Dat Natuur-Notizbook

Nieges, Schönes un Aktuelles to un vun de Natuur.
— Mailt Se uns, wenn Se ok en Naricht orr Beobachten bidragen wüllt!

17.3.23 ....Spechtgymnastik

Uns Goorn hett ok noch en schöne Siet, un dor hett mien gedülligen Keerl em opluert, unsen Holthacker! Hier is dat anschienend Fru Buntspecht, denn se hett keen roden Fleck in'n Nack. Den hett bloots dat Heken.

De Specht is ja en teemlich groten Vagel, un wenn de Meeschenknödelholler ganz vull is, hett he dat an lichtsten un fritt denn vun de bövelsten Knödel. Man wenn bloots ünnen noch Knödel hangt, mutt he sik lütt maken un aasig verrenken — denn wo schall he sik fastklammern, dat de Snavel noch an de Knödel kümmt?! Dat süht nu bannig komisch ut. Aver Fru Specht hett eenfach Hunger. Ehr utlachen is fies.

16.3.23 ....To veel natte Snee

So süht dat in unsen Vörgoorn ut — en trurige Anblick. De wunnerschöne ole Kiefer is ünner de Last vun natten, also sworen Snee tosamenbraken un mutt nu ganz weg. De Limerick tüüscht över mien trurige Stimmung weg:

In’n Märzmaand, dor plaagt uns veel Snee.
Keen Sledenfohrn, ok keen Juchhee.
Uns Föhr, de liggt platt.
Schietwedder is dat.
Heel schöön is nu blots op mien Kanapee.

16.3.23 ....De Stare sünd trüch!

Siet letzte Week sünd se wedder hier un hebbt bannig Hunger — de Stare, vun Wieden so unschienbor, vun nehgbi so utermaten smuck mit ehr Fedderkleed vull helle Sprenkel un metallischen Glanz.

He un Se seht liek ut. Sünnerlich nu in'n Lent glänzt dat Fedderkleed besünners schön. De gesellige Bande hett den Winter in Südeuropa tobröcht un sünd nu in grote Koppeln wedder bi uns togang. Beropen sünd se ja för ehre groten Swarms, de as Rookwulken dör de Luft weiht. Se sünd so geern in Koppeln tosamen, dat se keen egen Reviere hebbt, nich mal to Bruuttied, nee, se söökt sik allens Foder tohoop. Un dat passeert nu even op mien Terrass.

12.3.23 ....De Hassel blöht!

De Hasselkatten seht ut as Dannentappen, se wiest desülvige Schuppenstruktuur un dormit ehr Verwandtschap. Man de smucke rosa Blööt wiest den Hasselbusch, corylus avellana. Dat Foto hett mien Frünnin Jasmin Apcin ehrgüstern in Hasloh opnahmen. Dat is so wied, liekers Snee un Küll: De Hasselbüsch bi uns in'n Noorn blöht!

10.3.23 ....Mien Draußel schliddert

Ok in't Vörjohr kümmt dat vör,
dat mål Schnei föllt vör dei Dör.
Wat hett mien Draußel sik denn hœcht,
as sei dei witte Pracht beöcht!

Sei schlöppt nich mihr, ok wenn't noch gråcht,
denn sei ward von Hunger plåcht
un flücht hen tau dat Råsenstück,
wo sei hett denn miersten Glück.

Doch hüt licht dor, o wei, o wei
büschen nieger witter Schnei.
Sei flücht 'n Runn un sett sik dål
up't böbelst Enn' von den Tunpahl.

Von dor hett sei dei Œwersicht,
süht denn ok dat Liefgericht
un sett denn gliek taun Deipflauch an
un wiest mi, dat sei schliddern kann!

27.1.23 ....Januarblöden

Dat rode Graffiti-Tag lücht veel mehr as de Plant, man op den tweten Blick sühst de zaartrosa Blöden an den Busch. Düt is en schuulte Placken, afschermt gegen Wind, un merrn in Hamborg, in de Grootstadt, is dat alltied en poor Graad wärmer as buten op't Land. Avers Magnolie? In'n Januar, den sien ole Naam "Sneemaand" is?! Ja, dor warrt wi uns sachs an wennen möten, dat dat en Wettloop gifft, welk Plant fröher as de anner an'n Start is. — Annerwegens lücht noch letzte Wiehnachtsdeko.

8.1.23 ....Januarkatten

Bet op de vörwiehnachtliche Snee-Episode weer de Winter mild; de Roodbosten singt sowiso in de Büsch, de Robustrinder op de Wischen hebbt al Kalver, de an Moders Üder nuckelt; un op een Feld heff ik wohraftig al de Folie över de Spargelbulten sehn! De Spargel schall denn je woll al in'n Februar orr Märzmaan riep ween.

Un in de Knicks hangt — wohraftig! — de Hasselbüsch al vull hellgröne Katten! För mennig duert de Spaaß avers nich lang, denn nu is de Tied, dat de Knicks knickt warrt. Liekers: Kattenblööd an'n Dreekönigsdag?! Heff ik mi nich drömen laten.

20.11.22 ....Haute Cuisine

Mien Startutrüstung

Wokeen sien Vagelfoder sülven maakt, hett de Schangs, de lütten Schieter mit echte Haute Cuisine to verwöhnen. Regel 1: Nehmt Se godes Fett, nich jichenseen Schiet. Bi dat Industriefoder weetst dat nienich. Kokosfett is ideal. Tierische Fette gaht ok, sünd avers dürer. Maakt Se dat Fett vörsichtig in en Pott warm (nich hitt, bloots fleten), geevt Se en Schuss Rapsöl dorto. Un denn kaamt de Spezialitäten rin: Sünnenblomenkarns, hackte Nööt, Nigersamen, Hanf, Eernööt, Haferflocken (Fiensmecker-Vagels wüllt de "Blütenzarten" vun Kölln sehn, nich de harten "Kernigen"!), Rosinen un dröögte Frücht (lüttsneden!), ok mal wat anners hefft de Vagels geern — ik heff mal hackte Pistazien (nich solten!) ringeven. Kannst ok fertiges Foder ringeven. Allens good dörchmengeln. Passop: Weten- un Gassenkarns eet de Vagels nich so geern, in billiges Foder sünd se binn! Frisches Aavt orr Kökenaffälle nich nehmen, de köönt gammeln.

De Fodermasse kannst in smucke Foormen geten un in't Köhlschapp hart warrn laten. Nich vergeten, en Pijöken to'n Anbummeln mit rintohangen! Dat geiht ok mit en Foderglocke. Dorför bruk ik jümmers utrangeerte Plantenpött, de ik oginell bemaal (dat Oog itt mit!). De kannst ophangen (denn mööt dor Stangen to'n Fasthollen för de Vagels in ween) orr ok opstellen, wenn dor keen Regenwater rinlopen kann.)

Goden Aptiet, ji Pieper!

19.11.22 ....Amselwark

Koolt is dat woorn. In de lütten Vagels mutt mit de Küll en Uur-Bang opstiegen — de Frost bedrauht ehr Leven. De warmen Harvstdaag mit Frücht un Samen överall weern as en Droom för ehr, nu is de Eernst kamen, den se instinktiv kennt. Wokeen de Deerten kennt, süht glieks, dat dat hier baven Amselwark is: De Bläderkant, ünner de sik dunkle Eer sammelt harr, is püük uteneennahmen un gründlich na lütte Leevwesen un Freetboors dörsöcht. Ik kenn de Vagels, ik kenn ok de Amsel. Un nu ik wedder in't Huus bün, hebbt de Deerten natüürlich ok en Appel, Körner- un Fettfoder.

31.10.22 ....Harvstlent

De warme Dag gistern hett de lütte Plant den Rest geven. Al den ganzen Maand woor se gröner un gröner un bill Knubben, un gistern sünd — batz — de Knubben platzt un de ganze Busch blöht. Wat schallt de Planten ok denken bi de Warms?! Sogor de Insekten warrt wedder munter. De armen Deerten kennt ja keen Kalenner. Un wi Minschen twievelt ok bald doran.

13.10.22 ....De Eek vun Wiemersdörp

Wat'n staatschen Eekboom in Wiemersdörp! Al 1978 weer he groot un dick. Un vundaag, 44 Johren later, is he sachts noch 'n beten anwussen. Ik hebb nich nameten, avers wenn ji bedenkt, dat 'n ölleren Eekboom jüst 4 mm per Johr toleggt.... denn hett he villicht 17,6 cm toleggt. In't Internet hebb ik as Fuustregel för't Bestimmen vun 't Öller funnen: Ümfang in'e Hööchd vun 1,5 m x 0,8. Dornah is de Boom nu so üm un bi 450 Johr oolt. Denn is he woll in't Johr 1572 "plant" worrn. Un nu denkt mol, wat he in all de Johren beleevt hett. Un he steiht jümmers noch un warrt ok noch mol soveel Johr stahn, wenn de Minschen em laten. Wenn wi all al lang nich mehr leevt, denn warrt he noch sien Äst un Telgen in't Sünnlicht un in den Wind holen.

