Dat Kruut för'n Hornung: vun Anke Nissen Valeriana officinalis |
|
|
Anner Namen:
|
Balderjaan,
Bellerjahn, Bolterjahn, Bullerjaan, ok Buller-Jahn, Dreefoot, Hexenkruut,
Kattenkruut, Kattenwörtel, Tollerjan, Veehkruut. Augenwurz, Augenwurzel, Baltes, Bertram, Dannmark, Dennemark, Dreifuß, Dreufuß, Hexenkraut, Katzenkraut, Katzenwargel, Katzenwurzel, Marienwurzel, Maria-Magdalenenwurzel, Meuten, Mondwurz, Waldrian, Viehkraut, Wendwurzel. |
|
Sammelt warrt: Warrt bruukt: |
Wörtel in'n September (Radix valerianae) lööst Krämpfe, Spannungen is goot, wenn een
nervös warrt |
|
So warrt't anwennt: |
2 Teelöpel
mit kolt Water acht (8) Stünnen trecken laten. Avends 1-2 Tassen ahn Zucker drinken. As Tinktur: 20 Drüppen up ¼ Glas Water |
|
|
||
Baldrian blöht
vun Juni bet August. De Blöden sünd witt, oft licht rosa,
hell purpur-rosa. De Blöden rüükt angenehm, goot. De
Wörtel aver rüükt streng, unangenehm.
In en oll Book över Klooster-Heilkunde ut de Karolingertiet steiht över Baldrian:
Al in de Antike weer Baldrian bekannt. In't Middelöller gell Baldrian quasi as en Allheilmittel. He wörr dormals bruukt as Mittel gegen: Asthma, Koppweh, Hosten, Gelbsucht, Blähungen, Menstruations-Besweer, Verdauungs-Besweer, Würmer, för slecht heilen Wunnen... Hildegard vun Bingen meen, Baldrian kunn helpen gegen Gicht, Rippenfell-Entzünden, Brustfell-Entzünden. De Baldrian-Wörtel hett enen dörchdringen Ruuch. Dorüm warrt se "Stinkwurz" nöömt. Un dorüm gell se fröher ok as Help gegen de Pest, den "Swatten Dood". |
||
Ut mien oll Krüderbook:
|
||
Theodor
Storm schrifft vun'n Baldrian as "Bullerjaan".
Otto Mensing seggt in sien "Schleswig-Holsteinisches Wörterbuch" över den Namen "Buller-Jaan" för Baldrian: De Tee, de ut de Baldrianwörtel bruut warrt, is to'n Afföhren un dorher is dit Wortspeel mit bullern entstahn. Mien Oma harr so'n Schnack, wenn vun Namen de Reed weer:
Mien Oma hett ok en Märken över Baldrian wüßt. Wenn ik't recht erinner, denn harr in ehr Vertellen en Jung as he enen Morgen waak worrn is ene besünner Plant in de Hand. He weer so sä he in de Nacht över enen Strahl vun'n Maand rup na em kladdert. Dor harr he disse Plant funnen un mitnahmen. He nööm sien Plant "Maandwörtel" (Mondwurzel). |
||
Leonhart Fuchs (1543) nöömt uns' Kruut "Baldrion". He schrifft:
He maakt ok den Ünnerscheed mang
|
|
|
Baldrian hett fröher in keen Huus un kenen Stall fehlt. He gell as en Kruut gegen Hexen. Wenn du Baldrian in dienen Schoh leggst, denn kann de Düvel keen Macht över di kriegen, dat hett'n fröher glöövt. So warrt ut Schleswig-Holstein vertellt:
Ut de Gegend vun Preetz warrt meist desülvige Legende vertellt:
Ik wüß dat al as lütte Deern: Wenn een en Blööd vun'n Baldrian in de Hand höllt, denn is man vör den Düvel seker. |
||
Dat geev bi uns den Snack: "Dat lockt em ran as Balderjaan de
Katten." Ik meen, De Tiet bet to'n Inslapen warrt dörch Baldrian körter, Ik drink kenen Baldriantee, de smeckt mi eenfach to slecht. |
||
|