Na de aktuellen Notizen: Hier. |
|||||||||||
18.1.15
.... Begonie Tau'n
Anhören: Hier
klicken
Mien Broder hett mi enen Aflegger vun en heel besünner Begonie schenkt. Se sall ut Süd-Italien stammen. Se gedeiht allerbest ok bi uns. Verdriggt aver keen Frost. "Wenn du de Plant na binnen haalst, denn krümelt se jümmers so'n beten", hett he seggt. "Dat is aver nich wieder slimm. Se wasst un wasst un an ehre groten dekorativen Bläder kannst di würklich freuen. Se hebbt Pünkte, de Bläder. Originell!" An de Blöden kannst' glieks kennen, dat disse Plant ene Begonie is. De Blöden seht ut, as Begonienblöden utseht. Miene hett rosa Blöden un de hangt ünner de Bläder. Mien Broder seggt, ik sall de Plant af un an körter snieden, eenfach baben en End afsnieden. Fallt mi jümmers swor. Man ik glööv, ik mütt dor würklich ran. Up uns Finsterbank föhlt sik de Plant nämlich mächtig wohl. Se is al över 1 Meter hooch. Un se is jümmers un jümmers an't Blöhen. Begonien warrt ok "Scheefblatt" nöömt. Un to mien Begonie kann een dat würklich seggen. Dat Blatt is total unsymmetrisch, total scheef. Un de Begonien höört to de Familie vun de Scheefblattgewächse (Begoniaceae). Ik heff leest, dat dat dor so üm un bi 1.400 Orten vun geven deit. Een vun disse 1.400 Orten heff ik nu hier up uns Finsterbank man wo de ehr Naam nu würklich is, ik weet't nich. Mien Broder seggt, disse Plant höört to de Ort Begonien, de den Naam "Drachenbegonien" dräägt. Kunn angahn, so'n beten un mit veel Phantasie süht dat Blatt ut as de Flünk vun enen Draken. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
18.1.15 .... Endlich Sünnenschien! Na en natten un stürmischen Dezembermaand leet sik för en poor Stunn an Hillig Avend de Sünn sehn. Dorna geev dat wedder veel Storm un Regen. Wischen stünnen ünner Water, lütte Beken kunnen dat Water nich mehr faten un lepen över. De Eer vun de Goorns weern natt un fast. De lütten Fröhblöher harrn ehr Not, dörch de Eer to breken. Wenn würklich mal en Sünnenstrahl dörch de Wulken schien, glööv man an en Natuurwunner!
Endlich leten sik in de letzt Nacht al mal de Steerns sehn. An annern Moorn weer de Heven al wedder vull Wulken. Aver nu höölp de Wind de Sünn. He puust de Backen düchtig up un blaas de Wulken uteenanner. Bald weern en poor Löcker an den griesen Heven. Glieks weer de Sünn to Stell un schick ehr warmen Strahlen up dat Land. Ünner de faste Eer rögen sik furts de lütten Fröhblöher. Mit veel Knööv möken se den Rüüch krumm un drücken de natte swore Eer uteenanner. De lütten Winterlinge kunnen dat besünners goot. Schon na enen Dag mit warmen Sünnenschien harrn se dat schafft. Dat weer nich to glöven, wat de Sünn mit ehr Warmnis un Helligkeit to Stann bringt. Ok bi uns Minschen gifft de Sünnenschien wedder frische Knööv! De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
Nich jeedeen hett enen grönen Dumen. Dorüm gifft dat oft
vele Opfer up de Finsterbank. Ik as Bispill heff keen Glück mit
Orchideen, ik kann eenfach nich mit disse Planten ümgahn, orrer
de Orchideen sünd mit mi un mien Plantenpleeg nich tofreden.
All Orchideen, de bi mi leevt hebbt, de man mi schenkt harr, hebbt
Een Dag nu heff ik mi sülms en Orchidee köfft. Vörher heff ik all mien Fründinnen un Bekannten fraagt: "Wo pleegst Du Dien prächtige Orchideen?" Un ik heff mi all de velen oft recht ünnerscheedlich Antworten markt, upschreven. An'n End bün ik to den Sluss kamen, dat uns Wahnung för Orchideen nix döggt, Standort, Temperatur in de Stuven, Luftfeuchtigkeit nix passt. Liekers heff ik mi as ik al seggt heff ene Orchidee
köfft. Ik heff ehr mien Dilemma vertellt, heff ehr verspraken,
mi kuum üm se to kümmern. Blots all poor Weken heff ik se
in de Köök haalt un leet se denn ganz un gor in Water ünnerdükern.
Ik stell de Eieruhr up 30 Minuten, un denn heff ik dat Water weller
afgaten. Dorna vertell ik de Plant denn noch, wo goot ik mit ehr tofreden
bün, wo fein se doch utsüht, dat ehre Bläder so fein
fast sünd, Mien Orchidee leevt noch jümmers, se drifft graad en Blödenstengel,
also en höchst undekorativen Stengel, de later mal de prächtigen
Blöden dragen warrt. De Bläder vun mien Orchidee
föhlt sik fast un gesund an un se seht ok gesund ut, satt gröön,
beten wat glänzend. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
11.1.15
.... Beten wat över Maßholder
De Bergahorn is bi uns nich heimisch. Een kann em aver af un to finnen, he wasst hier man tohuus is he hier nich. De Spitzahorn is hier tohuus. Siene Bläder hebbt fiev spitze "Finger", spitze Blattlappens. Kannst in dat Bild rechts good sehn. Un de Naam "Spitzahorn" kümmt dorher, dat de Buchten mank de Blattlappens also mank de Finger ok spitz sünd. De Feldahorn uns Maßholder is ok hier to Huus. Sien Bläder sünd aver beten wat lütter un se hebbt runde "Fingerspitzen" un mank ehre Blattlappens is dat ok beten wat runder.