Un de Minsch höllt sik för sooooo wichtig.

8.10.22 ....Ahuurn in'n Harst

In'n Harst kann kein Bom schöner sien
As Ahuurn bi väl Sünnenschien.

Sülfst wenn Bäuken, Barken, Linnen
Ehr Bläderwark as schmuck befinnen,
Dei Ahurn winnt denn Weddbewarf,
Hei hett in'n Harst dei schönste Farf.
Mit Näsenknieper noch an'n Stäl
Lüchten Bläder rot un gäl,
Gräun un brun in deip un hell,
Weck dorvon besonners grell,
Anner hemm' lütt' schwatte Placken
As Sünnenkäwers achtern Nacken.
In'n Harst kann kein Bom schöner sien
As Ahuurn bi väl Sünnenschien!

30.9.22 ....Migrant in Europa

De Harvst is ja de Tied vun de Insekten. Ik mutt togeven, nich alltied to mien Höög. Düt Johr geev dat lierlütte Fleegdeerten in dat Vagelfoder, dat ik bi mi lagern dä — sachs en Mottenaart — de hebbt sik dor masse vermehrt, nee, also dor seh ik rood, wenn de miteens koppelwies in mien Wahnung rümmerfleegt — mit groot Interess för dat Regaal, 'neem ik mien Ries, Mehl, Müsli usw. lagern do! De Spinnendeerten, de ik geern in mien Huus heff, kunnen gor nich so veel freten, as ehr in de Netten flöög. Höörst ehr föörmlich rülpsen. Dor kenn ik nix, de lütten Mottenfleger mööt weg, un ik will ok gor nich weten, wo de ehr Aart heet, wenn ik se mit'n Huulbessen opsugen do.

Ganz anners is dat mit düssen Tiedgenossen. Stattliche 2 bet 3 cm lang mit noch veel längere Tentakeln, schrökelt he mit meten Schreed över mien Teppich un beweegt dorbi jümmers bloots een Been to Tied. Apensichtlich is dat en Wanze, se hett en schöne geometrische Rückenteknen, un wenn een "Wanze lange Fühler" googelt, is se meist de eerste: de Amerikaansche Kiefernwanz, en utwussen Prachtexemplaar! Eerst siet 2006 is se in Düütschland nawiest, siet 1999 in Europa — en teemlich frische Migrant! Dat harmlose Deert söcht sik geern en warmen Platz för'n Winter in Wahnungen. Na, dor hett'n Uul seten! Düt Exemplaar heff ik fix ut't Finster befördert.

Hett ja allens sien Grenzen mit de Deertenleevde.

27.9.22 ....Rumms! Dart sleit in

De Dart-Mission hett slumpt: De Dart-Sonde is in düsse Nacht mit 20.000 km/h in Dimorphos, den lütteren vun twee Tweeschen-Asteroiden, rinflagen. De Nasa wiest op Twitter en Film mit den Inslag un den Jubel vun't Nasa-Team. De Opnahmen vun den Inslag stammt vun de Draco-Kamera an Bord vun de Sonde, de nu ok perdü is. 330 Millionen Dollar hett dat Ganze kost, aver de Asteroid ännert wohraftig sien Richt. Kann gor nich anners ween na den Inslag. Hier noch ein Video mit Verklaarn.

Natüürlich maakt dat dor buten nich "Rumms", denn dor is ja quasi Ultrahochvakuum, un hören kannst bloots wat, wenn en Medium den Schall överdragen deit. Dat is ok in de SciFi-Filme jümmers Lögenkraam, wenn dat bi de Weltruum-Gefechte knallen un scheppern deit. Allens buten dor finnt in manierliche Stillnis statt.

29.8.22 ....Dei Maondrakete Artemis I bliff up'n Bodden

Dei groote Maondrakete töff up den neien Start. Bild-Daoten: NASA

Dei anloopen Start wörd affbraoken un verschaoben! Dei Start-Direktor hüllt vandaoge den anloopen Artemis I Start üm 14:34 Uhr an. Dei Ruum-Start-Rakete un dat Orion-Ruumschip bleeben in eine stabile Instellung. Dei Start-Kontrolleure ünnerseuket wiederhen, worümme ein Utluft-Test nich güng, womit man dei RS-25-Driewwarke an dei Unnersiete van dei Hauptstufe up dei passen Temperatur för den Start bring. In dat twei Stünnen duuren Startfenster har man nich mehr naug Korrektur-Tied.

Dat Space-Shuttle-Driewwark RS 25 werd uck hier bi ArtemisI bruukt. So spoort man orig väl Entwicklungskosten. Bild-Daoten: NASA

Dei Ingenieure seuket noch nao mehr Daoten för disse unklore Laoge. Dei neie Start schall an'n 2. September 2022 wän.

17.8.22 ....Regendrüppen fallt

Hüüt Avend köönt wi dat Rusen vun Regen wedder höörn un sienen Ruuch rüken — lang is dat her! Landregen, de beste, sachte Landregen is dat nich, bloots en Gewidderregen. In de Stadt kunn ik de letzten Nächt bookstäävlich nich slapen vör Hitten. De Bööm nehmt al ehr Harvstfarven an, dat sticht in de Ogen as en verräterisch Teken, as en Schandaal. Mööt wi uns dor an wennen? Ik verfehr mi över en Reklaam för Ackerbrand — un kapeer dat eerst na Minuten: en Rockfestival!

Vör twee Johr, in den letzten — äh, tja, fröher sään wi "Super-Sommer" — also in den Dürresommer vör twee Johr heff ik mi mehr opreegt. Mehr na den Regen jibbert. Jedeen Dag un Nacht mit den Woold, mit de Bööm föhlt un leden. 2022 nich. De dicke Huut is al wussen. Binnerlich bün ik op de Dröögde instellt, heff mi wappnet, dat mi dat nich mehr so wehdeit. Dat is uns Minschen ja dat Wichtigst. De Natuur is dat egaal. Se söcht sik eenfach en nieges Liekgewicht.

För uns Minschen kann dat en Liekgewicht vun Schrecken ween.

14.8.22 ....Gefährliche Schöönheit

Vörn an'n schattigen Wooldweg stunn düsse Schöönheit — mannshooch, Blöden liek as en Orchidee in Witt un Rosa (eher Magenta, wöörst seggen) un grote, lanzettlich foormte Bläder. Wat för'n Plant weer dat noch?

Stimmt, dat Drüsige Springkruut! En inwannerte Plant, de fix wasst un Masse Pollen un Nektar för de Insekten vörtüügbringt, dat opletzt de annern Planten gor keen Schangs mehr hebbt. Denn överwokert dat Springkruut allens. Hier weer dat noch nich so wied, eerst poor Planten stunnen dor. — Wo smuck doch Fieslinge ween köönt! Avers "Fiesling"? De Plant sorgt bloots för sik sülven. So is Marktweerschap!

9.8.22 ....Dicke Brummer

Wat för'n gewaltige Fleeg sums dor an't Finster vun't Restaurant! En Prachtbrummer! Opfällig Striepen harr se — ok op de Flögel!! Man eendüdig en Aart Fleeg. Ik rut mit mien Handy un knips, avers de Kamera fokusseer op den Achtergrund — un ehrdat ik dat scharpstelln kunn, weer dat Deert ut de Döör witscht, un ik harr bloots en unscharp Bild! Man ik heff natüürlich dorna söcht, un hest nich sehn, dat is de Gemeene Wooldsweevfleeg. Ik heff dat Deert to'n eersten Maal sehn un dorvun höört.

Dat Bild för Wikipedia hett Cowli33 praatstellt

De (för en Sweevfleeg teemlich dicke) Fleeg höört to de dusenden Aarten Bestövers, vun de wi meist nix weten doot. Se leevt in wooldrieke Gegenden un flüggt den helen Sommer över — opleevst op witte Blöden, t.B. Holunner, bet wied in den Oktober rin t.B. op de Skabiose. De Wievken leggt ehr Eier in Wöpsen- un Hummelnester; wieldat se sülven so dick un komodig as en Hummel lett, laat de Hummeln se in Roh. Dorwegen warrt se ok Hummelsweevfleeg nöömt.

Is dat nich to'n Staunen, wo veel Aarten de Natuur utbildt hett? Opstunns starvt elkeen Dag weltwied etwa 150 — hunnertföfftig!! — Deerten- un Plantenaarten ut —— un an düsse Katastrooph is nu wirklich ahn Twievel de Minsch de Uursaak. Dat is en grote Bedrauhn för allens Leven op de Eer: Wenn dat ökoloogsche Nett to dünn warrt, kann dat rieten — un denn brickt uns Ökosystem tosamen.

