Dat Kruut för'n Braakmaand:
Bibernelle

vun Anke Nissen

Pimpinella magna = Grote Bibernelle
Pimpinella saxifraga = Lütte Bibernelle (Steenbibernelle)
Familie Umbelliferae

Köömkruut,
Bibernalle, Bimpernelle, Bockspeterlein, Bombernell, Bumbernell (Schwäb.Alp), Päpernell (Niederrhein), Pfefferwurz, Pimpernell, Pimpinellwurzel, Pinal (Riesengebirge), Pineg, Steinbrech, Steinpeterlein

Große Bibernelle = schwarze Bibernelle, schwarze deutsche Theriakswurzel
Kleine Bibernelle = weiße Bibernelle, weiße deutsche Theriakswurzel, Bockwurz

As Tee: bringt Appetit, drifft dat Water ut'n Darm;
as Upguss: Mund- un Gurgelwater;
as Tinktur: gegen Hoosten un Heiserkeit;
in Liköör

Bibernell is licht to verwesseln mit Pastinak, man Pastinak hett keen Aroma — un mit Wiesenbärenklau, dat rüükt aver anners, smeckt scharp, bitter.

De Bibernell wasst in de Sünn an't Över, up Wischen, ok up Schutthalden, an'n steinig Rand vun Weeg.
De Groot Bibernell (Pimpinella magna) warrt bet to enen Meter hooch. De Stengel vun de Blöden sünd kahl, as en Rohr, un baben sitt ene Dolde, de bet to 15 Strahlen — Blöden — hebben kann. De Blöden sünd witt, geel un rosa.
De Lütt Bibernell (Pimpinella saxifraga) is in all ehre Dele fiener. De Naam kümmt vun twee latiensche Wöör:

saxum (latiensch) = Fels, Steen
frangere (latiensch) = breken

Dorvun hett utrekent de lütte, zaarte Pimpinella saxifraga ehrn Naam.

Eerst in't Middelöller (J. Th. Tabernaemontanus, 1588) warrt vun disse Heilplant schreven. Se gell as Mittel gegen Asthma un Bronchitis.

Hildegard vun Bingen höll nix vun uns' Bibernell as Heilplant, — dorgegen meen se, dat disse Plant as Schutz gegen Dämonen un anner böös Geistervolk goot to bruken weer. An'n besten hang een sik de üm'm Hals, as so'n Oort Amulett (heff ik leest in't "Handbuch der Klosterheilkunde" vun J.H.Mayer, B. Uehleke un Pater Kilian Saum).
Sebastian Kneipp hett de Bibernell bruukt gegen Rheuma un Nierenbesweer.
Dat Volk hett disse Plant bi vele Lieden insett, gegen Nieren- un Gallensteeen, Gicht, Sodbrennen, Fruunslieden, wenn een verkühlt weer, bi Heiserkeit. Bibernell sull ok helpen bi Buukpien, wenn't mit de Verdauung nich so klappt, wenn een kenen Appetit hett, un bi Tähnblöden.

Rübezahl sall seggt hebben: "Kocht Bibernell un Baldrian, denn warrt de Pest en Enn ha'n."

Harr ene Fru Bibernell bi sik, denn kunn se nich schwanger warrn, so wörr in fröher Tieden glöövt.
Kreeg se denn aver doch wat Lüttes, denn weer't goot, wenn se Bibernell an'n Bossen dregen dee, wieldat se denn veel Melk för ehr Kind harr.

Tee ut de Wörtel vun'n Bibernell

1 Eetlöpel lütthackt Bibernell-Wörtel mit 1/4 l hitt Water övergeten,
10 Minuten trecken laten, denn afseihen.
Elkeen Dag 2 bet 3 Tassen warm drinken.

De Tee kann helpen gegen Besweer vun'n Maag, Nieren, Blaas, Menstruations-Smaart, un he is goot för de Verdauung.

Wenn de Hals weh deit:

• 5 Dele Bibernell
• 3 Dele Fenchel-Samen
• 2 Dele Arnica-Blöden

...mischen.
Denn 2 Teelöpel dorvun mit 1/4 l Water upkaken; 10 Minuten trecken laten; afseihen.

Mehrmals an'n Dag vun dissen Tee in lütte Slucke drinken.

To'n Gurgeln

Vun de Aptheek haalt een sik ene Mischung ut glieke Dele:

• Myrrhen-Tinktur (dor sünd Bitterstoffe un Saponine in, de lööst Sliem)
• Salbei-Lösung (dor sünd Bitterstoffe in, de wirkt tosamentreckend un desinfizierend)
• Bibernelle-Tinktur (dor sünd ok Bitterstoffe un Saponine in, de lööst Sliem)
• Kamillen-Tinktur (de Wirkstoffe hemmt Entzündungen)

20 Drüppen vun disse Mischung in 1/2 Glas warm Water tellen un dormit gurgeln; bi Kinner blots 10 Drüppen nehmen.

Ok to'n Gurgeln:

3 Teelöpel lütthackt Bibernell-Wörtel enen Dag lang in en groot Tass mit kolt Water trecken laten, denn afseihen.
Mit dissen Sud mehrmalen an'n Dag gurgeln.

Bi Keuch-Hoosten

• 10 g Slötelblomen-Wörtel
• 10 g Spitzwegerich
• 10 g Thymian-Kruut
• 5 g Bibernell-Wörtel
• 5 g Fenchel-Früchte

...mischen un in'n Mörser twei drücken. Vun dissen Tee denn

• 2 Teelöpel mit 1/4 l kaken Water övergeten,
• 5 Minuten trecken laten,
• afseihen un licht mit Honnig sööt maken.

Elkeen Dag twee bet dree Tassen dorvun drinken.

Disse Teemischung lööst Sliem, lööst Krämpfe, hemmt Entzündungen, — man he sull blots tosätzlich to dat Behanneln vun enen Arzt bruukt warrn!

Wenn't Hart keen Ruh gifft:

• 30 g Bibernelle
• 35 g Zwergholunder
• 25 g Blutwurz
• 25 g Angelikawurzel
• 25 g Raute

...mischen, denn 2 Teelöpel dorvun mit 1/4 l hitt Water övergeten.
10 Minuten trecken laten, denn afseihen.
Elkeen Dag een Tass vun dissen Tee drinken.

De Tee kann helpen gegen Upregen un gegen dull Hartkloppen.