De Perseiden kamen!

Verklaart vun Gertrud Everding

Immer noch spöökt bi de Minschen de Angst rüm, uns Eer warrt maal mit een Kometen tosamenknallen. Ok wenn dat nich wohrschienlich is, so is dat doch mööglich.
Tominnst sehn wi immer wedder de Utwirken von so'n Saken. 1908 is maal in Sibirien so'n Brocken daalkamen un hett 50 km wiet in'ne Ümgegend Planten un Dierten un allens mit en groot Füür för lange Tiet total kaputtmakt. Un vör bannig lange Tieden is dat ok in Arizona passeert. Dor weer 'n Riesen-Lock in de Eer!
Sowat gifft dat nu aver doch eher nich mehr op uns Eer.
Ganz anner Saken sorgt immer wedder för en scheunes Füürwark an Heben: Meteoritenswarms.

Wat de Astronomen mit ehr Steernkieker rutkriegen

Uns Eer kümmt al lang poormaal in't Johr op ehr Bahn üm de Sünn dörch ünnerscheedliche massige Gas- un Stoffringen dörch. Dat sünd Resten von kaputte Steerns un Kometen, de dat villicht al lang nich mehr gifft. De Stoff is so fien, dat de Körner alwiel blots so 0.5 bet 5 mm groot sünd. De lütten Steen- oder Metallsplitter heten Meteoriten (meteoron heet op Greeksch "dat Swevende") oder Steernsnuppen, as de Lüü dorto seggt.

Wenn se mit 30 bet 70 km per Sekunn (!! dat sünd 110000 bet 250000 km/h!) in uns Lufthüll indükern, denn rievt se sik as dull an de Molekülen vun de Atmosphäär. In't lerrige Weltall is ja nix, avers hier sünd mitmaal Molekülen! Dat warrt bannig hitt bi dat Tempo. Dordör fangt se so in 100 km Hööchte an hell to glöhn — smolten Steen orr Metall — susen övern Heben — un husch sünd se verglöht, in Damp opgahn. Ok de Luft warrt hitt, wo se so gau dörchsusen, un so süht dat ut, as harrn de Meteoriten sogoor 'n Glöh-Steert. Dat is aver man blots de Luft umrüm mit ehre Moleküle, de furts to glüstern anfangt.
So kann al een Meteorit, de nich maal een Gramm swoor is, en bannig helle Steernsnupp afgeven. Beten gröttere Meteoriten (Boliden) köönt denn al maal to uns Eer dörchkamen. Dat warrt wi aver meist nich gewohr, se möten uns ja nich graad op'n Kopp fallen.

Düsse Daag gifft't maal wedder wat to kieken!

De Perseidenswarm kümmt von 20. Juli bet 19. August. De mehrsten Snuppen süht een so üm den 11. August rüm. Den Dreck un Stoff hett de Komeet Swift Tuttle 1862 torüchlaten.
Jedes Johr dreiht sik uns Eer üm desülvige Tiet in de Richt von de Stoffwulk, de wi "Perseiden" nöömt. Dat is besünners scheun, wieldat dat Sommer is, denn dor kann een sik op de Wisch henleggen, oder villicht op'n Dachgoorn, dat he keen stiefen Nack kriegen deit, un de ganze Sommernacht buten blieven un kieken. (Wenn de Mücken nich to dull bieten!) Acht Se op, dat Se en düüstere Steed erwischt, von woneem Se en groten Deel von'n Heben sehn köönt! Bi to veel Licht, t.B. von de Stratenlatüchten in de Stadt, köönt Se de lütteren Meteoriten al nich mehr erkennen. En Feernkieker bruukt Se sülvstredend nich.

De Swarm heet "Perseiden", wieldat de Meteoriten schienboor ut dat Steernbild "Perseus" kamen. Spraken warrt se "Perse-iden" — dat e un i utnanner.

De Söhn von Zeus

Se weten, de ollen Greken hebben all ehre Sagen an'n Heben maalt. Perseus weer de Söhn von den ollen Zeus und is de Brögam von de wunnerscheune äthiopische Prinzessin Andromeda. Nich wiet dorvon steiht ok Andromeda ehr Vadder Cepheus un sien Fru, de Königin Cassiopeia, an'n Heben. Dor löppt nu de arme Perseus immer noch achter sien scheune Prinzessin Andromeda her, de den Pegasus narennt un nich op dat grote Peerd ropkümmt. Dat is nömlich bannig gefährlich dor baben an'n Heben! Dat Ungeheuer, de Walfisch, de ünnen an Horizont luurt, will ehr freten, un Perseus mutt ehr all Daag, woll al 2000 Johr lang, retten.

Woneem un wannehr sünd denn de Perseiden to sehn?

Dat Steernbild "Perseus" steiht an Noordoostheben, en Stück rechts von den "groten Wagen" oder "groten Boor". Dat süht ut as'n Ypsilon, dat op'n Kopp steiht, oder as'n Mann mit siene twee Been. Eerst so üm Middernacht kümmt dat Steernbild so richtig hooch an Heben, so dat wi den ideligen Göttersöhn goot sehn köönt.
Perseus sülven hett mit den Meteoritenswarm nix to doon; he steiht man bloots — vun de Eer ut sehn — jüst in de Richt, woneem de Komeet Swift Tuttle sin Stoff utstreut hett. So is Perseus för uns de "Radiant", de Mitt, von wo de Steernsnuppen in alle Richten över den Heben susen, as bi'n Sneedrieven, dat wi ut'n fohren Auto dörch de Frontschiev op uns tokamen sehn. In Wohrheit bewegt sik de Snuppen parallel, as de Sneeflocken ok. För uns süht dat aver ut, as kemen alle ut een Punkt — ut een Punkt in'n Perseus.

Un wannehr is de beste Tied? Na, de dickste Deel vun'n Swarm schall düt Johr (2004) bi uns utrekent an'n 12. August üm de Middagsstünn dörkamen. Dor is dat natüürlich hell, also nix to sehn. Wi mööt op den Opgang von de Steerns töven, op Perseus, op de Nacht. In de Nacht von'n 11. to'n 12. August warrt dat also best sien, sünnerlich in de fröhen Morgenstünnen von'n 12. August. De junge Maan un de Venus warrt denn tosamen mit Perseus den Heben smücken — un vele Steernsnuppen. Wenn dat scheun düster is, dor wo Se graad kieken, sünd dat villicht so üm 100 Meteoriten in eene Stünn.
Ja, scheun dunkel mutt dat sien, aver Glück un Gedüür höört ok dorto!

Sühst Du en Steernsnupp, hest 'n Wunsch free...

De Kathool'schen hebben'n ganz annern Naam för den Meteoritenswarm. Se nöömt em "Tranen von'n hilligen Laurentius". De is en Märtyrer west, de in ole Tieden för sien Gloven storven is. Sin Gedenkdag warrt an'n 10. August fiert un fallt also sotoseggen merrn in de Meteoriten.
Aver is ja egaal, wat de Steernsnuppen-Swarm för'n Naam hett. Scheun is he so oder so!
Kieken Se nau hen, dormit Se nix verpassen!
Ik wünsch Se en klaren Heben un warm Weder.
Un dat is ok wichtig: Nich so luut saustern! Un wenn en Steernsnupp oplücht't, möten Se sik gau wat Scheunes wünschen. Aver nich Ehrn Wunsch verraden, denn klappt dat nich. Schall mi verlangen, wat dat woll in Erfüllung geiht.