Flügg wieder, dicke Brummer. Du hest dat ut de Döör schafft — flügg wieder!

4.8.22 ....De Admiral

Na mien 2. Fröhstück op'n Balkon heff ik dor in dat Glas keeken: jo, de twe lütten Twieg vun den Liguster hefft Wutteln kreegen! Wat en Freid. Gau bün ik mit'n lüttje Schüffel rünner in'n Goorn un heff se inplant. As ik wedder na baben in mien Wahnung wull, weer dor 'n düüstern Placken an de Trepp. Ik dacht, dor hebbt de Lüüd vun de Reinigungs-Firma wedder nich ornlich rein makt, un pedd 'n lütt beten mit mien Foot dor gegen – un wat fullt rünner?, en Admiral! Sacht heff ik em op de lüttje Schüffel un denn op de Finsterbank buten sett. Dor is he wull uk dörch dat Finster rinkamen. Nu sitt he dor un röögt sik nich. Fix bün ik in mien Wahnung un heff beten Water holt un op de Finsterbank dröppelt. Aver dat wull he nich – miteens fung he an to lopen, un denn hett he sien Flünken opspannt un af in de Luft. Doröver heff ik mi bannig freit.

23.7.22 ....Pelzdeert

Wat ist dat för'n smuck Deert an de Wildrosenblööt? Ik denk, dat mutt en Eerdhummel ween, villicht en Dunkle Eerdhummel. Aver wat hett se för en gewaltigen gelen Nackenpelz?! So een heff ik noch nich sehn. Is dat villicht noch en anner Aart? Orr is ehr dat etwa jüst to koolt, un se hett ehrn Pelz ümleggt? ;-)

Op jeden Fall smeckt ehr dat good. Dat is dat Wichtigst.

20.7.22 ....Bullenhitt un Sünnenschien

Ein Minsch, dei Bullenhitt nich mach,
Söcht sik hüt ein käuhlet Flach,
Denn nå den heiten Sünnenschien
Möst hei an'n Äquator sien.

Wat löppt dei Schweit man so hendål!
Jeder Schritt ward em taun Quål,
Dei Sünnenschien nimmt em so mit,
As wier't dei Äquatorhitt.

Un höllt dei Hitt denn por Dåch an,
Kümmt ein Wäder achteran,
Un nå den Dunner un den Blitz
Wasst dat Gräun ut jede Ritz.

Un liekers is't noch nich so wiet
Mit väl Hitt un Rägentiet,
Blot an'n Äquator blifft dat heit,
Wenn't dor düchtig rägen deit.

13.7.22 ....Rode Hasselnööt

In den Goorn vun en Fründ blöht en Bloothasel. Dat is en ganz kuriose Struuk: Sien Bläder blievt den Lent un halven Sommer över burgunderrood un farvt sik denn in'n Verloop vun'n Sommer langsam gröön. — Wosaken, fraag ik mi denn, bedrievt so en Plant Photosynthese? Woneem is dat gröne Chlorophyll? Un wenn nich, vun wat leevt se denn??

Natüürlich heff ik nagoogelt un rutfunnen, dat dor doch Chlorophyll is, bloots dat warrt överlagert vun den liekso natüürlichen Farvstuff Anthocyanin, de ok de Brombeeren farvt.

Nu hett de Struuk al sien Frücht bildt — natüürlich rode. Dor hangt de roden Hasselnööt in den Struuk — aver nich lang, seggt mien Fründ, denn "de Katteker is bannig op'n Kiwief un nimmt de Nööt, sodraat se riep sünd." Goden Aptiet!

29.6.22 ....De Trompetendrossel

Hett de ol' Trompetenlehrling
sik doch eenmal wegbegeven,
flüggt opsteed de lütte Sperling
op de Notenstänner-Streven!
Nee, keen Sperling — wat dor sitt,
is en Singdrossel, noch lütt!
Hett se noog vun't Tirileeren,
will se nu Trompete lehren??
Ik kaam trüch un will nu tuten,
lütte Vagel, fleeg na buten!
Laat mi öven, dat deit noot!
Du singst vun Natuur al good.

22.6.22 ....De duppelte Füerwanz

Dor krabbelt twee Aarten rode Wanzen över de sünnenwarmen Steenplatten! De een, de gröttere, kennt een: dat is uns smucke Füerwanze. Dat gesellige Deert is ok en Gast vun de grote Linn, denn se fritt geern den Saft vun de Linnensamen.

Man wat is dat för'n annere Aart, de dor rümmerwuselt, de lüttere, slichter mustert as de Füerwanz? Ok düsse Deerten sünd gesellig un leevt Linnensamen... Mal in't Internet naslaan. Och kiek! Dat sünd keen anner Wanzen, sünnern ok Füerwanzen — bloots de Larven! "Bloots" is nich ganz richtig: Bet to 2 Johr leevt de Füerwanz in düsste Gestalt! Beid Gestalten existeert hier to glieke Tied. Mehr noch: Alltohoop hebbt Füerwanzen fief ünnerscheedlich Larvengestalten, de se fein na de Reeg innehmt, seggt Wikipedia. Dat sünd ja echte Gestaltwandler! 'keen weet, wat hier allens an Füerwanzen-Gestalten rümlöppt??

21.6.22 ....De grote Linn

De grote Linn blöht. För Millioonen Leevwesen heet dat: Arbeit! Eten! Överleven! As en Grootstadt mit ehr Arbeit un Schangsen de Minschen antreckt, so de grote Linn de Insekten: se is as en Metropole, as Tokio. Vun Sünnopgang bet deep in'e Schummertied hüllt en taagnackig lies Summen de grote Linn in, en Summen, dat vun den unerbittlichen Existenzkampf vun soooo veel Leevwesen tüügt. Na un na packt mi en depe Respekt vör düt Summen, so as wenn ik harte un kompetente Arbeit vun Minschen seh.

Sehn do ik ok de Stickeln, de so nöömten Gallen, vun de Linnengallmilbe, vun de wi hier al mal vertellt hebbt. Dat lierlütte Spinnendeert deit de Linn nix an, in de Gall leggt dat Wievken hunnerte Eier af, de dat dor schöön warm hebbt un Plantenproteine vun de Linn freet. Se sünd to lütt, ehr to sehn. Avers de Gallen lücht schöön rood.

4.6.22 ....Leevsnest Holunnerblööt

Ik snoper ja geern an den Holunner, wo dat jichtens geiht. Gistern woor ik dorbi Tüüg vun en intimes Rendezvous: Twee Sweevflegen weern jüst bi de Poorung.

Se leten sik vun mi nich stören un wulln gor nich mehr vunenanner laten. Woll teihn Minuten backen se an'nanner, dreihn sik dorbi un wannern över de Holunnerblööt. — Na dat Muster op'n Liev dücht mi, dat mööt Hain-Sweevflegen ween. Orr nich?

24.5.22 ....Snickenschreck

De eersten Snicken sünd al wedder aktiv! Dat natte Weder deit jüm good. Ik mag se nich alle in Beer verdrinken laten, blangenbi gaht dor bloots de Nacksnicken ran. Also heff ik mi na dat Prinzip vun de Vagelscheuche en Snickenschreck bastelt un in mien Grööntüüchbeet stellt. Man glöövst du, dat maakt Indruck op de Beester? Null!!

Man denn hett en Fründ mi en annern Tipp geven: Eierschelln groff terbreken un in't Beet steken. Denn gaht de Snicken nich mehr ran. Un wenn de Eierschelln sik langsam oplööst, sünd se en gode Dünger. — Denn versöök ik dat mal!

21.5.22 ....Starthülp vun de Mieren

Wenn de Pingstroos sik to blöhn anschickt, klabastert den ganzen Dag de Mieren dorop rüm. Dat hett sien Grund: De Pingstroos gifft so'n backsigen Sirup af, de vull vun Zucker is. De Sirup verkleevt de Bläder vun de Blööd so, dat se tomehrst gor nich opgahn kann, wenn nich de Mieren dor weern un den backsigen Kraam wegfreten wöörn. Se sünd ganz scharp dorop. De Mieren geevt de Blööt also Starthülp.

Dat klingt so, as wenn de tokleevte Blööt för de Pingstroos eher en Probleem weer — woto avers denn de Zuckersirup? De Natuur deit ja nix ümsünst. Un wirklich hett de Zuckersaft mehr Vördeel: He lockt ok anner Insekten an, de liek as de Mieren de Samen vun de Pingstroos mit sik wegdraagt. Dat lohnt sik also för de Plant.

17.5.22 ....Knapp vör de Mofi

An'n 16.5. weer in de fröhen Morgenstünnen en totale Maanfinsternis (Mofi) anseggt. Wull ik naklaar fotografeern. Den glöhen roden Maan. Teleskop un Kamera fit maakt, allens paraat, de Vagels singt al ehr Morgenleed — un knapp vör de Mofi bewölkt sik de Heven! All de Daag harrn wi Sünnschien un utrekent nu dat. Schiet. Nu is bloots en schönes Bild vun'n Maan bi rutkamen. En Video, wo dat utsehn kunn, finnt sik hier.

