kelchbläder.

Daglichtnelke links un Duvenkropf rechts

Dat Taubenkropf-Liemkraut hett ok noch anner Naams: Gewöhnliches Liemkruut (kannst up den Liem gahn), upblaast Liemkruut, Klatschnelk oder Knirrkohl. Dat is en Nelkengewächs.

Duvenkropf links un Daglichtnelke rechts sünd beid Nelkenplanten

Rode Daglichtnelke

Bit dorto heff ik blots de witte un de rode Daglichtnelk kennt. Dat upblaaste Liemkruut heff ik dat eerst Mal in den Goorn vun mien Fründin sehn. Ik weer ganz begeistert. Heff ok enen Aflegger kregen. De is aver leider in mien Goorn nich anwussen.

Witte Daglichtnelke

Düsse dicken upblaasten Kelchbläder harrn mi dat andahn. Glieken se doch meist enen lütten Luftballon. Zartlila Adern trocken sik över den Ballon as en Netz. Ünnen weer de Ballon apen un witte Blödenbläder keken ut dat Lock. De Hummeln un Immen müssen enen langen Rüssel hebben, üm an den Nektar to kamen. Sülvst ahn Blödenbläder weer dat noch en smucke Bloom.

Duvenkropf

Nu weet ik, dat is dat Taubenkropf-Liemkruut. Dorbi kleevt dat gor nich — dor hett de Naam uns glatt liemt! Rüken deit de Bloom eerst gegen Avend. De Duft is för de Nachtfalter. De Taubenkropf is en ganz gewöhnlich "Wiesenbloom".

12.6.14 . Akeleiblättrige Wiesenraute

Thalictrum aquilegiifolium, Familie Hahnenfußgewächse (Ranunculaceae)
Anner Namen: Amstelraute

Kortens bummel ik mal in alle Ruh dörch den hübschen Buurngoorn bi de Dunkersche Kaat in Bosau. Dor füll mi en Plant up. Se weer so üm un bi 1.50 hooch un wenn ik ehre grönen Bläder bekeek, ja, denn weer dat ene Akelei. Man wenn ik ehre Blöden ankeek — nee, denn weer dat bestimmt keen Akelei. Ganz un gor nich!

De Lüüd in Bosau harrn en Insehn mit Lüüd as mi, se harrn en lütt Schild bi de Plant in de Eerd piekt, un dor stünn up: Akeleiblättrige Wiesenraute.

"Akeleiblättrige Wiesenraute" is doch würklich en schöön Naam, en wunnersam Naam! Tohuus heff ik in miene ollen Krüderböker blädert. Veel heff ik nich funnen över disse Plant. De Bläder — de utseht as de vun uns Akelei — hebbt enen gelen Farvstoff in sik. Dormit hebbt uns Vöröllern Wull farvt.
Un wiel de Volksmund ok "Kaisertee", "Brusttee" orrer "Lungenkruut" to de Akeleiblättrige Wiesenraute seggt, nehm ik mal an, dat uns Vöröllern dit Kruut as Help bi Lungenbesweer bruukt hebbt.

Mi maakt dat jümmers veel Spaß, dörch den Buurngoorn in Bosau to bummeln. Ik heff veel Freud an all de blöhen Planten — un ik entdeck jümmers mal weller wat Nieges, as ditmal.

9.6.14 . Unwäärer an Pingsten

Schwere Gewirrer duern nich lang, heit dat in ein Bauk von dei schönsten Buuernrägeln, un ook steiht dorin: Na ein Ungewirrer kümmt Sünnenschien. — Nich ümmer stimmen dei Buuernrägel, heww ick mi oewertüücht. Doch dittmal an Pingsten stimmt.

Wi sitten mit dei Familie ann Kaffeedisch tau spären Nahmiddach, laaten uns denn Kauken, Kaffee, Tee un Kakao gaud schmecken. Jemand uut dei Rund steiht mal up un kiekt uut Finster na Süden hen, kümmt trüch un röppt: „De Himmel oewer Rostock is ganz swart!“ Wi belaten dat dorbi un räden wierer, doch na teihn Minuten seihn wi in Westen denn swarten Himmel mit ein gewaltich Wolkenwalz in Halwkreis langsam up uns Hochhuus taukamen. Bit nah Warmin hen trecken die Wolken un verdüüstern ganz allmählich dei Landschaft, blots ganz ann vörn an Enn sünd noch helle Reste vonn Sünnenschien tau seihn.

Nu geiht alles fix un denn geiht dat Pladdern vermengt mit dullen Windböen los. Dei groten Finsterschieben up unsen Balkon fangen an tau kloetern. Ick mütt sei taumaaken un mit dat Fotografiern uphüürn. Denn geiht datt Prasseln los, dei Rägendruppen loopen nur so de Schieben runner. Buuten rägend dat. Dei Natur kann sick freuen, denn up dissen Rägen harr sei schon länger täuwt, dormit sei ehr Greun mit Waarer versorgen kann.

Nah ein Stunn is allens vörbi un in Rostock schient werrer dei Sünn. So wie dat dei Buuernrägel ook feststellt harr. Dei Luft is sauber un ein bäten keuhler – wi freuen uns.

Woso schall ik denn nich...

8.6.14 . Pingstvagel!

Wat weer dat? Dor harr doch even wat an mien Finster kloppt. Weer dor en Brummer gegen de Schiev flagen? Ik schreck vun mien Arbeit an den PC hoch. Ik keek mi noch üm, kunn aver nix wies warrn un möök wieder.

...an't Fenster kloppen, wenn ik will?

Mit di snacken do ik dorwegen noch lang nich...

Na'n korten Ogenblick klopp wedder wat gegen de Schiev. Nu güng ik de Saak wat genauer na. Dor seet dor doch en lütten Vagel in den Rosenstock ünner mien Finster. Mit sien plietschen Ogen keek he mi an. Sehg ut, as wenn he mit mi snacken wull.

...kannst lang raden, wo ik heten do!

Mit mien Arbeid an den PC weer dat ut. Nu müss ik doch eerstmal kieken, welkeen dor mit mi snacken wull. Dat weer en Grasmückenoort. Sehg ut as de Zilpzalp. Den harr ik annerletzt ok al mal ropen höört. Wull he mi frohe Pingsten wünschen?

Ach wie gut, dass niemand weiß, wie ich kleiner Vogel heiß!

He leet mi aver nich veel Tiet, dat ik em wat genauer ünnersöken kunn. He flöög dorvun.

För mi weer dat de Pingstvagel! En Pirol weer dat nich, dat wüss ik. Den harr ik in de Natuur noch nich to sehn kregen. Un de Pingstvagel mutt ja nich jümmers de Duuv ween mit den hilligen Geist. Ditmaal weer dat villicht mien lütte Gast in'n Rosenbusch.

"Oooh! Leevste, schöönste Damen! Woneem sünd ji? Ik heff so'n Lengen na ju..."

30.5.14 . Poggenkonzert!

De Wind weer inslapen un de Sünn güng to Roh. De Schummertied harr anfungen. Sogoor de Klock vun Kirchturm weer to höörn, so still weer dat. Se sloog de neegst Stunn an. Quark, quark, quaaark——, keem dor en Stimm vun den Diek, de achter unsen Goorn liggt.

"Wat? En opblasen Keerl hett se mi nöömt? Hach, dat maakt mi soo an!"

En tweete Stimm full in. Dat duur nich lang, dor geev dat mit vele Stimmen en richtig Poggenkonzert.

"Oooh! Ik schall nich so blasiert ween, seggt se! Ach, wenn se mi so de kole Schuller wiest, dat maakt mi hitt!"

Ganz sachte slieker ik mi an den Diek. Dat Quarken wöör luder. De Diek weer ganz mit Seerosenbläder todeckt. Mank de Bläder dükern Poggenköpp up. De witten Swimmblasen heven sik goot vun de grönen Seerosenbläder af. Quark, quark!, keem immer wedder en Poggenstimm. All repen se na en Fru.

"Komm doch, liebe Kleine, sei die Meine heute nacht! — Ja, wi Poggen sünd Machos. Hest dat nich wüsst?"

"Nu kaam doch, Leevste, heff di nich so!"

Een Pogg seet meern up en Seerosenblatt, so as wenn he up den Diek dat Seggen harr. He puss sien Swimmblasen up un quark.

"Och du Schöne, nu wees doch keen Frosch!"

Mit enen groten Satz jump he denn in't Water glieks up den Rüüch vun en Fru! De sööch aver dat Wiede. He achteran un wedder jump he up den Rüüch vun de Fru. Nu klammer he sik mit de langen Achterbeen an ehr fass. He leet se nich wedder los. He weer so swoor, dat he se meist ünnert Water düker.

"In Wohrheit sünd wi avers Prinzen! "

En annern Pogg sööch ok en Fru un jump vun Seerosenblatt to Seerosenblatt. Endlich harr he ok en Fru funnen. De ganze Diek weer in Hochtiedsstimmung. Bit laat in de Nacht kunn man dat Quarken vun de Poggen höörn. Dat weer so luut! Oftins stöör dat de Minschen in de Naverschap. — Wi aver freut uns ümmer.

"Nee ok, dor warrst ja rein lachhaftig antosehn, wenn di de Wind..."

24.5.14 . Avendleed bi Wind

Up dat hüüt bi den stiefen Wind mit dat Avendleed vun de Amsel wat warrd? Ik weet nich so recht. De kann sik ja gor nich up de böberste Spitz vun de Dann hollen!

"...de Feddern vun achtern üm'n Mors puusten deit! Is doch pienlich!"

"Un nu smitt mi dat meist vun'n Ast! Huch!"

Aver se keem wedder anflagen. Flatter üm den Dannenboom un balanceer up de Spitz. Endlich harr se dat schafft. Krall sik an de Dannennadeln fast un smetter wedder ehr Avendleed. Dat weer en reine Freud. Ut Navers Goorn keem sogoor en Anter.

"Puh, graad noch mal goodgahn! Nu fix singen!"

"Singen! Singen!"

Neegsten Dag harr se dat lichter. De Wind weer inslapen un de Avendsünn warm ehr dat Fedderkleed. De gele Snavel lüüch richtig in de Sünn. Kunnst sehn, dat ehr dat Singen Freud möök.

"Dat wull ik ju bloots mal seggen! Goodnacht!"

Un so geiht dat jeden Avend. Sülvst Regen kann de Amsel nich dorvun afhollen, uns en Ständchen to bringen. Wi hebbt ehr enen Naam geven. Dat is unsen Caruso!

Gestatten: Graf Wöps!

18.5.14 . Graafwöps

De Sünn harr mank al de griesen Wulken en Lock funnen. Dat hebbt glieks al de lütten Sünnenanbeter mitkregen. De lütten Deerten summen üm de Hortensie. De groten Bläder harrn warme Placken vun de Sünn. Dat harrn de lütten Deerten glieks spitz kregen.

Dröff ik vörstelln: Gräfin Wöps!

Lütte Misshelligkeiten ünner Eddellüüd, nix Besünners!

Wat dor up en Hortensienblatt seet, müss ik mi ankieken. Weer dor am Enn al en Wöps mank? Dat kunn wull nich angahn. De Liev harr meist de glieken swattgelen Striepen as en Wöps. Aver de Wöps harr nich so lange Föhler. Ok weer de Kopp anners. Oder weer dat doch en Wöps?

In mien Insektenbook heff ik dat Deert funnen. Dat weer en Graafwöps. Un nich blots een! Dor flögen eenige mank de verscheden Planten in mien Blomenrabatt. Un ik kenn se al vun fröher. De weer'n doch schon mal in mien Goorn. Dor harr'n se sik den Lünkendisch utkeken.

Un hier kümmt Komtess Wöps!

Nu seten welk up de Bläder vun de verscheden Planten inde Sünn. Up dat ene Blatt seten sogoor twee vun de Graafwöpsen. De kregen sik glieks in de Hoor. En vun de beiden full up de Eer. De anner bleev up dat Blatt sitten. Hett so richtig den Sünnenschien genaten, weer en Sünnenanbeter.

De Graafwöps is en flietigen Goornarbeider. Graaft sik Eerdlöker un leggt ehr Eier dor af. In mien Rasen weern lütte Eerdhümpel to sehn. Dor harr seker en Graafwöps Löcker för ehr Eier buddelt . In de Blomenrabatt weern ok welk togang. Dor heff ik mank de Blomen en Lock in de Eer funnen. En fardig Nest för dat Freten vun de Kinner. Bavenöver up en Blatt seet de Uppasser un keek mi mit grote Ogen an.

De Uppasser, mien Hoffmarschall, un de Arbeit, de he överwacht

Is ja rein to'n Koppstahn!

Ok in afstorven Holt bohrt se Löcker, dat sünd keen Goornarbeider, dat sünd Holtarbeider. Sleept dood makte Deerten in dat Lock un leggt in dat Deert en Ei. Dat is denn dat eerst Freten för de Kinner. Se sülvst leevt vun den Nektar vun de Blöden un vun Pollen.

Een Lock in Grootopnahm

Goot, dat ik se endlich mal genauer bekeken heff. Un ik heff se wohrhaftig wedder kennt! Ob de Goornarbeider Nakamen vun de Holtarbeider sünd?

18.5.14 . De Kuckuck röppt

Hüüt is schients de Dag för'n Kuckuck, de Kuckucksdag.

Al fröh an'n Morgen, as ik de Zeitung in rinhaal, reep he sien "Kuckuck, kuckuck!" Oh, heff ik bi mi dacht, mal höörn, wo oft he sienen Namen röppt. In mien Kinnertiet hebbt wi seggt, so oft as de Kuckuck röppt, so veel Johrn warrt wi noch leven. Hüüt morgen hett de Kuckuck twölv Mal ropen.

Man later, as ik in unsen Goorn beten wat rümhanteer, dor reep uns Kuckuck jümmers noch. Un nu höör ik sienen Fröhjohrsgesang al weller.

An'n 15. harrn wi ja de "Kolle Sophie", den letzten Dag vun de Ieshilligen. Sophie kann helpen gegen late Fröste un se soorgt för godet Wassen vun de Feldfrüchte.
Un Sophie maakt ehrn Naam würklich Ehr: neegst Morgen hebbt wi week Luft, milde Luft, de Sünn schient un — as ik al seggt heff: De Kuckuck röppt.

11.5.14 . Woto so wiet weg? Dat Postelein blöht hier

Annerletzt müss ik unbedingt niege Farbkatuschen för mien Drucker hebben. Wi müssen dorto in de Stadt. Bi herrlich Weder möök ik mi mit mien Mann up den Weg. Torüch föhrn wi dörch den Wohld. De Sünn schimmer dörch dat frische Maigröön an de Bööm. An Wegrand strahlen överall de witten Placken vun de Steernmiere. Dat Witt heev sik besünners goot vun dat frische Gröön af. An't Enn vun unsen Weg lüüchen de gelen Teppiche vun de Rapsfeller.

An Wegrand stünn en Bank. "Kiek mal! De is as för uns maakt!", meen mien Mann. Glieks stell ik den Wagen an de Kant. Vun de Bank harrn wi enen wunnerboren Blick wiet in't Land. Un wat hier allens üm uns rüm wasst! Mank Steernmiere weern lütte wilde Stiefmütterchen to finnen. Ik heff eens för mien Mann plückt un em dat in de Hand geven. He bekeek sik dat genau. "De heff ik as Kind ümmer för mien Modder plückt!", sinneer he.

"Kiek mal, wat is dat dor för en Bloom? Kennst du de?", fraag he mi un wies dorna. Ik harr de Plant noch gor nich sehn. Oh ja, de kenn ik. Aver wi heet de blots noch? Den Naam harr ik vergeten. "Weetst du, de hebbt wi in den Goorn vun Fru Schimmel sehn. De hett ümmer Salat dorvun maakt. De weet seker den Naam. Ik mütt se vun tohuus anropen." — Nu müssen wi aver wieder.

De Paus up de Bank hebbt wi richtig genaten. Wat hebbt wi allens höört un sehn! De lütten Vagels jubileern, Bottervagels gaukeln in Sünnenschien hin un her un Hummeln summen vun Bloom to Bloom. Dat weer en richtig lütt Beleevnis. Wat mööt wi grote Reisen maken, wi hebbt doch alles hier.

Tohuus heff ik denn glieks bi Fru Schimmel anropen un na den Naam vun de Plant fraagt. Postelein heet se, is dat nich en smucken Naam? Bi Wikipedia findt man se ünner "gewöhnliches Tellerkraut". Ut en Blatt wasst an en zorten Stengel lütte witte Blomen. Süht wohrhaftig ut, as wenn se up en grönen Töller liegt. De Plant kümmt ursprünglich ut Nordamerika. Se is winterhart un wöör vun de Indianer as Wintergemüse eten.

Siet eenige Johr'n is de Plant Postelein nu ok bi uns tohuus. Wi hebbt de Plant dat eerst Mal in Meckelnborg in Goorn vun den Schimmelhoff sehn. Un dor weer dat dat leevste Wintergemüse vun unsen lütten Fründ Johannes. He hett uns vör dree Johr den Hoff vun sien Öllern wiest. He weer eerst fief Johr old un wüss al recht goot in de Natuur un den Goorn Bescheed. Sien Modder harr dormal keen Tied för uns, se weer bi't Kokenbacken.

Johannes vun den Schimmelhoff

Postelein-Blatt mit Blööt

Un nu sünd wi up uns lütte Utfohrt dat eerst Mal Postelein an Wegrand wies woorn! Mien Modder hett al ümmer mit Goethes Wöör seggt: "Warum in die Ferne schweifen? Das Gute liegt so nah!"

Se sünd landt!

2.5.14 . Aantenbesöök

Al wedder kreisen twee Aanten schnatternd över mien Goorn. Nu lannen se ünnen bi de Vageltränke. Dat Water vun de Tränke blenker in Sünnenschien. Dat harr se wull anlockt. Aver dat weer doch keen Diek! Villicht harrn se ok blots Döst.

Man eerstmal allns bekieken — un deegt een drinken!

Un jümmers op't Kiwief!

Denn watscheln se över den Rasen bit an de Terrass. Dor ünnersöchen se ok noch de beiden Vageltränken. De Aantenfru vörnweg. As treuen Ehemann watschel he ümmer achterna. Se söchen wull enen Placken, nehm se ehr Nest bugen kunnen. Aver dat weer wull allens nich dat Richtige.

Se nimmt noch'n depen Toog

Herr Amsel (baven) un Herr Aant (nerrn)

"Afmarsch!", kommandeert Madam

Na denn mutt dat sachts ween!

Dorna güng dat wedder na de ünnere Tränke. De viseteeren se nochmal wat ganauer un snattern miteenanner. Ehr'n Döst harrn se löscht, aver för en Nestbu nehm se ehr Eier leggen kunnen, weer hier in düssen Goorn nich de richtige Placken. Se nicken sik mit de Köpp to, breden de Flünken ut un flogen dorvun.

27.4.14 . Veer Weken fröher!

Dütt Johr hett mi dat Leven vun de Göös fröher as sünst na den Diek gahn laten. De fief Gössel vun verleden Johr leevten noch as "Verlobte" tosamen. Se kunnen eerst in neegst Johr Kinner kriegen. Se weern al dor un snattern miteenanner üm de Wett. Passen up, dat de Swaans nich in de Neegde vun ehr Nest kemen. Dor weern wedder de beiden "Öllern" introcken.

Gau weg! Noch gauer!

Un nu hebbt se ok al ehr lütten Kinner vörstellt. Dittmal weern dat söss Gössel. Veer Weken fröher as verleden Johr! Mien Naver hett mi de Naricht mitdeelt. Dor müss ik doch glieks na den Diek un de Gooskinner bewunnern.

De stolten un wachsamen Öllern

Un wohrhaftig plücken de Öllern mit ehr Kinner dat frische gröne Gras an den Diek. Ganz vörsichtig slieker ik mi neger an de Goosfamilie ran. Dat harrn de Öllern aver furts mitkregen. Beide böörn ehr'n Kopp, keken na mi un snacken miteenanner.

Endlich wedder in Roh freten!

Hellwaak söchen se lever dat Wiede. Ehr Kinner nehmen se twischen sik. So kunnen se beter uppassen. Un denn marscheern se wieder. Eerst as ik wiet noog weg weer, hebbt se wedder Gras freten. De Göös sünd gode Uppasser!

27.4.14 . De geele Johrstiet

De Raps blöömt un veele Blomen, besünners de Hunnenblomen up de Wieschen dreegt ehr geel Kleed. Lücht mit de Sünn üm de Wett. Dat is en Freud, dörch de Natuur to föhrn. In de Auwoolden blöömt jede Menge Kohblomen. De gefallt mi ümmer ganz besünners. An meist jeden lütten Watertümpel wasst to düsse Johrestiet de Kohblomen. De hochdüütsche Naam "Sumpfdotterblume" seggt uns dat.

Links Wauwau, rechts Muh (Hunnenblomen un Kohblomen)

Ik heff mi wedder en poor vun de Kohblomen plückt. Dorbi heff ik mi natte Fööt haalt. De Kohblomen staht nu in enen brunen Toonputt up den Terrassendisch. De gele Klöör maakt sik goot in den brunen Putt. De as en Hart formten groten grönen Bläder sünd blank un glänzt in Sünnenschien. Süht meist ut, as weern se frisch putzt woorn.

De Kohbloom tellt to de Hahnenfootplanten. Fief grote gele Blödenbläder wasst in de Meern üm de Staubgefäße un faat se in. Mit ehr Farv lockt de Kohblomen Flegen, Immen un Käver an. De sorgt dorvör, dat dat in neegst Johr wedder niege Kohblomen gifft.

In't Mittelöller hett man de Kohbloom Töverkraft naseggt. In de Walpurgisnacht sammelte Blöden sullen mit ehr upfallend gele Farv böse Geister verdrieven.

25.4.14 . Hartriegel

Nu sünd se weller dor, de botterblomengelen Wischen mit de witten Gänseblöömchen-Placker dormank. Un up Navers Rasen is dorto överall dat zorte lichte Wischenschuumkruut to sehn.

Man vör allen steiht up Navers Rasen en lütt wunnerhübsch Boom. He sitt nu — in disse Johrstiet — över un över vull helle Blöden. Kunnst meist denken, mirrn up'n Rasen hett sik en Sneeböö uphümpelt. Bläder hett he noch nich, de lütt Boom un uns Naversch seggt, se hett em vör poor Johr schenkt kregen und dat is en Hartriegel, en Amerikaansch Blomenhartriegel — Cornus florida.

Ik heff leest, dat in Amerika elkeen Staat sien egen Boom hett un de Blöden-Hartriegel, de höört to den Staat Missouri. Kann ik verstahn, denn de Blöden sünd schöön, ganz slicht, ganz schöön.

Kortens weern wi mal weller in unsen Schoolgoorn hier in Lübeck un dor heff ik ok enen Hartriegel funnen. De Blöden sehgen ut as witte lütte Lampions. Se weern noch nich ganz upklappt so as bi unsen Naver. Ok richtig schöön!

De "Lange Anna" in'n Goorndiek

16.4.14 . De Köcherfleeg

Buten hebbt wi Aprilwedder von Feinsten, dor sit ik leever in't Huus un schrief mool wat över de Köcherfleeg.

Op uns Terrasse hebbt wi een lütten Tümpel. Bi't Afkeschern von Loof güng mi een sünnerbores Buwark in't Nett. Ut lütte Holtstücke un afbroken Nodeln von een Zypresse, de an Diek steiht, weer een sonnerbores Huus to sehn, dor kann di de "Lange Anna" von Helgoland infallen. Bloots, an een Enn von düssen Köcher, dor keken dree Been von de Larve rut.

Links: De Köcherfleeg ünnerwegens mit ehr bizarr Köcherhuus;
rechts: De Köcherfleeg klabastert endlich rut ut den Köcher

De fertige Köcherflegenpopp

De Köcher is an beide Sieden open, dormit Woter dörchlopen kann un so de Larve Suerstoff kriegen kann. He ward mit Hölp von Tracheenkiemen an Achterlief obnohmen. De Larven verpoppen sik in' Köcher, de vörher an Steen odder an Grund fastmookt ward. De Köcher ward dörch de ganze Wasstumstied vörn vergröttert, un de engen achteren Deele warrt togliek wegmokt. De recht beweglichen Poppen krabbelt to'n Slüppen an Land.

15.4.14 . Fief grote Graugöös

Se sünd wedder dor, de lütten Göös vun verleden Johr. De Öllern harr ik al mal in't Reet sehn. De fief Kinner bün ik hüüt dat eerstmal wies woorn. Kuum dat ik se wedderkenn. Mit luut "Ga, Ga, Ga!" flogen se över mien Kopp un lannen up den Rasen an den Karpendiek. Wat weern dat för smucke Graugöös woorn!

"Ga, Ga, Ga!"

De Gröötste keek mi an, as wenn se mi noch kenn. Se snack richtig mit mi. De annern leten sik dat saftig gröne Graas goot smecken. Ganz vörsichtig güng ik wat dichter ran. Aver dat leten se doch nich to. Se böörn ehr Köpp hoch un snacken miteenanner. Denn flogen se all över den Diek.

Of de wull hier an den Diek ok mal en Nest buut?

13.4.14 . All de Vagels sünd al dor

Wat is dat nu weller schöön buten! An de Ränder vun'n Weg süht man Slötelblomen, Vergeet-mi-nich, Bärlauch... En Paradies, ok wenn ik den Bärlauch nich rüken mag.

Up en Wisch an'n See weer en Starenfamilie togangen. Wi hebbt lang stahn un tokeken, wo se ieverig an't Foder söken weern. Richtig dicht leten de Vagels uns aver nich rankamen. Husch — flögen se — as up Kommando — alltohoop weg.

All de Vagels sünd al dor. Ik wies Juuch hüüt blots mal den Star.

6.4.14 . Goldmohn

Foto Stina Nissen

Is dat nich en schöön Naam: Goldmohn!
He driggt ok den Naam "Schlafmützchen", wiel siene Kelchbläder anfangs as so'n Slaapmütz üm de Mohnblööd rüm liggt. Mi gefallt de Naam "Schlafmützchen" binah noch beter as Goldmohn.

Dat hannelt sik bi dissen Mohn üm den Kalifornisch Mohn, ok Kalifornisch Klappermohn (Eschscholzia california). De is mit unsen Klatschmohn verwandt, höört beide to de Familie vun de Mohngewächse (Pavaraceae).

In Kalifornien gellt disse lüchen gelen Blöden as Symbol för den "Golden State". Nördlich vun Los Angeles sall dat dat in'n fröhen Sommer wiede Flacks mit blöhen gelen Mohn geven.

Foto Anke Nissen

En Sommerdag mal, dor lüüch ok en zitronengeel Mohnbloom in unsen Goorn. Wo se herkamen weer, ik weet 't nich. De Blööd weer slicht un ehr Geel steek richtig in 't Oog. Nu heff ik mi vertellen laten, dat een sik disse Sommerbloom ganz licht in sienen Goorn halen kann. Vun'n März an kannst du se utseihen. An'n leevsten wasst de Goldmohn in dröög un mager Eerd. He bruukt aver Sünnenschien. Un wenn he bi di erstmal togangen kamen is, denn saamt he sik vun alleen düchtig ut. Dat duurt blots wenig Weken, bet du de gelen un orangen Blöden bewunnern kannst. Se gaht blots bi Sünnenschien up. Wenn't regent orrer trüb Weder is, denn rullt sik de Blöden as so'n Zigarr in.

De hele Plant is wat giftig. För de Indianer is se en Heilplant. Se bruukt Goldmohn as Mittel to'n Ruhigwarrn un gegen lichte Smarten.
Also, wenn een vun juuch disse hübsche lüchen Sommerbloom in sienen Goorn hebben will: Nu is dat Tiet to'n Utseihen.

Hornveilchen gifft dat...