De Feldahorn heet in uns plattdüütsch Spraak "Maßholder",
in Mecklenburg seggt se Massholler. Dat Holt vun'n Maßholder
schrumpft so goot as gor nich. Ut den Grund hebbt de Lüüd
geern de Tollstöck ut Maßholder-Holt herstellt. Dor bleev
en Toll en Toll, un en Meter bleev en Meter.
Ik heff mi vertellen laten, dat man ganz junge Maßholderbläder in fröher Tieden as Suurkruut eten hett. Ok dat Veeh hett Bläder vun'n Maßholder to'n Freten kregen. Bekannt is ja de Ahornsirup. De warrt aver nich ut den Ahorn hier bi uns wunnen, de besteiht ut den Saft vun den Zucker-Ahorn, un de is in Nordamerika to Huus. Mit Immen also mit Honnig hett disse Sirup nix to doon. Man ritzt den Ahorn an un de Saft kümmt rut. Ut dissen Saft warrt de Ahornsirup herstellt. De so nöömt "Indian Summer" in Nordamerika hett siene wunnerfienen Farven dörch de Bläder vun Ahornbööm, de sik in'n Harvst hübsch geel un orange-root verfarvt. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
26.12.14 .... Sünnschien an Hilligavend Dat wull un wull nich hell warrn. Immer noch weern de Finsterschieven natt un dicke griese regennatte Wulken trocken över den Heven. Vunnameddag müss ik noch mien leven Mann afhalen. Wi harrn den 24.Dezember. Kort bevör ik mi up den Weg möök, reet de Wulkendeek up. De blage Heven keem to'n Vörschien un de Sünn de schien. Dat weer nich to glöven. Gau föhr ik los. "Weets wat", meen ik to mien Mann, "wi maakt noch en lütten Ümweg. Wi föhrt noch den schönen Weg över de Feller!" Dat hett sik lohnt. De Sünn schööv de Wulken ümmer wieder uteenanner, de blauen Löcker wöörn immer gröter. As wi ut den Wohld kemen, strahl se över de Bööm, schien up de Feller un up de neegst Wulkenbank. Bröch sogor noch enen lütten Regenbagen tostann. Dat weer meist en Noldebild. Up dat Feld leten sik veer Rehe de junge Saat goot smecken. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
3.12.14 .... Wo staiht Philae nu? Et giff Lüe, dei glöwet nich, dat dei Maondlandungen wohrhaft passeierden. Dei kunnen nu up dei Idee kaomen, dat uck dei Philae-Landung blots eine PR-Aktion is, man weit jao nich eis nau, wo Philae staohn schall. As dei Landeapparaot Philae an'n 15. November üm 1:36 Uhr in den Ruhetaustand güng, har hei mit siene Primärbatterie orig wat leistet. Dat Mini-Labor har mit teihn Instrumente an Bord an dei Atmosphäre schnüffelt, in den Bodden bohrt un haomert un den Komet nau naokäken. Dat Landen hätt Rosetta mit ehre OSIRIS-Kamera upnaohmen, sogor dei Fautstappen van dat eierste Upsetten kann man seihn. So kann man nu woll glöwen, dat Philae wohrhaft up den Komet landet is. Dat Mosaik van dei OSIRIS-Kamera wiest (van dei lünke Hand ut) Philae bi sien Daolstiegen up den Komet. Dat üm 15:43 Uhr (UTC) knipste Bild bewiest, dat dei Landeapparaot nao Oosten tau flög. Wo dei nau landet is weit man noch nich. Wedder Kontakt in't neie Johr Woll in dei Maidied van 2015, so glöwt dei DLR-Mannschkup, kann
dat Lander-Kontrollzentrum Philae wedder anroopen un rutfinnen, wat
mit Philae los is. In'n Sommer 2015 kunn et naug Sünnenschien
gäben tau'n Uplaoden van dei Labor-Batterie.
Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
30.11.14 .... Rosetta-Mannschkup plaont Deipfleigen äöwer "Tschuri" Rosetta flügg nu aohne Philae in 30 Kilometer Affstand üm den Komet Tschuri (67P/C-G). In Januar 2015 schall Rosetta den Affstand bit up 5 Kilometer minnern. So will man besünners detaillierte Fotos van den Komet knipsen.
Tschuri flügg nu immer duuner up dei Sünne tau. Dorbi entstaiht dör den Sünnenwind, dei Materiaol van Tschuri affblaoset, dei Kometensteert, dei all 'n bäten in'n Gang kaomen is. Dei Steert werd up disse Reise immer grötter. Bi dat plaonte Deipfleigen werd dei Steert aower nich würklich geföhrlick; blots wenn dor up'n Schlag dei Aktivität van den Komet taunimmp, mutt Rosetta einen annern Kurs nähmen. So krieget dei Forschkers immer Daoten van den Komet, uck wenn Philae, jüst aohne Strom, einen Stillstand hätt.
Südollnborger
Platt un Biller: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
13.11.14 .... Philae staiht nu up den Komet! Dit Bild van dei Landestä nöhm dat ROLIS-Instrument an Bord van Philae an'n 12.November 2014 üm 14:38:41 Uhr (MEZ) up, as Philae sachte up den Komet Tschurjumov-Gerassimenko (67/T-G), intwüschen bekannt as "Tschuri", tau schwäwde. Dei Affstand tau den Kometbodden was don 3 Kilometer un dat Bild hätt ein Uplösen van drei Meter up'n Pixel (Bildpunkt). Baoben in't Bild süht man ein Deil van Philae sien Landebein. Bi dat Daolstiegen mök ROLIS noch mehr Biller van dei Landstä.