15.5.22 ....Lecker Appeln?!

Hmm, wat is denn dor al för'n Frucht riep — so fröh, in'n Mai? Un sünnerlich as dat an en Eek wasst — dat schull uns oppassen laten: Dat is en Gallappel, en Utwassen vun de Eek, de Gallwöps aftowehren, de ehr Eier hier afleggt hett. In den Gallappel hett de Eek masse Süür inbuut, Tannin un Gerbstoff, avers allens dat nütt nix: In'n Harvst sluupt ut den dicken Appel doch de junge Gallwöps!

17.4.22 ....Dohlenbrood un Roodkehlchenfalkner

Dohlen gifft dat bi uns in Leer ahn Enn – Elstern ok veel, se sünd avers in de Minnertall. Nu is Bröödtied. Düt Dohlenpoor links op dat Dack in uns Naverschap hett nu apenbor sien Brood op den First blangen den Schosteen anfungen, dat Poor in dat neegste Foto in de Dackrönn. He un Se seht liek ut, bloots se is beten grötter un swarer, as dat bi de Roovvagels begäng is. 75 cm Spannwied kann se hebben. Hier sitt se op de Eier, he schafft in de Bröödtied dat Foder ran.

De schönen Vagels mit ehrn griesen Mantel över dat swatte Grundkleed sünd so plietsch, dat kannst meist al an de Ogen sehn. Se höört to de wenigen inheimschen Vagels, de snacken lehren köönt. Ok de Elster, ehr Verwandte, kann mega-intressante, sünnerliche Töön vun sik geven. Man de Dohlen sünd de echten Ton-Talente.

Wat avers mien Broder is, den is annerletzt en Roodkehlchen op de Hand landt. As he gistern bi't Oosterfüür keem, hebbt de Frünnen bloots ropen: "Kiek, dor is ja de Falkner!"

27.3.22 ....En Dag in Märzmaand

De Sünn schien vun blagen Heven un ik heff dat eerst Mal in mien Goorn rümwarkelt. Dat weer al richtig warm, keemst meist in't Sweten. De Hummeln, Immen un Flegen summen un brummen in mien Winterjasmin. En Eerdhummel nehm Platz up mien blage Hyazinth un en Kuckuckshummel up de witte Primel, de up den Goorndisch stünnen. Se leten sik dat goot smecken.

Bottervagels gaukeln dörch de Luft. En Pfauenoog gönn sik up de witte Primel en lütt Paus. De warme Sünn harr dat trecht kregen, dat all de lütten Bloom ehr Blöden wiet upmaakt harrn. Dat weer en Freud se to bekieken.

Aver wat weer dat? Luder swatte Punkte kröpen up den gelen Stempel vun en witten Krokus. Dat weern wohrhaftig Rapsglanzkäver! Wat hebbt de dor nu al to söken? Un dat in'n März! Ik heff dat mit mien Knipskassen fasthollen. Se flögen dörch de Luft un leten sik sogor up mien witten Pulli daal. Wat dor wull bi de Rapsblööd up uns tokümmt! Un as ik wat genauer hinkeek, harrn mien Narzissen luder anknabbert Blöden. Dat sehg na Snickenfraß ut. De Snicken weern also ok al ünnerwegens. Keen Wunner na den milden Winter.

24.3.22 ....Schwattduurn

6.3.22 ....Freedvulle Koexistenz

Överall sühst de Sporen vun dat Weder in de verleden Maand: Nich bloots liegt enerwegens ümstörte Bööm, ok in de Wischen un Feller steiht dat Water noch, ok in de lüttsten Senken. Düsse överswemmten Wischen sünd en heel beleevte Steed bi allens, wat Flögel hett un swömmt. Griese Göös deelt sik dat Rebett freedvull mit de Höckerswaans. Much dat ünner de Minschen man liekso freedlich togahn.

26.2.22 ....Dat is de Knaller

So'n herrlichen Sünnendag hebbt wi mal bruukt! För'n Utfloog natüürlich in uns schöön Ümgegend. An en heel kahlen Struuk fünn ik düsse wittrosa Beeren, apensichtlich ut'n Harvst nableven. Wat weern dat för welk? Naforschen ergeev: Dat is de Knallarftenstruuk, de ut Noordamerika stammt, aver den kennt wi all lang hier. De Beeren warrt ok Sneebeeren nöömt, denn faken sitt se den ganzen Winter an'n Struuk. — Ik heff se sitten laten un nich dormit knallt.

13.2.22 ....Keen to fröh kümmt

Süht smuck ut, kannst aver slecht dörkieken: Iesblomen op de Autoschiev

Dütt Rop un Rünner mit de Temperaturen bringt nich bloots uns Minschen döreenanner. Een Daag is dat al as in't Vörjohr, den annern Daag hebb wi wedder Frost. Un de tövert wunnerschöön Iesblomen an de Frontschiev vun't Auto. Een Daag kümmt dat Water vun boben daal as ut'n Geetkann, den annern hebbt wi Glatties un'n Dutten Autofohrers mööt faststellen, dat sik dat op't Autodack nich so kommodig fohren lött. Avers dat is'n anner Geschicht.

Dat kunnen ok Wanzen ween

Un ok de Natuur kümmt heel un deel döreenanner. In een vun mien Blomenpött in'n Garrn hebb ik dat funnen: Dör de Warms sünd düsse lütte Krabbeldeerten — ik weet nich, sünd dat Fleegen, Käfers oder Blattlüüs? — opwacht un ut de Eer, in de se sik woll torüchtrocken harrn, langs den Stiel ropkrabbelt. Wohrschienlich full Freud, dat dat Leven nu wiedergahn schull. Un denn keem över Nacht Frost un Snee. Un nu? Nu sünd se wohrschienlich all verfroren. As ut Spiet hett de Frost welk noch en smucken Panzer vun Ies op'n Rück backt — dat schuult vör nix.

Tja. Dat Leven straaft nich bloots den, de to laat kümmt sünnern ok de, de to fröh kümmt!

11.2.22 ....Hallo Maandhalo!

Ok ik harr dat Glück, an'n Dunnersdag Avend den roren Maandhalo knipsen to könen. Halos sünd ja en Liedenschap vun mi, se sünd eenfach to schöön un faszineern. Düsse 22°-Halo üm den Maan kümmt dör Ieskristalln tostann, de in 5 bet 12 km Hööcht in de Atmosphäär sweevt. Dat sünd desülvigen Gesetten as bi den Sünnenhalo, bloots dat de Maan nich stark noog lücht, all de annern Delen vun'n Halo to wiesen. Halos kündt faken dorvun, dat dat Weder ümsleit un slechter warrt. Hööpt wi man nich.

3.2.22 ....Dor is doch wat in'n Busch!

Ik weet ja nich, wat dat hier för'n Busch is, avers verbaast weer ik doch, as ik em hüüt in Hamborg wies woor: över un över mit lütte rosa Knubbenbälle bedeckt!! Blangen de swatten Beeren vun verleden Harvst ballt sik de rosa Bommeln. Meistto süht he ut as för'n Karneval rüst!

Ik harr nich dacht, dat de Natuur al wedder so wied is. Se överhaalt uns doch jümmers wedder achterrücks!

2.1.22 ....Silvester? Klei mi!

Ahn Ümstänn grööt dat Aantenpoor
uns Minschen un dat niege Johr
un wiest, wenn wi mit Böllern töönt,
uns kloor, wo wi ehr kleien köönt.
Vun't Böllern hollt de Vagels nix.
Düt Johr weer't minn. Dat's en Stück Glücks
för de Natuur, se wünscht sik kloor
so den Beginn vun jedeen Johr.
'keen knallt to'n Anfang jedeen Johrs,
den seggt se: Klei mi doch an'n Moors!

26.12.21 ....So'n Schiet, witte Wiehnacht

Tja, mit so en deegte witte Wiehnacht in Holstein hebbt se sachs ok nich rekent, de lütten Swarms vun griese Göös, de as swatte Sprenkel op de versnieten Feller sitt un sik benaut ümkieken doot. Se harrn dacht, se fodert hier fein över'n Winter, avers dor seet'n Uul. Allens tosniet. Se kiekt sik üm un an... un in de Luft sühst af un an wedder Swarms vun welk, de wieder na Süüd orr West treckt. Woans se övereenkaamt, optostiegen un wiedertowannern — woans se sik beraadt, besluut, verstännigt: en Wunner vun'e Natuur. Ik weet bloots: Wenn se opletzt an'n Himmel in en Kiel fleegt, slaat ehr Harten in een Takt. Wunnerbor.