25.3.14 . Dünen-Stiefmütterchen
Ok Sand-Stiefmütterchen
Familie Violaceae (Veilchengewächse)

Ik mag se richtig geern lieden, de lütten Stiefmütterchen, de in'n Sand sitten un mit ehre velen wunnerhübschen Blöden-Snuten in de Welt kiekt. Ik bewunner se ok. Se staht dor in'n drögen Sand. Lütte Sandverwehen maakt ehr schients gor nix ut. Ok en drögen Sommer nich un ok de stieve Wind nich. Se staht verwörtelt in'n Sand, se hebbt aver ok ene staatsche Pahlwörtel, de bet to 1 Meter deep langen kann.

...in alle Klöören...

Se blöht oft tweemal in't Johr, in't Fröhjohr un in'n Harvst. Mi dücht, dat de Blöden in'n Harvst beten wat lütter sünd.

Un dor, wo de lütten Dünen-Stiefmütterchen wasst, dor flattern meist ok vele rötlich-brune Falter rüm, de vele düüster Pünkte hebbt. Dat sünd Perlmutterfalter (Grote, Mittlere un Lütt Perlmutterfalter). Ehre Raupen futtert de jungen Vegetationspünkte vun de Stiefmütterchen.

...sogoor in Swatt...

Uns "Dünen-Stiefmütterchen", dat ok Sand-Stiefmütterchen nöömt warrt, süht meist liek ut as dat "Wilde Stiefmütterchen" (Viola tricolor). Dat Wilde Stiefmütterchen hett aver keen so'n lange Wörteln. Dat is eenjährig un man kann dat veel finnen, dat kümmt meist överall in Europa vör. Uns Dünen-Stiefmütterchen dorgegen findt wi blots an de Küsten vun Westeuropa un an uns Ostsee.

...un op Porzellan!

Ut disse smucken lütten Blomen — un villicht noch en poor annere mehr — hebbt Gaarners in England so bi 1830 rüm anfungen, unse hütigen, groten Stiefmütterchen to tüchten, de wi geern in Pötte, Schalen un Beete plant. Disse Planten sünd denn richtig modern worrn. Maler hebbt se up Postkorten un in Poesie-Alben maalt, wi findt se up Sammeltassen un Kokenteller, se wörrn up Decken un Kissenhüllen stickt, up Stoffe druckt. Stiefmütterchen laat sik ok wunnerbor pressen. Man vör allen warrt se vun uns Johr för Johr in't Fröjohr in unse Goorns plant. Ehre bunten Farven — vör allen lüchen Geel un Blaag — is sowat as en Labsal för unse Ogen, tominnst för miene.

De gele Gast

25.3.14 . Geel Hyazinth

Een kann in disse Johrstiet veel geel buten sehen un finnen, Forsythien, Narzissen, Primeln...

Nu aver is in unsen Goorn ene gele Hyazinth upblöht. Heff ik noch nie nich sehn. Wo kümmt de denn nu blots her?

Bi uns wasst vele Hyazinthen in'n Goorn. Ik bün hüüt mal rümgahn un heff poor dorvun photographeert, blaag un hellblaag, rosa un pink, ok en witte Hyazinth lett sik sehen. Un all kenn ik siet Johrn — man so ene lüchen gele Hyazinthenbloom heff ik würklich noch nie nich sehn!

23.3.14 . Maiworm as Klettermax

Wat krabbel dor för'n swatten Käver an de Terassenwand na baven? Dat weer en Maiworm! En Maiworm in den Märzenmaand! Dat warme Fröhjohr harr em weckt.

Ümmer wieder güng sien Weg piel na Baven över de rubbelige Terassenwand.

Mitünner dreih he mal den Kopp un keek sik üm. Sülvst de groten Steen, de dor an en Stripp hüngen, stöör'n em nich. He krabbel eenfach ünnerdörch.

Aver denn keem he an en Holtpieler. De Terassenwand weer mit eenmal to Enn. He reck den Kopp un tast mit sien langen Föhler de Laag af. Aver he kunn kenen Weg finnen. Sien Kopp hüng richtig in de Luft. Dor verloor de Klettermax mit eens dat Gliekgewicht un plumps up de Eer.

Ut weer dat mit de Kletterpartie.

9.3.14 . Märzensünn un Wichelkatten

So'n Boom vull Wichelkatten maakt sik dör sien Duft gau künnig bi de Insekten

Kuum dat de Märzensünn sik wies un ehr warmen Strahlen up de Eer schickt, zanken sik al de Immen un anner lütte Insekten üm den besten Placken up mien Wiedenstock. Ik harr en lütten Wiedenstock schenkt kregen un up den Terassendisch stellt.

Kundschaft in'n Anfloog!

De Narzissen kriegt ok Opmarken

Eerst summen de Insekten üm de Narzissen up de Finsterbank. Se zanken sik richtig üm en Blööt. Denn flögen se na den Wiedenstock up den Disch. De stünn dor eerst en gode Stünn.

De Kundschaft bekiekt dat Angebott...

...un is in't Honnigbett verswunnen!

Dat weer en Gesumm un Gebrumm up de Terrass! De lütten Deerten weern wull meist al to glieken Tiet ut den Winterslaap upwaakt. Un nu harrn se Hunger. De gelen Wiedenblöden harrn se al düchtig dörcheenanner bröcht. De weern al richtig strubbelig.

Ok en junge Königin...

...hett mal den Mors vull Blödenstoff!

Nu misch sik noch en ganz depen Ton mank dat Gebrumm. En Eerdhummelkönigin weer ok waak woorn. Se geev den Ton an un sett sik meern mank de gelen Blöden. Dat weer en richtig Fröhjohrskunzert up de Terrass.

So'n Slemmerie is aver ok harte Arbeit!

1.3.14 . Jaodehaose rettket vör Kölde un schlöpp wedder in

An'n Dingsdag hätt dei 14 Daoge duuren Maondnacht anfungen. Dat Maondfohrtüg van dei Chinesen, "Jaodehaose", geiht so uck in sienen darden Maondschlaop. Dorbi kunn dat Boddenzentrum vörher wisse Kontrollprobleme, dei upträen sünd, nich aale wegkriegen.

As dei amtlicke Naorichtenagentur Xinhua meldet, söch dei Stüürmanschkup nao dei Ursaoke för dit Problem. Man is bange, dat dei extreme Kölde, dei unner minus 180°C fallen kann, den "Jaodehaosen" (Yutu) noch mehr schaoden deit. — Dei technischken Probleme treten all up, vördem man dat Maondfohrtüg in'n Januar för siene tweide Maondnacht in den Ruhetaustand leggt har. Läöter glöwden dei chinesischken Technikers, dat dei Jadehaose flüsch gaohn was (also verlaren), aower dei Apparaot up den Maond waokede midde Februar wedder up. Radar, Panoraomakamera un dei Infrarot-Anlaoge van den Rover wören wedder in Bedriew.

Dei lang duuren Nächte up den Maond sünd orig kold, wiel et up usen Eerdtrabant kiene Atmosphäre giff un also kein Driewhuuseffekt. Up dei Schaddensiete kaomet kiene Sünnenstraohlen an, so läwert in dei Maondnacht dei Photovoltaikplaoten van Jaodehaose kienen Strom. Dei Elektronik mutt denn för den Köldedood wohrt wern. Dat gaiht blots, wenn dei meisten Saoken an Bord utstellt werd. Dei Apparaot schlöpp solange, bit wedder naug Sünnenlecht dor is. Nu mäötet dei Technikers affteuwen, off nao disse darde Maondnacht aals wedder anspring.

Jaodehaose un dat Maondkalf früssen tausamen in dei Maondnacht.
BIld: Ludgerd Lüske. Klick up tau'n Vergröttern!

25.2.14 . Dat Krokusvolk is ut de Eerd krapen

Uns' Rasen driggt to Tiet Blaag. Worüm?
Dat Krokusvolk is ut de Eerd krapen.
Ene Pracht!
En blaag Hauch ünner olle Bööm.

Na dat vele Griesig-Grau deit de Farv richtig goot. Dorto bün ik de Meen, mit Farv treckt een dat Glück an sik ran.

Uns Fründin Antje seggt, bi disse fröhen Krokusse hannelt sik dat üm "Elfen-Kroken". Elfen-Krokusse — ok Dalmatinerkrokusse — höört to de Familie vun de Schwertliliengewächse. Se blöht fröh, se höört mit to de eersten Blöher in't Fröhjohr.

Ik find, dat "Elfen-Krokus" en richtig hübschen Naam is. Disse Krokusse maakt nu al ehre Kelche up. Se laat den Rasen blaag utsehen. Man de hübschen Blomenkelche sünd sowat vun fien, sowat vun zort, dat se licht ümfallt. Se sünd even — as Fründin Antje seggt — Elfen.

23.2.14 . Forsythien
Forsythie (Forsythia), ok Goorn-Forsythie, Goldfleder orrer Goldglöckchen, Familie Ölbaumgeewüchse (Oleaceae).

Stöcker — kunnst meist denken, dat weer Gestrüpp — bröch mien leef Mann mit rin.

Hm — ik schnippel dor beten mit de Rosenschere an rüm, stell de kahlen brunen Dinger in ene grote Keramik-Vaas, Water bi de Fööt un af in en Eck vun uns Stuuv.
Na poor Daag, — wat is denn dat? Lütte gröön Dupsen weern to sehen.

Un noch poor Daag later, — geel, allens geel, — nix as geel! Dorto wunnerschöön!

20.2.14 . Wat is denn Wattle?

Mien australisch Fründin Sigrid vertellt af un an — ja, ik kann wohl seggen, se schwärmt — vun en Struck orrer Boom, de över un över vull vun gele Blöden sitt. Disse Busch steiht överall bi ehr in Gegend, ok in ehren Goorn. Se hett Freud dor an. Se nöömt den Boom "Wattle".

Ik heff nu beten in mien Böker blädert un ik heff em funnen, Sigrids Freudenboom. Dat hannelt sik üm de Gold-Akazie.
De Gold-Akazie (Acacia pycnantha) höört to de Familie vun de Mimosengewächse. Se driggt vele lüchen gele Blöden, de dorto ok noch richtig goot rüken doot.

In Australien seggt de Lüüd "Golden Wattle" to de Gold-Akazie.
Ehre güllengelen Blöden sünd dat nationale Blomensymbol (National Floral Emblem) vun den Staat. Disse güllen Akazienblöden sünd up dat Wappen afbildt. Se sünd ok up dat Afteken vun den Generalgouverneur to sehen.

Sigrid hett en Photo schickt. Würklich en güllengeel Pracht!

20.2.14 . Klivia, en Buurnbloom

As ik vör poor Daag bi Annika weer — se is de Fru, de mi de Hoor snieden deit —, sehg ik en groot modeern Blomen-Gesteck bi ehr stahn. Wunnerschöne grote Blöden luurn ut allerhand Grööntüüg rut.
"Oh, wat sünd dit för Blomen?", Annika keek mi wat vörwurfsvull an un meen, se kunn mi villicht wat över Hoor vertellen, aver över Planten un Blomen — nee, dor wüss se nix, rein gor nix.

Noch slaten Blööt

Un, as dat in't Leven männichmal so speelt, an dissen Dag schick uns en Plattdüütschfründ ene E-Mail mit en "Buurnblööm"-Gröten. Un disse Buurnblööm — ik keek wat nehger hen — ja, disse Buurnblööm, dat weer de Annika-Bloom. Glieks schreev ik an unsen Fründ un fraag: "Wat is dat för en Bloom up dat Photo? Worüm schriffst Du dor ünner "Renaissance vun en Buurnblööm"? Weetst du, wo de heet? Kennst du de?"
He kenn de: "Dit Prachtstück", schreev he, "is en Clivie orrer "Klivia", as vöörtieds ok schreven wörr. Disse Plant stünn to mien Kinnertiet in Drufeln in elkeen Land-Huushollen hier bi un in Oostfreesland — van dor kummt de Naam "Buurnblööm". Disse Plant nu, de ik för Juuch photographeert heff, de steiht bi mi in d' Wahnstuuv an d' Finster up de Westensiet — se is een Johr old — ik heff hör as Aflegger schunken krägen un as man dat nich doon schall, heff ik mi ok nich bedankt dorför, wiel dor seggt warrt, dat de Planten denn nich greunen wüllt — in de Höchte mett miene Clivie nu binah een Meter un in de Breetde bruukt se 70 cm Bott — de Blödenstand mit 16 Kelchen is de gröttst, de ik in mien Tiet sehn heff. Ik hoap, dat ik Di en bietji helpen kunn mit dit Weten."

Na, un ob he mi holpen hett, de Fründ. Anners harr ik villicht gor nich rutkregen, dat disse Plant ene Klivia is. Man nu weet ik dat. De Klivia orrer Clivie höört to de Familie vun de Amaryllisgewächse (Amarylidaceae). Se stammt ut Südafrika. Se warrt bi uns geern as Zierplant, as Zimmerplant bruukt. Ok bi uns to Huus hett se in mien Kinnertiet stahn. Prächtig Planten, de veel Platz bruken. Mehrst stünnen vele Planten tohoop, in't Huus up de Finsterbank orrer buten in'n Sommergoorn.

Gesteck bi Annika, ditmal mit Lilien

Ik heff aver nienich beleevt, dat de prächtig Blöden afplückt worrn sünd un in en Vaas stellt orrer in enen Struuß bunnen orrer in en Gesteck, as ik dat bi Annika sehn heff. Ja, un wenn ik nu weller to'n Hoorsnieden gah, denn kann ik Annika vun de Klivia vertellen — un se mi villicht wat över Hoor...

16.2.14 . .Jaodehaose schicket Biller van den Maond

Nao dat Landen van dei Sonde Chang'e 3' wörd dat Maondfohrtüg "Jaodehaose" up den Maond affsettet. Taueierst knipsden sick dei beiden Apparaote gägensietig. Dornao schall Jaodehaose drei Maonde lang äöwer den Maondbodden feuhern un den ünnerseuken. Dorbi werd uck wiederhen Biller upnaohmen. Hier giff et eine korte Fotostrecke.

Jaodehaose funket sik un dat Maondkalf nao dei Eern. Bild: LL

13.2.14 . .Fröhe Blomenpracht

Blomenstruuß...

De Sünn hett bi mi in'n Goorn an enen eenzigen Dag in Februar de eersten Blomen upblöhen laten. Se hett to mien Freud den Goorn bunt maakt. Nich to faten, wat de warme Sünnenschien allens tostann bringt!

...na 5 Minuten...

An'n neegsten Dag geev dat wedder Regen, de Himmel weer mit griese Wulken totrocken un de lütten Blomen harrn all ehr bunten Blöden wedder tomaakt.

...na 10 Minuten...

Dor heff ik mi eenfach en poor vun de Blöden plückt. Heff se in enen lütten Beker vör mi up den Disch stellt. Se harrn all noch de Köpp slaten.

...na 12 Minuten...

Na'n poor Minuten keek ik wedder na de lütten Blomen. Dor röögt sik wat! De Blööt vun den enen Krokus swull wat an. Ok de Tweete wöör ümmer dicker. Dat duur nich lang un de Blöden platzen uteenanner. Ok de Sneekiker un Winterlinge wöörn dicker.

...na 15 Minuten!

De Warms vun de Stuuv harr de lütten Blomen all upwaken un blöhen laten. Ik kunn tokieken, wi se sik upmöken. In mien Vaas stünn nu en ganz smucken Blomenstruss.

12.2.14 . .Ein Gaia-Testbild is dor

Dat eierste Foto van "Gaia" wiest den Sternhoopen NGC1818 in dei Groote Magellan-Wulke.

Foto: ESA/DPAC/Airbus DS. Klick up tau'n Vergröttern! (Bild-URL hier)

Ein Gaia-Testbild van den jungen Sternhoop NGC1818 in dei Groote Magellan-Wulke wörd as Deil van dat Justeiern un Testen van dei Sonde upnaohmen, vördem dei Wätenschkup-Arbeit anfangen dait. Dat upnaohmen Feld gaiht äöwer 212 x 212 Baogensekunnen* un dat Bild is mit Norden nao baoben un Oosten nao lünks utrichtet. Dei Integration van dat Bild duurde 2,85 Sekunnen un dat Bild faotet rund 1% van dat heele Gaia-Sichtfeld.

Dormit et eine maximaole Sensitivität giff, hätt dei Zentraolkamera kiene Filters un dei registreiert dei Breitbandintensität, so giff et kiene farwechte Biller. Dei wohren Farwen mätt Gaia mit annere Instrumente.

Läst Sei mehr hier orr up dei Unternehmens-Website der ESA.

* 1 Baogensekunne meent, dat ein Objekt einen Winkel van 1 Baogensekunne hätt. Dat is 1/206000 van den Affstand. So hätt ein 1 m grootet Objekt eine Grötte van 1 Baogensekunne, wenn man dit Objekt ut 206 km Affstand bekieken dait. Is dat Objekt aower wieder wäge, tau'n Bispill up den Maond, so giff 1 Baogensekunne dei Grötte van 1,8 km.

9.2.14 . .Up unsen Disch, dor schient de Sünn

As sik dat för disse Johrstiet höört, sünd de Daag bi uns to Tiet mehrst griesig-grau, diesig, dunstig. Een kunn denken, wi leevt in de Wulken, de Himmel weer na uns dal kamen.

Hüüt morgen nu stünn miteens uns Naversch in de Huusdöör un drück mi — blots mal so — einen groten Strüschen Tulpen in de Hand. En echte Överraschen. Ik heff mi richtig dull freut un ik freu mi jümmers noch. In dit griesig Grau vun unsen Olldag, maakt de bunten Blomen mi fröhlich, bringt Freud, laat Höpen upkamen, se sünd as en "Lichtblick"!

De Tulpen staht nu in en ollen Keramikpott mirrn up unsen Disch. Kunnst meist denken, de Sünn schient up unsen Disch.

Männichmal sünd enkelt Blödenbläder vun de Tulpen formt, as weern se Harten. Un wenn denn as Bispill rode Tulpen up'n Disch staht un dor sweevt en Blödenblatt hendal, denn is dat sogoor en rood Hart, dat nu up mien cremfarven linnern Dischdeek liggt. Ach, is dat schöön!

Würklich, up unsen Disch schient de Sünn.

2.2.14 . .Lünken

Wi weern inlaadt to'n Fröhstück an'n Hemmelsdörper See. Binnen seten wi — un buten, vör't Finster, weer en groot Spatzengesellschaft togangen. Dat weer en Geschilpe un Gepiep! Jümmers hüppen de Vagels hierhen un dorhen. Possierlich stünnen se in lütte Gruppen tohoop, flögen miteens up un setten sik beten wieder lang wedder dal.

Elkeen Vagel föhr dat grote Wort. All tohoop zwitschern, futtern, zanken, strieden un putzen sik un denn ruhen se sik kort ut, oft een an den annern anlehnt.

Ja, solang du denken kannst, gifft dat Lünken, aver so'n schickes Hotel gifft dat noch lang nich so lang!

Solang ik denken kann, geev dat jümmers Lünken. In mien Kinnertiet kleien se in'n Winter mank dampen Peerappels. Un so'n Spektakel maken se dormals ok al.

De Huus-Sperling sall ja en bedroht Vagel sien. Glöven kann ik't nich recht. Kortens heff ik leest, dat dat in Amerika veel mehr Huus-Sperlinge geven sall as bi uns. Dorbi sünd de Lünken dor gor nich tohuus, gor nich heimisch, se sünd eerst 1851 ut Europa na Amerika bröcht worrn. Un wenn uns Lünk sik dor so fein inleevt un so goot vermehrt hett, denn kann he doch keen "bedrohten" Vagel sien.
De Feld-Sperling süht beten wat anners ut, up'n Kopp is he bruun as Schokolaad, un up siene strahlen witten Wangen sitt en swarten Punkt.

Echt, dat Hotel is wirklich de Knüller!

En Dag mal, dor seten wi up de Terrass vun ene nette Fru, de enen richtigen Spatzendisch in ehren Goorn hett. Up dissen Disch serviert se elkeen Dag "ehre" Lünken dat Eten, lecker Eten, lüttkloppt Swiensohrn. As wi dor seten, streu se disse zerdeppert lialütten Kokenkrümel up den Disch. Un wat nu passeer, weer würklich to un to schöön. Eerst een Lünk — denn twee, dree, toletzt söven! Un en Spektakel üm dissen Krümelkram. In heel korte Tiet weer allens verputzt. Nix mehr weer dorvun över bleven. — Familie Lünk bleev noch en lütte Wiel in'n Gebüsch nevenan hocken, besnack luuthals dat lecker Eten, behöll uns in'n Blick, aver denn — schwirr — weg weern se.

31.1.14 . .Winterbloom

En Fründ vun uns hett enen Text schickt, in den vun Winterbloom snackt warrt. Mi füll glieks Enkel Oscar in. He is Student in Greifswald un vertell vör poor Daag, dat he Ies an't Finster vun siene "Studenbood" hett, binnen an't Finster, süht goot ut, hett hübsche Muster.

Iesblomen, Foto Uwe Mohr. Klick op to'n Vergröttern!

"Jung", heff ik seggt, "dat sünd Iesblomen." He weer en lütt Wiel still, denn meen he: "Ja, kunn man seggen, seht ut as Blomen."

Iesblomen! — In mien Kinnertiet weer't normal, dat wi in'n Winter Iesblomen an't Finster harrn. Wi hebbt dor denn lütte runne Löcker rin puust, dat wi na buten kieken kunnen. Uns Enkel aver, de kenn bet nu disse Blomen nich.

Man mi is noch en anner "Winterbloom" infullen. An'n letzten Sünndag heff ik dissen Rosmarin upnahmen. He blöht nu, in'n kollen Januar, bi uns up'n Hoff, bi 11,5° Minus. Ik staun blots...

26.1.14 . .Doch noch Winter!

An'n Moorn von den 22. Januar weer de Goorn witt. En dünne Sneedeek harr em todeckt. Dat weer doch noch Winter woorn. De lütten Blööm leten all de Köpp vör Küll hangen. De Vagels plustern de Feddern up un trocken de Köpp mank de Schullern. Se söchen na Foder un töven ünner de Heck na en Schangs.

Mank de Lünken full mi en lütten Gröönfink up. He sehg meist en lütt bunt Kugel liek. In den witten Snee möök he sik besünners goot ut. He flöög von Plant to Plant un op enen Steen. Narms funn he wat to'n Freten. Denn lann he endlich in't Vagelhuus. Dor geev dat noch Körner. De hebbt em smeckt.

Aver anner Vagels hebbt em dat Freten striedig maakt. Se drängen em ut dat Vagelhuus. He müss na ünnen up de Terrass. An de Huusmuur kunn he ünner den dicken ollen Rosenstock aftöven. Dor leeg keen Snee un de kole Wind keem dor ok nich hin. Sien Federkleed harr meist en Tarnfarv, kunnst em kuum utmaken. "Hier kannst di eerstmal upwarmen un wat verhalen", dach seker de lütte Gröönfink un möök ganz eenfach sien Ogen to.

As dat düüster wöör, flöög he wedder in't Vagelhuus. De annern Vagels weern in de Büüsch flagen. Hier kunn he ruhig slapen, hier stöör em keeneen.

19.1.14 . .Winterfröhjohr

Hüüt weer de ganze Dag natt un gries. Eerst gegen Nameddag delen sik de Wolken un dat geev lütte Löcker. Af un an keem de Sünn to'n Vörschien. Glieks weer de ganze Welt vertövert.

Nich to glöven. Up mien Terrass weer mit eenmal Fröhjohr. De lütten Hornveilchen strahlen in den Avendsünnenschien mit de Geranie üm de Wett. Letzte Sünnenstrahlen leten de Wulken güllen lüchten.

Aver gau verkroop sik de Sünn achter den Horizont un de Farvenpracht weer vörbi. Dat weer wedder gries un düster.

16.1.14 . .Swaanenbloom

Söcht heff ik in mien PC bi Google de Quell vun de Schwartau. Funn heff ik, dat de Swaanenbloom "Blume des Jahres 2014" is. De Loki-Schmidt-Stiftung hett för düt Johr de Swaanenbloom as "Blume des Jahres 2014" utsöcht. Mit ehr rosa Blödenpracht is se nich to översehn. Ik bün se al 2013 an den Taschensee wies woorn. Dor heff ik al ehr Schöönheit beschreven un bewunnert. Se is ok up en Hinwiesschild an de Schwartau to bewunnern. De Naam "Swaanenbloom" kümmt seker vun de Form vun den Fruchtknoten. He süht enen Swaanenhals liek.

De Hinwiestafel

Dolde an ehrn natüürlichen Standort

De Bloom wasst an't Över vun Seen, Beken un Strööm. Se föhlt sik in Överneegde wohl, hett sik an de verscheden Waterstänn anpasst un hett geern natte Fööt. Dat Hochwater bringt Schlick, Sand un afstorven Plantendele mit. Geiht dat Water trüch, lagert sik de Nährstoff af un warrd för de Planten friesett.

Fruchtknütten

Dolde mit Samen

De Swaanbloom — Butomus umbellatus — steiht up de Vörwarnlist von bedrohte Oorten. Dörch Hochwaterschutz, Entwatern in de Masch, de Piepengrüpp, de dat Land dröög leggt, is de Levensruum vun de Planten bedroht. Dat wenig Water is oft in en slechten Tostand. Weer doch schaad, wenn wi de Swaanbloom nich mehr bewunnern köönt!

12.1.14 . .Lecker as en Droom

Nu bün ik weller an't Zittern. De grote Fraag is: Kümmt mien lütt Fiegenboom dörch unsen nordisch Winter orrer nich? Noch sünd de Temperaturen ja recht fründlich. Man wenn dat richtig kolt warrt, wenn wi richtig Winter kriegt ——

Vörig Johr is he sowiet goot dörch den harten langen Winter kamen, de lütt Boom. Wi harrn em goot mit dalfullen Bläder todeckt, allens güng goot. Man denn kemen de ollen Rehe un hebbt de zorte, fiene Rinde vun mienen lütten Boom afnaagt. Blangen bi mienen lütten Boom staht vele stabile Bööm — Plumm, Walnutt, Rhododendron, Pfeifenstruuch un un un — man nee, mienen lütten empfindsam Boom, den güngen de Rehe to Liev!

Ik sall Verstahn upbringen för de Deerten, de doch Hunger hebbt, seggt mien leef Mann. Ja, Verstahn heff ik wohl, man ok för mienen lütten freren Boom. Un verhaalt hett sik mien lütt Boom blots heel langsam vun de Reh-Attacke.

Un nu bün ik jümmerto an't Överleggen, wat ik över den Boom decken kann, dat dat nich weller passeert, dat de Rehe em keen Leid andoon köönt.

Kortens vertell ik uns Freundin Sigrid vun miene Sorgen wegen unsen lütten Fiegenboom. Sigrid leevt al över en half Johrhunnert in Australien. Se mütt also nich zittern as ik, wat ehr Boom den Winter översteiht. In'n Gegendeel! Se sä: "Also, dat segg ik Di: Fiegenbööm sünd ene Pest! Se vermehrt sik so dull. Se scheet överall in de Hööcht. Wenn du se eerst in dienen Goorn hest, denn warrst du se nienich weller los. Un de Wörteln vun de Bööm, de sprengt allens, maakt allens kaputt, elkeen Fundament, elkeen Beton, eenfach allens. — Ehre Frücht aver — de sünd lecker as en Droom!"

8.1.14 . .Noch keen Winter!

An'n 7. Januar 2014 jump ik Moorns ut Bett. De Sünn keek al döör de Gardinen. Se stünn al orrig wat höger. Glieks güng ik an't Finster un keek na dat Wederglas. Klopp mit mien Finger gegen dat Glas. Dor zeig dat nu al 7° Plus an. Dat verspröök en goden Dag to warrn.

Na't Fröhstück güng ik na buten. De Sünn weer nu al richtig schöön warm. Dat Thermometer up de Terrass wies al 12° Plus an. Kunnst di meist in de Sünn setten. Ok dat Thermometer an't Kökenfinster up de Noordsiet zeig nu 12° Plus an.