In dat ESA-Kontrollzentrum in Darmstadt süht man gautluunte Lüe, dei nu väl Arbeit mit dei Daoten van Philae krieget. Nao dat Afftrennen dreihde sick Philae ümme un knipsde Rosetta. Dat Gägenlecht mök Reflexe un dei Ruumsonde is so blots schaddig tau seihn. Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
12.11.14 .... Rosetta hätt Philae affsettet!
So as plaont wörd dei Landeapparaot Philae vandaoge van Rosetta mit einen lüttken Schubs üm 10:00 Uhr (MEZ) affsettet. Dei ESA-Lüe in dat Kontrollzentrum in Darmstadt sünd best taufrä. Nu teuvten dei up ankaomen Kontrollsignaole. Dei eiersten Signaole hebbt wieset: Philae is säker up Grund kaomen. Hei wackelt bloots noch en beten. Dat werd upneegst korrigeert.
Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
11.11.14 .... Rosetta schall Philae up den Komet affsetten Dei ESA hätt dei eiersten Aktionen an dat Minilabor Philae för dei Landung up den anstüerten Komet in'n Gang settet. Dissen Landeapparaot an Bord van Rosetta hätt man, so as plaont, nu inschaltet. Morgen Nömdag schall Philae up den Komet 67P/Tschurjumow-Gerassimenko (67/T-G) upsetten un sick dor fastehaoken. Dortau werd Philae mit einen lüttken Schubs van Rosetta affstött (09:03 GMT = 10:03 CET). Denn mutt disse Apparaot alleine noch 22,5 Kilometer dör dat All schwäwen, bit dei bi den Komet ankummp un landen kann. Philae is dorbi nich väl dröcker as ein Fautgänger, so duurt disse korte Reise bold 7 Stünnen. So üm 17:00 Uhr (16:02 GMT (17:02 CET) kann man wäten, off disse groote Mission glücket is. Dei Landung live: Links tau dat Ünnernehmen:
http://www.dlr.de/dlr/desktopdefault.aspx/tabid-10394/
http://www.spiegel.de/video/rosetta-mission-lander-philae-soll-auf-kometen-landen-video-1534618.html
Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
9.11.14 .... Rozanne, en blage Storchsnavel
Ok de Efeusiedenimmen fleegt noch. De Efeu un anner lütte Blööm, so as Rozanne, blöht, wenn wi noch keen Frost hebbt, bit in'n Oktober-November. De Siedenimmen sünd wat gröter as uns Immen. De Achterliev is düster mit hellringelte Striepen. Up den Kopp wasst brune Hoor. Se hebbt sik för den letzten Nektar vör den Winter ok noch de Rozanne utsöcht. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
31.10.14 .... Wahnungsbuen in Arbeid Uns Huuswännen hebbt Wärmedämmung. Dat gefallt de Vagels. De Buntspecht (Boomhacker) makt Löcker rin, aver denn markt he, dat is nich deep noog för em, üm dor en Nest to buun. So mööt de Spreen (Stare) blots noch intrecken, wenn se in't Fröhjohr Eier leggen wullt.
Nu is de Saatmaand/Oktober meist vörbi, un vör twee or dree Weeken weern poor Lüüd hier mit en Hubsteiger un hebbt de ganzen Löcker wedder dichtmaakt, dormit de Muern nich twei gaht. As ik vör twee Daag ut'n Huus gung, hör ik tock tock Ievrig weer een Boomhacker dörbi, en Lock to hacken. Weer dat en Vagel, de noch nich wüß, dat he dor keen Nest buun kann? Or hölpt he jümmer gern annere Vagels, dat de in't neegste Fröhjohr dor intrecken köönt? Dat nenn ik denn Naverschap-Hölp. Ok schafft de Boomhacker op düsse Wies ja uk wedder Arbeid för
de Lüüd, de de Löcker in'n neegsten Harvst wedder tomaken
schüllt. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern!
Katja Renfert, renfert.net |
|||||||||||
22.10.14 .... Dei Komet Siding Spring duune bi'n Mars
Dei Mars-Sonde Reconnaissance Orbiter nöhm mit siene Bordkamera HiRISE dit Foto up. Wieset werd baoben dei Karn van den Komet C/2013 A1 Siding Spring. Dei hätt einen Dörmäter van rund 500 m un süht wat langtrocken ut. Up dei Biller neern süht man dei Kometenkoma* üm den Karn ümmetau, dat ut Gas un Stoff bestaiht. *lateinisch coma < griechisch kóme = Komet, werd bruuket
in dei Astronomie. Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
22.10.14 .... De 19. Oktober 2014 Den Dag sull dat nochmal richtig warm Weder mit veel Sünnenschien un 20° geven. Dor müssen wi doch nochmaal an'n Strand und övert Water kieken! Villicht sogoor de Fööt in't Water dükern. Dat Water harr na de Wederkieker noch 15°! Aver as wi ankemen,weer dat Water weglopen! Müss meist en Ammer Water mitbringen, dormit du dien Fööt natt kreegst. De starke Süüdwest harr dat Water wiet rutdrückt. Dat sehg villicht komisch ut. De lütten Stege stünnen hochbeenig
mit ehr Pahls in'n Sand un nich in't Water. Grote Sandbänk weern
to'n
De Sünn keek sik dat Spektakel an un lach över de Minschen.Twee stunn later harr se sik achter düsterblaag Wulken versteekt. Dor hebbt wi markt, dat weer doch Oktober. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
19.10.14
.... Indisch Blomenrohr Wi dree ollen Drogisten un mien leef Mann bummeln dörch den
Kurpark in Bad Bevensen. Dor entdecken wi ene upfallende, root Also heff ik poor Photos maakt. Un as ik weller to Huus weer, heff ik versöcht, ruttofinnen, wat dit denn wohl för en Plant is. Man ik bün dor nich achterkamen. Denn heff ik de Photos uns Freundin Antje Heßler wiest, un se hett de glieks kennt: "Dat is en Indisch Blomenrohr!"