19.12.21 ....Billerradel

In de neveligen Daag heff ik miene Frünnen, de Sülverreiher, besöcht. Ehr Tall nimmt na mien Beobachten to, Fischreihers gifft dat ehrder beten minner, un Siedenreihers heff ik düt Johr noch keen sehn.

Avers wat is dat för en grote dunkle Vagel blangen den Reiher?! Mit de swatten Flüchten mit witten Rand? Nich lachen: Dat is en gewöhnliche Elster, bloots in een Flucht mit den Reiher un veel wieder vörn. Tja, Pick hatt, wedder keen niege Spezies entdeckt!

14.11.21 ....Lady in Red

As en rodes Juwel strahl de Boom mi an, as ik in düsse griesen Daag an't Alsteröver spazeern güng — en Granat, en Rubin, aver en lebennig Plant. De rode Schöönheit kann en Roodahorn ween, denn stammt se ut Nordamerika. De Ahorne geevt den "Indian Summer" dor ja en groten Deel vun sien schöne Farv. Ik weer avers verbaast, as ik künnig woor, dat dat ok jümmergröne Ahornaarten gifft!
To'n Glück is de rode Lady hier nich so'n Jümmergröön, denn Rood steiht ehr ganz klor beter!

3.11.21 ....Elster toflagen

Ik dach al, wat is dat för'n Radau dor buten? Mien Fru böög mit dat Auto in de Opfohrt, un ik rut na ehr, ehr to helpen. Aver Hölp bruuk nich Karin, sünnern en lütte Elster, de ganz benüsselt op den Borrn hucken dä. De Krach weer vun de Dohlen kamen, mit de se sik anleggt harr. Elstern sünd ja sünst nich op'n Kopp fulln, avers se weer ganz alleen — ehr Verhängnis. De Dohlen weern mächtig in de Övertall, un de Ravenvagels maakt dat geern, dat se in Koppels op ehr Gegenslüüd losgaht. Ik heff bi't Angeln sogor al mal sehn, dat de Dohlen sik gegen en Bussert tosamenrott un em jaagt hebbt.

De Elster kreeg eerstmal en sekern Platz, Foder un Water vun uns. Na'n Stoot berappel se sik, fladder eerstmal op den Watertank un denn Adjüs.

29.10.21 ....Dat Weder sleit üm: Halo

Bi dat wunnerschöne Weder güng ik an'n Einfelder See spazeern, un miteens woor dat so'n liiiierlütt beten diesig. Wieldat ik en Fan vun'n Halo bün, holl ik denn glieks de Ogen apen — un meisttied erkenn ik as Eerst en lütten helleren, gaaanz licht regenbagen-klörigen Placken an'n Heven: en Nevensünn. Dütmaal ok. Hoge Iesnevel, dat heet, dat dat Weder ümsleit. Un wieldess ik dor so güng, bill sik na un na de ganze schöne Halo rut... bloots heel kort weer he to sehn, denn woorn de Wulken dichter, un in Nullkommanix weer de Heven totrocken.

26.10.21 ....Lütt Pelzdeert

Bi en Spazeergang över Feld- un Wooldweeg weer dor opmaal düsse drollige Ruup vör uns Fööt. Anfaat hebbt wi ehr lever nich, denn Rupen, de so opfällig farvt sünd, sünd faken giftig. Sünnerlich de velen Hoor kunnen gefährlich ween. As wi ehr googelt hebbt, keem rut, dat is de Ruup vun en Böken-Streckfoot, en Nachtfalter, de sülvst ehrder unschienbor is. De Ruup dorgegen gifft dat in lüchten Geel un Rood. Dor steiht ok, dat düsse opfällige Klöör en Bluff is: De Ruup is gor nich so giftig, deit avers so. Plietsch lütt Deert!

Bald warrt sik ok düsse Ruup verpuppen, so den Winter överstahn un neegst Johr as Falter wedder opduken.

24.10.21 ....Harvst in Pagels' Goorn

Miscanthus in Blööt

Nu is de Harvst ok in Pagels' Goorn in Leer introcken, un de bunten Klören kaamt meist bloots noch vun dat Loof. Dree wunnerschöne Stauden sünd mi opfulln, vun de ik bloots een kennen do: den Miscanthus, dat so nöömte "Chinaschilf" in dat Bild rechts. Dat Grasgewächs stammt ut Asien un blöht eerst laat in't Johr mit faserige, pinselige Blöden.

Kurioos: Miscanthus is en echte "Energieplant", wieldat dat en sünnerlich effiziente Photosynthese maakt un so ut wenig Sünnlicht veel Biomasse wassen lett. Dat gifft al Tüchtungen, de extra as Biomasse-Leverant dacht sünd. Villicht hett dat noch en grote Tokumst as Klimaretter?

De annern twee sünd wunnerschön witt blöhen Büsch, de ik avers nich mit ehr Naams kennen do. Ik wies se hier mal, villicht kennt een vun Se de Planten? De een maakt lustige spitze Toppen as Zippelmützen (hier links), de anner lütte buschige witte Blöden.

Bi de eerste Plant heff ik an de Sülverkars dacht, bün aver nich seker. Beid Biller köönt Se per Klick vergröttern. Wenn Se en Tipp geven köönt, wo de Planten heet, mailt Se doch eenfach an de Adress baven blangen den Bottervagel!

Un hier is ok al en Anter:

De Plant mit den "Zippelmützen" kunn ween: Veronicastrum virginicum 'Lavendelturm', Kandelaber - Ehrenpreis.

Dat drütte Bild .... tja, dat kunn villicht Mädesüß ween.

Ik hebb op mien Mobiltele een App, de heet "Flora Incognita". Du mookst Fotos von de Blööt, dat Blatt un de annern Deels vun de Plant un dann seggt di dat Programm, wat dat för'n Plant is, of de gifti is oder of du de eten kannst.

21.10.21 ....Dreck?

De Goorndiek warrt reinmaakt. Ik heff dor en snaaksch Tüüchs sehn — sehg unappetitlich ut, glibberig, gröön un doch jichenswie fast — kunn dat en Aart Gröönalgen ween? Mien Mann hett dat op den Kompost daan. Dat möök mi nadenkern. Woneem höört dat hen?

"Dreck ist nur Materie am falschen Ort." Düt Zitat warrt vun Mary Douglas bet Bert Brecht ünnerscheedlich Lü toschreven. Wenn düt nu Larven vun Waterinsekten sünd? Köcherflegenlarven hebbt wi masse, se wuselt överall. Ik seet op de Goornbank un dach na — opletzt bün ik wedder na den Kompost un heff en Deel vun dat Tüüchs wedder in't Water smeten. Mal sehn, wat sik dor entwickelt!

12.10.21 ....Fröh an Morrn

Windrad steiht in Nevel.
Ik gau in mien Stevel
un rut.
Hol in'n Wind mien Snut.

Köhlhaftig is de Luft.
Treck in den Aten deep.
Wohrhaftig - wat'n Duft.
Rüükt beter as de düürste Seep.

Beter, veel beter un so moi!
Mann in'n Heben, wat ik mi freu!
Mien Klöör warrt rosig,
mien Gedanken, de weern heel osig.

Man nu?
So as de Nevel höger stiggt
klort se sik op, warrt hell un licht!
Juchhu!

5.10.21 ....De letzte Bottervagel

Vör veer Daag heff ik düt schöne Dagpfauenoog in Pagels' Goorn in Leer knipst — in dat geföhlt letzte Sünnenlicht vun den Sommer. De mehrsten Bottervagels överleevt den Harvst nich, bloots ehr Eier överwintert an de Planten, vun de de Rupen sik neegst Johr sattfreten warrt. Eerst in'n Sommer seht wi ehr wedder in ehr Bottervagel-Gestalt. Is to höpen, dat de hier sien de letzte Sünnenstrahlen orrig geneet. Un Eier leggt hett.

12.9.21 ....Huch, Stickeln op de Linn?!

Toeerst hebb ik dacht, wat dat lütt Worms sünd, de sik op de Linnenblääd sett hebbt.

Ganz schön vele! Naja, de Deerten wüllt ok Sellschap hebben...

Avers dat is de Lindengallmilbe (Eriophyes tiliae). De Plant süht twaars nich so schöön ut, avers se geiht nich dorvun kaputt. De Deerten befind sick in de Gallen — so warrt de "Stickels" nöömt, de op de Linnenbläder in de Hööcht staht.

De Gallmilben sünd bloots 0,1 bet 0,2 mm lang un 20-50 µm (also 0,02 - 0,05 mm) breit. Se hebbt jüst 4 Beens, tellt avers — as all Milben — to de Spinndeerten. Se sluupt na 2 bet 3 Weken ut de Gallen un laat sik vun'n Wind wiederdragen na de neegste Linn — lütt noog sünd se ja.