Vörwitzig keken de eersten Fröhblöher mit ehr Köpp ut de Eer. De Winterjasmin an de Wand weer över un över vull geler Blöden. Dor summen sogoor en poor Flegen in un haal'n sik dat eerst Foder. Un dat allens an'n 7. Januar!

Nu müss ik doch allens wat genauer bekieken. Wat weer dat? Ünner dat Stuvenfinster beweeg sik wat an de Wand. Up den ollen Rosenstock dicht bieenanner krabbeln n'Barg Füerwanzen. Se warmen sik in den Sünnenschien!

Egentlich kaamt se bi Sünnenschien eerst in de Meern vun den Märzenmaand to'n Vörschien. Verlaat denn ehr Borkennest vun den ollen Rosenstock. In düssen Winter, de bit nu keen Winter weer, weer allens anners.

Op överhaupt noch Winter warrd? En Buernregel seggt doch: "Is bit Dreekönig keen Winter dor, kümmt ok kener mehr dorna!"

5.1.14 . .Rosentiet?!

Dat is doch noch keen Rosentiet! Is nich to glöven, aver bi mi an de Wand blööt siet vör Wiehnachten en Roos, en smucke hellrode Roos. Koort vör Wiehnachten wies se al enen Knubben. Un nu in't niege Johr hett se bi Sünnenschien sogoor noch ehr Blööt wiet upmaakt. Jeden Dag freu ik mi över de Roos.

29.12.13 . .Kapuzinerkresse
Tropaeolum minor

Dat gifft Lüüd, de meent, wenn een regelmäßig Bläder un Blöden vun de Kapuzinerkress to sik nehmen deit, erhöht dat de Afwehrkräft vun den Minschen. Ik meen, in lütte Mengen is disse Kresse bestimmt heilsam, in grote Mengen beten wat giftig. Dat gellt för alle Drogen, de ätherisch Öl in sik hebbt, as Basilikum, Rosmarin, Thymian, Ysop...

De Kapuzinerkress is en utduurn Kruut, dat blöht vun'n Mai bet Oktober. Bi uns warrt dat mehrst as Zierplant anplant. De Blöden un de jungen Samen köönt goot in de Köök to'n Würzen vun Salat bruukt warrn. Se smeckt würzig bet scharp. Blots wenig nehmen! Anners kann't to Maag- un Darmbesweer kamen. De Samen köönt goot in Essig inleggt, warrn. Se warrt denn bruukt as Kapern (Kapern-Ersatz). Dat heff ik al maakt un dat hett mi goot gefullen.

In Südamerika wörr Kapuzinerkress to'n Behanneln vun Wunnen bruukt. De Naam "Kapuziner"-Kress kümmt dorher, dat de Blööd beten wat utsüht as de Kapuuz vun enen Kapuzinermönch. Dat Woort "Kresse" kümmt vun dat latiensch "crescere", un dat bedüüdt wassen: Kresse wasst bannig gau.

In unsen Goorn fehlt de Kapuzinerkress in keen Johr, un — as ik höört heff — in den Goorn vun Rudi Witzke sien Mudder hett se ok nich fehlt un in den vun sien leve Fru Inge ok nich. Bi Witzkes keem de Samen vun disse smackig Bloom as Kapern to de "Königsbarger Klopse" un ok tohoop mit Blöden un poor fienhackt Bläder in de Kantüffelsupp.

Ik legg elkeen Johr Samen vun de Kapuzinerkresse in de Erd un heff dorüm elkeen Johr wunnerbor lüchen Blöden an lange wokern Ranken. De Samen sammel ik in'n Harvst, laat se drögen un legg se — as ik al sä — in 't Fröhjahr in de Erd. Dat is denn jümmers fix spannend, wat dor nu ut warrt: grote Blöden, lütte Blöden, orange Blöden, gele Blöden. Se wasst in'n Goorn, in Kübeln, in Balkonkästen. Se wasst un wasst un ehre Blattstängel slängelt sik üm allens, wat ehr in de Quere kümmt. Disse Plant is so "gedeihfreudig", dat dor sülms Lüüd, de keen gröön Dumen hebbt, ehr Freud an hebbt.

Leider hebbt de Blattlüüs miene Kapuzinerkressen besünners geern. Wenn ik dat bitieden mark, denn plück ik en vun Lüüs befallen Blatt gau af un nehm dat Blatt af — vernicht dat. En groot Hölp heff ik bi dat Lüüs-Vernichten dörch de Marienkäfer.

Tohuus is de Kapuzinerkresse ursprünglich in Peru. Wo schöön, dat se den Weg na uns her funnen hett!

Am Weihnachtsbaume die Lichter brennen...

26.12.13 . .En Wiehnachtsdroom!

Wiehnachtsroos

De Christroos seggt: "Ik bün de eenzige, de üm düsse Johrstied wirklich wat to söken hett! Ji annern hebbt hier nix verlaren!"

An 25. Dezember 2013 dröömt lütte Bloom ünnern Wiehnachtsboom vun dat Fröhjohr. Se dröömt vun warmen Sünnenschien.

De Winterjasmin seggt: "Christroos, riet dien Muul nich so op! Ik bün üm düsse Johrstied ok tohuus!"

En froh nieg Johr!

15.12.13 . .China hätt dei Maondlandung henkrägen

Nao dei USA un dei UDSSR is China nu dat darde Land, dat eine Maondlandung henkrägen hätt.

In den Sinus Iridum (latiensch "de Regenbaogenbucht") van dat Mare Imbrium (latiensch "dat Regenmeer") ligg dei Landeplatz. Klick up tau'n Vergröttern!

Dei Staotsmedien in China geewen bekannt, dat dei vörseihn Landung van Chang'e-3 (CE-3) up den Maond passeiert is. Dei mannlose Sonde settde an'n Saoterdag, den 14.12.2013 up den Maond up. Mitnaohmen har dei Sonde ein Maondfohrtüg: "Jaodehaose".

Ölf Minuten brukede CE-3 för dat Daolstiegen ut den Orbit üm den Maond. Al acht Minuten läöter kömen dei eiersten Maondfotos in dat chinesischke Ruumfohrtzentrum an. (Dei Weg van'n Maond nao de Eern duert för dei elektromagnetischken Welln 7 bet 8 Sekunden, dat fallt also nich in't Gewicht.)

Dat Fohrtüg up dei Sonde schall einen Dag läöter äöwer eine Rampe daol up den Maondbodden rullen. Teihn Meter van dei Sonde aff schall dei Apparaot eiers maol parken. Wat denn kaomen schall, mäötet wi affteuwen.
Anners, as wi dat van dei NASA gewennt sünd, giff et van disse Maondmission noch minne Biller, dei freigäben sünd.

Jaodehaose verlett dat Ruumfohrtüüg. Bild Ludgerd Lüske. Klick up tau'n Vergröttern!

15.12.13 . .Ruprechtskruut
Granianum Robertianum, Familie Storchschnabelgewächse.
Biblisch Plant

Mien leef Mann bröch enen Kalenner ut de Apotheek mit na Huus, den harr he schenkt kregen. Ik bläder dor in rüm un lees wat vun "Ruprechtskruut". Ruprechtskruut — wat is dat? Harr ik noch nie wat vun höört. Hett mi keen Ruh laten, ik heff miene Krüderböker ruthaalt, man in miene Drogistenböker weer nix to finnen, aver in de ganz ollen Böker — as Bispill in Leonhart Fuchs sien "Kreutterbook" vun 1543 —, dor heff ik dat Kruut funnen.

Foto Ivar Leidus/Wikimedia Commons

Ruprechtskruut is en krutig Plant, de bet 40 cm hooch warrn kann. Dat Kruut rüükt nich goot; ik glööv, een kann seggen, dat Kruut stinkt. Wassen deit dit Kruut geern an schattig Steden, as in Wold, an Hecken un Gebüsch, an Muurn.

Blöhen deit dit Kruut vun Mai bet September. De Blöden sünd man lütt un seht rosa-violett ut. De Frucht süht ut as en lang Snavel. Vun dissen Snavel kümmt wohl ok de Naam "Geranium", denn dat griechisch Wort "Geranos" bedüüdt Kranich. De Naam Robertanium sall vun den Hillig Ruprecht stammen, he sall de Minschen dat Ümgahn mit disse Heilplant bibröcht hebben.

Ut Leonhart Fuchs sien "Kreutterbook":

"Torckenschnäbel seind von den Griechen unnd Lateinischen genent worden Gerania /
darumb das sie am obersten Teil des Stengels bringen ein Köppfflin mit langen Schnäbelin
nit anderst dann die Krench / oder Storcken.
Und daher kompt es / das zu unsern Zeiten würdt Rostrum cicomiae geheyssen / Das ist / Storckenschnabel."

In't Middelöller wörr dit Kruut geern bruukt as Mittel gegen Tähnweh, Herpes, Blöden ut de Nääs, Fever, Gicht, Lungenbesweer, Nierenbesweer.

In miene Krüderböker steiht, dat de Harders in Sweden dit stinken Kruut bruukt hebbt gegen Blootharnen vun't Veeh. Dat frisch quetscht Kruut sall goot helpen gegen Wanzen. Un: "Es heilt auch die Mundfäule, Geschwüre an den Brüsten, und heimlichen Orten, das Pulver dareingestreut oder die zerknirschten Blätter daraufgelegt."

Ik bün nich seker, wat dit ene Blööd vun't Ruprechtskruut is; man ene Storchschnabel-Blööd is dat bestimmt. Foto Anke Nissen

Un bi dit Beschäftigen mit disse Plant is mi infullen, dat mi Ruprechtskruut doch al mal begegent is: in enen Bibelgoorn. Un dor passt dat ja ok hen. De Hillig Ruprecht hett mit dit Kruut Wunnen behannelt (Rotlauf), un he hett de Lüüd bibröcht, wo dit Kruut anwendt warrt. De Lüüd hebbt den Hilligen Ruprecht um Hölp anropen, wenn se krank weern. In de Schwiez warrt disse Plant "Muttergotteskruut" nöömt, un in't Middelöller hebbt se "Herba St. Ruperti" dorto seggt. An'n Kruut-Weih-Dag, also an'n 15. August, warrt dit Kruut geern in de Weihbuschen mit rin bunnen. Vun disse Weihbuschen heff ik al oft vertellt, as Bispill bi Arnika, Alant, Bifoot, Wacholder, Johanniskruut, Dusendgüldenkruut.

Wo goot, dat mien leef Mann af un an in ene Apotheek geiht, anners harrn wi dat Ruprechtskruut ja gor nich kennen lehrnt!

6.12.13 . .Chang'e-3 (mit Jaodehaose) is losflaogen

An den 1. Dezember 2013 flög Chang'e-3 (mit Yutu = Jaodehaose = JH) mit eine Rakete van den Typ "Langer Marsch-3B" van dat Kosmodrom Xichang in den Rundloop üm dei Eern. 20 Minuten nao den Start güngen Rakete un Sonde uteinanner. Dei Sonde güng dornao in den Transfer-Ümmloop äöwer. Mit drei Korrekturmanövers nao eine Bremsung an den 6. Dezember schall dei Apparaot in den Maond-Rundloop gaohn, in eine Höchte van 100 km. Denn sacket dei Sonde wieder daol up einen 15 km hogen Ümloop. An den 14. Dezember schall Chang'e-3 dei Maondlandung maoken in den Sinus Iridum van dat Mare Imbrium. Uthelpen bi dit chinesischke Unnernähmen dait dei ESA, dei ehre Antennen tau'n Wiederleiten van dei Signaole un tau eine bätere Ortung hergiff.

Wat up den Maond passeiern schall, steiht in einen annern Bericht.

Opwaken...

1.12.13 . .Dezemberhummel

...un fröhstücken...

"Moin, Moin", reep mi de Hummel an annern Moorn to. "Ik heff goot slapen!" Denn krabbel se ut ehr Bett. Se harr Hunger! Aver den Nektar vun ehr Bloom harr se al güstern upfreten. Se müss sik en anner Bloom söken. Se bruuk knööv för ehr Heimreis.

Na sowat, keen Nektar mehr!

Denn fröhstückt wi even woanners...

Dorbi maakt wi Fröhgymnastik: Hooch dat Been!

Glieks nevenan stünn noch en Blomenputt. Över de Bläder krabbel se to en Blööd. Flegen kunn se noch nich. Aver de Blööd harr noch düchtig Nektar. Se leet sik dat goot smecken. Wenn de Sünn se nu noch beten warm, kunn se na Huus flegen!

Na blifft dat lerrig Bett

Tschüüs!", reep se mi to un pump ehr Flünken n'beten up. Mit Gebrumm güng dat up de Trüüchreis.

Düsse Hummel hett eendüdig wat Gymnastisches!

30.11.13 . .Novemberhummel 3

Annern Moorn weer mien ersten Gang na de Stuuv! Un de Hummel weer noch dor! Se harr de Nacht överstahn! Se hüng mit en Been an de Blööd vun dat Hornveilchen. Över Nacht harrn wi blots koort över null Graad.

Ik bün denn glieks na buten, heff se vun alle Sieden bekeken. Se keek mi mit ehr groden Ogen an un wink mi mit een vun ehr Fühler to: "Ik leev noch!" Denn trock se sik na baven un sett sik in de Blööd. So sitt se nu noch dor. Is wedder in Starre fullen un töövt up Sünnenschien.

Mit Blitz opnahmen: Slaap good, mien Hummelchen!

Even heff ik wedder na de Hummel keken. Dat is al düüster, aver ik heff mit Blitz arbeid. De Hummel is to Bett gahn, hett sik mit de Blödenbläder von dat Hornveilchen todeckt!

Villicht kriggt se nu moorn n'beten Warms vun de Sünn.

29.11.13 . .Novemberhummel 2

Hüüt weer keen Sünnenschien, dor is de Plüüschmoors ganz eenfach in mien warme Stuuv to'n Upwarmen kamen. Ik heff ehr up en Teelepel Hönniwater anbaden. Dat wull se aver nich so recht.

Denn heff ik se buten op en Hornveilchenblööd sett. Dor hett se glieks vun den Nektar nascht. Wi dat nu wieder geiht, weet ik noch nich. Noch sitt se up dat Veilchen, aver in Starre.

Ik pass natüürlich wieder up. Hoffentlich haalt de Vagels se nich!

28.11.13 . .Novemberhummel

Nich to glöven, aver düsse November is keen Nevelmaand. He verwöhnt uns richtig mit veel Sünnenschien! An de Huuswand prahlt bi mi de Winterjasmin mit veel geel Blöden. De ganze Wand is vull. Wenn över Meddag de Sünn noch mal richtig warm schient, kaamt noch Insekten anflagen un haalt sik Nektar vun de Blöden.

Lütt Plüschmoors...

Al siet över veertein Daag is gegen Meddag en grote Eerdhummelkönigin Gast in den Jasmin. Se kümmt ümmer to glieken Tiet. Kannst meist de Klock na stellen. Ik kann de Eerdhummel vun mien Stuvenfinster sehn. In't Finster spegelt sik de Blöden vun den Jasmin un mitünner haut de Hummel mit en lütten Bumms gegen de Finsterschiev. Se verwesselt de echte Blööd mit dat Spegelbild.

...maakt Gymnastik...

...Rücken krumm... un krummer...

Buten treckt se mit ehr deep Brummen Upmarken up sik. Se flüggt vun Blööt to Blööt un sammelt sik Nektar. Dorna söcht se sik enen sünnigen Placken an de Wand un pleegt ehr smuckes molliges Pelzkleed. Mit de Achterbeen kämmt se de weken Hoor. Maakt dorna noch Gymnastik. Böögt den Rüüch krumm in de Höcht un bewegt de Flünken. Se mütt sik warm maken.

...noch dat Achterbeen recken... un denn is ok goot!

Denn verswinnt de Eerdhummelkönigin mit deep Brummen ümmer över den Tuun in Navers Goorn. Seker hett se dor in en verlaten Muusnest ehr Winterquarteer! Na enen Regendag, an den se nich dor weer, is se hüüt an 28.11.13 wedder to Stell un sammelt Nektar, so veel, as se kriegen kann. Ehr Fettvörrat mutt över den Winter utrieken!

Un dat allens passeert in den "Nevelmaand" 2013!

Un Tschüß!

24.11.13 . .Krüüzdorn

De Busch driggt to Recht sien Naam! Ik wull doch blots en lütten Telgen för mien Vaas plücken. Dorbi hett he mi mit sien Doorn dull piekt! Dat is gor nich so licht, enen Krüüzdoorntelgen to plücken. De smucken Bläder, al in Harvstklöör, un besünners de swatten arfengroten in Sünnenschien glänzend Beern harrn mi dat andaan. An de Doorn harr ik nich dacht.

Endlich harr ik dat schafft. Nu steiht en Telgen vun den Krüüzdoorn in de Vaas up de Finsterbank. Sien Beern hebbt bi düsse Arbeit mien Hannen farvt. He driggt ja ok noch den Naam Färverbeer. Amselbeer un Amselkirsch heet he seker na den Vagel. De haalt sik in Harvst geern de riepen Beern. In jede Beer sünd dree bit veer Koorns. Dormit warrd de Krüüzdoorn wieder verbreedt. Sien Blöden in't Fröhjohr sünd smuck aver teemlich unschienbor. In anner Gegend driggt he ok den Naam Hirschdoorn un Wegdoorn.

Ik kann nu in Rooh allens fein knipsen. De bunten Bläder hett he intwischen afsmeten. Aver de swatten Beern kaam't ümsomehr to'n Vörschien. De seht richtig aptietlig ut. Aver Vörsicht! Besünners de unriepen Beern sünd för uns Minschen giftig!

De riepen drögen Beern hett man fröher ok al in de Medizin insett. Up tein dröge Beern wöör en Tee upgaten. De sull bit Verdauen hölpen. De Krüüzdoorn wöör al siet dat 9. Jahrhunnert in eenige Länner als Heelmiddel nütt.

Un nu steiht de Telgen vun den Krüützdoorn noch ümmer up mien Finsterbank. Wat en Glück, dat ik al in't Fröhjohr sien smucken lütten Blööden sehn harr.

14.11.13 . .Napuken!

De Sünn weer achter de Bööm verswunnen. Dat weer al Schummertiet. Wi weern mit uns Auto up den Nahuusweg. Mit eens flöög wat ganz dicht över uns Windschutzschiev. "Wat weer dat?", reep mien Mann, "holl an!" Ik stopp furts dat Auto un stell dat an Wegrand af.

Wi müssen uns richtig vun den Schreck verhalen. "Du, dat weer en Vagelswarm!" "Meenst dat?", fraag mien Mann. "Ja, kiek mal na de anner Siet up dat Feld nevenan!" Un wohrhaftig weern dor veel Kreien up dat afmeihte Maisfeld an't Napuken vun de Koorns.

Dat duur gor nich lang un dor fullen noch mehr Kreien in. Dat Feld weer vull mit wull över hunnert swatte Vagels. De möken enen Larm un zanken sick oftins bi't Körner-Uppuken. Wi kunnen dat in uns Auto höörn.

Se blifft sitten

As ik aver de Autodöör upmöök un achterna de Döör toklapp, flögen se all bit up een dorvun. Dat weer wull de Uppasser. De seet ganz alleen in enen Boom. Wi kunnen blots noch denn Swarm, de sik gegen den hellen Heven afteken, nakieken. Dat duur aver gor nich lang un de Swaarm keem torüch. Glieks möken sik all wedder mit veel Larm an't Körnerpuken.

Un tschüß!

3.11.13 . .Orkan Krischan

Moorns Klock acht segg de Wederbericht Storm in Orkanstärke an. Schon an Dag vörher keem vun den Wederpogg Meeno Schrader de Wohrschuug. Wenn nich nödig, sullen wi uns Huus nich verlaten. He harr Recht!

Annern Moorn weih dat wat mehr as sünst. De Bläder flogen dörch de Luft. Aver vun Orkan weer noch keen Spoor. An Nameddag güng dat denn aver los. Bi'n Naver klapper dat Terrassendack up un daal. De Storm Christian böör dat an un mit enen luden Knall lann dat up de Eer.

Denn klingel dat Telefon: "Frau Heßler, hier liegen Scherben auf der Straße. Sind die vlielleicht von ihrem Dachfenster?" Glieks toov ik de Trepp na baben. Aver ik harr Glück, mien Finster weer dat nich, dat weer noch heel.

Christian huul ümmer luder. De Bööm bögen sik mit ehr Köpp meist up de Eer hindaal. Dat weer richtig grulich. Ik weer alleen un kreeg meist so'n beten Bang. En Blick in mien Goorn wies mi, wat Christian al anricht harr. De Bloompütt harr he ümsmeten un up den Rasen rullt. En Ast vun den Thuja afbraken. De Geetkann leeg ok up de Siet. De Dischdeek harr he vun Disch reten. Un de Foderampel för de Vagels harr he ganz eenfach över den Tuun to'n Naver smeten.

Ik wull de Blomenpütt uprichten un waag mi na buten. Dor reet mi Christian de Döör ut de Hand un puss ene Menge Loov in de Stuuv. Hau denn mit enen luden Knall de Döör to un drück mi gegen de Wand. Gau bün ik in't Huus gahn un heff de Döör achter mi todrückt! Dat weer gor nich so eenfach. In't Huus föhl ik mi seker.

27.10.13 . .Klatschmohn in'n Harvst

"De Klatschmohn blöht vun Mai bet August up Kornfeller, an Bahndämme un Wegränder", so heff ik dat sülven vör poor Johr in Plattpartu schreven.

Un wat seh ik hüüt? Hüüt, an'n 26. Oktober? An'n Footweg in Lübeck? En üppig blöhen Klatschmohnplant (papaver rhoeas)!

Hett de Mohn nich en Applaus verdeent? Dennso is dat en echte Klatsch-Mohn. Un för de schönen warmen Oktober, de dat mööglich maakt hett, gifft dat nocheens Extra-Applaus.

23.10.13 . .Warme Oktobersünn!

An de Muer vun de Terrass seet in de Oktobersünn en lütt Wandluus op de Luur. De Föhler güngen hin un her. Een Bild kunn ik jüst noch knipsen. As ik wat neger keem, leet se sik ganz eenfach up de Eer fallen. Weg weer se! Na mien Insektenbook weer dat en Blomenwandluus. Ik weer aver nich ganz seker.

Neegsten Dag keek ik nochmal wedder na de Wandluus ut. Aver to sehn weer nix. Dor keddel wat an mien Hand. Dat weer wohrhaftig dat lütte Deert vun güstern! Nu harr se verloorn, se sull mi nich wedder utkniepen. Gau heff ik ehr mien Drinkglas över den Kopp stülpt un se up en witt Blatt Papier sett. So kunn ik se in alle Rooh bekieken un knipsen. Ehr Ogen weern besünners groot. Dorna heff ik se wedder frielaten in den Goorn.

Dat weer wohrhaftig en Wandluus, en Blomenwandluus. Groot weer se jüst nich. En bit twee Zentimeter weer se groot. De Blomenwandlüüs sünd grote Räuber. Se jagt un freet in de Hauptsaak Blattlüüs. Se sünd dorüm ok för de Goornerslüüd en grote Hölp.

16.10.13 . .Feenschöttel

In so'n lütten Park hier bi uns, dor staht Pilze, över de mütt ik staunen. Ik kenn se nich, man ik kenn sowieso nix vun Pilze. Disse sünd groot. Wenn de to'n Eten döögt, denn wörr een Pilz för mi un mienen leven Mann licht genoog sien to'n Sattwarrn.
Ik heff se morgens so bi Klock negen funnen un dor harr sik Water baben up — in — den Pilz sammelt. Villicht Dau? Deerten bruukt den Pilz ja villicht as Drinknapf, as Igeltränke is de aver wohl beten wat to hooch.

Man, wat kunn een dor för feine Geschichten över spinnen, vun Drinkschalen för Dwarge, vun Dööpschalen för Trolle, vun'n Swimmingpool för Elfen, vun Hexen-Töverwater ——
Up jeden Fall heff ik dissen wunnerlichen Pilz — blots so för mi — "Feenschöttel" döfft.

Dööpschaal för Trolle? Sünd Trolle Christen??

13.10.13 . .Mr. Kormoran un ik

Ik stünn an't Över in sinneer so'n beten vör mi hen. — Lütt Stück vör mi seet Mr. Kormoran un sinneer wohrschienlich ok vör sik hen.

Detail vun't Gefieder

Ik mag de Kormorane nich so geern lieden. Se sünd eenfach to vele un se richt — na mien Meen — to veel Schaden an. Man, wenn ik mi em so bekiek, den Kormoran: Wat hett he för'n schöön Gefieder! De Feddern vun seine Flünken hebbt en wunnerfien Muster. Mien leef Mann seggt, he mütt dorbi an Bronze denken.

Na ja, ene Upnahme kann ik ja mal vun em maken. Doch dor — jump he dal in't Water dükert ünner...

6.10.13 . .Niege Gummistevel

Fritz harr niege Gummistevel to'n Boorsdag kregen. Nu weer he mit sien Öllern na Travemünn föhrt. Dor kunn he doch an Strand an de Oostsee utprobeern, ob de Stevel ok dicht weern.

De Storm vun Dag vörher harr sik leggt. Dor weer noch Hochwater. Nu weer de Oostsee trüüch gahn un teemlich ruhig. De eerst Sandbank keek ut dat Water. Dor wull Fritz hin.

Up de Sandbank stünnen veel lütte un grote Möven. De wull he mit sien Ketscher fangen. Vörsichtig mascheer he mit de niegen Stevel dörch dat Water. Noch weern de Stevel lang noch. Den Ketscher harr he fast in de Hand. He keem de Sandbank ümmer neger, aver dat Water wöör ok ümmer deper. Un denn sehg he ok noch de groten Scheep.

Nu reep ok noch sien Modder. Dor kehr he lever üm. An de Hand vun sien Modder güng he noch en Stück an de Oostsee lang. Dor mark he, dat de ene Foot natt weer. In den enen Stevel weer Water lopen. Dat quietsch richtig in den Stevel.

De niegen Steveln weern dicht, dat Water weer över den Rand in den enen Stevel lopen!

28.9.13 . .Edelkastanie
Esskastanie, Castanea sativa; Familie: Buchengewächse = Fagaceaei

Disse Boom un vör allen disse Früchte weern mi total unbekannt, as ik vör vele, vele Johrn mit mienen Drogisten-Fründ Gernot in de Wiehnachtstiet dörch Bruunswig bummel. Mit'n Mal nehm he de Nääs hooch, snupper un leep vull Freud na enen Stand röver. Dor wörrn Maronen röst't. Gernot hett diese Früchte köfft un ik sehg verbiestert to, dat he de Dinger in'n Mund steek, dat he de eet. Mit groot Vergnögen dee he dat. He sä, dat weern Maronen un se smecken "köstlich" un he versööch, mi to överreden, de tominnst mal to proven — man, nee, ik kunn mi nich dorto dörchringen.

Nu, vele, vele Johrn later, is mi mien oll Fründ un sien Kastanien-Mahltiet wedder infullen. Un dat passeer, as mien leef Mann un ik in Siebeneichen an'n Elv-Lübeck-Kanal langbummeln. Dor keem mi en Boom in't Oog mit länglich glänzen Bläder un dekorative stachelig Früchte. Sull dat ———? Jawohl, dat weer se, de Edelkastanie.

Ik heff leest, dat de Boom 500 bet 600 Johr olt warrn kann. He warrt so üm un bi 25 Meter hooch. De gröttst bekannte Edelkastanie is de "Castagno dei Cento Cavalli" (Kastangelboom vun de hunnert Peer) up Sizilien.
De Bläder sünd so 12 bet 20 cm lang, de Blattrand is gezähnt orrer gekerbt. De Blöden seht beten wat ut as Kätzchen, as beten wat lange Kätzchen.
De Früchte hebbt veel Stärke in sik. Se warrt vun Deerten — as Eekkaters, Kreihen, Häger — wegsleppt un för den Winter verbuddelt. Nich all warrt wedder utbuddelt un so köönt niege lütte Bööm ranwassen. En Boom, de so upwassen deit, driggt eerst na 25 bet 35 Johr to'n eersten Mal Früchte.