De Rhizomen vun de Canna indica hebbt veel Stärke in sik. Disse
Stärke is goot un licht to verdauen, un dorüm is se goot
as Nahrung för Kranke un Kinner to bruken. In Südamerika
warrt de Bläder vun dat Indisch Blomenrohr to'n Inwickeln De runden Samen sünd wat Besünners. Se verännert ehr Gewicht nich, se hebbt en konstantet Gewicht. Dorüm wörrn se vun de Indianer as Gewicht för Gold bruukt. Man hett se ok dörchbohrt un as Perlen bruukt un se weern de Füllung för Rasseln. Nu weet ik tominnst, dat se keen Zuckerrohr is, nee, se is dat Indisch Blomenrohr. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
17.10.14 .... Jaodehaose warket noch up'n Maond Sietdem Jaodehaose up den Maond affsettet wörd, geef et eine Riege Probleme mit siene Technik. Dei Solarpaneelen kunnen sick deils nich pass utrichten. Sien Driewwark is uck stücken. Aower jüst pass tau dat chinesischke Maondfest kunn man ut dei immer noch ankaomen Biller ein Maondpanoaoma-Video fardig kriegen. Dit Video kann man bi Youtube bekieken. Dorin werd dei Landeapparaot Chang'e-3 wiest un dei Fohrspauers van Jaodehaose. Südollnborger
Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
30.9.14 .... Neiwind bohrt endlich den Aeolis Mons an Äöwer twei Johre nao sein Landen is dat Marsfohrtüg neiwind an dei vörseihn Stä ankaomen. Nu fang hei an mit dat Ünnerseuken van den Mount Sharp (Scharpe Barg). An'n Middewäken, den 24. September 2014, s'aobends laote dreef dei nasa-Apparaot neiwind sienen Bohrmeißel 6,7 Zentimeter deip in eine Felsnäsen an den Faut van den Scharpen Barg, "Aeolis Mons" neumt. Hier ligg dei vörseihn Stä för dei eigentlicke Wätenschkup. Nu ligg dat Bohrmähl in dei Tüschkentied in eine dorför anleggte Afflaoge an den Arm van dat Fohrtüg, bit et mit dei Anaolyse losgeiht. Van dissen Punkt ut schall neiwind sick sachte an den Scharpen Barg nao baoben warken un unnerwägens immer neie Proben upnähmen. So schall eine Probenriege van dei olden nao dei neieren Schichten taustanne kaomen; man will so mehr äöwer dat Entstaohn van dissen Barg rutfinnen.
Dornao ünnerseuket dei Apparaote dei Textur van dei jüst upnaohmen Probe: Bestaiht sei den Test, werd sei siebet un updeilt, vördem sei för dei wiedergaohn chemischken un mineralogischken Tests an dei Laborinstrumente binnsiet van dat Fohrtüg wiederleitet werd. Dorbi draff dit Materiaol dei Hardware nich verstoppen. Bit nuhen har sick neiwind dei meeste Tied in dei Gägend mit den Naomen Yellowknife Bay uphollen dat is ein olden Seebodden, dei vör drei Milliarden Johre tauminnst dei chemischken Grundlaogen för ein mikrobiellet Läben vellicht in sick wohrde. Dat läset dei nasa-Forschkers üm Ashwin Vasavada tauminnst ut dei Resultaote van dei dor unnersöchten Sedimente. Van Yellowknife ut feuherde neiwind in dei leßten 15 Maonde dei acht Kilometer bit nao den Scharpen Barg, den hei nu mit System unner dei Lupe nimmp. Originaol-Artikel
hier, Äöwersetten verlöwt van Dr. Daniel Lingenhöhl
Südollnborger Platt: Ludgerd Lüske |
|||||||||||
Dor stünn se wedder an'n Stratenrand, de Kist mit Fallaavt!
Jeden Dag wöör se nied füllt. Mi lüchen dittmal
rode Appeln an. An den een Boom hüngen Glieks stopp ik dat Auto un stell dat an den Stratenrand af. Mien Büdel harr ik gau mit Appeln füllt. Hüüt hett sik dat richtig lohnt! Nu keek ik mi nochmal de smucken Harvstastern an. Dor sett sik jüst en Admiral up daal. Sloog sien Flünken up un to un bleev sitten. He leet sik knipsen. Tofreden güng ik na Huus. Neegsten Dag wull ik mi wedder vun dat Fallaavt halen. Dor stünn en Ledder an den Appelboom mit de roden Appeln. Op de Ledder stünn de Naver un plück ievrig dorvun. "Kommen Se ruhig näher und sammeln sich welche vun den Äpfeln auf!", keem en Stimm ut den Boom. Ik nix wi hin, dat leet ik mi nich tweemal seggen. Vun de roden Appeln harr ik geern noch welk. De smecken mi besünners goot. Ik harr se güstern prövt. Bumms!, möök dat dor, un mi full en Appel up den Kopp. De Naversfru keem glieks to Hölp. "Haben Sie sich weh getan?" Ik schüddel den Kopp.