12.9.21 ....Dat Igelhuus

Ingang to't Igelhuus

Dat weer en Enkeltstück, Handarbeit, mien Schatz hett dat in't Schaufinster sehn un mitnahmen. Dull solide warkt, mit Platz för mehr as een Swienegel, leevtallig opdeelt in en richtigen Grundriss mit dree Ruums. Dat weer doch wat för Ewalds lütten Goorn! Dor wahnt ja en Swienegelfamilie, Öllern un en Handvull Jungswienegels, de Ewald jümmers fodern deit. Un för'n Winter bruukt de ja en Quarteer. Ewald maakt jümmers wat in en Eck mit dröög Loof un en Plane, man hier is ja noch mehr Komfort!

In Ewalds Goorn in Wilhelmshaven

Vun nerrn sühst den Grundriss

Wi also hen na Wilhelmshaven, dat Huus bi Ewald afgeven un in'n Goorn platzeert. Ewald meent ok, avends weern de lütten Swienegel al dor west un harrn dat ünnersöcht. Introcken is natüürlich noch nüms — is ja noch nich Winter. Avers se kiekt dat al as ehrn Besitt an. Is ja ehr Reveer — dat dor miteens en anner intreckt, mööt se sachs nich beförchten.

5.9.21 ....Op Stippvisiet

Düsse unschienbore Kollege is en Gröönschenkel. Harr ik tovöör ok noch nienich bewusst sehn. Leider is dat Foto nich so scharp, man allto gröön seht sien Been ja nich ut... Aver düsse Vagel is en Weltreisende, he flüggt nu jüst ut sien Broodrebetten in Skandinavien na Süüd, tomehrst bet na Afrika. Hier bi uns maakt he bloots Stippvisiet. Arme Jung (orr arme Deern, kannst nich seggen, denn de Gröönschenkels seht sik liek): Wikipedia seggt, de Klimawannel warrt sien lütte grote Welt heel op'n Kopp stelln. Warrt överall to warm för em. — Lütt Gröönschenkel, verhaal di hier good, fritt di satt, wi warrt uns anstrengen, dat dien Welt bestahn blifft!

2.9.21 ....Sünnopgang

De Sünn un dat Windrad seht beid ut, as wulln se hooch opstiegen. De Harvstnevel licht sik.

Dat grote Radnett vun de Krüüzspinn hett den Nevel infungen un glinstert in de eerste Sünn. So warrt se nich veel Büüt fangen, dat Nett is to good to sehn!

Dat Angeltüüch is al wedder in't Auto verpackt, de Fisch sünd fungen. Wenn de Morgen opwaakt, kann de Angler na Huus gahn. Jüst in den Momang, wenn de Sünn mit vulle Knööv över Moor un Water opglöht, den Nevel to vertilgen.

2.9.21 ....Hooch wassen

An düsse wunnerschönen laten Sommerdaag wasst in den Hamborger Park "Planten un Blomen" de Grote Wasserdost mit den Fernsehtoorn üm de Wett. Noch süht dat ut, as wenn de Fernsehtoorn licht vörn liggt, aver de Wasserdost hett een Vördeel: he wasst noch wieder, de Toorn nich!

27.8.21 ....Anglerglück

Angeln heet, meist to Nachttied ünnerwegs ween, bi klamme Küll an'n Kanaal stahn un in de Stillnis töven.

Wokeen dat kann, warrt belohnt — mit Maandlicht un Sünnopgang, mit glasklaare Lichtschauspelen an'n Fehnkanaal...

... un opletzt mit en staatschen Zander. Dat is en Delikatess, smeckt noch beter as Hecht. Un den Appetit kriggst as Angler gratis dorto!

11.8.21 ....Op Kollisionskurs II

Hüüt un morgen Nacht is wedder Steernsnuppenkieken anseggt! Schienbor kaamt de Augustmaand-Snuppen ja ut dat Steernbild "Perseus", dorvun hebbt se den Naam "Perseïden" kregen. In Wohrheit hebbt se mit den wied entfeernten Perseus nix to doon, sünnern sünd Trümmer vun en Kometen ut uns egen Sünnensystem, de sik so langsam oprieven deit. De Eer flüggt dör de Trümmerspoor, treckt de Dinger an un nimmt keen Schaden, so lierlütt sünd düsse Deelken, de doch so en helle Spoor an'n Himmel schrievt, wenn se in 50 km Hööcht orr höger in uns Atmosphäär induukt un verglöht. Düt Johr schall dat besünners schöön ween, wieldat keen Maandlicht stöört. Wünschen nich vergeten!

8.8.21 ....Op Kollisionskurs

Uns Rasenmähroboter is meist as en Huusdeert, wenn he so för sik üm't Huus rümbutschert. Uns Hund Maya un he kaamt good langs. Aver nu hett dat woll doch en Tosamenstött geven: Wi funnen düssen benüsselten Igel, vun buten unversehrt, op den Rasen. He harr sik sachs eenfach tosamenrullt — keen Rezept gegen en Rasenmähroboter! So fix as güng möken wi den Roboter ut, steken den Hund in't Huus un den Igel vörsichtig in en Karton mit Kattenfoder un Water. Gegen den Stress keem he in den dämmrigen, ruhigen Schuppen. He hett sik fix berappelt un wi kunnen em an'n Nameddag al wedder lopen laten. Uff! Nochmal goodgahn.

5.8.21 ....In Ewalds Goorn

Besöök bi Ewald Eden — he wiest mi sien lierlütten Ökogoorn. Een Plant heff ik noch nienich sehn; Ewald seggt, dat weer en Palmenlilie, en Plant ut de Familie vun den Spargel. Na de hett ja villicht en Mischpoke! Wat klorer is de latiensche Naam: Yucca filamentosa. De lanzenföörmigen Loofbläder nerrn an de Wöttel erinnert nämli an de Yucca-Palmen, un natüürlich kümmt de Plant ut de warmen Gegenden vun Nordamerika to uns. Un wat grööt mi an een vun de Bläder? En lierlütt Ringelsnick.

In Ewalds Goorn is even allens vull Fründlichkeit.

25.7.21 ....Tosamen fröhstücken

Dat Reh, dat bi Frünnin Raja jümmers den Goorn kahlfritt, is en true Kunde bleven. Jümmers wenn Raja un ehr Mann tosamen op de Terrass fröhstückt, kümmt dat un fröhstückt mit. Immerhin is dat sien Goorn! So denkt dat Reh. Man dat acht miteens op Datenschuul: Knipst warrn mag dat nich mehr! Denn gifft dat Fersengeld.

19.7.21 ....Op'n Holtweg

Dor, woneem de Holtweg sik langsam in'n Woold verleert, leevt en lüttje swattblaage Gesell: de Wooldmistkäver. Woso krabbelt he op den Weg rümmer? Wieder vörn liggt en Aartgenoss vun em, tweipeddt un dood! Woso geiht he nich in't Gebüsch?

Ha! Hier op den gefährlichen Weg is de Disch rieklich deckt: Peerappeln! Rieders kaamt nämlich hier langs un verswinnt wieder nerrn in en Siedenweg. De Mistkäver riskeert allens för den goden Peermist. Ehr Levenswies is liekers ehr twievelhaftige Spies faszineern, ehr Leevsleven reinweg partnerschaplich — un mal ehrlich: Wenn Insekten un Krimmeltüüg nich den Mist wegrüümt, wokeen wöör dat denn doon? De Welt weer en Messhupen ahn de lütten Deerten.

9.7.21 ....Halo-Rarität

Dat Weder weer diesig vunmorgen, de Heven milchig, de Sünn schemer man so dörch. En binnere Instinkt in mi woor waak. Sünd dat nich hoge Slier vun Ies? Is dat nich Halo-Weder...? Un as ik rein ünnerbewusst na de Sünn keek, weern se ok richtig dor: mien Frünnen, de Nevensünnen! Man eerst as ik den Halo wassen un sik to'n Krink sluten sehg, wüss ik, ik mutt stoppen un dat knipsen, ok op de Gefohr, dat ik to laat to Arbeit kaam. — Dör de blenden helle Sünn kunn ik gor nich so nau sehn, wat ik dor knipsen dä, man ik knips so to.

Eerst nu heff ik sehn, wat dor allens to sehn weer: de kumplette 22-Grad-Halo mit bavern Berührungsbagen — un bavenöver noch wat (Bild links in'n roden Krink) — is dat de Zirkumzenitalbagen orr etwa de rore, extrem rore 46-Grad-Halo? Ik harr dat al an'n Himmel schemern sehn un heff dat Handy eenfach hoochhollen... Sowat Schööns un Besünners faat mi so an, dat mi nu noch de Tranen kaamt.

7.7.21 ....Fette Büüt!