Un nu, wo ik dissen Boom in mienen Kopp heff — in't Oog kregen heff —, nu begegent he mi överall. En besünners groot un schöön Exemplar steiht as Bispill in Lübeck in'n Park up'n Brink, ganz in de Neegde vun'n Möhlendoor-Töller.

28.9.13 . .Jakobs-Krüüzkruut
Senecio jacobaea, Familie Compositae / Asteraceae = Korbblütler.
Biblisch Plant

Jakobs-Krüüzkruut is bannig giftig för Peer, Köh, Schaap, Zegen. Dat Veeh fritt dat frische Kruut bi 't Weiden nich. De hoge Gehalt an Bitterstoff höllt se dorvun af. Se freet rund üm de Plant allens af, so dat dat Jakobskrüüzkruut goot Platz hett, sik to entwickeln. Gefährlich warrt dat aver för Peer, wenn dat Jakobskrüüzkruut mank dat Heu steckt. Dröögt wirkt de Bitterstoffe nich mehr so un de Tieren freet dat Kruut mit. Dat kann to Besweer vun de Leber bet hen to 'n Dood führen.

Dat Jakobs-Krüüzkruut hett de Leber in't Visier. Wenn wi blots lütte Mengen dorvun upnahmen hebbt, warrt uns Leber all angrepen. Na vele Johren kann't denn to Leberkrebs kamen. In grötter Mengen upnahmen köönt Leberschäden entstahn, de den Dood bringen köönt.

De bet to 90 cm hoge mehrjährig Plant hett enen kantig, gerillt Stängel. De Bläder sünd gröön un stark gliedert. De Blöden wasst in Dolden, se sünd lüchen geel.
"Auf dem Ästlin wachsen viel geeler, gestirnter Blümen,
wie der Chamillen.
Die werden nach der Zeitigung zu grauen, wollichten Samen
Und fliegen davon".
So steiht dat in mien oll Krüderbook vun 1543.

Dat Jakobs-Krüüzkruut is en Plant ut den Bibelgoorn. Se hett ehren Namen na Jakobus, een vun de 12 Jünger. De Plant "Jakobs-Krüüzkruut" blöht so üm Jakobi rüm (25. Juli), dat is de Dag, an den man Jakobus den Kopp aufhaut hett (Apostelgeschicht 12, 2.). Keen wüß later, wo dat Graff vun Jakobus weer, bet he sülven sein egen Graff enen Eremit wiest hett. Dat Graff is in Spanien up dat "Sternenfeld". Dor is denn en Kirch buut worrn, un de is hüüt en bekannt Teel för Pilgerslüüd. Wi alltohoop hebbt dor bestimmt al mal vun höört, de Kirch över Jakobus sien Graff heet "Santiago de Compostela", d.h. St. Jakob vun't Sternenfeld. De Lüüd, de dor henpilgert, dräägt all de Jakobsmuschel.

De Heilplant is in ganz Europa, in de westlich Dele vun Asien un in Nordafrika tohuus. Se wasst geern an Wegrand, up Wischen un Weiden un an'n Rand vun'n Wald.
"St.Jacobsblüm wächst allenthalben an den Rheynen der Äcker
bey den Wassergestaden
und auf unbebauten sandigen und harten Orten."

Leonhardt Fuchs schrifft in sien "Kreutterbuch" 1543, dat de "Sankt Jacobsblüm" dorüm so nöömt warrt, wiel se üm den St. Jakobsdag [25. Juli] an'n besten an 't Blöhen is.
"Dies Gewechs blühet im Heumonat und Augstmonat
aber am lustigsten umb St. Jacobstag."
He weet nix dorvun, dat dit Kruut al vun Oldingstieden her as Heilplant bekannt weer. Un he schrifft ok nix dorvun, dat dit Kruut vun binnen anwendt warrn kann. Aver he seggt, dat de "Wundärtzt" dat Jakobs-Krüüzkruut hooch in Ehren hollt. Se hebbt dat bruukt as Wundkruut.

27.9.13 . .Halvstarke Swaans

Dat se noch halv gries sünd, dat is de halvstarken Swaans schaneerlich. Se wüllt opwussen utsehn, as grote Swaans

"Kiek blots mal", reep ik mien Mann to, "dor loopt wohrhaftig de beiden lütten Swaans över den Rasen! Weets du de, de wi sehn hebbt, as se jüüst ut Ei krapen weern. Wat sünd de in acht Weken ranwussen! Sünd al meist grote Swaans!"

Junge Swaans versöcht ok, cool to schienen. Sünnerlich wenn Frömde tokiekt. Eerstmal Flögel recken!

Ut de lütten wulligen Küken weer'n al grote Swaanenkinner woorn. Vadder oder Modder, een vun de beiden müss aver as Uppasser noch ümmer dorbi sien. So ganz alleen kemen se noch nich torecht. Se weern noch nich richtig tofeddert un de Flünken weern ok noch bannig lütt. Aver den Kopp strecken se al stolt in de Hööcht. Mit plietsche Ogen keken se uns an un betteln üm Freten.

"Oh, nee! Nu warrt wi ok noch mit Mama sehn — un knipst! Is dat pienlich!"

Dorna harrn se Döss un de Familie watschel up grote Fööt na de Traav. Modder vörran un de beiden Kinner achterna. Modder müss nich mehr drängeln. Ut egen Stücken güngen se to Water. Glieks dükern se den Snavel in't Water un löschen ehr'n Döss. Mit ehr groten Fööt paddeln se nu mank anner Watervagels an't Traveöver lang.

De halvstarken Swaans kiekt betont in de anner Richt. Nich dat wi denkt, dat weer ehr Mama...!

Wi harrn se de letzt Tiet ut de Ogen verloorn. Wat schöön, dat se wedder dor sünd!

22.9.13 . .Sommersteern

Wi bummeln dörch Bad Bevensen, keken vergnöögt in de Welt un freuen uns an hübsche Parkanlagen un pleegt Goorns.
Dor — miteens — "Kiek doch mal, wat wasst denn dor an'n Boom!" Dor hüng doch wohrhaftig en Steern hooch baben in de Telgen.

"Dat is denn wohl en Sommersteern", sinneer mien leef Mann.

Tja, un wenn ik Talent to'n Fabuleern harr, denn kunn ik ja nu en Geschicht schrieven över den "Steern, de vergeten worrn is". Man, leider...

Is dat etwa...

"Oh", dach ik, "hier blöht noch Johanniskruut!" un leep up en kneehooch Plant to, de mit lütte gele Blöden an'n Rand vun de Wisch lüüch.

...Johanniskruut?

Glieks plück ik en lütt Stück af un riev dat mank miene Finger. Man — nix! Keen rode Plantensaft farv miene Finger. Hm... Ik plück noch mal en lütt Stück vun de Plant un riev un riev, man keen rode Saft wull sik wiesen.

Dat Johanniskruutblatt

"Denn is dat ok keen Johanniskruut", dach ik bi mi un keek nu de Plant wat genauer an. Ja, de Blöden ähneln wohl uns Johanniskruut, man de Bläder ganz un gor nich! Johanniskruut hett lütte rundliche Bläder mit de typisch Placken dor up, dat de Bläder as perforeert utseht. (Jüst so, as de Naam dat seggt: Hypericum perforatum.)

Dat Blatt vun dat verdächtige Gewächs

De Bläder aver vun de Plant hier up de Wisch, de sehgen heel wat anners ut. Se weern stark gliedert un ehr Gröön weer ornlich wat düüsterer. Dit weer dat Jakobs-Krüüzkruut.

Dor harr ik würklich glieks up kamen kunnt!

8.9.13 . .Letzte Stockroos

Den ganzen Sommer smückt de Stockrosen in veel Farven de Buurngoorns. Besünners goot maakt se sik vör en ool Strohdackhuus! Aver nu is ehr Tiet vörbi. Se waard jümmer länger. Laat de böversten Blöden noch upgahn, aver nu sünd de ok affullen un verblööt. Blots de Samenköpp hangt noch an den langen Strunk.
In mien Goorn stünnen ok en poor Stockrosen. Ik kunn goot uppassen, wi lang de Bloom blööt. Ehrgüstern harr de en ehr letzt Blööt afsmeten. Nu stünn se dor teemlich nakelt, blots mit Samenköpp.

Samenkopp

Een Samenkopp heff ik afplückt un mi niep un nau ankeken. In en Hüll seten tominnst veerdig lütte Samenkoorns fien neveneenanner rund üm den drögen Stempel. Dat lustige an de Saak, de Samenkoorns weern tweefarvig. En düster Mitt mit en hellgriesen Rand. Dat sehg richtig smuck ut. De Stockroos harr sik en fien Halskeed ümbunnen.

Den Samenkopp heff ik up en Blatt Papier un en noch gröön Blomenblatt leggt. Dorbi fullen de lütten Samenkoorns uteneen. Blots de Hüllbläder mit den drögen Stempel bleven na.

En niege Bloom mit zoort Farven weer enstahn. Dorto de enkelten Koorns! Tohoop weer dat en richtig smuck Kunstwark! Kunn meist mit dat Bild vun de Stockrosen vör dat Buurnhuus konkurreern. Aver man bloots binah.

1.9.13 . .Bloom as Lockvagel

De Blomen in mien Vaas leten all de Köpp hängen. Ik müss unbedingt frische Blomen plücken. Up uns Utfohrt keek ik ümmer na de Stratenkant. Dor müss dat doch wat för mi geven. In den Stratengraven geev dat so veel bunte Bloom. Ik wöör smucke rosa Blomen wies. Dat weer en groot Büschel Waterdost. Den kenn ik goot. De keem mi to rechten Tiet in de Mööt, denn kunn ik bruken.

Ik stell glieks den Wagen an de Kant. En Mess harr ik ümmer bi mi. De Waterdost lett sik goot plücken. Gau harr ik enen smucken Struuß tohoop un steeg tofreden wedder in't Auto. Up de Blöden vun den Waterdost seten Hummeln un Bottervagels un leten sik dat goot gahn.

To Huus heff ik de frischen Blööm glieks in enen Kroog mit Water up den Terassendisch stellt. Un dat duur gor nich lang, dor harrn wi Besöök vun Hummeln un Immen. Mi harr mal en Imker vertellt, dat de Waterdost en gode Trachtplant för de Immen is. Un dat nich blots för de Immen. De Hummeln wöörn ok vun den söten Ruuch antrocken. Steek mal dien Nees in de Blöden vun den Waterdost, de rüükt wohrhaftig richtig sööt.

Dat Schöönst för uns weer, dat ok verscheden Bottervagels sik dat smecken leten. So dicht bi hebbt wi de Bottervagels selten bekieken kunnt. Se möken ehr Flünken up un to un wiesen uns ehr smuck Kleed.

Ahn dor över natodinken harr ik uns en richtig Hummel- un Bottervageltheater up den Disch stellt. Wi harrn knapp Tiet to'n Eten. Ümmer wedder kemen Hummeln, besünners veel Eerdhummeln anflagen un haalten sik Nektar. Kunnst tokieken, wi goot dat smeckt! Över Dag in'n Sünnenschien gesellen sik ok noch de verscheden Bottervagels dorto. Mitünner geev dat kuum noch enen frien Placken up den Struuß.

Dat de Waterdost en Heelplant is, hett uns Anke Nissen fein verkloort. Dat de Bloom aver ok en Lockvagel för Insekten un Bottervagels is, hebbt wi düssen Sommer lehrt.

24.8.13 . .Rotlaubige Blasenspiere
Physocarpus opulifolius

De Naam "Rotlaubige Blasenspiere" höört sik för miene Ohren richtig hübsch an.
Disse Struuch hett düüster rode Bläder. In den Goorn vun unsen Jung bringt he enen upfallen farvig Kontrast.

De Physocarpus-Famillje is en Verwandte vun de Rosengewächse un is ut Amerika bi uns inföhrt worrn. De groten düüsterroden Bläder vun Physocarpus opulifolius hebbt drei bet fiev Lappen. Se sünd recht dekorativ.

De cremewitten Blöden bildt en goden Gegensatz to de roten Bläder. Un mi gefallt ganz besünners de Früchte, de staht in Dolden tohoop, sünd schön antokieken, fallt besünners in't Oog.

21.8.13 . .Steenhummelkönigin

Dunst ist die Welle, Staub ist die Quelle...

"Bilütten warrt dat Tiet, dat ik mi en Winterquarteer söök", brummel de Jungkönigin vun de Steenhummeln in ehr'n Boort. Den Sommer över harr se flietig mit för ehr Volk soorgt. Nu müss se an sik dinken. Blots wie sull se in de dröge Eer kamen, üm sik dor en Nest för den Winter to buun? Düssen Sommer harr dat kuum Regen geven. De Eer weer knakendröög un fast. Richtige Risse weern in den Rasen entstahn.

...Steenhummelkönigin tritt auf der Stelle!

Is dor en Lock?

Likers möök se sik up den Weg. Mank en poor noch gröön Gräser weer se wat wies worrn. Aver dor keem ehr wat Grotes Düsteres in de Mööt. Gau böör se dat Been ut de Meern to Afwehr in de Hööcht. Aver dat help nix, se müss sik ut'n Stoff maken.

Nee, en grote swatte Kamera! Hooch dat Middelbeen to Afwehr!

Wat sitt denn dor an'n Rand?

Dor flöög se na den Terassendisch un sett sik an de Dischkant up de Dischdeek! De weer blots to glatt. Se kunn sik nich hollen un lann in en Ritz up de Eer!

O Mann! De Königin is stört! Revoluschoon? Nee, en ungastliche Disch!

To Hölp! En Wöps grippt an!

Na den eersten Schreck keek se sik üm. Wat weer dat? Dor keem doch wohrhaftig en Wöps un greep de Königin an. De legg sik glieks up den Rüüch un strampel mit de Been.

De Wöps is lütter, avers beestig! De Königin liggt op'n Rügg!!

De Wöps bitt ehr in'n Buuk!!!

Aver de Wöps leet nich na un krabbel up den Buuk vun de Königin. De schaff dat aver noch mal, frie to kamen, dreih sik up de Been un leep dorvun. Denn spann se gau ehr Flünken up un flöög in den Blomenstruß up den Disch.

Nix as weg hier, man gau!

Uff, nochmal schafft!

Dat weer de letzt Rettung ut de Not! Villicht geev dat in de neegsten Daag ok noch Regen un de Eer wöör wedder week. Denn kunn de Steenhummel villicht doch noch en Winterquarteer finnen.

Un wiedersöken na en Lock in de Eer!

12.8.13 . .Bunten Vagel

Wat is dat denn för'n bunten Specht?

En hübsch Beleven harrn wi: Up Navers Rasen seet en wunnerhübsch bunt Vagel. Mien leef Mann harr em al bi't Fröhstücken rümflegen sehn un snack vun de prächtig Farven vun den Dompfaff. Uns Naver vertell denn, dat he graad enen Specht sehen harr, also so wat vun prächtig Farven! Dat harr he wohrlich nich dacht.

Wokeen misst düssen Specht?

Denn aver seet de bunte Vagel up den grönen Rasen. He sehg gor nich ut as Dompfaff orrer Specht, he sehg eher beten wat exotisch ut. Ja, un dat weer he denn wohl ok. Wi sünd nu alltohoop de Meen, disse Vagel is en Papagei, en groot bunt Papageienvagel. Orrer Sittich? Tominnst bannig ungewöhnlich ünner Navers Appelboom!

11.8.13 . .Süßdolde
Myrrhis odorata, Familie Umbelliferen = Doldenblütler

De Süßdolde höört to de Familie vun de Doldenblütler, to de Umbelliferen — ik segg geern "Schirmdräger" dorto, wiel de Blödendolden wat utseht as Schirme. Un disse Umbelliferen kann ik ganz slecht ut'neen hollen, tominnst wenn ik de buten in de frie Natur find.
To de Umbelliferen höört as Bispill: Kerbel, Anis, Fenchel, Dill, Kümmel, Bibernell.

An de annern Namen vun de Süßdolde kannst' al marken, mit welk Planten se verwandt is. Söötdolde smeckt en beten as Anis — dorher wohl de Naam Aniskerbel.
De latiensch Naam "odoratus" bedüüdt so veel as "duftend".

• De Söötdolde is en mehrjährig krutig Plant.
• Ehre Stängel sünd hohl un köönt bet to 1,20 m hooch warrn.
• De Bläder seht beten ut as de vun enen Farnwedel.
• De lütten witten Blöden staht in strahlig Dolden tohoop.
• De riepen Samen sünd swart, se glänzen.

De Bläder seht beten ut as de vun enen Farnwedel.

De Söötdolde stammt ut Süüd-Ost-Europa. Se kann goot mit de Küll trecht kamen. Ut den Grund findt wi se hüüt sogoor in Skandinavien. Dor warrt se mehrst as Kruut to'n Würzen bruukt.

Al siet Hunnerte Johren wasst de Söötdolde in Kloostergoorns un Buurngoorns. Se wörr bruukt as Gewürzplant, as Gemüüsplant un as Heilplant. Ok as Foder för't Veeh wörr se anplant, denn de Buurn weern fröher de Meen, dat de Köh — wenn se dit Kruut freten — mehr Melk geven.

De lütt hackten Bläder warrt geern nahmen as Ersatz för Zucker, as Bispill in Salaat. Wenn de Wörtel kaut warrt — orrer de Samen —, gifft dat enen goden, frischen Atem.

Mi is de Söötdolde ünnerkamen, as ik in Bosau dörch den lütten, hübschen Buurngoorn an de Dunkersche Kaat bummel. In'n eersten Moment dach ik — as ik en lütt Blatt mank miene Finger twei reven heff —, dat weer en Duft na Lakritz. Denn aver meen ik, dat Kruut rüükt doch mehr na Anis. To'n Glück stünn en lütt Schild dorbi un dor stünn up: Süßdolde.

Hummel in'n Anfloog...

4.8.13 . .Hummelkonzeert

Wi seten an'n Fröhstücksdisch. Mien Mann wull jüst in de lecker mit Marmelaad besmeerte Semmel bieten. Dor brumm en dicke Hummel üm sien Kopp. "Nu höör di dat an. Dat is ja meist as dat Hummelkonzeert vun Rimsky Korsakov!"

...Landung...

Noch en poor maal flöög de Hummel, en Eerdhummel üm uns Kööp. Se harr al dicke Pollen an de Achterbeen. Denn dreih se swoor beladen mit luut Gebrumm af in Richt vun dat Blomenbeet. Harr wull noch nich noog in ehr Pollenbüxen.

...Indükern!

De Hummel seggt: Mors, Mors!

Dor versööch se in en noch nich ganz apen Blööt vun de Anemone Japonikum to kamen. Weer gor nich so licht. De dicken Pollenbüxen weern in'n Weg. Aver se leet nich na.

Un nu: Brummen!

Endlich harr se dat schafft. In de Blööt dreih se sik ünner Brummen hin un her. De lütt Blödenkopp schaukel richtig. Ümmer noch kunnen wi dat Brummen vun de Eerdhummel höörn. Wi harrn up düsse Oort to'n Fröhstück en richtig Hummelkonzeert.

4.8.13 . .Sommervagels up Buddleia

Wi hebbt twee Smetterlingsbööm in unsen Goorn. De botanisch Naam is Buddleia (Familie: Baumwurzgewächse, Scrophulariaceae). Wi aver seggt dor Smetterlingsboom to. Anner Lüüd seggt Schmetterlingsbaum orrer Schmetterlingsstrauch, Schmetterlingsflieder, Sommerflieder (Sommerfleder) orrer Fliederspeer un uns Fründin Antje Heßler seggt Bottervagelboom. Ik find all de Namen hübsch un passlich, man Antjes Naam gefallt mi ganz besünners goot!

Un all dissen Namen driggt de Boom to Recht. Siene lütten slichten Blöden — de in ene groot Dolde tohoopstaht — hebbt enen wunnerfienen Duft. För mi is dat so'n Ort Vanille-Duft. Bannig intensiv. Un wenn ik mi mal ene lila-rosa Dolde mit rin nehm un in enen Keramikpott up'n Disch stell, denn füllt de Duft in korte Tiet de hele Stuuv. Dat kann ik gor nich lang uthollen, denn mütt entweder ik rut ut de Stuuv orrer de Smetterlingsboomdolde.

Distelfalter up de Buddleia

Aver disse Duft warrt dat wohl sien, de vele Smetterlinge vun rundüm ranlockt. De tummelt sik up de Dolden un futtert mit Utduur, wat de goot deckt Blödendisch anbeden deit.

Un wenn de hübschen Bottervagels so still up de Blöden sitt, denn kann een de wunnerfien photographeern. Ik aver heff ok en Insekt mit den Photoaparat infungen, ik weet blots nich, wat dat för en Deert is.

Pageluunsoog (Pfauenauge) up de Buddleia

Un all de Namen, in de dat Wort Fleder vörkümmt as Sommerfleder, Sommerflieder, Schmetterlingsflieder un Fliederspeer, kaamt bestimmt dorher, wiel de Dolden vun beide Planten sik ähneln. Ok de Farv kunn en Flederfarv sien.

De Smetterlingsboom is ene Nektarplant, ene Futterstell för Insekten as Bottervagel, Hummel (Plüüschmoors), Immen un anner.

Pageluunsoog un Swulkensteert (Schwalbenschwanz) up Buddleia

De Smetterlingsboom is aver ok ene Futterstell för Vagels: Ik leeg buten up miene Liege un keek vergnöögt in de Welt. In uns Dackrünn seet en Vagel. Ik kunn em nich kennen, ik harr mien Brill nich up. Miteens suus de lütt Vagel dal un rin in unsen Smetterlingsboom mank all de bruunbunten un witten Smetterlinge und swupp harr he sik enen grepen un swirr wedder weg.

Dit Speelwark wedderhaal sik noch oft. Later heff ik ünner den Platz, wo de Vagel sien Mahltiet hollen hett, ganz vele Smetterlingsflünken funnen.

De nöördlichst Swartpappel in winterlich Guld

28.7.13 . .De nöördlichst Swartpappel

Wenn ik hier an mienen Schrievdisch an't Finster sitt, denn kann ik em binah sehen, den groten Boom, de Swartpappel.

In Sommer schient de Boom nich so gewaltig...

Mi weer dat nich bewusst, dat disse Boom hier bi uns wat Besünners is. Uns Naver meent, dat disse Boom de nördlichst Swart-Pappel överhaupt sien sall. Wieder rup na'n Norden, dor köönt se nich mehr gedeihen, disse Bööm, meent he.

...as an en kloren Vörjohrsdag

Un uns Naversch hett richtig üm den Boom kämpft.
Dat is nämlich so, disse Boom steiht genau up de Grenz vun de beiden Navers. De Naver wull em geern fällen. De Boom steiht för em graad in'n Süden un höllt mit sien groot Kroon all Sünnenstrahlen vun em af. Un in'n Harvst smitt de Pappel Unmengen vun Bläder in sienen Goorn.

För den Naver is dat dumm lopen...

De Naversch aver harr den Boomriesen in ehr Hart slaten. Se wull nix vun't Fällen weten. Se wendt sik üm Help an Ämter un dorbi warrt faststellt, de Boom steiht nich blots up ehr un up Navers Grundstück, nee, he steiht ganz dicht an den Fluss Wakenitz, un disse Striepen, direkt an't Över, de höört de Stadt Lübeck to. De Stadt hett dit smalle Stück Land blots an de jeweiligen Anwahner in Erbpacht geven. Dat bedüüdt, de Boom steiht up den Grund vun dree verschieden Egendömers.

Un denn meldt sik dat Forstamt un stellt fast, dat disse Pappel de eenzig Swart-Pappel up Lübschen Grund is.

...man ünner so en schönen Boom to leven is doch ok en Ehr.

Na, dat mit dat Fällen weer nu natürlich vun'n Disch. De Boom wörr beten wat trechtsneden un putzt un ik warr nu mal fragen, wat ik sienen Ümfang meten dörv. Un mien leef Mann will so'n Helpdings werkeln, wo he de Höhgde vun den Boom mit meten kann.

Ik weet nich, wat de Swartpappel — so as de annern Pappeln, de ik kenn — in'n Mai hellgriese Samenflocken dörch de Luft schickt. Wi hebbt dat mal in Bosau beleevt, överall sweven de Pappel-Flocken dörch de Luft, liek as de Sneeflocken in'n Winter. Se sweven dal un an männich Stellen leeg de hele Grund dor mit vull, dicht an dicht. En weker — as Feddern — half dörchsichtig Sommersnee, Boom-Daunen, Droom-Flaum. Wi sünd dor dörchlopen un dor löös sik dit licht Gewölle. As lepen wi in en Wulk, de uns sutje umwirbel. Överall krupen se rin, de feddrig Flocken. Se ketteln uns Nääs, seten in't Hoor...

23.7.13 . .Lebennig Sünnenschirm

O je! Wat nu?

Dat lütt Mövenküken weer jüüst von Poller fullen. Nu leeg dat dor in prallen Sünnenschien up de Steenkant vun't Traveöver un jaaps na Luft. Narms geev dat Schadden.

Och mien Lütten...

"Mama", pieps de Lütt mit fiene Stimm, "dat holl ik nich ut, dat is to hitt!"

...kaam man her!

Mövenmama harr dat höört. "Kumm man na mi, un stell di ünner mi mank mien Fööt. Dor is noch n'beten Schadden."

Mudderleev stellt allens in den Schadden!

Gau taps de Lütt na sien Mama. Mank ehr Fööt finnt dat Küken würklich noch enen Placken mit Schadden. Dor legg he sik daal. Sien Modder weer för em en lebennig Sünnenschirm.

20.7.13 . .En Eierdeef?

Und die Mutter blickte stumm...

Wat harr sik dor afspeelt? Dat Swanenpoor stünn ratlos vör ehr Nest. Se dreihn de Köpp hin un her un keken in dat Nest. Dor leeg blots noch een Ei binnen. Vörher weern dat fief Eier! Wo weern de annern veer Eier bleven? Geev dat enen Eierdeev, enen Swaneneierdeef?

...im fast leeren Nest herum!

Hier de Bewies: Fief Eier!

De beiden Swaans wackeln mit ehr'n Steert, slogen mit de Flünken un bekeken sik de Bescherung. Aver na en ganz Tiet sett sik de ene Swaan, nahdem he dat Ei noch mal wedder dreiht harr, ganz vörsichtig up dat Nest. Up dat eene Ei! De Lüüd, de dat Mallöör mitkregen harrn, hebbt de Swaans richtig beduurt.

De Täterin? Hett se nich Bloot an'n Snavel? Eierbloot?

Aver wer üm allens in de Welt harr de veer Eier ut dat Nest halt? Wer klaut Swaneneier? De weern doch al anbröödt, de kunn man doch nich mehr eten! Weer de Eierdeef en Deert? Villicht en grote Mööv, de ehr Kinner dormit satt maken wull? Sehn hett dat keener.

Sooo sööt! Un Einzelkind!

Papa Swaan meent: Lü, för uns weer düsse Saison en Desaster, vun vörn bet achtern, segg ik ju!

Up alle Fälle hebbt de beiden Swaans dat letzt Ei noch utbröödt. Na en poor Daag kroop en lüttes nüüdliches wulliges Swanenküken ut dat Ei. Dat swömmt ümmer achter een vun de stolten Öllern her.

Dat Nest, lerrig un verlaten; de Waterschöttel brukt nüms mehr

Dat Nest weer nu leer, blots en poor Feddern erinnern noch an de Swaanfamilie. Wüllt höpen, dat se ehr eenzig Kind groot kriegt!

Na, un wat ut dat eene Lütte wat warrt, dat weet wi ok noch nich!