Wi hebbt denn noch över dütt un dat snackt. Dat stell sik rut, dat de beiden ok Plattdüütsch snacken. Ik heff denn noch na de Appelsort fraagt. Dat weer en Elstar! Den Boom harrn de beiden vör twintig Johr plant. Dütt Johr harr he besünners veel Appeln. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
Vun Vetter Jakob siene feinen Japaansch
orrer Harvst-Anemonen heff ik
al mal vertellt. Nu weer ik mal weller bi em to Besöök un
dor hebbt wi de wunnschschönen Harvst-Anemonen mit veel Vergnögen
bekeken. Sien Fru seggt, dat dat heel vele Wenn du de Plant in'n Goorn hest, denn müsst du se blots in Ruh laten, denn blöht se Johr för Johr, warrt grötter un grötter... Hm dat Nächste, wat ik mi kööp, dat is ene Japaansch-Anemonen-Plant! De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
Meist harr ik dat verpasst, de Zippelpark in Tramünn harr al
teemlich fröh sien lila Harvstkleed antrocken. He güng mit
de Tiet. In't Fröjohr weer dat eerst Kleed bunt (Krokusse), denn
keem dat gele Kleed vun de Zittlöschen (Narzissen). Dorna harr
sien Kleed en lila Farv (Orchideen). De Park wessel ümmer wedder
sien
De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
"Is dat schöön!", piep de lütte Gröönfink.
Möök de Oogen to un blinzel af un an in de Sünn! Ik
kunn em dat naföhlen. So kunn dat blieven! De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
17.9.14 .... Migrantenboom, Snaterboom
So lang swingt se sik dör de sünnigen Laatsommerdaag in lütte Koppels, swöögt welig dör de Lucht as Delfine in'e See, mal hier, mal dor. Se sünd op Reisen Urlaubsstimmung. Toeerst sünd se ganz tofreden, denn geiht sachten dat Gesnater los. In ehr frömde Spraak snatert se, sirrst un kakelt as verdull, hebbt sik veel to seggen, nich jümmers wat Fründlichs, dücht mi. De Krach duurt un duurt. Se hollt dat lang dör. Denn markst en Verännern: Dat Gesnater warrt hektischer un höger, stiggt an in en groot Crescendo; een Vagel lett sik to Siet ut den Boom falln, noch een folgt; een Momang vun Stillswiegen un denn de grote Exodus: As en Wulk, as en Schadden fallt de ganze Vagelswarm miteens ut den Boom un swingt sik weg in Welln, en eenzig groot Gedanke... Ik kann nich fix noog knipsen. De Pappel steiht noch dor, nich merklich kahler woorn. Man liesen is dat woorn; höörst wedder de Pappel ehr egen Stimm, ruug un sacht, rusen. De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Marlou Lessing
|
|||||||||||
Wat is blots mit Tom, den Dompfaffen los? Sien smucke rode Boss weer vuller Löcker. Sülvst sien swatte Kapp weer nich mehr heel. Dat ganze Fedderkleed weer dörchenanner! He weer wie ümmer de Eerste up den Lünkendisch un haal sik sien Foder. Dat smeck em noch goot. Aver wie sehg he blots ut? Harr he sik mit enen Rivalen haut? Weer he villicht krank? Denn full mi in, dat ik ok al anner Vagels mit so'n ruppig Fedderkleed sehn harr. Wi harrn dat Enn vun den Augustmaand tofaten. Dat weer de Tiet vun de Vagelmauser. Dittmal harr dat den smucken Tom böös drapen! Hoffentlich kreeg he bald niege Feddern. So, as he nu utsehg, kreeg he keen Fru! De Biller köönt Se per
Klick vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
31.8.14 .... Vagelampel in'n Sommer De Vagelampel weer in't Fröhjohr eenfach up de Terrass hangen bleven. Ünner de Ampel weer en Rosenstock ranwussen. De stütt de Ampel bi Storm. Üm den Rosenstock rankel sik en Ackerwinn. Mit ehr gröne Bläder bedeck se de Galerie vun de Ampel. Dor kunnen sik de Vagels un ok anner Veehtüüch goot achter versteken. Mank dat Gröön möken sik de bunten Vagels besünners goot. Dat weer en Freud, wenn de Dompfaff sik mit sien Fru dor dat Foder haal. De beiden weern düssen Sommer besünners oft to Besöök. Een Dag bröchen se ehr Kinner mit. Twee junge Dompfaffenkinner! De seten baben up de Muur un betteln mit liesen "di, di, di" üm Foder. De Öllern keken ut de Vagelampel un locken ehr Kinner. Aver de weern noch bannig schuuch. Se leten sik noch dat Foder vun de Öllern bringen.
De Jungvagels harrn noch keen buntes Fedderkleed. Ok fehl de swatte Mütz up den Kopp. Se flögen geern up den Bodden un picken sik door mit den kräftigen Snavel de Köörn up, de de annern Vagels översehn harrn. Dor föhlen de beiden sik sekerer. Na de Vagelmauser kriegt de Jungvagels ok bunte Feddern. Denn köönt wi de Kinner nich mehr vun de Öllern ünnerscheden. Hoffentlich blievt se bi uns!
De mehrsten Biller köönt
Se per Klick vergröttern!
Antje Heßler |
|||||||||||
"Wat hest du denn dor för Unkruut up den Disch stahn?", fraag mien Mann un wies up de Blomenvaas. Dorbi fun ik den Struuß so schöön, weer doch mal wat anners. Wenn ik dat Auto ut de Garaag haal, full mi ümmer de buschige Plant up. Ganz in de Eck an de Muur mank anner Gestrüpp harr de Plant sik breet maakt.