En tokünftige Marienkäver hett sik orrig wat vörnahmen: Op mien Fohrrad-Afdeckplane verfolg dat en gewaltig dicke, man freedvull utsehn Ruup. Dat is natüürlich keen Büüt för de Larve; avers wat för'n Ruup is dat? Na en lütte Recherche bi mien Maten vun'n Nabu keem rut, dat dat en tokünftige Linnenswärmer is. Süht ok ut as en inrullt Linnenblatt, un vör uns Huus staht ja ok Linnenbööm. Den sien Bläder freet de Rupen, un bald warrt se sik verpuppen un as Falter wedder rutkamen — för en korte Tied vun Poorung un Eiaflaag. In ehr Faltergestalt köönt se nix mehr freten, dorför hebbt se in eensento bet to 20 Stünnen Sex. Seggt Wikipedia. Een mutt even Prioritäten setten!

7.7.21 ....De Himmel glöht

Na en avendlich Gewitter bi deep stahn Sünn wies sik gistern een vun de intensivsten Regenbagens, de ik sehn heff. Knipst heff ik em dör de Schiev. De twete Bagen is ok good to kennen (in't Foto links). De Regen driev noch in fiene Wulken in den helleren Ruum in't Bagenbinnere. En Bagen, de sik sehn laten kann, meen ik.

29.6.21 ....Vagelfrünnen ünner sik …

In Rocks*, dor wohnt en Deko-Raav, de hett en ganz besünn're Gaav.
En Ravenvagel mit Zylinner passt goot op de veer Vagelkinner,
uk wenn dat nich sien egen sünd, denn uk mit Brill, do is he blind.
He kann sik nich bewegen un gift jüm Schuul vör Wind un Regen.
En stoltet Flegensnäpperpoor, dat fünn de Steed so wunnerbor,
üm Eier dor in't Nest to leggen un jüm ehr Kinner Schuul to geven.
Jeden Dag bringt se nu Foder, de Snäppervader un de Moder,
oder is't an Enn denn doch — de Ravenvader? — He leev hooch!
De Geschicht is wiss nich logen, de ik jo nu jüst vertellt,
doch nu sünd de veer utflogen in ehr egen Vagelwelt.

* Rockstedt/Niedersachsen

28.6.21 ...Patrullje gahn

Jüst fief op de Klocken,
dor kaamt se antrocken,
trüch in't fuchtig küll Quarteer,
ja, so is dat Snickendeert.
De Planten maakt se doch Bredullje,
dorwegen gah ik fröh Patrullje.

15.6.21 ....Backsige Kraam

Mien Fohrrad-Plaan is heel un deel backsig vun de Linnenbööm vör uns Huus — dat heet, vun dat Pipi vun de Blattlüüs, de in den Boom op de Bläder sitt. Un woneem de söte Blattluus-Pipi is, is de Larv vun'n Marienkäver nich wiet. Se bevölkert ok mien Plaan, un een hett sik sogor op mien Balkon verbiestert. Dor heff ik mien Besökersch en Stück Aprikosen-Pell henleggt. Se hett mit Weel vun den söten Saft runüm fröhstückt un ok an de Schaal nascht. So'n lecker Backskraam is doch wat anners as Lüüs-Pipi!

12.6.21 ....Dufte Tieden?

Nu fangt de schöönste Tied vun Düfte an: De Hollerbusch blöht, de Suugbloom (dat Geißblatt) fangt an, un ok de wille Aart vun Phacelia (?), de sik op mien Terrass anseit hett, en wunnerbar duften Plant un herrliche Immenweid.

All de Planten verströömt ehrn Duft, se lockt un warvt —— un woneem blievt de Insekten? Af un an kümmt en Hummel. Fröher weer allens vull lütte Flegen, Sweevflegen, anner Krimmeldeerten — hüüt: nix.

En Hummel an't Geißblatt

Avends laat ik de Terrassendöör wied op. De Daak vergeiht, ik maak dat Licht an. Fröher heeß dat: Alarm, foorts de Terrassendör to, sünst hest du in Nullkommanix en Zoo in de Wahnstuuv! Hüüt: nix. Keen Insekt, nich mal en Motte.

Un de Planten duft. Un hööpt op Insekten, de ehr helpt, sik to vermehren — Sex to hebben. Alleen köönt se dat nich. —— Nee, de Tieden sünd nich so dufte.

30.5.21 ....Lütte Bestie

In de Rhododendren in Moders Goorn heff ik düsse lierlütte kugelrunde Hummel knipst. De Farven (Roodbruun, Swatt, witte Moors) wiest se as Boomhummel ut. Villicht is dat en He, de sünd lütter. Aver sammelt de ok Pollen so in Klumpen an de Been as dat Deert hier?

De Boomhummel hett ehr Nest geern hooch in Bööm orr an Däcker, un de lütten Deerten laat sik nich verdwars kamen: Se sünd vun dullerhoor Temprament un stekt licht mal to! As all Hummeln staht se ünner Natuurschuul, sünd avers noch nich bedrauht. So schall dat blieven.

De Baby-Meeschen — köönt de na fief Daag wegflagen ween...?

26.5.21 ....Dat lerrige Nest

In uns Garrnschuppen hett en Meesch ehr Nest. An 17. Mai heff ik de lütten Vagels opnohmen. Un jüst 5 Daag later is dat Nest al lerrig. Ik weet, dat de lütten bet 20 Daag bruukt, flügg to waarn.

Ik hööp, dat bi mien de Tiet gau lopen is un se heel vergnögt in de Lüfte flattern doht... sünst kunn een denken, dat se en Neströver to Opfer fullen sünd. Avers denn weer doch woll dat Nest tweireten — oder?

Ik warr dor mal'n Kamera hinstellen un kieken, wat in tokomen Johren passeert.

25.5.21 ....Appelimm

De regnerische Mai is ja nich so moi för uns Minschen, aver för de Natuur is he en Entspannen puur. Allens blööt so satt un üppig! De Insekten harrn ja lever beten mehr Warms un Sünnschien, aver se sünd doch düchtig in de Aavtblööt togang.

In Pagels' Goorn in Leer an't Appelspalier heff ik düsse wunnerschöne Imm knipst, de in Gesellschap vun en lierlütt Flegendeert freedlich ehr Arbeit nageiht. Op en gode Appelaarn in'n Harvst!

24.5.21 ....Boomkreevt

As ik den Boom mit dat dicke Geswüür sehn heff, heff ik mi würklich verfehrt. Is dat so gefährlich, as dat utsüht? — Later in't Internet heff ik mi klook maakt un rutfunnen, dat dat noch veel gefährlicher heten deit: Boomkreevt. Dat is avers keen Kreevt, as wi em kennt, sünnern warrt dör Pilze orr Bakterien utlööst, de in den Boom indringt, wenn de Bork — liek as bi Minschen de Huut — en lütte Wunn hett. Dor kümmt en ganze Reeg ünnerscheedlich Organismen in Fraag. As de Minsch denn Eiter bildt, wokert de Boom mit sien Holtgeweev doröver hen un bildt düt "Geswüür". Doodblieven deit he avers bloots heel selten doran, t.B. wenn em dat to veel Knööv kost orr de Infekschoon sik nich ophollen lett. Düsse Boom hett dat bet nu överleevt — much dat so blieven!

19.5.21 ....Eerste Nacktsnick

Ik harr gistern fröh de eerste Nacktsnick an de Deck vun mien Balkon. Se schaneer sik keen beten, nackig un ahn Huus to sien. Mit en Bambus-Stock heff ik se rünnerschubst un denn op de Wisch bröcht. Dor geev dat lecker Appel to freten.

Dat de Snicken ok vun welk Insekten freten warrt, hett mi överrascht. Ik dach, bloots vör de Vagels mööt se sik in Acht nehmen. Se hebbt dat doch nich licht.

Een Dag later: Hett de Snick wohl dacht, ik seh ehr nich op mien sprenkelten Balkon-Footborrn? Also wedder trüch na de Wisch! — Wo lang hett dat Deert woll bruukt, op den Balkon in'n 1. Stock to kladdern? Orr weer dat en Verwandte?

15.5.21 ....Problematisch!

Düt hier is de ahnungslose Wienbargsnick bi't Verkosten vun dat dütjöhrige junge Grööntüüch. Un de swatte Kumpaan, de sik dor dör dat Kratt ansliekt, is de "Blauviolette Waldlaufkäfer", op Latiensch Carabus problematicus. Woso he düssen Naam "problematicus" kregen hett, warrt de Snick bald wieswarrn, denn de Käver, ofschoonst veel lütter as de Snick, fritt (blangen Insekten un Larven) ok Snicken. Wenn se sik in ehr Huus trüchtreckt, grippt he ehr an, krüppt ehr na un bitt to. — Solk grulige Szenen heff ik aver nich knipst.