14.7.13 . .Bittersöter Nachtschatten

Solanum dulcamara
Familie Nachtschattengewächse (Solanaceae)

Vele Planten ut de Familie vun de Nachtschattengewächse höört to de Giftplanten. Sogoor Planten, de as Nutz-Planten anbuut warrt, köönt in ehre grönen Dele un in de noch unriepen Früchte dat giftig Solanin in sik hebben. Dit Alkaloid reizt de Verdauungsorgane un kann Krämpfe utlösen.
To de Familie vun de Nachtschattengewächse (Solanaceae) höört uns Bittersöter Nachtschatten, man ok de Kartoffel, Tomate, Paprika, Aubergine — un Tabak!

De Bittersöte Nachtschatten is ene hoge klettern Struuch-Plant (bet to 2 m hoch) mit düsterviolett Blöden un Früchte, de an'n Anfang gröön, later root sünd.

Fröher hett man den Bittersöten Nachtschatten mit Wien mischt un denn as Slaapmittel bruukt.
De Germanen mischen den Bittersöten Nachtschatten mit Solanum nigrum, den Swarten Nachtschatten. Se bruken dit Gemisch as Narkosemittel un gegen den "Nachtschaden", dat weer sowat as Albträume bi Nacht.
Bittersöter Nachtschatten wörr fröher de Kinner in de Weeg leggt, as Schutz gegen böös Geistervolk.
Man hett Bittersöten Nachtschatten dat Veeh üm 'n Hals hängt as Schutz gegen "Engbrüstigkeit".
In'n Mittelöller wörrn de Beern vun disse Plant üm 'n Hals dragen as Talisman orrer as Amulett gegen övel Nareed
Alle beid — Bittersöte Nachtschatten un Swarter Nachtschatten — weern Bestanddele vun Hexensalven, Hexentinkturen un Hexentrunk.

Bittersöter Nachtschatten kann oft wat helpen bi Problemen dörch Neurodermitis un ok bi anner Huutlieden, as Ekzeme.

10.7.13 . .Mahltiet!

Ok de Kormorane hebbt Hunger, nich blots wi. Wi seten up en Schipp, dat as Lokal ümbuut woorn is: "Traveblick" heet dat. Wi kregen dor nich blots wat Godes to'n Eten. De Blick över de Traav weer ümmer wunnerbor. Grote Scheep föhrn an uns vörbi un bröchen uns Lokal richtig to'n Schaukeln. Weer meist as en lütt Seefohrt.

De Kormoran is meist ganz ünner Water

Laokoon is nix dorgegen!

Aver ditt Mal hebbt wi wat ganz Besünneres to sehn kregen. Wi harrn uns kuum daalsett, dor wöörn wi up de Traav enen Kormoran wies. De harr sik en Mahltiet Aal utkeken. Enen kaptaal'n Aal! De Aal weer meist gröter as de Kormoran. He harr böös mit den Aal to doon. De Aal ringel sik üm den Hals vun den Kormoran un trock em ümmer wedder ünner Water. Wenn he dat man schafft!

Biet em den Kopp af! Laat em nich los!

De Aal mutt daal!

Uff! Versluckt!

Aver de Kormoran leet nich na. De Happen weer to lecker. He legg sik den Aal ünner Water so torecht, dat he den Kopp toeerst verschlingen kunn. Denn düker he wedder up. Endlich harr he em in de richtige Laag. Nu wüürg he den Aal den Schlund hindaal. Blots de Steert vun den Aal keek noch ruut. Wi kunnen richtig sehn, wi de Hals dick wöör. Kuum dat de Kormoran noch Luft kreeg. As he dat endlich schafft harr, floog he dorvun.

Puh! Eten is ja swore Arbeit!

Wi hebbt denn ok noch Fisch eten. De keem aver ut de Braatpann un hett uns wunnerbor smeckt.

De "Passat"

7.7.13 . .Ümmer Hunger!

Soooo söte lütte Puschelbäll!

An Anfang vun den Junimaand seten de ersten lütten Mövenküken up de Steenböschung vun't Traveöver. Se duken sik deep mank de Steen. Mit de Tarnfarv vun ehr eerst Kleed kunnst se kuum utmaken. Bit dorhin seten se noch baben up en Duckdalven in't Nest. Nu sitt se ünnen up de Uferböschung un de Öllern bringt ehr ümschichtig frisches Foder.

De Puschelbäll sünd nu op den Poller!

Se kunnen noch kuum up ehr groten Fööt stahn, aver ehrn Snavel reten se glieks wiet up. Dorna legten se sik wedder daal un weern eens mit de Farv vun de Steen.

An Land kannst ok sitten gahn.

Swömmen geiht vun sülvst

Gau weern de Küken ranwussen. Veer Weken later wussen de ersten Feddern. Bald harrn se lütte Flünken. Af un an strecken se al mal ehr Flünken ut.

Aver ümmer noch weer de Hunger groot. Un ümmer noch kunnst se mit ehr Tarnfarv kuum up de Steen utmaken.

Landgang mit Mama is avers ok nett

Landgang mit Mama

Sprenkelt as Möweneier orr as Steen

Af un an söchen se ok al mal sülvst n'beten to Freten an't Över. Keem man to nah an se ran, geev dat en groot Gekriesch vun de Öllern. De Küken stünnen denn up un güngen to Water. De Öllern kemen noch ümmer wedder mit Foder anflagen un de Küken reten denn glieks ehrn Snavel wiet up.

Wenn du al grötter büst, muttst Flegen öven. Wenn wat bi scheep geiht, muttst di doodstelln

Wenn se ok noch nich flegen kunnen, dat Swömmen güng al wunnerbor. Dat geiht allens so gau, wi harrn eerst den Anfang vun den Julimaand. Bald warr ik de Lütten nich mehr to sehn kriegen.

Hunger! Papa! Hunger!

Schall ik etwa sülven freten?! Da kümmt ja endlich de Foderservice!

30.6.13 . .Fiete un de Möven

Dat is Fiete. Fiete is vun Holt...

Nu steiht se dor al negen Johr vör de Passat up enen Duckdalben, de dree Meter hoge Skulptur ut Eekenholt. Wind un Weder hebbt ehr de Huut gaarvt. De Möven hebbt sik geern up de Skulptur sett un se düchtig mit Schiet beklakert.

...un hett so'n snaakschen Stickeldraht üm Kopp, Hoot, Been un Schullern.

He steiht vör de Passat (rode Krink). Düt is sien Utwies. Ok op'n Arm hett he Nagels.

Man wat hett Fiete an'e Fööt?

De Skulptur is Fiete, de letzt Matroos vun de Passat. He hölt de Hand över de Ogen un kiekt na dat Water. Dormit de Möven nich mehr up em lannen kunnen, hett man Fiete mit Nagels beslaan. Dat hett aver nich so richtig holpen. Ümmer wedder kreist krieschende Möven üm Fiete un versökt up em to lannen.

Möwen! Knutschelige lütte Möwenküken!

Dütt Johr hett dat sogoor trotz Nagels een Mööv schafft, to sien Fööt en Nest to buun. Se hett sik bannig dreihn un lütt maken müßt. Aver se hett dat trecht kregen, mank de velen spitzen Nagels Eier to leggen un uttobröden. Dree lütte Mövenküken sünd ut ehr Ei krapen. Wat Fiete wull dacht hett?

Och, wat is dat? Fiete is wedder eensam?

So eensam...

Intwischen sünd de lütten Küken ut Nest fullen un up de Steen vun de Uferböschung an de Traav lannt. Dor warrt de Lütten vun de Öllern fodert.

Fiete is nu wedder alleen. Up sien Fööt kannst noch de Resten vun dat Nest sehn.

He hett de Möven, glööv ik, ganz geern sehn, hebbt se em doch meist de Fööt warmt. Un bi dütt kole Sommerweder kannst dat bruken.

26.6.13 . .Gösselkinner söss Weken later

Nich to glöven! Düsse groten Vagels sünd de Gösselbabies — un sie wiest uns den Moors! Bloots Vadder passt op.

Natüürlich heff ik wieder meist jeden Dag na de lütten Gössel keken. Dat duur gor nich lang un de ersten Feddern keken ut dat wuschelig gele Wullkleed. Ünner Upsicht vun de Öllern wussen se gau ran. Vun Dag to Dag wöörn se gröter. Wenn ik an den Diek kaam, reckt Vadder furts den Kopp in de Höcht. Gau rööpt he de Familie tosamen un se gaht ut Sekerheit all to Water.

Avendutfloog vun de Familie

In de Twischentiet sünd de lütten Gössel söss Weken olt un düchtig ranwussen. Kannst se meist mit ehr Öllern verwesseln. De eerst griese Snavel warrt langsam geel. Dat Fedderkleed warrt ümmer dichter. Dat mollig gele Wullkleed hebbt se mit en grieswittes Fedderkleed utwesselt. Oft slaagt se al mal to Proov mit de Flünken. In 8 Weken kriegt se denn vun ehr Öllern Ünnerricht in't Flegen.

Hunger, Hunger, Hunger! Bloots vun't anduern Freten warrst so gau so groot!

Dick, rund un hungrig

Hoffentlich kann ik dat ok noch mit ankieken. Ok wenn de Gösselkinner richtig flegen köönt, blievt se noch bi ehr Öllern. De Familie höllt över lange Tiet fast tosamen! Dat is meist ein Vörbild för uns Minschen.

23.6.13 . .Guldglänzen Rosenkäfer

Wat glänzt denn dor?

"Oh, Oma, kiekt mal, wat is denn dat dor för en Käfer?"
Lene stünn dalböögt up uns Terrass un bekeek enen grönen Käfer. As en Smaragd, so glänz he up de griesen Waschbetonplatten. Un gode Ogen müsst du hebben, anners warst du dat lütt Deert gor nich gewohr.

Dat is he, de Rosenkäfer...

...guldglänzen!

Hm — wunnerschöön antokieken! Man wat dat för en Käfer is, dat weet ik würklich nich. Wi hebbt denn bi Google ingeven: "Käfer, grün, metallic". Un schwupp — as vun Töverhand, weer jüst de Käfer up'n Bildschirm, den Lene un ik graad photographeert harrn. Sien Naam is "Goldglänzender Rosenkäfer" (Cetonia aurata). Un dor stünn, he weer dat "Insekt vun dat Johr 2000" west.

"Käfer, grün, metallic?! Bün ik 'n Auto???"

Nee, du büst 'n Breefmark!

Un as mien leef Mann uns över de Schuller luscher, dor sä he: "Ja, den Käfer kenn ik. Dat gifft en Breefmark vun em." Un richtig, korte Tiet later pack he de Marke vör uns hen.

"Oh", sä uns Enkeldeern, "nu weet ik denn ja, woto Breefmarkensammeln goot is!"

18.6.13 . .Kantüffelblööt

Uns Fründin Ursel plant elkeen Johr Kantüffel up ehren Balkon, in'n Kasten, in'n Pott, wat se graad hett.
Ünnen kümmt Kies in dat Gefäß — dat dat Water aflopen kann. Dor kümmt denn 10 cm allerbest Blomen-Eerd babenup.
Un dor warrt de Kantüffel denn rupsett. Disse Knollen warrt wedder mit 10 cm beste Plant-Eerd todeckt.

Nu fangt dat Töven an, Töven, dat sik lütte Kantüffelplanten wiest. Un wenn de Planten denn 10 cm ut de Eerd kiekt, warrt se wedder mit 10 cm Eerd todeckt. (In'n Goorn orrer up't Feld maakt man dat dörch Anhümpeln.)
Un wenn de Kantüffelplanten denn wedder 10 cm ut de Erd rutwussen sünd, denn dörvt se frie wassen, as se dat möögt.

Hett nu Ursel ehre Kantüffel jümmers fein pleegt, begaten un ehr ok goot toreedt, denn kann se enerwegens mit dat Upnehmen anfangen. De utbuddelt Kantüffel warrt vörsichtig wuschen, enkelt up de Waag leggt, photographeert, un toletzt kaakt un denn — vun Ursel mit allergröttst Vergnögen upeten.

Wi kriegt jümmers Bericht, wo de Oorn utfullen is. Mal weern de Knollen so groot as Höhnereier, mal sogor as Enteneier. Ok kriegt wi to weten, wo veel Kantüffel Ursel rutkregen hett, man nich etwa in Punnen un Kilogramm, nee, de Kantüffel warrt tellt.
Ja, uns Freundin hett Freud an un mit ehre Kantüffel.

Papa is stolt...

16.6.13 . .Kanadagoos

Wi weern poor Daag in Bosau an'n Plöner See.
Up den See wiesen sik uns allerlei Deerten as Göös, Aanten, Zappen, Haubentaucher, Swaan un — ik keek — wat is denn dat — Swaan orrer Goos?

...Mama ok...

Ik reep na mienen leven Mann: "Kiek doch blots mal, wat sünd denn dat för Vagels?" Mien leef Mann keem, keek un sä: "Oh, wat sööt! — Dat sünd Kanadagöös mit ehre Jungen."

De beiden staatschen Vagels, de harrn — ik heff mehrmals tellt — de harrn 14 Gössel! Würklich nüüdlich antokieken.

...op wat? Op ehr Gössel!

De Lüüd, de dor an't Över wahnt, de findt dat nich so nüüdlich; denn de Vagelfamilie kümmt oft an Land, un denn schietern se allens vull. Ik heff dat sülven beleevt, wo dat is, wenn een vör Schiet nich topedden kann.

Dat sünd veerteihn!

De Kanadagoos (Branta canadensis) hett enen swarten Hals, 'ne helle Bost un enen witten Placken baven an'n Hals. De Farv vun ehre Flünken geiht mehr na Bruun hen.

Se warrt licht verwesselt mit de Nonnengoos. De is nich ganz so groot, ehr witt Placken is ornlich wat grötter un geiht över de Ogen weg. Ehre Flünken sünd mehr gries/swatt.

Wohraftig veerteihn!

Elkeen Dag hebbt de Kanadagöös sik uns wiest. Un wi hebbt elkeen Dag, tellt, wat noch all veerteihn Gössel dor weern.

Wat ik vertelln mutt, is ja meist schaneerlich...

9.6.13 . .Dwangsümtog vun de Swaans!

Vadder Swaan reckt den Kopp hooch un vertellt:

Stellt juuch vör, wat uns passeert is. Uns Tohuus weer egentlich an'n Karpendiek in hoges Reet. Vele Johr'n hebbt wi dor uns Kinner groot trocken. Dütt Johr hebbt Graugöös ganz eenfach uns Nest besett. För uns weer keen Platz mehr. Wi müssen uns en anner Stell söken.

Nadem dat uns de fiesen Graugöös to'n Düvel jaagt hebbt...

...sünd wi glatt bi Luzifer landt! Bi Luzifer!!!

Wi sünd na de Traav ümtrocken un bit achter de Fähr hoch swommen. Bi de Slipanlaag kunnen wi goot an Land kamen. An de gröne Heck vun en Garaag ünner dat Restaurant Luzifer hebbt wi en Stell funnen. De weer aver in de Hauptsaak mit Steenplatten utleggt. Wi müssen böös veel Nestmateriaal ranslepen. Aver nette Minschen hebbt uns bi den Nestbuu holpen. Toletzt wöör dat Nest noch fien mit Seegras un weke Feddern utpulstert. Denn hett mien Fru Eier leggt. Dat sünd fief Stück woorn. Nu sitt se al en ganze Tiet up Nest.

Naja, tominnst de Service is ganz good, mit frisch Water in'e Schöttel...

...man dat kannst ja in en Restaurant ok verwachten!

Veel Spazeergänger kaamt bi uns vörbi. Se bewunnert all uns Nest. To de lütten Kinner seggt de Modder denn ümmer: "Geht nicht so dicht am Nest vorbei! Der Schwan kann euch angreifen!" Dat kann ik ok!

Welk bringt uns ok Foder mit. In en lütte Schöttel steiht ümmer frisches Water för uns parat. Ik pass aver ok ümmer up. Kaamt de Lüüd doch mal to dicht an dat Nest, denn slaag ik mit de Flünken un zisch se an.

Eier ümdreihn mööt wi jümmers noch sülven, dor hebbt s' keen Service för!

Un för Ordnung sorgen mutt ik ok sülven! So'n Arger!

Goot is ok, dat uns nieges Tohuus so dicht an de Traav is. Wenn uns Kinner ut de Eier kruupt, köönt se glieks mit uns up de Traav swemmen. Se hebbt kenen wieden Weg."

Denn legg he sik dicht neven sien Fru daal un roh sik ut.

Naja, nich den Kopp hangen laten! Kann bloots beter warrn!

6.6.13 . .Een Etage deper!

De Eerdrutsch

De vele Regen in de letzt Woch hett nich blots in Neddersassen un in'n Süüd vun Düütschland veel Schoden anricht. Ok bi uns an de Küst vun de Lübecker Bucht hett he sien Sporen trüchlaten. De Bodden vun't Brodtener Över weer vun den velen Regen so dörchweekt, do weer dat to niegen un groten Erdrutsch kamen.

So sehg de Boom fröher ut

Un dor liggt he nu!

De Bocksboort wasst dor

En Boom, denn ik vun fröhere Johrn goot kenn, weer mit sien Wöttelwark uprecht daal na de Waterkant rutscht. Sehg meist ut, as wenn he dor al ümmer stahn harr. Vör twee Johr heff ik ünner em seten un de Uferswulken bi den Nestbu bekeken. To sien Fööt wussen ok smucke Bloom, de ik knipst heff. Ik kunn dat gor nich begriepen, dat he nu en Etage deper stünn, meist as wull he dor wiederwassen.

De Swulken

Mien Bank

Aver mien Bank baben an't Över stünn noch. Dor heff ik mi eerstmal daalsett. Ik müss mi verhalen. Denn heff ik aver wedder den wunnerboren Blick över de Oostsee genaten. Dat Water blinker in de Morgensünn. Heel nadinkern bin ik na Huus föhrt. Hett doch allens sien Tiet in't Leven.

2.6.13 . .Fröhstück an't Brodtener Över

Endlich leet sik wedder de Sünn sehn. De Regen weer ok vörbi. Wat schöön! Dat weer noch fröh an Moorn. Dor heff ik mien Fohrrad ut den Stall haalt un bin na't Brodtener Över föhrt. De eerst Bank direkt baben an't Över weer mien. De Sünn schien warm von Heven. Ik kunn fien övert Water un in de Abbruchkant vun't Över kieken.

Meern in de Lehmwand up enen lütten Vörsprung seet en Kreih. Se keek övert Water. De harr wat utluurt. Dat müss ik mi ankieken. As ik upstünn un neeger keem, flöög se na ünnen. Dor leeg in den Sand dicht an't Water en groten Fisch. Dat weer dat richtige Fröhstück för de Kreih, harr se dacht! Glieks keem en grote Mööv anmascheert un stell Ansprüch. Den Snavel wiet upreten schreeg se: "Dat is mien!"

As en tweete Kreih ok wat vun den Fisch afhebben wull, leet de Mööv dat to. De Fisch weer groot noog. All hacken an em rüm, aver keeneen kreeg den Fisch twei. De Kreihn hebbt dat toletzt upgeven. De Mööv versöch dat ümmer wedder. Se wull vun dat gode Fröhstück nich aflaten.

En tweete Mööv keek sik dat Spillwark vun wieden an. Se keem aver nich neger. Villicht harr se dat vörher al mal versöcht. De Fisch weer teemlich groot un vull mit Schuppen. Wat dat vör en Fisch weer, kunn ik vun baben nich utmaken. Ik meen aver, dat weer en groten Barsch.

24.5.13 . .De Amsel is en Star

Poor Daag lang heff ik dacht: Worüm gaht de Amseln, de doch egentlich Nester buut, in de wärmegedämmte Wand vun uns Huus rin? Dat leet mi keen Roh, un denn bün ik to'n NABU (Natuurschuulbund) hier in Hamborg gahn.

En fründlichen Minsch, de Germanist is un Platt lesen kann, hett sik in sien Computer mienen Text un de Billers vun 19.5.2013 ankeeken.

Op düt beter oplööste Bild...

...kannst sünnerlich in de Vergröttern sehn: Dat is en Star!

"Klor", sä he, "dat sünd keen Amseln, dat sünd Stare." Stare warrt op Platt ok Spreen nöömt. He hett mi denn verkloort, dat de Specht de Löcker maakt, haut wedder af, wiel wull dat Lock nich deep noog is, un de Stare buut dorin ehr Nester. Se seht liekers ut as Amseln, swatt un de Olle mit'n gelen Snavel — man blots, wenn man genau hinkiekt: op'n Rüch hebbt se so Sprenkels. Dat is manchmal nich so to sehn in't Licht. För mi weern lüttje swatte Vagels jümmer Amseln.

Ik heff denn hier vör uns Huus mit poor Lüüd schnackt, ehr de Löcker wiest un verkloort: dat sünd Stare, keen Amseln. Un dat de Minsch vun'e SAGA seggt hett, se wüllt de "Mängel beseitigen".

"Wat?", sä een Fru opregt, "wenn de de Löcker tomaakt, gah ik to'n Udel. Stare sünd ünner Natuurschuul!"

Ik gung na baven un reep uns Huusmeister an.
Ik weer bannig verlichtert, as he sä, se maakt de Löcker wedder dicht, aver natüürlich eerst, wenn de jungen Vagels flügge sünd. Dor bruuk ik keen Bang to hebben.
Ik weer ja so glücklich, as he dat sä.

Ik heff em denn noch fragt, worüm se so'n Material nehmt, wo de Vagels rin gaht.
He antert, dat is a) en gode Wärmedämmung, so dat de Lüüd in't Huus Energiekosten spart; b) dat is billiger, düt Material to nehmen un de Löcker later wedder totomaken, as wenn se glieks wat nehmt, wat en Barg veel Geld kost.

Noch sünd de Vagels dörbi, lüttje Twiegen in't Lock to bringen. Aver ik töv al ungedüllig dorop, dat de lütten "Starlets" bald to sehn sünd.

20.5.13 . .Spargel steken

Vadder nimmt de Kinner mit in'n Gemüsegoorn, se wüllt Spargel steken för dat Sünndagseten.

De Kinner staunt. Vadder is würklich to bewunnern, he kann in de Erd rinkieken.
He geiht langsam un sinnig an dat lange hügelig Spargelbeet henlang — kiekt jümmers starr un stief up dat Beet — blifft stahn — böögt sik dal — raakt vörsichtig an en bestimmte Stell de Erd lütt beten bisiet — stickt mit dat Metz, ok vörsichtig, rin — un treckt en witte Stang rut.
Oh, wat is Vadder för en kloken Mann! He kann würklich in der Erd rinkieken, he weet heel genau, wo he rinsteken mütt, wo so en witte Stang to finnen is.

De Kinner mütt eerst grötter — verstänniger — warrn, bet se begriept, dat een blots nipp un nau henkieken mütt, un denn kann een sehn, wo en Spargel an't Licht drängen deit. De Erd hett an de Stell en ganz lütt Buul na baven.

19.5.13 . .Wahnungsnoot — uk för Amseln?

Dat Amsellock is in den roden Krink. Klick op to'n Vergröttern!

Ik kaam na Huus un denk: „wat is dat denn för'n Jiepen?“ Ik kiek an't Huus lang, un dor sehg ik dat: in en lüttjed Lock an de wärmegedämmte Huusfassade flögen de Amseln rin un wedder rut, rin un wedder rut. Mal de Oolsch, mal de Kerl. Wenn een vun de Vagels binnen weer, hett he so lüttje Krömels rutsmeeten. Dat is wull dat Styropor vun'ne Wärmedämmung wesen.

De Amsel verswinnt in dat Lock

Wenn se wedder rutkeemen, keeken se eerstmal, un denn nix wi af. Al korte Tiet later keem een torüch, un denn kunn ik man blots noch dat Achterdeel in't Lock verswinnen sehn.
Vörher hebbt se dat wull an verschedene Stellen an de Fassade versöcht, denn as ik genauer hinkeek, sehg ik mehr vun anfungen Löcker. Op de dinkt, wenn se an de Fassade pickt, dat is möör Holt?

"Na, heff ik nich en fein Lock maakt? Ganz rund!"

Ik heff gau mien Kamera holt un poor Fotos maakt. As ik de en Naversch wiest hefft, seggt se: „Wat? Nu uk al Wahnungsnot bi de Amseln? Na, de SAGA (uns Wahnungsbowarkgesellschop in Hamborg) hölpt – ahn dat de Vagels een Cent betahlen mööt!“

Letzt Johr hebbt de Amseln bi mi op'n Balkon ehr Nest buut. Denn hett de Oolsch jeden Dag een Ei leggt. Jümmer, wenn se kort wegflagen weer, heff ik nakeken: 4 Stück weern al binnen.

"Aver de Service weer good hier! Jümmer frische Haverflocken!"

An'n 5. Dag bün ik morgens vun en Krakeeln wach wurrn, und later heff ik sehn: Dat Nest weer leddig. Dor is wull en Eekkatt or en Heister bi ween. Ik weer bannig trurig doröver.

Villicht hebbt de klooken Vagels dacht, dat schall nich noch mal passeern, un nu hebbt se an'ne Huusfassade anfungen, wo keeneen de Eier klauen kann.

Ik rung mit mi sülms – schall ik dat mellen? Is wull beter. Ik heff mien Fotos an de SAGA mailt, un korte Tiet later keem de Antwoort: Se wüllt de „Mängel“ in de Rehg kriegen. — „Mängel“? För wen?

En Fru in Hamborg-Winterhude hett mi avends vertellt, dor weer dat uk so. De Löcker harr de Vermeeder tomaken laten. Is dat överhaupt verlööft, wenn de Vagels nich weet, wohin mit de Eier, de se leggen wüllt?

Kuum weern de Handwerkers fardig, hebbt de Amseln flietig wedder vun vörn anfungen, Löcker to bohren.

Amsel-Affloog

Ik heff nu an de SAGA schreven, of se nich mit de hier levenden Deerns un Jungs Nisthüüs buen wullt un denn ophangen – för de neegst Bruttiet. Dat gifft doch jümmer weniger Vagels in unse Stadt.

Nu blifft wull blots aftotöven, wat passeeren deit.

9.5.13 . .Wettstriet twischen de Bööm

De groot Ahorn

De Winter weer lang noog. De Wonnemaand Mai weer dor. De Bööm un de Planten legen up de Luur. Se wullen all ehr smuck Maikleed antrecken. Jeder wull de Eerst un de Smuckst sien.

Knubben vun'n Ahorn

Ahornblööt

In'n Park harr de groot Ahorn al ganz dicke Knuppen. "Ik heff dat glieks schafft!", reep he luut. "Mien geelgröön Blöden sünd al up!"

De hoge Kirschboom

Dat höör de Kirschboom, de an den Wegrand stünn. "Tööv man!" reep he so luut, dat de Ahorn dat nich överhöörn kunn. "Wenn moorn de Sünn schient, sünd mien witten Knuppen ok up! Un de sünd beter to sehn as de geelgrönen."

De Kirschboom höllt Woort!

De Kirschblööt

De beiden hebbt sik över Nacht düchtig anstrengt un wohrhaftig harr de Ahorn an annern Moorn sien geelgröön Kleed an. Aver de Kirschboom weer ok nich fuul. He harr dat witte Kleed antrocken. Dat lüüch wieder as dat Kleed vun de Ahornbööm.

De Blootahorn süht meist ut as in'n Harvst...

"Nu giff man nich so an", meen dor de Ahorn, "ik roop mienen Broder, den Blootahorn, to Hölp, dor kannst du nich gegenan!" Aver de Kirschboom harr ok sien Familie mobil maakt. Dat Witte vun de Bööm strahl wiet in't Land.

...man wenn een neeger rangeiht...

...sühst de jungen Blöden!

Dat harrn all de annern Bööm mitkregen. "Wi blievt bi uns gröön Kleed", menen se. "Dat höllt länger as de bunten Kleder!" Un so weer de Park later ok blots noch gröön.

