Dat Kruut för'n Harvstmaand: Alant vun Anke Nissen Inula helenium Familie Compositae (Asteraceae) |
|
|
Anner Namen: |
Groten Heinrich, Helenenkruut |
|
Sammelt warrt:
|
Wörtel (Radix Helenii, ok Radix Inulae), in'n Harvst orrer in'n
Fröhjohr. |
|
Warrt bruukt:
|
vun binnen:
vun buten:
|
|
So warrt't anwennt: |
as Tee, as Saalv, as Tosatz to'n Baden, as Wien, as Tinktur |
|
|
||
Alant wasst bi uns ok wild in natte Wischen, an'n Över un Grabens. Fröher hett man den Alant veel in Buurngoorns sehen. Ik freu mi elkeen Johr, wenn wi in Bosau an'n Plöner See sünd, dor blöht de Alant wunnerschöön in enen Vörgoorn. He blöht in Juli un August. Sien Blööd süht beten ut as en Aster, as en strubbeligAster. De Blööd is 6 bet 7 cm groot, hett en satt-geel Schief, de ut vele trichterförmig Röhrenblöden besteiht, un dor rundüm sitten denn de bannig dünnen gelen Strahlenblöden. De Alant-Blööd süht jümmers so'n beten "zerzaust" ut. Leonhart Fuchs (1543) schrifft:
Leonhart Fuchs schrifft ok, dat de Griechen disse Plant "Elenium"
nöömt hebbt. Dor leiten sik denn bestimmt de Namen Helenenkruut
un Helenenwurz vun af. |
||
|
||
Bi Walahfrid Strabo (9. Johrhunnert) kümmt de Plant Alant blots an'n Rand mal vör, man he kennt un nöömt se:
In't Mittelöller is Alant al anbuut worrn. Ut dat Johr 1421 warrt vun en "Herzoglich Bayrisch Alant-Wein-Siederei" dicht bi Regensburg schreven. De Lüüd hebbt also dormals al Alant-Wien drunken. Hier mal en Wien-Rezept: Alantwien
Leonhart Fuchs schrifft:
|
||
|
||
Alant gell in't Middelöller as Kruut, dat Geister un Dämonen wegdrieven kunn. Ut dissen Grund wörr geern en Strüschen dorvun an Stall- un Hoffdören hängt (ok hüüt noch). De "Weihbuschen" bestünn ut de schönen, gelen
Blöden vun unsen Alant. Man hett för elkeen Mitglied ut
sienen Huushalt ene Blööd nahmen un ok för elkeen Stück
Grootveeh (Köh, Peer). Üm disse Alantblöden wörr
en Kranz ut acht anner Heilkrüder bunnen. Disse Krüder weern
ünnerschiedlich, je nadem, wo de Lüüd wahnen, wat för
Planten dor wassen deen. Mien Grootmudder wi leven up ene Insel
nehm jümmers: Bifoot, Johanniskruut,
Kamille, Rainfarn, Ringelblume,
Salbei, Schafgarbe
un 'n Telgen vun'n Wacholder. Een kann aver
ok anner Krüder in den Buschen rinnehmen, as: Arnika,
Baldrian, Dusendgüldenkruut,
Eisenkruut, Königskerze, Thymian,
Wermut.... Dor mütt aver jümmer
negen verschieden Planten tohoopbunnen warrn. Dat weer denn de "Neunerleibuschen".
De wörr an Maria Himmelfohrt (15. August) to de "Krüderweihe"
in de Kirch bröcht, dat he segent wörr. |
||
|
||
Uns Vöröllern bruken Alant as Mittel to'n
Vun buten wörr Alant fröher bruukt gegen:
Mien Grootmudder hett de Wörtel vun den Alant in Stücke sneden un up en Band uptrocken un so dröögt. Se hett de dröögten Wörteln to'n Rökern gegen Mücken bruukt. Alantwörtel hett bet to 50% Inulin is sik, dat bi't Behanneln vun de Zuckerkrankheit insett warrt. Dorför warrt Alant in Feldkulturen anbuut, as Bispill in Thüringen. De Alantwörtel hett ok veel Bitterstoff (Helenin) in sik. De wirkt gegen Darm-Parasiten. Dorüm is de Wörtel fröher geern gegen Maden un Spulwörm bi Kinner bruukt worrn. |
||
|
||
Uns Enkelsöhn is graad 15 Johr olt. Un wat hett he? He hett Pickeln in't Gesicht. Dor heff ik em en Gesichtswater trecht bruut. So na 4 Weken, dor meen he, dat sien Snuut al veel glatter utsehg, un dat hett mi natürlich freut. Gesichtswater gegen unrein Huut:
Ik harr mal en Tietlang veel mit Blootarmut to kriegen. Un natürlich heff ik dor ok över Help dörch Krüder nadacht. Dat kann angahn, dat Krüdertees en positiv Wirken hebbt, un dor heff ik neven dat Dusendgüldenkruut un Wermut ok an de Alantwörtel dacht. All dree sünd aver Bitterkrüder un de smeckt gräsig. Ik heff se dorüm nich anwendt. |
||
|