In mien Blomenbook heff ik de Plant nich funnen. Na veel Frageree in'n Fründeskreis kreeg ik den Naam Kermesbeer ruut. "De faat blots nich an, de is giftig!", wöör ik denn glieks wohrschuut. Harr mien Mann mit "Unkruut" recht? Dat hett mi natüürlich besünners neeschierig maakt.
Ik glööv, de Kermesbeer plant ik lever nich in mien Goorn. Krieg ik doch öfter mal Besöök vun mien Enkelkinner. De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
17.8.14 .... Gedanken över den Wind De Wind ritt an mien groot Pappelboom un smitt de Vagels in de Luft
hen un her. De Vagels stüürt flink dorgegen an un hollt
ehr Richt, dor wunnerwarkst du; ok de ruppigste Bö maakt ehr
gor nix. Se sünd ok nich bang, bi so'n Wind to flegen. Man de Pappelboom is wat Besünners. He steiht vull Loof. Wi all weet, wo veel Knööv een brukt, so en Pappelblatt aftorieten. Licht is dat nich even, man dat geiht doch. Nu hett so'n 30 m hoge Pappel ja poor dusend Bläder; ik taxeer dat mal op 2000 bet 3000. Glöövst du, dor ritt een af? Nixnich. Keen eenzig Blatt kann de Stormwind vun de Pappel rieten. Kloor, de beweglichen Bläder dreiht sik in'n Wind so, dat se em bloots ehr smalle Siet beden doot; denn hett he minner Flach to'n Griepen. Dreedusend mal düsse swacke Kraft ritt also an den Pappelboom; se langt nich, en enkelt Blatt uttorieten man liekers langt se faken, den ganzen Boom ümtosmieten. Brukt dat denn minner Knööv, so'n Boom ümtosmieten, as en Blatt uttorieten?! Ach wat man de Summ vun all de Kräft, de an de Bläder treckt, plus de Kraft, de op den Stamm drückt, de langt. Wi hebbt al mal Bööm sehn, de knickt orr mit de ganze Wöttel utreten woorn un de ehr Kroon noch vull Loof stunn. Harrn se de velen Bläder nich hatt, dennso harrn se minner Luftwedderstand hatt un kunnen villicht noch stahn, weern an't Leven bleven. Kahle Bööm fallt selten üm. Woso höllt de Boom denn elk Bladd so fast, wenn dat den ganzen Boom in Gefohr bringt? Schull he nich lever de Bläder mit'n Wind fohrn laten, schullertucken un neegst Fröhjohr niege maken? De Bläder un de Boom, de een dat anner Leven sünd, laat sik nich los, ok wenn een den annern to'n Dood warrt. Mi dücht, dor stekt en Moral binnen, man ik weet nich to seggen, welk. Marlou Lessing
|
|||||||||||
13.8.14 .... En wunnervull Blaag Quallen sünd mi vun Kinnertiet an vertruut. Bi't Baden in de
Ostsee kemen se een Se leevt nich jümmers as de Quallen, as wi de kennt, as wi de oft in grote Mengen in't Water swimmen orrer sweven seht. Dit Stadium von de Quallen warrt ok Medusen nöömt. Disse Waterdeerten leevt aver ok en Tietlang as Polypen. Denn sitt se fast. Köönt nich swömmen. Quallen höört to de Nesseldeerten (Cnidaria). Ehr Körper
besteiht to 99 Prozent ut Water. Ik kenn de Quallen mehrst dörchsichtig,
oft ahn Farv, männichmal aver ok mit Root orrer Rootbruun (Füürquallen)
orrer ok Blaag in sik binnen. Ik heff Quallen bet nu blots in't Meer beleevt. Wat de ok in Söötwater leven doot, dat weet ik nich.
De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
3.8.14
.... Zinnien
Wat mi jümmers wunnert, staunen lett: All de velen Zinnien mit
all ehre verschieden Farven passt richtig hübsch tohoop. All
Farven bildt en De Zinnie stammt ut Mexiko. Se is licht över Samen to mehren.
Se warrt geern in Goorns un Parks utseiht. Ik heff leest, dat disse Plant ehren Namen na den Botaniker Johann Gottfried Zinn kregen hett. He hett de Plant 1757 to'n eersten Mal beschreven, man he weer de Meen, se weer en Rudbeckia. Later hett Carl vun Linné markt, dat disse Plant keen Rudbeckia is, un hett de Bloom den Namen "Zinnia" geven.
De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
Fröhstücken doot wi in de letzte Tiet jümmers buten up uns Terrass, de liggt na Süden to. Hüüt aver bleven wi lever binnen in de Köök, de liggt na Norden. Buten toov en dull Gewitter mit allens, wat dor so tohöört. Miteens stünn vör uns Kökenfinster dat Noordfinster! en riesengroot, füürroot Sünn. Se stünn mank uns Finster un Navers Appelboom. De echte Sünn kunn dat nich sien. To lieke Tiet geev dat enen urgewaltig Knall, en Dunnerslag. Ik heff luut upschriegt, so heff ik mi verfehrt. Man denn weer al allens vörbi, de Füürball weer verswunnen. Dat Phänomen harr nich veel Warms maakt; later weern dor keen Bläder verbrennt orr verkokelt. Wat dat weer, dat weet wi nich. Villicht en Kugelblitz? Anke Nissen
|
|||||||||||
Wat is dat för en Naam! "Brennnesselzünsler".
Ik heff nakeken: Zünsler is en Familie vun de lütten Bottervagels.