2.5.13 . .Zippelpark an'n 1. Mai

Bi strahlend Sünnenschien hebbt wi de Föhrrööd ut den Stall halt. Wi schreven den 1. Mai! Dor mütt wi doch en lütte Maifohrt maken. Ik slöög mien Mann den Zippelpark vör. Dat is nich so wiet un dor blööt in Ogenblick jede Menge Narzissen. Veel Lüüd seggt ok "De Narzissenwies"!

Na de lange Wintertiet weer dat en Wunner, dat de Blööm un ok de Bööm Bläder, Blöten un Farv wiesen. An den Parkweg staht eenige Bänke. Dor stellen wi de Fohrrööd ünner enen blöhenden Ahorn af. De gröne Wisch, de Zippelpark, leet uns al "Oh" un "Ah" ropen, so smuck sehg dat ut. To uns Fööt sehgen wi al de eersten enkelten Reettulpen. Wat wieder lang stünnen Narzissen in hellgeel un düstergeel. Meern dormang stünnen jede Menge vun Reettulpen. Sehg ut, as wenn se en Maileed bimmeln.

De eersten Hummeln kemen al to Besöök. Un ünner de Narzissen wöörn wi ok noch Slötelblomen wies. De harrn seker den Himmel upslaten. Nu kunn de Sünn düchtig schienen.

"Du, hest du dat ok höört? Dor is doch an't Water en Musikkappell!" Un wohrhaftig wöör dor ünner den Lüüchtorm de Mai insungen. Up uns Trüüchfohrt kunnen wi uns gor nich noog högen. De kole Oostwind puust uns twors in't Gesicht un de Hannen weern kolt. Aver wi harrn en wunnerbore Maifohrt mit Fohrrad maakt.

28.4.13 . .Hallo Halo!

Uns Natuur-Fans weet ja, dat uns de Hoff vun de Sünn, de Halo, besünners an't Hart liggt. Woneem uns Maten een seht, scheet se en Foto. Düsse wunnerschöne Sünnenhalo mit bövern Berührungsbagen un en Nevensünn links is Antje Heßler an'n 27.4.13 avends vör de Kamera kamen — un woor foorts knipst. Dat Bild köönt Se per Klick vergröttern!

24.4.13 . .Eerste Sommergäst

De Oostsee in Tramünn — as wenn dat Sommer weer...

Nich blots de lütten Blööm warrt vun de Sünn to'n Vörschien lockt. Ok de Minschen un de Deerten waakt up un sünd ünnerwegens. Bi den warmen Sünnenschien müss ik doch ok mal los un övert Water kieken!

Mit mien Fohrrad möök ik mi up den Weg. De eerst Badesteg an den Strand weer al anbröcht. Up den Kopp vun den Steg seten Vagels in de Sünn. Eenige Lüüd harrn Schoh un Strümp in de Hannen un waten dörch dat Water. Dat weer düsterblaag un heev sik vun den gelen Sand af. Dat weer en richtigen Fröhsommerdag. Blots de scharpe kole Wind pass nich dorto.

Up mien Fohrt keem ik neger an den Steg. Ik kneep de Ogen tosamen, dat weer so hell. Aver nu kunn ik utmaken, dat dor nich blots Möven up den Steg seten. Twee swarte Punkte weern dormang. Üm de genauer to bekieken, müss ik afstiegen un neger rangahn.

Vörsichtig slieker ik dörch den Sand dichter an den Steg. Sull'n dat villicht al de Halligstörch, de Austernfischer, sien? Dat Poor keem jeden Sommer an unsen Strand. Un wohrhaftig, se seten ok in de Sünn mank de Möven. As se mi wies wöörn, stünnen se up. Dor kunn ik de roden Been un den roden Snavel goot utmaken. Uns Sommergäst, de Halligstörch, weern al ankamen!

Aver denn kemen Kinner up den Steg. Gau möken sik de Halligstörch un de Möven ut'n Stoff un flögen dorvun. Aver een Dag later seten se wedder up den Steg in de Sünn. Se wullen bi uns blieven!

21.4.13 . .Twee Daag Sünnenschien!

Grote Bülten vun Sneekiekers wasst up den Wohldborrn!

Dütt Johr leet dat Fröhjohr bannig up sik töven. Ümmer noch legen in'n Schadden Sneeresten. De Winter wull un wull nich Tschüüs seggen. Aver nu harr sik de Sünn dörchsett. Siet twee Daag schien se mit alle Kraft. Alle lütten Bloom weern upwaakt un keemen meist to glieke Tiet ut de Eern.

Ehrgüstern weern wi mit Auto an Hemmelsdörper See ünnerwegens. Dor weer de Grund vun den Wohld noch teemlich gries. Letzte Sneekieker keken ut dat Gestrüpp un eerst gröön Bläder vun den Aaronstab weern to sehn. Dat weer allens.
Mien Vadder weer Schoolmeister un harr an 14.April Boorsdag. Dor kreeg he ümmer vun de Schoolkinner Viölchen schenkt. De ganze Klassenruum rook na de Viölchen. Dütt Johr harr he kenen Struss kregen.

"...und lasse an dem Bache die kleinen Veilchen blühn" — dat maakt ja ok in't Leed eerst de Mai!

Scilla un Anemonen — de Natuur as Floristin!

Neegsten Dag stünnen wi bi strahlend blagen Heven up. Dat weer warm! De Sünn schaff dat över Dag up 20° Plus! Dat harrn de lütten Blööm ok markt. De Buschwindröschen steken ehr Köpp ut de Eer. Meern dormank weern de ersten blagen Scilla. Sogor de fröhen Tulpen wiesen al ehr rode Farv. Mit de gelen Narzissen tohoop weer dat en richtig Farvenspeel.

Narcissus und die Tulipan, die ziehen sich viel schöner an als Salomonis Seide!

Dor sünd se ja, de Tulipan! Stimmt — Salomo weer wiss nich so smuck!

Scharbockskruut is ok noch sund!

Ut den grönen Rasen keken wohrhaftig ok al de ersten lütten Viölchen. Dorneven stünn dat Scharbockskruut un wettiever in Geel mit de Sünn üm de Wett. In den Knick weer ok al Lerchensporn to sehn. De Büsch harrn al dicke Knuppen kregen. Wat twee Daag Warms doch anrichten köönt! Dat weer meist as en lütt Wunner. De Natuur weer regelrecht explodeert.

De Lerchensporn

10.4.13 . .Ümsünst!

Dat Water steiht ehr bit to'n Mors...

"De Hering is dor!" So stünn dat in't Blatt vun "Travemünde Aktuell". Dat hebbt wohl ok twee Angler leest. In dulle Anglerutrüstung stünnen se in Travemünn vör de Mövenbadeanstalt bit an den Buuk in dat 4°C kole Water.

...sogor bit to'n Buuk!

Aver de Oostsee weer dütt Johr eenfach noch to kolt. In de annern Johr'n weer de Hering to de glieke Tiet al dor. Enkelte Hering weern al an de Angel gahn. Aver de groten Swarms leten noch up sik töven.

Bröcht hett allens nix...

De beiden Angler smeten ümmer wedder ehr Angel ut, aver ümmer ümsünst. De lütte Fischkist vör den Buuk bleev leer. Denn harrn se wull kole Fööt kregen. Se trocken de Angel in un kemen an Land. Bevör se an't Över kemen, kippen se mit lachend Gesicht dat Water ut ehr Fischkist.

...man de Utblick is ok ganz schöön!

Hering för to Huus müssen se sik vun den Fischkutter halen. De keem al mit en groten Swarm Möven üm sik rüm na Huus. De harr seker noch Hering över.

7.4.13 . .Huus an'n Afgrund

Dat smucke witte Hexenhuus mit de blagen Finsterluken weer nich up Sand buut! Dat harr sik en Mann ut Hamborg 1931 dicht an de Steilküst upstellen laten. Vele Johrn harr he den Blick över de Oostsee genaten. Kunn de groten Scheep mit en Fernglas genau bekieken. Kunn de Watervagels to sien Fööt beluurn. Keeneen stöör em dorbi. An de Poort stünn en Schild: "Privat, betreten verboten!"

Wind un Weder sorgen ümschichtig för Postkortenbiller, aver ok dorför, dat vun dat Över jedeen Johr wat afbröckel un de Kant ümmer neger an dat Huus keem. As dat Huus opstellt wöör, weer dat Över noch goot 40 Meter wiet weg. Aver nu weern sien Daag tellt. De Bodden ünner dat Fundament weer al deelwies weg. Em weerr de Bodden ünner de Fööt wegtrocken! So manchen Boom harr al dat glieke Schiksal drapen.

Dat süht gor nich ...

...good ut an düssen bröckeligen Afhang!

Nu müss de Egendömer dat smucke "Hexenhuus" entsorgen. He müss dat Gelänner üm dat Huus afseekern, müss Warnschiller upstellen. Söventein Meter weern dat vun dat Huus na Ünnen to'n Water. De Terrass mit den wunnerboren Blick över dat Water weer al afreten. De blagen Finsterluken weern to. Ünnen bruus de Nordoost mit veel Knööv dat Water in hoge Wellen gegen dat Över. Villicht blifft dat lütte Hexenhuus noch en Johr stahn. Aver dat Wahnen in dat Huus weer em verbaden.

Dat ruge Weder in den letzten Winter hett sien Deel dorto bidragen. 2011 weer de Kant noch meist söss Meter vun't Huus weg. Dor harr de Egendömer noch nich mit den Afbruch reken. Nu mütt he dat Huus afrieten laten. Dat weer Pech för em. Anner Hüüs in de Neegt vun dat Över sünd ok bedroht un de Footweg baben an de Överkant mütt jeedeen Johr trüchleggt warrn.

1.4.13 . .Endlich Badeweder!

Dat is keen Aprilscherz, nee, de Amsel hett hüüt an 1. April ehr eerst Bad in de Vageltränke nahmen. Toeerst hett se sik allens genau ankeken. Denn nehm se enen düchtigen Sluck Wader. Dorna steeg se ganz vörsichtig in de Tränke. Se slöög mit ehr Flünken in dat Water. Dat sprütt na alle Sieden.

Wenn een avers ok vör so en nüdeligen Krokus palschen kann!

Immer wedder seker se sik af. De Luft weer aver rein. Se kunn ehr eerst Bad geneten. Dreemal kladder se noch in de Vageltränke. Denn schüttel se de letzten Druppen Wader ut de Feddern un flöög dorvun.

Achterna kemen glieks noch de annern Amseln. Se harrn al up de Luur legen. Se wullen ok baden.

27.3.13 . .De gode Raatslag

All Lüüd, de üm uns rüm leevt, weet, dat mien leef Mann sik ganz bannig över den Muulwarp argern kann. Elkeen Morgen, wenn ik - noch vör'n Fröhstück - vun buten wedder rin kaam, denn schuult he na mi: "Na ?"
Ik nickköpp. Un he fraagt: "Wo veel?". Un denn segg ik "een" orrer "twee" orrer "dree" — man wenn't mehr sünd, denn segg ik: "Heff ganz vergeten to tellen."

Un so gau, as he kann, geiht he rut up unsen Rasen un peddt all de Hümpel, de sien "Fründ" de Muulwarp so flietig hoochwöhlt hett, wedder dal. Dat heet, he deit dat in de Tiet, wo Dalpedden graad siene Muulwarp-Wegjaag-Methode is. He hett al up vele Orten versöcht, dit lütt Deert to verdrieven — man nix hett hulpen. He hett kloke Böker leest, kloke Lüüd fraagt un all uns Frünnen un Bekannten rundüm. Un all de ehre Raatslääg, de hett he utprobeert. Mal geev dat heel afordig Töne in unsen Goorn to höörn, mal hett dat grulich stunken, mal hett he hooch-elektronisch Tüüchs installeert un, un, un.
Man hulpen hett nix.

De Krokus-Deern, bearbeit vun Ludgerd Lüske. Dat Bild köönt Se per Klick vergröttern!

As nu de verdreihtlich Muulwarp ok Zibbeln vun de Krokusdeern, de ik in'n Harvst — üm uns lüttst Enkel rüm — in unsen Rasen plant harr, total dörchwöhlt harr, dor maakte sik mien leef Mann up den Weg un besöchte enen Mann, de an'n allermeisten in't ganze Land vun Muulwarps verstünn, de en Muulwarpskenner weer. Un disse kloke Deertenkenner wüß würklich goot Bescheed. He kenn sik ut. He geev gode Raatslääg, wo mien leef Mann den Muulwarp los warrn kunn.
Man wat jümmers he vörslagen dee, mien leef Mann harr't al utproovt.

So seten de beiden un grüveln, un wüssen keen Raat. An't End keek de Deertenkenner mienen leven Mann an un sä: "Wenn denn allens, wat ik Di vörslagen heff, nix bröcht hett, denn gifft dat blots noch enen Utweg: Lehrn, dat du den Muulwarp leef hebben kannst."

17.3.13 . .En Winterbloom

Buten is Ies un Snee, dicke Iestappen hangt vun 't Dack, süht wunnerschöön ut, as wahnen wi in en Märkenland. Un in all disse Köhlnis — as so 'n lütt Wunner — blöht wunnerschöne witte Blomen in unsen Goorn. Een kunn denken, dat de strahlen witte Blöden mit dat Witt vun den Snee in'n Wettstriet stahn. De Blööd süht binah ut, as weer se ut Porzellan. Se blöht vun November bet März, also in de Wintertiet.
Ik snack hier vun de Swarte Nieswurz (Helleborus niger), uns "Christroos". Se is en dankbor Goornplant in all ehre verschieden Orten. Se mag aver kenen Wind, keen dröög Eerd üm sik rüm, man ok keen staunatt Eerd. Se hett enen utduurn swarten Wörtelstock, dorher de Naam Swarte Nieswurz. Dat Rüken an de Wörtel maakt, dat wi niesen mütt, jüst so, as de Naam "Nieswurz" seggen deit.

Fröher hebbt de Buurn ehre Swien, wenn de Milzbrand harrn, en Lock in't Ohr bohrt un en Stück Nieswurzwörtel hendörchsteken. Besünners goot weer't wenn de Wörtel utgraavt worrn is, bevör de Sünn upgahn weer. Ok sull de Wörtel blots mit de linke Hand anfaat warrn, dordörch wörr de Heilkraft grötter, so hebbt de Lüüd fröher glöövt.

In Wilhelm Hauff's Märken "Zwerg Nase" kümmt de vertövert Jakob dörch de reven Nieswurzwörtel wedder to sien normal Utsehen.

In't Mittelöller weern de Lüüd de Meen, dat de Kröten geern ünner Christrosen Schutz söökt. Ok hett man glöövt, de Kröten wörrn sik Gift ut de Christrosen sugen. Hüütigendaags weet man, dat dat Gift vun de Helleboruswörtel un dat Gift vun Kröten desülvig chemisch Struktur hett. Kurios!

In dat Book "Die Nebel des Eros" vun Esther Knorr-Anders warrt vun Katharina Paldauf vertellt. Se is 1675 as Bloomhex verurdeelt un henricht worrn. Worüm?
Ehre Christrosen hebbt in'n Winter blöht. Dat kunn nich sien, dat kunn blots vun'n Düvel kamen.

En Winterbloom...

Dat lerrige Storkennest. De Lünken wunnerwarkt: Wokeen brukt soooo'n groot Nest?!

10.3.13 . .De Aadboor is wedder dor!

Een lütt Autofohrt över de Dörper to Anfang vun den Märzenmaand leet uns dat Fröhjohr ahnen. In de Knicks wöörn wi de lütten Sneekieker wies. Ok anner Gröön keem to'n Vörschien.

De Chef is wedder dor!

Nu eerstmaal Feddern putzen!

Up uns Fohrt kemen wi an dat Storkennest vun Warnsdörp vörbi. Wi luurn beid na baven, aver de Aadboor weer noch nich wedder dor. Weer em wull noch to koolt. In dat Gestrüpp vun dat Nest harrn mit luut Schilpen de Lünken noch dat Regiment.

Un wat drievt ji dor nerrn?

Sünd ji ok all brav west?

Poor Daag later höör ik vun mien Nawersch: "De Aadboor is wedder dor!" Wi schreven den 4. März. Nu geev dat för mi keen Hollen mehr.

Bi herrlichen Sünnenschien un klor blagen Heven föhr ik an'n Nameddag so gegen Klock veer na Warnsdörp. Un wohrhaftig, al vun Wieden kunn ik den Aadboor up sien Nest stahn sehn, so as wull he seggen: "Ik bün wedder dor! Hier bün ik de Herr!" De Lünken harrn sik gau in de ünnere Etaag verkrapen.

Noch allerhand in de Reeg to bringen, bet mien Fru kümmt!

Vun de lange Reis ut Afrika weer sien Fedderkleed böös ramponeert. He versöch de Feddern mit den langen Snavel to sorteern. He müss doch smuck utsehn wenn sien Fru ankeem. He tööv al bannig up se un keek öfter lang de Lien! Aber noch weer se nich in Sicht.

Dor legg he sik in de warme Avendsünn un versöch sik vun de lange Reis to verhalen!

Denn günn ik mi mien Roh!

Annern Dag is wedder allens vull Snee! Nu sitt he dor baven up sien Nest mit nadde Feddern un ahn sien Fru! — He hett sik ganz eenfach to fröh up den Weg maakt. Hoffentlich översteiht de Klapperstorch den Winterinbruch — wer sall sünst de lütten Kinner bringen?

6.3.13 . .März-Ling

Binah weer ik up em rup peddt, hüüt, bi unsen Bummel an de Wakenitz.

Mien leef Mann meent, disse Bottervagel is en "Kleiner Fuchs", en "Lütten Voss".
Normalerwies is he bi uns to sehn so etwa vun Mai bet Oktober. Wo he nu herkümmt, in'n fröhen März, un wat he de köhle Tied ok good översteiht — wokeen kann't weten?

De Lünkendisch mit Amsel (nerrn)

10.2.13 . .Wedder allens witt!

Kort na Klock söven maak ik de Vörhänge vun't Finster trüüch! Wat seh ik dor! Weer wedder allens witt, un ik wull doch mit Auto in de Stadt. De Sneedeek weer twoors recht dünn, aver dat kunn glatt sien. Toeerst kregen de lütten Vagels ehr Foder up den Lünkendisch un in dat Vagelhuus streut. Dorna heff ik mien Fröhstück maakt.

Baven un nerrn an't Vagelhus sünd Hungrige indrapen

Bi't Fröhstück keek ik ut Finster. Dor wirbeln dicke Sneeflocken vör de Schiev. Se wöörn jümmer gröter un bedecken den Rasen un dat Vagelhuus. Bald weer allens mit en dicke witte Deek todeckt.

"Verdori! Woans schall ik hier an dat Foder kamen?"

Mien Fohrt in de Stadt kunn ik upgeven. De Goorn weer in korte Tiet in en witte Winterlandschop vertövert. De armen Vagels kunnen ehr Foder nich mehr finnen. Dat weer mit Snee todeckt. Bi't Lannen sacken se mit ehr Been in den weken depen Snee. Se müssen de Flünken to Help nehmen. Un ümmer noch wirbeln de Sneeflocken vun Heven hindaal. Dat wull un wull keen Enn nehmen. De Sneedeek wöör jümmer dicker.

"Tja, da maak ik en breden Steert..."

Mit eens keek de Sünn dörch en lütt blaag Lock in de düster Wolkendeek. Dat duur gor nich lang, dat Lock wöör gröter, un de Snee sack dörch de Warms vun de Sünn in sik tosamen. Dicke Sneeklumpen fullen vun de Bööm. Dat Vagelfoder keem wedder to'n Vörschien un dormit ok glieks dat Vagelvolk.

Dat is groten Schiet, is dat!

Intwischen weer dat Meddagstied. Mien Fohrt in de Stadt müss ik up den neegsten Dag verschuven. Wüllt höpen, dat över Nacht nich niegen Snee fallt un moorn wedder allens witt is.

An Avend wöör dat kolt. Wi möken uns Goornlicht an. De Lampenschien full up den Snee un de ganze Goorn weer mit glizernde Ieskristalle övertrocken. Luder lütte Diamanten! Ok de lütt Roos in den Blomenputt harr sik utstafeert. De enkelten Bläder kunn man sik as Brosch ansteken.

10.2.13 . .Winterling

Morgen, as ik in'n Goorn beten gymnastisch rümstrampel, stutzt ik miteens. Harr ik dor nich graad wat upblitzen sehn, wat lüchen sehn in all dat Gries-Grau ümrüm? Ik güng dree Schreed trüch un — dor weer doch würklich un wohrhaftig en eersten Winterling upblöht. Dat lütt Ding lüüch mit sien strahlen Geel, dat en Minsch sik blots noch freuen kann, tominnst de Minsch, de Anke heten deit.

Ik heff mien Öven to End bröcht un bin denn hengahn un heff den Winzling afplückt. Binnen keem he in en lialütt Keramik-Pott, un de heff ik an den Fröhstücksplatz vun mienen leven Mann stellt, dat he ok en Sünndagsfreud hett. Ik glööv, dat is mi glückt.

10.2.13 . .Witte Wattebällchen
Waldrebe / Clematis vitalba / Hahnenfußgewächse

Ik müss se photographeern, de Waldrebe mit ehre dekorativen Früchte. Blots — vertellen kann ik rein gor nix vun disse Plant. Se begegent mi oft. Ehre Früchte, de utseht, as weern se mit witte Wull ümhüllt, gefallt mi jümmers un jümmers. De Plant wirkt, as bestünn se ut luter witte Wattebällchen.

3.2.13 . .Alpenveilchen för buten

Miene Blomen bruken ganz nödig miene plegen Hannen un ok beten Natt an de Fööt. Ik harr poor Daag nückert und dorbi weern miene Planten to kort kamen. Ik werkel also an de Finsterbank rüm, as miene Ogen na buten wannern un dor — ik keek eenmal, ik keek tweemal, denn leep ik rut — dor weern würklich un wohrhaftig lialütte Alpenveilchen upblöht. Buten! An'n 2. Februar! En bleek-lila wunnerfien Blööd un vele lütte Knospen nicken mi to, as ik mi dalböög.

Wat för en Freud! De mütt ik glieks mienen leven Mann wiesen, wenn he na Huus kümmt.

27.1.13 . .De Winterpelz

Endlich keem de Sünn mal wedder to'n Vörschien. Dat wöör ok langsam Tiet! Moorns weer dat bi't Upstaan noch ümmer so düster. Hüüt bi den Sünnenschien kunn man aver marken, dat de Daag al wat länger weern. Dor müssen wi doch en lütt Fohrt mit Auto maken, tomal in de Zeitung vun de eersten lütten Lämmer wat schreven stünn. Villicht kunnen wi up den Dummersdörper Barg welk bekieken.

Wi plünnern uns warm an un dat güng los. Glieks in't neegst Dörp wöörn wi up en Wisch ole Schaap wies: "Dat is doch buten noch to koolt för de Schaap!", reep mien Mann. Ik stell den Wagen an den Stratenrand af. Dat müssen wi uns ansehn. Totruulich un neeschierig kemen de Schaap neger. Twee kemen bit an den Tuun. Se kauen noch dat Stroh, keken uns an un menen: "Määäh, wi hebbt doch unsen Winterpelz an. Uns maakt de Küll nix!" De Pelz hüng meist bit up de Eer. De annern kemen langsam in en Reeg achterna. An't Enn weer sogoor en swattes Schaap.

Dat Mäh-Kunzert in Orgelpiepen-Opstellung un in't Mäh-Duett

Wi harrn unsen Spaß an de Schaap. Ik heff versöcht se to strakeln, aver dat leten se nich to. Mi weer dat intwischen ok to koolt. De lütten Lämmer bekiekt wi dat neegst Mal. Ik harr mienen Winterpelz nich an. De hüng to Huus in't Klederschapp.

9.1.13 . .Vörbi!

Nu is dat wedder vörbi! Dannenbööm un Dannengröön hebbt utdeent. De Dannenbööm liegt nu an'n Stratenrand un töövt up den Müllslucker. Dat is meist so, as in dat Märken vun Hans Christian Andersen. De lütt Dannenboom röppt: "Vörbi! Vörbi!"

Fröhblöher smückt nu in alle Farven de Finsterbank. Dat is de reinste Farvenrausch. Wenn keen Snee liggt, is dat buten noch grau in grau. In jeden Blomenladen kannst de bunten Blööm köpen. Primeln, Tulpen, Narzissen un Hyazinthen. De mehrsten sünd in Pütt in de Drievhüser vörtrocken. Kümmst in so'n Drievhuus, büst vun den starken söötlichen Ruuch meist benüsselt. Aver de Minschen köönt de Tiet nich aftöven, se halt sik dat Fröhjohr in't Huus.

Dat duurt nich lang, denn sünd de Oosterhasen wedder an de Reeg. So geiht dat Johr för Johr. De Wiehnachtsbööm warrt vun Müllkontainer afhalt, de Boomsmuck kümmt wedder in de Pappkartons un wi töövt up dat neegst Wiehnachtsfest. Allens is eenmal vörbi un dat hett allens sien Tiet.

26.12.12 . .Witte Wiehnacht?

Sull dat dütt Johr mal mit witte Wiehnachten glücken? Moorns an 23.12.12 keek ik as jeden Dag up mien Thermometer an dat Kökenfinster. Dat zeig Null Graad an. Noch weer ik an't höpen. Den ganzen Dezembermaand harr dat veel Snee geven.
Aver al gegen Meddag geev dat Regen un dat Thermometer steeg na Plus. Dor weer nix to maken. Ik trock den Vörhang to un legg mi to'n Meddagsslaap daal.

Wat weer dat? Dat klöter gegen de Finsterschiev. Dat weer Iesregen, luder froren Regendrüppen. All de Bööm un Büsch glitzern, harrn en glänzend Ieskleed antrocken. De Straat weer blank as en Speegel. De Welt weer wi vertövert.

De Iespracht hett aver nich lang anhollen. An negsten Dag weer de ganze Pracht vörbi. Witte Wiehnacht geev dat wedder nich.

Na, Resten vun Snee sünd noch in den Goorn!

16.12.12 . .Winterweder

En lütten Bookfink reev sik fröhmoorns de Ogen. De Küll harr em weckt. Wat weer dat? He plier mit de Ogen. Överall leeg Snee un noch ümmer fullen dicke Flocken vun Heven. De Goorn weer al mit en dicke witte Deek todeckt. Sogoor up sien Fedderkleed legen en poor witte Flocken.

"Hest du nix to freten för mi?"

He schüttel sik un de Snee floog hindaal. Dorna pluster he de Feddern up. So kunn de Küll em nich so veel anhebben. Denn keek he sik üm, he harr Hunger. Wöör aver blots en halven Appel un en Wöttelstück wies. Dat weer nix för em. He sööch wieder un funn endlich noch en poor Koorns.

Aver ümmer noch weer em bannig koolt. He keek sik üm, nehm he afblieven kunn. An de Huuswand stünn en Holtklotz. Dor keem de Wind nich an; sogoor Winterjasmin blöh dor noch. Achter den Klotz verkrööp he sik. Dütt Weder weer nix för de lütten Vagels!

16.12.12 . .Kunigundenkruut

Dat filigrane Kunigundenkruut wasst geern an't Water. — Klick op to'n Vergröttern!

Kunigundenkruut warrt so 1,70 Meter hooch. De Stengel sünd wat rötlich. De Blöden sünd rosa bet hellrötlich, se blöht vun'n Juli bet September. As de Naam "Waterdost" andüüdt, wasst de Plant wild up natte Wischen un an't Water, also an't Över vun'n Graben, Bach, See, Diek...

Ik heff leest, dat dat so 45 verschieden Orten vun'n Waterdost gifft. Ik heff mal enen Waterdost an'n Schweriner See funnen un photographeert, ik weet aver nich, wat dat nu uns Kunigundenkruut is orrer een vun de velen annern Orten.