2.5.21 ....Wat för't Hart

De eerste Eerdbeerblööt is so recht wat för't Hart. Schüchtern kiekt se ut den Strahlenkranz vun ehr Kelchbläder rut, bescheiden un strahlend. Eerdbeeren sünd Rosengewächse, un so lütt de Blööt is, verleugnet se dat nich: De Fieftall vun ehr Blödenbläder wiest ok op düsse Familie hen. De hoge Verwandtschap is aver noch in'n Winterslaap, wieldess de lütte Eerdbeer sik al truut. Ik drück ehr (un mi) de Dumen, dat keen Frost mehr kümmt. Ja, dat is wat för't Hart! Un later ok wat för den Gaumen. Op en gode Aarn!

30.4.21 ....De Fleder kümmt!

Dat is ja so en Tied, dor kümmst gor nich mehr mit, so fix geiht allens in Blööt. Nich bloots de Raps un de Rhododendron un de Himbeer (de Brummelbeern hebbt noch keen Lust), sünnern ok de Fleder! De ja eentlich sien Vullblööt in'n Juni hett. Liekers den kolen April is he so fröh ingang!

De Himbeer is en reine Freud. En slicht Rankgerüst an en warme Wand, de de Sünnwarms fasthöllt, warrt ehr op de Sprüng helpen.

19.4.21 ....Flegen in dünne Lucht

"Ingenuity", de Helikopterdrohn vun de Marssonde Utduur, hett hüüt ehren eersten Floog henleggt! Dat Weder op den Mars weer sachs good, denn de Akschoon is vigeliensch. Bloots dree Meter hooch un man graad 30 Sekunnen lang hett se afhaven, avers dat is liekers en Kunststück, wieldat de Mars-Atmosphäär hunnertmaal dünner is as de op de Eer. De Rotoren mööt sik mit mit mehr as 40 Hz dreihn; dat bruukt veel Stroom, den de Drohn ut ehr Solarmoduuln kriggt; de mööt nu lange Tied opladen. Dorwegen is de Drohn ok so licht — minner as 2 kg. So kann de Drohn bloots ca. eenmaal per Week utflegen. Dat schall se avers doon.

Klaukheit up den Marsbodden. Bild-Daten: NASA. Mehr-NASA-Infos hier

10.4.21 ....Benüsselt!

Poff!, sä dat an de Finsterschiev, un en lierlütt Heckenbraunelle full op dat Finstersüll. Se weer dorgegenflagen un bleev en Stoot ganz benüsselt sitten. Ik rut, kieken, wat ik helpen kunn — do keem al vun binnen de nieschierige, man goodmödige Nees vun Hund Flocke — de lütte Vagel woor dat wies, kreeg den Rappel un flutter wedder af. Ik kunn graad noch dat Foto maken. Good, dat em denn doch nix Eernstes passeert weer!

30.3.21 ....Regenboog

Nu we'er, vör een Stünn:
warm un herrlich Sünn,
dann wur düüster – Regen,
de keem mi aver gelegen
wegen de Planten överall!
De Regen in groode Schwall...
nu schient we'er de Sünn,
un tüskenin mien Frünn,
de Regenboog, rood, orange,
geel, gröön, blau, violett ….
Dat eit mien Oog, dat funn ik nett,
wenn man sowat to kieken hett!

25.3.21 ....Rutsmeten!

In'n Goorn is allens op eenmal los. De Planten, sogor de Rosen, kriegt Knubben un Bläder, de Immen sünd swoor in de Hornveilchen togang, de Vagels sammelt Nistmateriaal — un ok de Marienkävers sünd waak, avers vör de nächtliche Küll söökt se denn doch noch mal Schuul, so as düsse twee Frünnen in mien Insektenhotel.

...un al wedder rutflagen! Schiet!

"Kuckuck, wahnt dor al een?" Asylgesuch...

Man sogor dor seet en Uul: Ut de eersten Löcker, de se probeert hebbt, sünd se rutflagen — lütte Spinnen un anner Insekten sünd dor apensichtlich nu al introcken! Much dat man en godes Omen för en levig Goornjohr ween.

20.3.21 ....So sehn Sieger aus, Tirilirili!

Ik bün lütt Roodbost un bün siet hüüt de Vagel vun't Johr 2021! Ik heff de apentliche Afstimmen vun den Nabu wunnen. Ja, 2021 is even en Superwahljahr! Hest du ok för mi stimmt? Denn dank ik di för dien Vertruun! Ik warr di nich enttäuschen.

Ik sülven harr ja eher för een vun de Vagels stimmt, de noch mehr as ik bedrauht sünd, t.B. för de Feldlerche orr den Kiebitz. Orr den Guldregenpieper. Aver dat köönt wi ja neegst Johr doon. Veel wichtiger is sowiso, dat wi för den Levensruum vun düsse Vagels wat doot. Naturnahe Goorns, Woolden, Moore, Braakflächen un Fuchtrebetten sünd veel wichtiger as Afstimmen! Ik bün wiss, dat Se ok dor mit mi stimmt. Tirili! Juun Roodbost.

10.3.21 ....Nix as rut in de Sünn!

Düsse Zibbel drifft sogor twee Kiens!

Dor heff ik nich slecht staunt vunmorgen, as ik in mien Warksteed-Schuppen güng: all de Blomenzibbeln, de dor to'n Överwintern leggen hebbt, hebbt dor apensichtlich ideale Bedingen to'n Keimen funnen — un se hebbt nich lang fraagt, wat ik mi dacht harr, se hebbt eenfach en Kien dreven. De Natuur is doch ünner all Ümstänn bloots op dat Leven utricht!

Meist bün ik froh, dat ik so sluderig weer. Man de (tokümstigen) Planten wüllt nu fix rut, in den Borrn un denn in de Sünn. Nu stah ik vör de Fraag: Woneem sett ik de Zibbeln in? Gistern heff ik Mösch plant, Brombeer un Himbeer hebbt Knubben över Knubben, de Farne kaamt wedder, de Jasmin drifft ut. Allens besett? Man dor findt sik al en schönen Platz toföten een vun de Strüker. Un wat is mit den Placken blangen den Wormkomposthupen...?

2.3.21 ....Mööre Majestät

Och, wat is se mööd un möör, de junge Eerdhummel-Königin! As eenzige hett se den Winter överleevt, nu is se praat un redig, Eier in en Nistlock in de Eer to leggen (dorwegen ehr Naam) un en niegen Staat to grünnen. Man noch is se ganz kraftlos. Kann nich flegen, nich een Spier.

Mit Möhg krüppt se vun Krokusblööd to Krokusblööd, fritt en beten Pollen un hangelt sik denn wieder. Meist koppöver plumpst se in de neegste Blööt. Ehr Plüschmoors steiht denn komisch in de Hööcht, avers de Hummelqueen is nich lustig tomoot.

Ik denk avers, se warrt dat schaffen, denn se is en sünnerlich staatsches Exemplaar, orrig groot. Ik warr ehr beten helpen, indem dat ik ehr Zuckerwater orr Honnig praatstell. Wenn se dat nich alleen schafft, kannst ehr ok blangen de Kraftquell afsetten. Dat kann ehr Leven redden un dormit den niegen Hummelstaat.

28.2.21 ....Baby-Immen?

Nu blöht al de Ellern, d.h. se hangt över un över vull Kätzchen, avers de Immen hebbt dorvun ja nich veel. Se sünd op de Fröhblöhers anwiest.

De Immen, de bi mi Foffteihn maakt, seht al so jung ut, as Baby-Immen. Kann dat angahn? Na düsse intressante Websiet kaamt de gaaanz jungen Immen eerstmal gor nich na buten. Kann dat angahn, dat dat al wirklich dütjöhrige Jung-Immen sünd? Kennt sik een dor ut?

25.2.21 ....Sitzheizung

Ja, de Immen sünd los, un för mennigeen weer dat woll en beten fröh, denn dat is doch af un an noch koolt, un de Immen köönt nich ziddern, sik to warmen. Se bruukt de Sünnenwarms — un besünners good hett dat een, de sik ok vun nerrn warmen kann, dör de 37° warme Minschenhuut. Düsse Imm hett vulle 20 Minuten op mienen Duum Paus maakt, Warms tankt un dörchatent. Wüllt höpen, se hett ehrn Arbeitsdag sund to Enn bringen kunnt!

21.2.21 ....De Immen sünd los!

De eersten Krokus sünd ut de Eer, dat güng so fix, dat een meist denkt, se sünd al ünner den Snee rutkamen, un as de wegtaut is, kiek, dor sünd de. Un knapp dat ok de Luft warm noog is, gaht de Immen al wedder ehrn Naam na: se sünd flietig. Denn dat hoochdüütsche Woort "emsig" un dat Woort "Imme" sünd verwandt.

Den Flünkenslag vun de Imm sichtbor to maken, heff ik en extra lütte Blende instellt, denn kann ik mit de Belichtungstied beter manipuleern. Un dat is nödig, denn dor kaamt se — Imm un Imm un Imm... as wullen se knipst warrn!