Wat dat dor för Familien gifft! Ik tell blots mal en poor up:
Schwärmer, Spanner, Wickler, Spinner, Bo Un nu harr sik en Bottervagel vun de lütte Oort bi mi an't Flurfinster
daallaten. Weer en smucken Keerl. Mit sien swattwitten Rock kunn man
menen, dat he to en Hochtiet wull! He seet dor ganz ruhig, röög
sik nich vun de Stell. Ik kunn em genau bekieken. Sien Naam harr ik
al funnen. Brennnettelzünsler. Weer he villicht en Pyromane?
Nu Vörsichtig heff ik em mit en Blatt Papier na de Köök
an't Finster transporteert. Up den witten Holtrahmen möök
he sik goot. Denn heff ik aver an den ersten Deel vun sien Naam dacht
un heff em en Brennnettelblatt ut den Goorn halt. Sien swattwitten
Rock möök sik goot up dat gröne Blatt. Nu wöör
em dat aver to veel. He flöög hoch un In mien Book stünn över den Brennnesselzünsler, dat
he in de Hauptsaak in de Nacht ünnerwegens is. An Dag höllt
he sik lever in dichtes Buschwark un up de Achtersiet vun De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Antje Heßler
|
|||||||||||
Tau'n
Anhören: Hier
klicken
Wittdorn is en Struuch, den ik al ut Kinnertieden kenn. He weer oft un oft as Boom in'n Knick to finnen. Wenn wi in't Fröhjohr dörch de Feller un Feldweeg stromern un kemen an enen Wittdorn-Struuch vörbi, denn müss een stahn blieven un snuppern. Ik meen, ik kann den Ruuch vun de Wittdorn-Blöden hüüt noch rüken, wenn ik dor blots an denk. Un denn weer ünner enen Wittdorn-Struuch ok jümmers en luut Gesumse un Gebrumse to höörn vun all de velen Immen, de för Honig sorgen. Ok dor an erinner ik mi goot. In'n Wittdornstruuch orrer in sien Neegde hebbt wi ok oft Vagels ankieken kunnt. Ik glööv, se muchen geern in dissen Dornbusch ehre Nester buun. So erinner ik mi an den lütten flinken Iritsch (Grasmücke), an den lialütten Tuunkrüper mit sienen hochstellten Steert, an dat Rotkehlchen mit sien lüchen rode Boss un sein X-Been un an de Blaagmeschen un Speckbieters (Kohlmeisen). In'n Harvst lüchen de roden Beeren vun'n Wittdorn. Wi hebbt dor "Mehlbeern" to seggt. Se smeckt nich richtig goot, man in Kriegstieden hebbt de Fruun dor Muus, Marmelaad orrer Kompott vun kaakt. Mehlbeern hebbt nämlich veel Vitamine in sik. En Extrakt ut Wittdorn-Blöden un Bläder gell bi uns Vöröllern
as Help, wenn dat Hart nich mehr so richtig slagen will. De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
Tau'n
Anhören: Hier
klicken
Wenn du schimmern gröönlich Fleeg-Deerten sühst mit groot güllenfarven Ogen, denn hest du en Florfleeg vör di. Se warrt ok Goldoog nöömt. Un se wirkt so fien, so zart, du kunnst denken, se weer ut dat Land vun de Elfen na uns kamen.
De Florfleeg is dämmerungs- orrer nachtaktiv. An'n Dag sitt se an'n schattig Platz. Wenn't denn Avend warrt, geiht se up Jagd. Se tast mit ehre langen Föhler na Blattlüüs. Se mag aver ok geern Pollen un Nektar.
Hett denn so'n Larve 2 bet 3 Weken lang uns Blattlüüs upfreten, denn spinnt se sik in en Kokon in. Dor schlüpft denn de schimmern gröön Florfleeg rut, un de süht ut, as weer se ene "Elfe". Biller: Antje Heßler. De Biller
köönt Se per Klick vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
Wat een allens so över'n Weg lopen kann dor mütt ik mi männichmal doch fix wunnern. As Bispill kortens: Wi weern so'n beten över Land. Ganz dicht bi'n Kanal den Elbe-Lübeck-Kanal stünn up en Wisch en Deert. Langen Hals, lange Been. Bestimmt so'n Spuck-Deert", meen mien leef Mann. "Gah man
nich so dicht ran!" Later hett man uns vertellt, dat dit Deert en Alpaka weer. Un dor weer noch tweet Alpaka. Un Alpakas höört to de Familie vun de Kamele. Un Alpakas geevt 'ne wunnergoot, weke, warme Wull. Un disse beiden Alpakas hier, de harrn graad de Wull afschoorn kregen. Ik segg ja, een mütt sik wunnern, wat een so allens övern Weg lopen kann! De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
8.7.14