Kunigundenkruut (Waterdost) sall Wirkstoffe in sik hebben, de de egen, also de körper-egen Abwehrstoffe vun den Minschen bi grippig Krankheiten ünnerstützen köönt. De Wirkstoffe stimuleert de Immun-Kräfte un se maakt de Viren doot.
Arzneimittel, de Waterdost in sik hebbt, könnt gegen grippale Infekte helpen.

Ut olle Krüderböker: "Kunigundkraut mit Erdrauch in Wasser gesotten und getrunken, läutert das Geblüt, benimmt das Jucken und die Räude." —
Ut de Wörteln vun't Kunigundenkruut hett man en Tinktur maakt, de Wunnen heilen sull. Ok Pien in de Atemweeg hett man mit Extrakte ut Kunigundenkruut behannelt. Un disse Extrakte wörrn dormals ok al gegen Infektionen insett.

Klick op to'n Vergröttern!

De botaansch Naam "Eupatorium" wiest ok up de grote Heilkraft vun dit Kruut hen, denn "Eupator" weer en groot, bekannt, persisch König, de dormals al veel över Krüder un ehre Heilkraft wüss.

Worüm de Naam Kunigundenkruut?
Kunigunde hett de Fru vun den Kaiser Heinrich II. heten. Se leev vun 980 bet 1033.
In Kaufungen bi Kassel hett se en Klooster gründt. Un as de Kaiser storven weer, hett se dor as eenfach Nonne wirkt. Se hett sik sehr üm Kranke un üm arme Lüüd kümmert. Ok al as se noch Kaiserin weer. Un se hett den Waterdost veel bruukt bi't Helpen un Heilen vun kranke Lüüd. So hett de Plant an'n End ehren Namen kregen: dat Kruut vun Kunigunde — dat Kunigundenkruut.

2.12.12 . .Mispeln an'n Dom

Unansehnlich, bruun, unappetitlich — ja, so sünd se, de Mispeln. Se warrt eerst in'n November plückt un se mütt denn noch poor Weken liggen blieven, dann warrt se langsam week un sööt, un denn kann man se utlepeln — wenn man't denn mag...

So heff ik enerwegens mal över de Mispel schreven. Nu aver keem mien leef Mann an't Huus mit Photos, de he jüst — hüüt, an'n 1. Advent — upnahmen hett. Hier bi uns, mirrn in Lübeck, an unsen Dom, dor hett he hüüt disse Biller "schaten". He snackt vun hübsche, lütte, gele Appeln. Ik denk, dat sünd Mispeln, de dor vör de groten Türme vun den Dom so prächtig gedeiht.

Wat ok jümmers, dat is en Anblick to'n Freuen, wenn een in disse Johrstiet so lüchen gele Früchte an'n Boom hangen süht.

2.12.12 . .Barbarakruut
Barbara vulgaris, Familie: Korbblütler (Biblisch Plant)

Anner Namen: Barbarakraut, Winterkresse, gemeine Wasserkresse, gewöhnliches Barbarakraut, Echtes Barabarakraut, Frühlinsbarbarakraut

Bet nu heff ik nich wüsst, dat dat en Kruut gifft, dat Barbarakruut heten deit. Dat Kruut blöht geel, wasst wild un is fröher geern as Salat eten worrn.
Dit Kruut blifft bet in den Winter rin gröön, bet to den 4. Dezember, un dat is de Dag vun de Hillig Barbara. Bet to dit Datum is fröher Barbarakruut as Wildgemüüs eten worrn.

Hillig Barbara is de Schutzpatronin för de Berglüüd un för de Lüüd, de in'n Steenbruch arbeidt. Un disse Schutzpatronin hebbt de Mischen dit lütt Kruut, dat Barbarakruut — dat mehr as Winterkresse bekannt is — toschreven.

Na de Legende hett Hillig Barbara, as se inspunst weer, en verdorrt Kirschtelgen mit Drüppen ut ehren Drinkbeker beten wat natt maakt. De Telgen hett Blöden dreven un Barbara hett dordörch nieget Höpen kregen. Ut dissen Grund kann een dit lütt Kruut ok männichmal in enen Bibelgoorn finnen.

Klick op 'to'n Vergröttern!

Dat warrt seggt, dat disse Barabara-Telgen (Barbarazweige) — also dat Upblöhen vun de Telgen — Christus symboliseert.
Bi Jesaja 10, 33 bet 11, 10 warrt över "den Spross ut de Wörtel Jesse" schreven.

Siet mien Kinnertiet bin ik dat wennt, an'n 4. Dezember — also an'n Barbaradag — Telgen to plücken un in't warme Huus rintohalen. Ik snied geern Forsythien orrer Kirschboomtelgen. Se blöht denn to Wiehnachten. Ik heff dat daan, ahn dat ik vun de Barbaralegende wat weten heff. Ik heff dat daan, wiel mien Mudder dat daan hett un mien Grootmudder un all miene Tanten. Wat se aver wat vun Hillig Barbara wüssen — dat glööv ik nich, anners harrn se mi dor doch mal wat vun vertellt.

30.11.12 . .Twee Kostgänger

Nich blots to'n Fröhstück, ok in de Schummertiet kaamt ümmer twee hungrige Kostgänger to mi. Mit de Nees na baven söök se de Terrass af. Se snüffelt un snüffelt un loopt mit ehr korten Been gau hin un her. Dat duurt so lang, bit se de vun mi trechtsneden Keesstücken funnen hebbt.

Toeerst kümmt en noch jungen lütten Swienegel ünner de Hortensie to'n Vörschien. Dat duurt nich lang, denn kümmt en groten achterna. Seker sünd dat Modder un Kind. As dull maakt se sik över de Keesstücken her.

Dorna hebbt se dullen Döss. De warrd an de Vageltränke stillt. Egentlich süllt de Swienigel al slapen. Aver de lütt hett noch nich noog Fett up de Rippen. Hoffentlich schafft he dat noch bevör de Winter kümmt. Verleden Johr hett en lütten Swienigel bi mien Naversch in en Holtkist den Winter över slapen!

21.11.12 . .Hagebutten-Tee
Rosa canina, Familie Rosaceae

Hier wasst de Hagebutten an de See, mit en witt Segel in'n Achtergrund

Hagebutten för unsen Hagebuttentee warrt mehrst vun Wildplanten sammelt. De Hagebutten sünd de Früchte vun de Heckenroos. Dat is en Struuch, de bet to 5 Meter hooch warrn kann. Tohuus is de Hagebutte in Europa, Nordafrika, Vorder- un Mittelasien.

Ein Männlein steht im Walde...

Woso importeern? Hier wasst se!

As Rohstoff för unsen Früchtetee warrt Hagebutten importeert ut Russland, Bulgarien, Polen, Rumänien, Ungarn, Chile un China. Wenn de Früchte in'n Harvst prall un root sünd, warrn se vun Hand sammel. Dat is wegen de Dornen, wegen de Stacheln böös möhsam. För unsen Tee warrt de Scheinfrüchte bruukt, ahn de Kerne un ahn Härchen.

Rüken deit de Hagebuttentee fruchtig, licht suur.
Smecken deit Hagebuttentee goot — tominnst mi smeckt he goot — lütt beten sööt un lütt beten suur.

Hagebutten hebbt bannig veel Vitamin C in sik; so köönt se helpen, dat uns Abwehrkräfte beten wat stärkt warrt. Un se köönt vörsorgen, dat wi gor keen Verköhlen kriegt.

18.11.12 . .Fröhstück mit Jan Flink

Ik stell de lerrige Teetass af, harr jüüst den letzten Sluck Tee utdrunken. Dor röög sik wat up mien Terrass. Weer dor wedder Besöök in de Vagelampel? Se schaukel noch hin un her.

Ut de Vagelampel keek mi Jan Flink, de Eekkater, mit plietsche Ogen an. Buten weer dat koolt un he harr al sien Winterkleed mit de spitzen Ohrwarmer antrocken. He keek, as wull he seggen: "Ja, ik heff ok Hunger!"

He leet sik nich stören un hett düchtig tolangt. Dat Vagelfoder smeck em wedder goot.

So geiht dat al siet en poor Daag. Bi mi heet dat nu: "Fröhstück mit Jan Flink!"

11.11.12 . .Dor sünd se wedder, de Siedensteerten!

Na de letzten Beeren muttst di verrenken!

Dat grote Schwirren geiht los

Mien Korf mit ole Zeitungen leep al meist över. Ik müss unbedingt noch dat Papier to'n Container bringen. As ik de Autodöör upmaak, flüggt en groten Swarm Vagels över mienen Kopp. Twee Trupps mit minnst 50 Vagels heff ik tellt. Mit "Sirr Sirr, Sirr" leten se sik up enen Wittdoornbusch daal un möken sik över de roden Beeren her! De Vagels kenn ik. Se weern nich to överhöörn un to översehn, de Siedensteerten.

De Siedensteert is en prachtvulle Vagel, sünners wenn he sien Huuv pluustert

Dat liggt al en poor Johr torüch, dat ik de smucken Vagels in mien Goorn sehn heff. Se süllt enen harden Winter künnig maken. Ok süllt se Unheel bringen, hebbt se fröher seggt.

De hitte Slacht an't kole Büffet

De Siedensteert is bi uns nich heimisch. He kümmt blots in'n Winter ut den Norden to uns, he is en so nöömten Invasionsvagel. Wenn dat Foder in ehr Heimat in Skadinavien to knapp warrt un in Sommer toveel lütte Siedensteerten groot woorn sünd, fleegt se in grote Trupps na Sleswig-Holsteen un ok noch wieder in den Süden.

Oostasiatische Kunst

Wat heff ik för en Glück hatt, dat ik de beiden Trupps Siedensteerten sehn heff, un ok harr ik mien Fotoaparat bi mi. Dat Weder weer twors to'n Knipsen nich dat best. Aver man kann de bunten Vagels mit ehr Huuv doch goot utmaken. Villicht draap ik se nochmal wedder.

Satt! Un allens kahl...

Neegsten Dag leet mi dat keen Roh. Ik müss nochmal na de Siedensteerten kieken. Un wohrhaftig kreisen vele Vagels in de Luft un setten sik up de kahlen Telgen vun enen Boom. De harr nu mehr Vagels as Bläder up sien Telgen sitten. Denn stöven se miteens los. All in Richt vun de Wittdoornbüsch. Dor setten se sik daal un möken sik över de Beeren her. Dittmal tell ik noch mehr Vagels. För mi bringt de smucken Vagels eben Glück!

Hm — einer geht noch...

4.11.12 . .Nacktsnicken in'n Nevelmaand

Snacken mit de Lüüd, de nich mehr dor sünd, is wichtig, un dat geiht ok op'n Karkhoff. So as bi Greten. De hett en lütte Bank op dat Graff to stohn un denn snackt se mit ehren Otto allens dörch: Wat un wi un wo. Dat is good för de Seel.

Allens Nacktsnicken! Un all möögt se Beer...

As all de Mannslüüd hett Otto geern Beer drunken. Un an'n Dodensünndag bringt Greten em een Buddel Beer mit. Se deelt sik de Buddel, so as se dat freuher ok mookt hebbt. Ehren Deel drinkt se ut un sien Deel kümmt in so'n lütten Töller. Se seggt Adschüs un geiht tofreden no Huus.

De Nacktsnicken möögt ok Beer un so sammelt sik de Beester ut de Ümgebung to'n Sluck an Otto sien Graffsteed.

De Söhn vun Otto kümmt loter no de Graffsteed, süht dat Mallör, smiet de Beester in dat Woterbecken un drinkt mit Vadder denn eerstmol 'n lütten Sluck.
He mookt dat so as sien Mudder. En Deel drinkt he, dat anner kümmt in den lütten Töller.
De Snicken kümmt wedder, un......

Greten süht dat an'n annern Morgen, mookt "Klor Schipp", deelt de Buddel op un geiht no Huus.

As se denn an'n Obend mit ehren Söhn telefoneert un he ehr vertellt, dat Beer dat Paradies för de Snicken is, dat hett he in't Internet funnen, weer dat Lokol dicht.

Bild JJ Harrison/Wikimedia Commons

31.10.12 . .De Lachen Jack

Bestimmt heff ik al mal vertellt, dat ik över Skype mit en olle Klassenkameradin, de vör 55 Johr na Australien utwannert is, nu wedder engen Kontakt heff. Eenmal in de Woch snack ik nu mit Melbourne und wi beiden olen Fruun köönt uns dorbi sehen. To un to schöön!

Gistern vertell Sigrid vun den "Lachen Jack". Se harr mit ehre Wandergrupp Rast maakt, haal ihr Botterbroot rut un wull graad rinbieten, dor keem en Vagel ansuust un reet ehr dat Broot ut de Hannen. De Vagel harr enen böös groten, kräftigen Snabel un Sigrid ehr Nääs weer bannig in Gefohr west. Disse Vagel weer en "Laughin Jack", as he in Australien vull Leevde nöömt warrt.

He hett wirklich ganz fidele Luun, nich?

Sien Roop höört sik nämlich an, as wörr he lachen, also as so'n Gelächter. Un wiel he morgens fröh, wenn't hell warrt dit Gelächter utstött un ok avends, wenn't dämmert, ranken sik hübsche Legenden vun de Aborigines üm em. He is en tehmlich groten Vagel, un he höört to de Familie vun de Iesvagels. He is de gröttst vun disse Familie.

Sien richtig Naam is Kookaburra. Schöön, nich? Kookaburra. — In Düütschland warrt he Jägerliest nöömt un ok Lachen — nee, nich Jack, hier heet he "Lachen Hans".

In Australien hebbt de Minschen den Kookaburra geern üm sik rüm, he fritt veel Ungeziefer, sogoor giftig Slangen — aver eben ok Sigrids Botterbroot.

28.10.12 . .De eerst Frost

Vör twee Daag strahl de Dahlie noch mit de Sünn üm de Wett. Aver nu hett de eerst Frost ehr tosett. De Blöden un Bläder hängt trurig hindaal!

So is dat, wenn man nich up den Wederbericht höört! Twee bit veer Grad Minus weern för de Dahlie to veel!

28.10.12 . .Marienglockenbloom
Campanula medium (Biblisch Plant)

Marienglockenbloom. Bild Guérin Nicolas/Wikimedia Commons

Is nich ene Glockenbloom wat Wunnerschönes?
Un vun all de hübschen Glöckchen-Blomen is denn de Marienglockenbloom wohl de allerschöönst. Se is würklich prächtig.

Se warrt so üm un bi 1 Meter hooch. Blöhen deit se eerst in't tweet Johr. Un se driggt vele, vele Glockenblöden. De köönt hell bet düüsterblaag sien, aver ok witt. Se köönt aver ok rosa sien un de mag ik ganz besünners geern lieden. An'n schöönsten is de Blööd för mi, wenn se ganz eenfach is, man se kann ok gefüllt sien.

Ik kenn de Marienglockenbloom vun Kinnertiet an. Se blöh bi uns to Huus meist in elkeen Buurngoorn. Man kann goot Samen vun ehr afnehmen un de denn in'n Mai orrer Juni utseihen. Anner Johr blöht denn de Plant.

To Huus is disse wunnerschöön Glockenbloom an't Mittelmeer. Se is goot as Schnittbloom to bruken.

As de Naam al seggt, höört de Marienglockenbloom mit to de Marienplanten.

Wokern Glockenbloom. Klick op to'n Vergröttern!

Ik mag all Glockenblomen lieden — sogoor de wokernde, de sik ok in unsen Goorn breet maakt —, man de Marienglockenbloom is för mi de schöönste vun all.

23.10.12 . .Vun de Wisch up den Disch: Hallimasch

So as jedeen Moorn keek ik vun mien Balkon in den Goorn. Ik reev mi de Ogen! Wat leeg dor up den Rasen? Dat müss ik doch eerstmaal neger ünnersöken. Weer in de Nacht so veel Loov vun de Bööm weiht? Möglich weer dat. Wi harrn ümmerhin al dat Enn vun den Oktobermaand to faten.

Hallihallo Hallimasch!

Noch mit Tüffeln an de Fööt güng ik de Trepp hindaal na ünnen in den Goorn un keek mi dat an. Dat weer keen Loov, nee, luder lütte Poggenstöhls keken ut dat gröne Gras. Goldgeel Hallimasch! Dat geev seker en gode Mahltiet. Gau haal ik mi en Mess un en Schöttel. Dat duur gor nich lang un för hüüt weer uns Meddag al sekert.

Ik geev Speck un lütt hackte Zibbeln in de Pann. Dorna kemen de fien putzten Hallimasch dorto. De gode Ruuch steeg mi in de Nees. Mi leep al dat Water in'n Mund tosamen.

Vun den Ruuch antrocken keem mien Mann in de Köök. "Wat, de Poggenstöhls wullt du eten? Sünd de nich giftig? Meenst, dat wi de eten künnt?", fraag he mi.
"Nu heff man keen Bang. Verleden Johr hest du se ok mit mi tohoop eten!"

He truut den Freden nich — dorbi süht dat doch lecker ut!

Wi hebbt uns denn de Poggenstöhls wedder goot smecken laten. De weern, dat mütt man togeven, sehr lecker. Annern Moorn keek ik em lachend an: "Du leevst ja noch!"

21.10.12 . .Calcit

To ehren 14. Geburtsdag hebbt wi uns Enkeldeern ene grote Kugel ut Orangen-Calcit schenkt. Funnen harrn wi de in de "Dunkerschen Kate" in Bosau. Ik find disse Kugel so schöön, so warm, so angenehm in de Hand to hollen, dat ik se an'n leevsten behollen harr.

Calcit gifft dat veel up de Welt.
De kristalline Form vun den Calcit is mehrst ahn Farv, kann aver dörch Fremdatome un anner mechanisch Tosätze vele ünnerschiedlich Farven hebben, as to'n Bispill dat Geel-Orange bi den "Sünnensteen vun't Leven". De Kristalle sünd mehrst dörchschienend bet undörchsichtig, se glänzt as Glas.

De Orangen-Calcit hett so'n schöne warme Farv un dorüm seggt man vun dissen Steen:

• He is de "Sünnensteen vun't Leven".
• Dat is angenehm, em in de Hand to hollen.
• He kann — jüst so as de Sünn — Energie geven, Kraft spennen,
• dat Hart warm maken,
• de Seel to Ruh bringen,
• för dat Oog en Freud sien
• un en Lächeln in dat Gesicht vun den tövern, de dissen Steen ankieken deit.

21.10.12 . .Ackerwinde

De Ackerwinde sall ok as Heilplant to bruken sien, ik aver kenn se dorför nich.

Ik kann de Ackerwinde ok nich so recht vun de Zaunwinde [Calystegia aepivum] ünnerscheiden. Ik weet, dat de Blöden vun de Ackerwinde veel lütter sünd as de vun de Zaunwinde (Tuunwinde). Un de Zaunwinde hett wohl blots witte Blöden, de Ackerwinde aver kann ok farvig Blöden hebben, so as rosa orrer blaag.

Ik mag se lieden, de Winde, de ganz slichte witte, un ok all de annern in ehre prächtigen Farven. Graad nu hett sik ene Ackerwinde an uns iesern Gitter hoochrankt. In en schöön satt lüchen Lila. Se is würklich wunnerschöön.
Man ik kann verstahn, wenn Gaarners un Buurn de Ackerwinde nich so geern lieden möögt. De Trichterblööd is ja hübsch an to kieken, man de Plant rankt an allens hooch un över allens henlang. Dordörch kann se de Nutzplanten an't Wassen hinnern.

De Ackerwinde sorgt för dat echte Dschungel-Feeling!

Vun de Bröder Grimm gifft dat en Märken:

Dor weer mal en Fuhrmann, de seet mit sienen Wagen fast. He harr sik up den morastig Weg fast föhrt. Dor keem de Mutter Gottes den Weg lang un sä, se wull em wull helpen, dat he wedder flott keem, man vörher harr se geern en Sluck Wien. Ehr Weg weer lang west un se harr Döst. Oh, den Wien wull de Fuhrmann ehr geern afgeven, un wiel he keen Glas harr, drünk Mutter Marie ut de Trichterblööd vun de Ackerwinde. Un so is denn wohl de Ackerwinde to den Namen "Mutter-Gottes-Gläschen" kamen.

14.10.12 . .Rotkäppchens

Bold köänt sükk de Minschen in us Landje gannich mehr an disse Szort Mannslüü besinnen.

Rotkäppchens — dat weesen doch de Keerls mit de rode Mützen up de Koppen un de trillernd Piepen in d’ Bekk, de man wiet un luut trillern hörn kunn. Wenn see denn de grööne Lääpel hochtillden un in de Boahnhoffslücht hullen, denn wuß de Foormann in dat iisterne Peerd, dat hee de Toch ünner sükk Damp gääven kunn – he kunn de Peerd van de Liin loaten – de blenkernd Gleisen ween free föör hüm un sien Ungetüm van Damproß föör de näächste Galopp dör dat Land. Well van us Schooljungs wull nich moal „Lokomotivführer“ warden? Tominnst een Tiedlang in de Schooltied … de kunnen soveel schmökern un rökern as see wullen – dor keem denn nümms un geev hör wekk an d’ Bekk, vanwägen „Schmöken“ — ov trukk hör de Oohrn lang. Alleen de Vööörstellung ….

Eens Mörgens in dissen Haarst bün ikk nu mit Kattun in miene Kinnerdrööm van „Rotkäppchen weesen“ trüchschmääten wurn – ikk wee tomoal van so veele roode Kappen ümgääven, as wenn sükk aal de Boahnminschen van domoals bi mi vöör de Döör droapen harn – un dorbi woahn ikk nichmoal up een Boahnhoff, un de Boahnhoff in us Staddje is ok gannskeen Boahnhoff mehr. Siet een längern Tied hett man dor upjederfall all keen Toch mehr ovfoahren sehn – ok wenneer dat nümms so recht woahrhemmen will.

Nu sünd mi tominnst „miene“ Rotkäppchens tüschen Autostroat un Footpadd vöör mien Tohuus een tiedlang tröö blääven.

Düsse ganze Märkenwoold liggt merrn in de Stadt!

14.10.12 . .De Sperber sünd wedder dor

Gistern Avend weer in dat Kiekschapp nix, wat mi so kiekig maakt. Uns Enkelin bi Oma, as Plappermöhl. Kann ik mit en gaudes Geweten na den Aal kieken. Kieken weer dat gaude Word vör den Sünnavend Avend.

Dicke Wörm op dree Angeln. De Piepser scharp stellt. Nau kann die Waderschlang kamen. Dat is Klook acht. Ik sitt op mien Angelstauhl.

Dor ….. en Spektakel an dat so stille Wader. An de linke Siet, baven ut de grote Eiken, klatscht en Bünnel Feddern in dat Wader. Dat puhlt sik uteenanner un en Sperber flücht weg. Ünner den Sperber in de lange Krallen en schwatte Vagel. Mi schien, en Drossel. Allens weer in helle Uprägung.

Die Rauh kümmt trüch. Ik mööt so an usen Flugplatz Weeze/Laarbruch denken. Is man bloots paar Kilometers vun uns af. Dunnemals vör 40 Johr hebbt de Engländer flogen. Uns Söhn is bi den Toll. Hei arbeidt hier op den "Airpoort Niederrhein". Mit unsen Jung un noch poor ole Töllner sünd wi op dat Flugfeld kamen. Dat hebbt wi fröher bi den Engländer faken daan. De Duven wöörn von Jägers koort hollen, dat sei nie nich in de Triebwerke vun de Strahljägers kemen. Hüüt kann dat nich miehr passeeren, wiel da dat Flugfeld nu Düütschland is. Bi de Engländer weer dat inglisch Hoheitsgebiet. Nu gellen de düütschen Tierschutzgesetzen.

Nu gifft dat Sperbereier und Sperberküken: Sperber paart sik.

Sühst!… Nu hebbt wi dat werrer mit de Sperber. Sei hebbt vör teihn Johr niege Griepvagels utsett. De sorgen nu dorför, dat de Duven nich tau veel warrn. Wi hebbt dat seihn.

De Griepvagels geiht dat gaud op denn Flughafen Niederrhein in Weeze. Dat schoot mi so innen Koop, as ik Samstagavend en Sperber seihn hebb, de bi't Jagen de Amsel grepen harr.

De Sperber weer erfolgreich. Vun mi kann ik dat nich seggen. Åhn Aal bün ik nachts üm twölf na Huus föhrt. Ok mien Lottotahlen weeren nich richtig. Nix.. gor rnix richtig

Liekers weer dat en an Beleven rieke Dag. Dat heff ik hüüt morgen in de Kark so oewerlecht.

9.10.12 . .Semmelpilz?

Wat denn, da liegt doch Semmeln?!

Also, nich dat een denkt, up unsen Rasen liegt Semmel rüm, Rundstücke, Brötchen, nee, up unsen Rasen wasst ünner den groten Barkenboom wunnerhübsche Pilze — Poggenstöhl, as vele Plattdüütsche dor ok to seggt.

Da liggt de Semmel! Orr is dat ehrder de Pannkoken?

Man ehrlich, een kunn würklich denken, dor liggt en Semmel, also hett mien leef Mann disse Ort Pilz "Semmelpilz" döfft.

Düt sünd allens gewöhnliche Weberkoppelpilze

En anner kreeg den Namen Pannkokenpilz.

Und den ganzen Rest nööm ik eenfach "Weberkoppel-Pilze". As richtige Persönlichkeiten bewohnt se unsen Rasen. Se seht togliek lustig ut mit ehr runde Köpp un ok harvstlich-melancholisch.

30.9.12 . .Sanddornrausch

Wenn de warme Herbstsünn noch mal för poor Daag ehr letzt Warmnis geven hett, denn hangt de swoor sööt Ruuch vun de gären Sanddornbeeren in de Luft. Dat is en heel lecker Eten för Vagels. Dor tummeln sik denn Drosseln, Grasmücken, Finken un, un, un. De Sanddorn is för se — besünners för uns Toogvagels — as en "letzte Tankstelle vor der Grenze". Ik heff ok al mal enen Fasan sehen, de sik afmöht hett, an de gelen Beeren rantokamen. Un mien leef Mann seggt, he hett mal sehen, dat Kaninken versöchen, de Beeren to freten. Een kunn glöven, de Toogvagels treckt dorüm an de Küsten henlang, wiel dor överall Sanddorn wassen deit. De Strüker sünd in'n Harvst vull beladen mit Beeren. En gode Mahltiet för dat Vagelvolk!

In'n Oktober sünd de Beeren denn al över-riep, se hangt in de Middagssünn un fangt an to gären. Un dat rüükt gor nich goot. Wi, de an de Küst leevt, kennt dissen "Duft" goot. Ik loop dorvör weg, mien Nääs kann't nich uthollen. Man de Vagels, de freet fröhlich ok disse Beeren. Un de Alkohol wirkt nich blots bi Minschen, nee, de wirkt ok bi Vagels. Se warrt sowat as duun. Se hockt ünner den Sanddorn, köönt nich flegen, hüppt anfangs vergnöögt rüm, man denn sackt se tosamen...

Kortens hett mi ene junge Fru, de dat richtig goot mit mi meent, en Huutcrem schenkt, in de Sanddorn binnen weer. Ik weer skeptisch, denn Sanddorn mag ik nu mal nich geern rüken. Vör poor Daag kregen wi Sanddornmarmelade schenkt. Ik kann de nich eten, wiel ik se nich rüken mag. Un nu gor Huutcrem, de na Sanddorn rüükt! Ik stell mi vör, dat ik denn den helen Dag över dissen Ruuch in de Nääs hebben wörr. Ik kreeg en richtig Gooshuut bi dit Denken. Aver denn — o Wunner! As ik vörsichtig mien Nääs an den Crem-Pott ran bröch, dor staun ik. Dissen Sanddornduft mag ik. He is richtig angenehm för mien Nääs. Wer weet, wat för'n geheimnisvull Rezepturen de Kosmetik dor anwendt hebbt. De Erfolg aver is wunnervoll.

23.9.12 . .Sandduurn

Ick führ mit dei Bahn...
Weckern seih ick dor stahn
in'n Sünnenschien?

