Dat Kruut för'n Harvstmaand:

Alant

vun Anke Nissen

Inula helenium — Familie Compositae (Asteraceae)

Groten Heinrich, Helenenkruut
Alantwutz, Alantwurz, Aletwürze, Altkraut, Altwurz, Brustalant, Darmkraut, Darmwurz, Edelherzwurz, Glockenwurz, Glockenwurzel. Großer Heinrich, Helenenkraut, Helenenwurz, Krätzenwurz, Odenskopf, Olat, Oltwurz, Olweh, Schlangenwurz, Ulenkwurz

Wörtel (Radix Helenii, ok Radix Inulae), in'n Harvst orrer in'n Fröhjohr.
Wörtel in Schieven snieden un drögen. Rüükt as Veilchenwörtel.

vun binnen:

• gegen Sliem in de Atmungsorgane
• Katarrhlich Besweer
• Entzünden vun de Bronchien
• Lungentuberkuloos
• Hoosten, ok Keuchhoosten
• Fruun-Besweer, as Gebärmuttersenken, unregelmäßig Periood
• Swack Maag
• Darmkatharr

vun buten:

• bi slecht heilen Wunden (dörven aver nässen!)
• Huut-Utslag, Jucken Huut, Krätze
• as Gurgelwater bi Tähnfleesch-Besweer
  

as Tee, as Saalv, as Tosatz to'n Baden, as Wien, as Tinktur

Alant wasst bi uns ok wild in natte Wischen, an'n Över un Grabens. Fröher hett man den Alant veel in Buurngoorns sehen. Ik freu mi elkeen Johr, wenn wi in Bosau an'n Plöner See sünd, dor blöht de Alant wunnerschöön in enen Vörgoorn. He blöht in Juli un August. Sien Blööd süht beten ut as en Aster, as en strubbeligAster. De Blööd is 6 bet 7 cm groot, hett en satt-geel Schief, de ut vele trichterförmig Röhrenblöden besteiht, un dor rundüm sitten denn de — bannig dünnen — gelen Strahlenblöden. De Alant-Blööd süht jümmers so'n beten "zerzaust" ut.

Leonhart Fuchs (1543) schrifft:

"Am gipfel des Stängels kommen die grossen schönen goldgeelen gestirnten blümen."

Leonhart Fuchs schrifft ok, dat de Griechen disse Plant "Elenium" nöömt hebbt. Dor leiten sik denn bestimmt de Namen Helenenkruut un Helenenwurz vun af.
De Naam "Helenium" sall vun dat altgriechisch helenion (ok helinium) helios stammen, un dat bedüüdt: de Sünn.
Anner seggt, dat stammt vun helene = lütten Korv (Korbblütler).
De Sage vertellt, dat Helena — de Dochter vun Zeus un Leda —, as se vun Paris entführt worrn is, en Strüschen Alant-Blöden in de Hannen harr, dorüm de Naam "Helenenkruut".
En anner Vertellen seggt, dat Alant ut de Tranen vun de wunnerschöön Helena wussen is.
Un noch en anner Vertellen seggt: De Germanen hebbt de Quell vergifft', ut de dat römisch Heer drunken hett. Dat Gegengift weer uns' Alant, un dat hebbt de Friesen an de Römer verraden.

Bi Walahfrid Strabo (9. Johrhunnert) kümmt de Plant Alant blots an'n Rand mal vör, man he kennt un nöömt se:

"...Dort stand Kohl,
stand weit ihre Arme breitende Beete Ampfer üppig und reich,
und Malven grünten und Alant..."

In't Mittelöller is Alant al anbuut worrn. Ut dat Johr 1421 warrt vun en "Herzoglich Bayrisch Alant-Wein-Siederei" dicht bi Regensburg schreven. De Lüüd hebbt also dormals al Alant-Wien drunken. Hier mal en Wien-Rezept:

Alantwien

• 15-20 Gramm goot lüttmaakt orrer lüttstött Alantwörtel
• mit beten Alkohol orrer Wienbrand ansetten.
• Na etwa 24 Stünnen mit en Buddel Root- orrer Wittwien övergeten.
• Hiervun mehrmals an'n Dag en Snapsglas vull drinken.
• Dorto wörr ik en lütt beten Zucken in elkeen Glas empfehlen.

Leonhart Fuchs schrifft:

"Die Alantwurtzel . . . treibt den harn und bringt den frawen ihre blodigkeit.
So mans zu pulver stoße und ein latwerg mit honig daraus macht, ist sie seer dienstlich denen so husten, keichen (keuchen), inwendig gebrochen seind und blut speien."

Alant gell in't Middelöller as Kruut, dat Geister un Dämonen wegdrieven kunn. Ut dissen Grund wörr geern en Strüschen dorvun an Stall- un Hoffdören hängt (ok hüüt noch).

De "Weihbuschen" bestünn ut de schönen, gelen Blöden vun unsen Alant. Man hett för elkeen Mitglied ut sienen Huushalt ene Blööd nahmen un ok för elkeen Stück Grootveeh (Köh, Peer). Üm disse Alantblöden wörr en Kranz ut acht anner Heilkrüder bunnen. Disse Krüder weern ünnerschiedlich, je nadem, wo de Lüüd wahnen, wat för Planten dor wassen deen. Mien Grootmudder — wi leven up ene Insel — nehm jümmers: Bifoot, Johanniskruut, Kamille, Rainfarn, Ringelblume, Salbei, Schafgarbe un 'n Telgen vun'n Wacholder. Een kann aver ok anner Krüder in den Buschen rinnehmen, as: Arnika, Baldrian, Dusendgüldenkruut, Eisenkruut, Königskerze, Thymian, Wermut.... Dor mütt aver jümmer negen verschieden Planten tohoopbunnen warrn. Dat weer denn de "Neunerleibuschen". De wörr an Maria Himmelfohrt (15. August) to de "Krüderweihe" in de Kirch bröcht, dat he segent wörr.
Vun disse Weihbuschen heff ik al öfter vertellt, as Bispill bi Arnika, Bifoot, Wacholder, Johanniskruut, Dusendgüldenkruut.

• Fördern vun'n Auswurf
• Fördern vun de Monatstiet bi uns Fruun,
• Rutdrieven vun'n Harn,
• Stärken vun'n Maag,
• ok, wenn de Minsch blootarm is.

• Huutkranksien,
• as jucken Utslag,
• Krätze,
• Flechten...

Uns Enkelsöhn is graad 15 Johr olt. Un wat hett he? He hett Pickeln in't Gesicht. Dor heff ik em en Gesichtswater trecht bruut. So na 4 Weken, dor meen he, dat sien Snuut al veel glatter utsehg, un dat hett mi natürlich freut.

Gesichtswater gegen unrein Huut:

• In de Apotheek heff ik lüttmaakt Alantwörtel köfft.
• 2 Eetlöpel Alantwörtel
• in ¼ Liter Water kaken, so 10 Minuten lang,
• 60 Minuten trecken laten,
• afseihen,
• afköhlen laten.
• Över länger Tiet mehrmals an'n Dag dat Gesicht dormit betupfen.

Ik harr mal en Tietlang veel mit Blootarmut to kriegen. Un natürlich heff ik dor ok över Help dörch Krüder nadacht. Dat kann angahn, dat Krüdertees en positiv Wirken hebbt, un dor heff ik neven dat Dusendgüldenkruut un Wermut ok an de Alantwörtel dacht. All dree sünd aver Bitterkrüder — un de smeckt gräsig. Ik heff se dorüm nich anwendt.