. Karthäuser-Nelke Anner Namen: Blutnelke, Steinnelke, Blutströpfchen, Blitzblümchen, Donnernelke Wi weern poor Daag up Usedom. En vun ehre Halfinseln de "Zacken" heet "Gnitz". Wi föhrn mit uns lütt Auto so wiet up disse Halfinsel rup, as dat güng, denn stellen wi dat af un lepen quer dörch de Natur, över enge Trampelpfade, lütte Weeg, över Feller, Heide, Wald. Wi kemen an en Över, an dat ik lialütte Muscheln funnen heff. Disse Muscheln harr ik noch nie nich sehn. Gedüllig tööv mien leef Mann, bet ik poor Muscheln sammelt harr. Wi klattern up en Düne, so'n Ort Steilöver. Uns Ogen freuen sik an all dat Schöne rundüm. Sogoor en Seeadler wies sik. Wi hebbt enen groten Bagen slagen un sünd up en anner Fährte trüch lopen. In de Twischentiet weer't fix warm worrn. Up den Trüchweg heff ik en lüchen pinkfarven Bloom entdeck. Wi weern de Meen, dit kunn ene Nelke sien. Se weer heel slicht, man ehre Farv weer wunnerschöön un intensiv. Later heff ik up en Tafel leest, dat hier noch de rore Karthäuser-Nelke vörkümmt. Dat warrt se denn wohl west sien. Ik heff leest, dat de Karthäuser-Nelke fröher in elkeen Klostergoorn to finnen weer. Dat kann denn aver blots to'n Smücken west sien; denn en Heilplant is se so veel as ik weet nich. Ik kann mi aver vörstellen, dat ehr Naam dordörch entstahn is. De Volksmund seggt, dat de Karthäuser-Nelke oft dor wasst, wo de Blitz geern insleit. Dor kaamt denn wohl de volkstümlich Namen "Blitzblöömken" un "Donnerbloom" her. De Karthäuser-Nelke blöht vun Juni bet September un se verströömt en lichten angenehm Duft. Se weer 1989 de Bloom vun't Johr ("Blume des Jahres"). De Blöden vun de Karthäuser-Nelke staht in de Tiet vun 10°° bet 22°° wiet apen. Denn maakt de Plant de Blöden dicht. Un ut dissen Grund kunn de Plant as Tiet-Ansaag bruukt warrn. Carl von Linné (1707-1778) hett dit Besünnere vun de Plant markt, faststellt, un is so up de Idee vun en Blomen-Klock kamen. Anke Nissen
|
|||||||||||
2.7.14 . Lütt-Tüügs ut unsen Goorn verdrieven
Dat gifft in unsen Goorn so veel Lütt-Tüügs, dat uns argert, dat wi dor gor nich geern hebben wüllt, dat wi wenn't geiht verdrieven wüllt. Ik erinner blots mal an de verdreihtlichen Nackt-Snicken. Gode Erfohren hebbt wi maakt mit de groten Rhabarber-Bläder. Wi leggt de up'n Rasen un dorünner sammelt sik würklich ganze Snicken-Sippschaften. Kannst de denn binah mit de Schüffel in'n Emmer sammeln. Hüüt kann een ja Schädlinge un Krankheiten goot mit chemisch Mittel to Liev gahn. Dat gifft aver ok allerhand Krüder, de sik dorför bruken laat. De Krüder kann een sülven sammeln orrer in de Afteek köpen. Arbeiden deit man mit Tee, Brühe, en kollen Uttoog orrer Jauche.
Also, wenn een keen chemisch Mittel bruken will, is dat Verdrieven vun dat argerlich Lütt-Tüügs ut unsen Goorn recht wat ümständlich. Kann aver helpen! Anke Nissen
|
|||||||||||
26.6.14 . De Katten un dat Kattenkruut
Ik heff aver faststellt, dat dat anner Katten gifft, de kümmert dat Kattenkruut överhaupt nich, se warrt nich dorvun antrocken, se warrt nich mall, wenn se in de Neegde vun dit Kruut kaamt. Dat liggt denn wohl an de Katten-Gene? De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
Wi sünd ehr mal in Bad Bevensen begegent, ahn dat wi wüssen,
dat se ene Aronia weer. Uns Fründin hett furts een vun de deepswarten
Beern afplückt un in'n Mund steken. Ik kunn gor nich so gau wohrschuun.
Un ik heff dacht: "Mutig, de Deern!" Nu aver weet ik, dat
keen Gefohr för uns Fründin bestahn hett, de Aronia is up
jeden Fall en Frucht, de wi geern un oft to uns De Aronia stammt ut'n Oosten vun Nordamerika. De Indianer hebbt se al lang kennt. Se hebbt de swarten Beeren schätzt, ok de Bläder hebbt se as Heilkruut bruukt, un ene Legende vertellt, dat ok de Aroniakerne goot to bruken weern. Tominnst een Sioux-Indianer hett as he vun en Wildkatt angrepen worrn is dit Deert mit Kerne vun de Aronia beschaten un verdreven. He harr wohl nix anners to Hand. Anner Johr hett denn en rümlopen Aroniastruuch de Lüüd verschreckt. Ut den Kopp vun de Wildkatt weer en Aronia rutwussen. Heff ik so leest... So üm 1900 rüm hebbt de Russen de Aronia-Plant na Russland
bröcht. Se wörr dor as Mittel gegen hogen Blootdruck insett
un gegen Arteriosklerose insett. Un ok de Düütschen hebbt
de Plant De Aronia (Aronia melanocarpa) höört to de Familie vun
de Rosengewächse (Rosaceae). Se warrt so 2-3 Meter hooch. Se
diegt binah in jeedeen Klima. Se blöht in'n Mai recht hübsch.
De Blöden staht in Dolden tohoop. En Dolde hett so üm un
bi 20 witte lütte Blöden. De Beeren sünd, solang se
unriep sünd, root, ehr Fruchtfleesch aver is gröön
bet röötlich. Sünd de Beeren aver riep, denn sünd
se deep swart. Se smeckt herb, beten wat suur. De Aronia kannst' eten, so as Heidelbeeren, Himbeeren orrer Erdbeeren.
Se hebbt alltohoop vele Vitamine un Mineralien in sik. Un du kannst
de Aronia in dienen Goorn planten, so as ik dat in Bevensen sülms
sehn heff. De Biller köönt Se per Klick
vergröttern! Anke Nissen
|
|||||||||||
|