Dat's doch Grebin
mit Brill un gries' Hoor!!!
Klor! Blot ein lütt Stück
af von dei Brück',
deip ünn'n an dei Trass'
gor väl Sandduurn waßt.

Mit Beern, dei gälen,
dei prallen, dei välen,
dei suren, dei schönen

will hei woll verwöhnen
sien Fru, dei all täuwt.

Wenn dei ierst eis präuwt
den'n Saft, den'n gesunnen,
is't Kranksien verswunnen.

In Lulu* hemm's lihrt,
dat Sandduurn väl wiert.

9.9.12 . .Nanu? Nandu!

"Pass up!", reep mien Mann, "dor achter löppt wat över de Straat!" Ik weer dat ok al wies woorn. Wi weern in Meckelnborg mit Auto mank Upahl un Schattin ünnerwegens.

Vörsichtig föhr ik neger ran. "Du, dat sünd ja Nandus, de över de Straat wüllt", reep ik ut. Un wohrhaftig, een na'n annern keem vun dat linke Feld ümmer neger an de Straat.

"Na los! Nich bummeln!"

De eerste sicher na beide Sieden af un marscheer över de Straat. De annern kemen al in "Nandumarsch" achterna. Ik harr intwischen dat Auto an de Stratensiet stellt un weer gau utstegen. Dat müss ik doch knipsen! Nu keem uns noch en Auto mit Licht in de Mööt. Dat stöör de Nandus överhaupt nich. Se marscheern ruhig wieder. Se wullen alle up dat anner Feld.

Bi den witten Nandu is een Flünken lahm

An Enn weer en witten Nandu. Bi em hüng de linke Flünk hindaal! He trott langsam achterna. Dörch Brennetteln un Brombeerranken kladdern se up de anner Stratensied up dat Feld. Glieks möken se sik över de niege Saat her.

In de Twischentied stünnen al veer Autos an de Stratensiet. All keken sik dat Spektakel an. Wi weern ok bannig andaan vun dat Beleevnis. Nandus up en Feld harrn wi al öfter sehn. Aver enen Stratenwessel noch nich. An de Stell müss meist en Warnschild stahn: Achtung! Nandu-Stratenwessel!

19.8.12 . .Besöök vun en Wöps!

Gode Tarnung, dat Muster, nich?

Uns Avendbroot et wi in de Sommertiet bi goot Weder ümmer up de Terrass. Aver kuum dat ik den Disch andeckt harr, mell sik al Besöök. Knapp, dat wi up unsen Stohl seten. "Pass up, glieks sünd de Wöpsen wedder dor", meen mien Mann un lang na de Flegenklatsch. "Wie kann't blots angahn? De mütt dat doch rüken."

Dat smeckt aver good!

"Nu hau nich glieks wedder na de Wöpsen. Kiek lever to, wie de sik en lütt Stück vun de Wuss halt. De hebbt doch ok Hunger."Aver he leet sik nich begöschen. De Wöpsen summen üm sien Kopp. "Dor sall nu ener ruhig bi blieven!"

Dat nehm ik mit!

Hau-ruck!

Aver denn keek he doch to. De en Wöps harr dat besünners up en Stück vun de Sült afsehn. An den Rand vun de Schiev weer en lütt beten Sült affullen. Dor möök se sik överheer. Greep mit ehr Been üm dat lütt Stück un sleep dat över den Töller. Bit an den Töllerrand hett se dat bröcht.

Un nu: Ready for Take-off! Uff! Beter doch Take-uff!

Denn flöög se mit dat Stück dorvun.

"Kiek mal", meen ik to mien Mann, "de Wöps hett Di doch gor nix daan. Se wull sik blots wat t'on Freten halen." Seker bringt se dat in ehr Wöpsennest.

19.8.12 . .Bougainvillea

Ik heff gistern in enen Goorn vun Lüüd, de wi kennt, ene över un över blöhen Bougainvillea-Plant sehen. Un dor is mi infullen, dat wi in Portugal mal en Brüch sehen hebbt, de weer total lilafarven ümrankt. Un de Plant, de sik dor in de pralle Sünn so utbreedt harr, weer de Bougainvillea. Ik heff staunt, denn bi uns kenn ik de Bougainvillea blots in Pötte. Nie harr ik dacht, dat de so üppig wuchern un blöhen kann.

Bi uns köönt wi de Bougainvillea so vun'n Mai an ok na buten setten. Beten windgeschützt un jümmers goot mit Water versorgen. Ok Dünger mag disse Plant hebben.

Keen Fisimatenten mit de verwöhnte Pracht ut Südamerika! Eenfach dörsten laten!

Will un will en Plant nich blöhen, denn sall man se eenfach dröög stahn laten, un wenn sik eerste farvig Hoochbläder wiest, wedder mit't Geten anfangen.

De Bougainvillea kann ok den ersten lichten Frost noch goot verdrägen. Se smitt denn nämlich all ehre Bläder af. Man denn mütt de gau rinhaalt warrn. Ahn Bläder kümmt se beter dörch den Winter. Se bruukt blots enen köhlen Platz, de kann ok düüster ween. Un geten mütt man in'n Winter ok kuum.

So in'n März kümmt de Plant denn an en wärmern un hellern Platz un kriggt wedder Water un Dünger un in'n Mai kann se na buten rut.

Höört sik ganz eenfach un licht an — man ik heff för Bougainvillea nich den richtigen grönen Dumen. Bi mi gaht se in.

12.8.12 . .Phlox

"Phlox" is en old griechisch Wort för "Flamme". Wohrschienlich kümmt de Naam dorher, wiel de ursprünglich Phlox, also de "wilde" Phlox, lüchen rode Blöden-Büschel hett, de beten wat utseht as Flammen.

Ik kenn disse Plant blots ünner den Naam Phlox. He stammt ut Nordamerika. Dat gifft den Phlox in vele schöne Farven: root, rosa, witt, orange, lila un blaag. Oft hebbt de Blöden in de Mitt dorto noch en "Oog" vun düüster Farv orrer ok vun hell Farv. Un bi männich Phlox-Sorten is dat Oog in de Mitt witt. Denn nöömt wi den Phlox "Wenn schon denn schon". Ik heff mi seggen laten, dat dat vun'n Phlox vele niege Züchtungen gifft, so an de Dusend.

Mien leef Mann much den Phlox al jümmers richtig geern, ik nich so. Aver natürlich hebbt wi jümmers poor Stauden in'n Goorn. Graad hebbt wi poor Phloxe rinhaalt un in de Stuuv in en slichte Glasvaas stellt. Dormit hebbt wi den Sommer rinhaalt. De Farven strahlt man so un de Blomen verströömt enen fienen Duft. Dor pass ik nämlich för up, wenn wi mal niege Phlox-Sorten kööpt, dat de jümmers vun de Ort Phlox paniculata sünd, dat is de duften Sommerphlox. Ik meen, so ünnerschiedlich as de Farven vun'n Phlox sünd, so ünnerschiedlich is ok ehr Duft.

Sommerphlox maakt sik wunnerbor in en sonnig Staudenbeet, dat so'n lütt beten natt is. Phlox is beten wat anfällig för Mehltau. Dorüm sall man den Phlox nich to eng planten, he bruukt beten Luft ümrüm. Hüüt hebbt de Goorners den Phlox aver al so henzücht, dat de Mehltau keen Glück mehr bi de Planten hett.

Phlox weer de Staude vun't Johr 2006.

Ja — un ik mütt togeven, in'n Loop vun de Johrn is mi de Phlox nu doch so'n lütt beten an't Hart wussen. Kiekt juuch blots mal so en enkelt Blööd an! Süht de nich ut al en lütt Windrad?

5.8.12 . .Nieges Kleed! — De Amselmauser

Hier süht Herr Amsel...

So as wi Minschen de Kleder wesselt, uns anner Kleder ut dat Klederschapp halt, so wesselt ok de Vagels tominnst eenmal in't Johr ehr Fedderkleed. För de Vagels is dat gor nich so eenfach. De so nöömte Mauser is för de Vagelwelt en swoor Stück Arbeid. Wenn se ehr oles Fedderkleed afsmiet, mütt se in de glieke Tiet niege Feddern maken. Dat is en grote Plaag för de Vagels. Se stellt sogoor ehr Vagelkonzert in.

...noch leidlich manierlich ut...

Vun dat Utsehn ganz to swiegen. De Vagels seht för de Duur vun de Mauser struppig un krank ut. Vun de annern Vagels warrd se oftins verjaagt. Ok wasst nich ümmer noog Feddern na. Dat Flegen fallt ehr swoor.

...avers en Windstött wiest...

...wa veel Feddern fehlt...

De Mauser fallt ümmer in de Tiet na de Balz, wenn se ehr Bruut groot hebbt. Dat is vun den Augustmaand bit to'n Oktobermaand. Wieldess baad de Vagels besünners geern in't Water oder in'n Sand.

...un de Blick vun vörn...

So en Vagel, en Swattamsel, heff ik in mien Goorn. Noch nie is mi so'n ruppigen Vagel upfullen. Bün wull wies woorn, wenn mal en poor Feddern an'n Hals fehlt oder de Kopp bi en Amsel kahl weer. Heff denn dacht, de is wull krank. Aver so as düsse Amsel heff ik noch keen Vagel sehn. Dorbi weer dat vörher so'n smucken Keerl. Sien Fööt sünd vör luder daalhangende Feddern nich mal to sehn. He kümmt ok ümmer as Letzter na den Lünkendisch.

...lett em reinweg lächerlich utsehn! "Wehe, hier lacht een!"

In de letzt Tiet blifft he sogoor up de Eer sitten un haalt sik door de Körner, de de annern Vagels liggen laten hebbt.

Nu is ok noch de Steertfedder utfulln — Herr Amsel kann nich mehr richtig flegen!

Hoffentlich hett de Swattamsel de Mauser bald överstahn, dormit se wedder glatt un schier utsüht. Denn singt se uns ok wedder vun den höchsten Boom schöne Leder vör.

29.7.12 . .Pimpernuss

Wi stromern en beten dörch den schönen Buurngoorn bi de Dunkersche Kate in Bosau. En lütt Boom füll mi up. Dat weer wohl mehr en Struuch, en Busch. Un he weer wohl so 2 ½ bet 3 Meter hoch. (Aver mien leef Mann seggt, bi't Schätzen vun Meter kann een sik nich up mi verlaten, dorin bün ik 'ne Niete — seggt he.)

In de Telgen vun dissen Busch hüngen hübsche, apart utsehen Blasen-Früchte. Hm, wat is denn dat?

To mien Glück steek en lütt Schild blangen bi in de Erd un dor stünn up: "Pimpernuss. Stapylea pinnata".

Ach, freu ik mi, dat is also de "Klappernuss", de to de Familie vun de Staphyleaceae (Pimpernussgewächse) höört. In de Blasen-Früchte vun disse Plant sitt lütte Nööt. Un wenn de riep sünd, denn klappert se, wenn een de Kapsel schüttelt, as so'n lütt Klöterbüchs. Anner Lüüd seggt, de Nööt pimpert in de Kapsel. Tja, so sünd de Pimpernööt denn wohl to ehren Namen kamen.

In Düütschland is de Pimpernuss tehmlich selten to finnen. Se is en Frostkeimer, dat bedüüdt, dat de Samen ganz nödig Minus-Temperaturen bruukt, anners köönt se nich keimen.

Dor , wo de Pimpernööt to Huus sünd — dat is in'n Süd-Ost vun Mittel-Europa —, warrt de Samen geern farvt un denn Schmuck dor ut maakt, as Keden, ok Rosenkränze. Un de Blödendruven warrt dor geern kandeert.

De Nööt, de in de hübschen Kapseln sitt, seht ut as lütte Haselnööt un se smeckt beten as Pistazien. In'n Bayrischen Wald warrt ut Pimpernööt Likör herstellt.

Ik heff mi freut, dat ik de Pimpernuss nu mal in de Natur sehen heff.

1.7.12 . .Lütt Blaumeesch as Pechvagel

Hier süht he nich as en Pechvagel ut...

Ut de Köök höör ik wat gegen mien Stuvenfinster kloppen. Wat weer dat? Dor müß ik gau nahkieken. En lütten Vagel, en Blaumeesch, weer dörch de apen Terrassendöör in de Stuuv flagen. Dor flatter he opreegt hin un her. He wull wedder na buten. Ümmer wedder flöög he in't Helle, flöög vun binnen mit sien Kopp gegen de Finsterschiev.

...un hier eerst recht nich...

As ik em hölpen wull, schuug he ümmer mehr. He sett sik baben up de Lamp un flatter denn wedder vör't Finster hin un her. Dor sett he sik up en Bloom. De apen Döör na de Terrass funn he nich. Ganz vörsichtig güng ik na em hin un wull em griepen. Dor wöör he eerst richtig bang. He flöög hoch un wedder gegen de Finsterschiev. Dat geev enen richtig luden Bumms.

Dorna full he up de Eer. Ik tööv noch enen Ogenblick, aver he keem nich wedder hoch. Mit utbreedte Flunken leeg de lütt Vagel ünner de Finsterbank. Sacht heff ik em in de Hand nahmen un upbört. Mit apen Snavel japp he na Luft, de Vagel leev noch. Ganz suutje güng ik mit em na buten un sett em up den Lünkendisch.

...aver hier süht he würklich teemlich bedröppelt ut!

Is noch allens dran!

Mit sien groten Ogen keek he mi an. Sien lütten Fööt harr he tosamen krallt, stahn kunn he noch nich. Aver he dreih al den Kopp na mi. Up den Kopp harr he en richtig Buul. Natüürlich heff ik em mit mien Knipskassen fasthollen. As ik noch wat neger ran wull, breet he sien Flünken ut un flöög dorvun. Wat heff ik mi freut!

Nu is he keen Pechvagel mehr!

Annern Dag seet he wedder bi mi up den Lünkendisch un hett sik satt freten. An de Buul up den Kopp kunn ik de Blaumeesch, den lütten Pechvagel, mank all de annern Meeschen rutkennen. He kümmt ümmer noch un is wedder richtig kregel. Toeerst sett he sik up den Haken vun de Blomenampel un kiekt üm sik, up de Luft rein is. Denn haalt sik de lütt Pechvagel wedder en Mahltiet vun den Lünkendisch.

24.6.12 . .Hallo Halo!

Tennis, Opslag, Ball hooch smieten, Ring üm de Sünn sehn, baven regenbagenklörig, Knipskassen halen, in't Grelle willenlos rinhollen. Hallo Halo!

24.6.12 . .Lieblingsvagel

Fink. Foto: Antje Heßler

Emsig sammeln twee Finken — en He un en Se — Nistmaterial. Se kemen mit Halme un Moosbüschel anflagen, mit Bastfasern un Flechten. Dat lütt Nest aver bu blots Fru Fink, as mi dat dücht. To'n Sluss pulster se de lütte Schaal noch ut mit Hoor un Feddern un denn sett se sik komodig hen un füng mit Eierleggen an. Fiev Stück tell ik an't End. Un nu güng dat Bröden los. Nich afwesselnd, nee, blots Fru Fink seet in't Nest. Twee Weken lang. Herr Fink weer solang an't Singen. Wunnerschöne Töne süng he sien Fru un mi vör. As de Lütten denn ut't Ei krapen weern, dor hett he denn aver düchtig bi't Fodern mithulpen.

Tuunkrüper

Ik kenn en Fru, de mag Vagels so geern, se weer an'n leevsten sülms en. Ehr Droom is, dat se en Iesvagel is. De is so schöön un so fix, he is as en blagen Blitz.

Leest heff ik vun en anner Fru, de much geern en lütt Tuunkrüper sien. Disse Vagel kann so schöön un so luut un so kräftig singen, un jüst dat wörr de Fru ok geern doon.

En vun miene Fründinnen swärmt för Duven. Ja, se much geern sülms en Duuv sien. Se harr dat beten mit de Religion, un dor weer de Duuv denn ja ok de passlich Vagel.

Duuv mang Winterlingen. Foto: Antje Heßler

Feldlark. Foto: Alpsdake/Wikimedia Commons

Ik wull, as ik noch en Kind weer, jümmers geern ene Lark sien. Denn kunn ik hooch un höger in den blagen Himmel flegen und dorbi tirileern, tirileern, tirileern. As Kinner spelen wi geern: "Mien rechten Platz is leer, ik wünsch mi de Swulk her". Elkeen Kind weer en anner Vagel bi dit Speel un ik weer jümmers de Lark.

Wo oft hebbt wi up en Wisch legen orrer sünd övern Diek stromert un hebbt de Lark höört. Aver sehen kunnen wi den Vagel nich. Wi keken in den blagen Himmel un sehgen villicht ganz wiet baven enen lütten griesen Punkt, orrer wi dachen, wi kunnen den Punkt sehn. De Punkt wirbel, dreih, sweev, tirileer, lang Tiet, ahn Ünnerbreken...

17.6.12 . .Nonnengöös

Ümmer wedder kann ik mi över de smucken Nonnengöös freu'n, wenn se mi över den Weg loopt. Dat Fedderkleed is to un to smuck. Egentlich hebbt se den Naam Weißwangengöös. Wegen den swatten Kopp mit de witten Backen seht se de Tracht vun katholische Nonnen liek. Dorüm heet se ok Nonnengöös. Se höört to de Familie vun de Meergöös. Hebbt sik twee Nonnengöös funnen, blievt se ehr levenlang tohoop.

Familienleven: Düsse Nonnengöös hebbt keen Keuschheitsgelübde afleggt

"Wat, en Tuun? So'n Frechheit! Wi wüllt an't Water, dat steiht us to!"

De Nonnengoos is en Togvagel. Se is egens blots in de Wintertiet bi uns. Dor klaagt oftins de Buurn, dat de Nonnengöös up ehr Feller groten Schaden maakt. In de Sommertiet fleegt se in den Noorden un treckt dor ehr Kinner groot. Siet eenige Johr'n blievt aver enkelte Poore ok den Sommer över bi uns.

Annerletzt harr ik dat Glück, so en Familie to bekieken. Se sünd mi in wohrsten Sinn över den Weg lopen. In Holtenau up den grönen Rasen an de ole Slüüs vun den Noord-Oostsee-Kanal grasen Vadder, Modder un twee Kinner. De Gössel weern wull eerst en poor Daag olt. Se harrn noch ehr Dunenkleed an. Se sehgen uns hiesigen Gösseln bannig liek. Aver de Fööt un de Snavel weern düstergrau bit swart. Bi uns hiesigen Gössel sünd de Fööt un de Snavel graugeel.

Links Nonnengössel Alexander, rechts Huusgössel Marilou. De Ünnerscheed warrt besünners an de Fööt düüdlich

Kümmst de Gössel to neeg, warrt de Öllern fuchtig!

Vadder un Modder passen beide goot up ehr Gössel up. Se leten se nich ut de Ogen. Ik dörf nich to dicht mit mien Knipskassen rankamen. Denn zischen se mi an. Se wiesen ehr Kinner den Weg över de Straat up de grönen Rasen. Dor geev dat frisches Gras. De lütten Gössel un ok de Öllern leten sik dat goot smecken.

Davun mööt de lütten Gössel groot un stark warrn!

De Nonnengöös harr ik al mal as Togvagels in Harvst an de Noordsee beluurt. Dor gifft dat regelrecht Nonnengöösdaag. Hunnerte vun Vagels kemen ut den Noorden. De mehrsten flögen wieder. Up de saftigen Wieschen hebbt se sik eerstmal so richtig satt freten. Dor sünd denn wull mal enkelte Vagels hier bi uns bleven.

27.5.12 . .Baden

En Fründin kann fein töpfern. Nu harr se versöcht en Schöttel to werkeln. Se weer nich tofreden, bekeek ehr Wark kritisch, bet se wüß, wat se anners maken müß.
"Wullt du disse Kumme hebben?", fraag se.
"Geern!", freu ik mi.

To Huus överlegg ik denn, wo kann ik disse Kumme denn mal to bruken? Dat weer warm, ik seet buten. Mien leef Mann weer an't Rasensprengen un natürlich müss he mi natt sprütten. Denn röter dat Telephon, ik also rin un harr enen langen Snack.

Badegesellschap. Foto: Heßler

As ik na'n lütt Stunnstiet wedder rut keem, dor bleev ik miteens up'n Stutz stahn. De Vagels harrn miene niege Kumme to'n Badeplatz maakt. Graad tummeln sik dor mehre Blaumeisen in. En lütt Meisje seet mirrn in mien niege Schöttel un sprütt as dull üm sik rüm, denn hüpp se up den Schöttelrand un schüttel sik düchtig ut un denn glieks wedder rin in dat Natt un den Kopp ünnerdükern. Nee, weer dat possierlich! Mien leef Mann harr ja wohl bi't Rasensprengen de Schöttel vull Water "sprengt". Orrer sull dat Afsicht west sien? Up jeden Fall wüß ik nu, woto se bruukt warrt, de Schöttel. Se warrt uns Vageltränke!

Veel Freud hebbt wi hatt an dit besünner Geschenk. Wi hebbt tokeken, wenn dat Rotkehlchen baadt hett, orrer de Finken. De Grünlinge kemen glieks mit de hele Familie. Wenn aver de Amsel keem, denn müß ik achteran frisch Water ringeten, so weer de jümmers an't Planschen un Sprütten.

Avendhimmel. Duft un Klang mööt Se sik dortodenken

26.5.12 . .De Nachtigall singt

Ik seet buten up uns Terrasse. De Sonne weer graad ünnergahn. De westen Himmel wies noch wunnerfiene pinke Farven. Dat weer meist dodenstill hier buten, keen Windhauch weer to marken. Die blöhen Strüker ümrüm parfümeern de Luft mit sööt Duft. So kort na Sünnen-Ünnergang markt een de Düfte noch mehr as an'n Dag — so kümmt mi dat vör — un dor ganz besünner de betäubend Duft vun de Flederblöden.

Un denn füng miteens de Nachtigall dat Singen an. Se seet dicht bi mi bi in'n Holunnerbusch. Se süng so schöön — so innig — all ehre depen un hogen Töne, dormank ok mal sowat as en Zirpen un en Knarren. Ik höör lange wehmütig Tonfolgen un ik waag kuum Luft to halen un — ik töövte. Dor müssen doch noch de Triller kamen — de ik jümmers Kanarien-Triller nenn. Un denn kemen de Triller... Also, wat Schöners kann de Minsch nich beleven, tominnst de nich, de Anke heet.

26.5.12 . .De verdreihtlich Marder

Hirsche, Rehe, Wildswien, Vöss un anners wat leevt hier bi uns. Man de Deerten kaamt een nich all to oft in de Mööt. Anners is dat mit den verdreihtlichen Marder. Wenn he nich achter en Kanink herjaagt orrer en Eekkater, wenn he nich dat Nest vun de Kohlmeisen utrövert un sik as lecker Mahltiet Vagelkinner snappt, de binah al utwussen sünd, denn toovt he to un to geern in uns Auto rüm. Dorbi richt' he Schaden an. Mal harr he de Bremsleitung anknabbert, un wenn du mit dien Auto losföhrst, denn markst du dat eerst tehmlich laat.

"Also bi den frechen Fründ mutt ik ok mal langskieken un wat an sien Auto tweibieten! Pah, glöövt nich an Marder! De schall mi kennen lehrn!" Bild Franco Atirador/Wikimedia Commons

Mal harr he de Benzinleitung dörchbeten. Dat is nu jüst nich so levensgefährlich as de Bremsleitung, man graad an den Dag weern wi vun Frünnen up de Insel to'n Eten inlaadt. Ik müß anropen un afseggen, uns Auto weer nich intakt vunwegen den verdreihtlich Marder. Un wat seggt uns Fründ? "Also, so en dusslig Utreed is mi ja noch nie ünnerkamen. Is di nix anners infullen?" He hett mi de Marder-Geschicht nich glöövt!!

Süh, un so is dat kamen, dat ik em nich lieden mag, den Marder.

20.5.12 . .En unwennt Plant

Ümmer wenn ik vun de Garaag na de Huusdöör güng, full mi en Plant up. Se wrang sik mank de Steenritzen vun de plastert Straat an't Dagslicht. Dichte gröne Bläder to en Rosett formt wöör ik wies. Ut de Meern wuss en Stengel mit fiene Knuppen. De Knuppen harrn all fief Ecken, sehgen meist lütte Frücht liek. De Plant kenn ik nich, de müss ik wieder beobachten. Villicht weer dat en besünners smucke Bloom, villicht en Schöönheit!

Fiefkantige Knuppen! Nanu?

De Stengel wöör vun Dag to Dag länger. De Knuppen wiesen al en düsterlila Farv. Wat dor wull för Blöden ut wöörn? Aver denn passeer dat glieke Mallöör as verleden Johr. Bevör de Knuppen an den langen Stengel upblöh'n, wöör de Plant vun den Goorner weg maakt.

Aver dütt Johr leeg een Stengel mit de schon teemlich groten Knuppen noch up den Rasen. Den heff ik mitnahmen un in en Vaas up de Kökenfinsterbank stellt. Villicht blöhn de Knuppen noch up.

Mannomann! Un sowat meiht de Goorner af?!

As ik an annern Moorn in de Köök keem, weer mien Överraschen groot. En smucke düsterlila Blööt keek mi an. Dat weer en richtige Schöönheit. Üm den Stempel weern Stoffäden. De weern dicht mit helle Hoor bewussen. De enkelte Blööt sehg meist exotisch ut. Intwischen sünd an den langen Stengel noch mehr vun de schönen düsterlila Blöden upgahn. Wat dat wull för en Bloom weer?

All mien Frünnen, de sik mit Blomen utkennt, heff ik fraagt. Aver nümms kenn de Bloom. Ok in de Blomenböker weer düsse Bloom nich to finnen. Dor heff ik Biller vun de Bloom an dat botanische Institut Kiel schickt. An nächsten Dag harr ik al Bescheed. Dat hannelt sik bi mien Bloom üm en Purpur-Königskerz. De latiensche Naam is "Verbascum phoeniceum". Hüüt warrt se geern as Zierbloom in Goorns anplant. To Huus is se in't süüdööstliche Europa, in'n ööstlichen Mittelmeerruum un Vorderasien. Mien Schöönheit höört to de Familie vun de Braunwurzplanten. De Gattung is Königskerzen — natüürlich königlich!

En poor Daag later heff ik noch en Purpur-Königskerz funnen. Se stünn an den Stratenrand vun mien Naversch. Rank un slank mit acht upblöhte Blöden. Dat weer en Prachtexemplar. Wat heff ik mi freut, dat mien smucke Bloom nu enen Naam hett! Se is mi un mien Frünnen nu bekannt. Villicht wasst in't neegst Johr noch mehr vun de smucken Purpur-Königskerzen an unsen Stratenrand.

13.5.12 . .De rode Teppich

Över Nacht harr sik dat Weder ännert. Storm weer upkamen. De harr de smucken roden Blödenbläder vun den Zierappelboom vör uns Garaag afreten. Se legen nu as roden Teppich to uns Fööt. De Storm harr över Nacht de Blödenpracht mit eens en Enn maakt. Deelwies hüngen blots noch de Stempel un de Staubgefäße an den Boom.

Vun den ganzen Mardelblööm-Zierappel-Schmaus...

...kiekt bloots noch en Löwentehn rut! De Telgen sünd lerrig.

So'n roden Teppich hebbt wi al lang verdeent, nich?

Hupenwies legen rode Bläder up de Straat. Up dat Rasenstück ünner den Boom weer en Bodderbloom kum noch to sehn. Aver sien gele Farv heef sik noch goot vun dat rode Blödenwark af. De lütten witten

Blödenpracht

Mardelbloom keken neeschierig ut dat rode Blattwark.

De Storm harr allens verännert. Vörher hebbt wi uns ümmer över de Blödenpracht vun den Zierappelboom freut. Nu kunnen wi över enen roden Teppich gahn. Wüllt blots höpen, dat liekers noch en poor Zierappeln an den Boom wasst.