Dat Natuur-Notizbook

Nieges, Schönes un Aktuelles to un vun de Natuur.
— Mailt Se uns, wenn Se ok en Naricht orr Beobachten bidragen wüllt!

20.1.19 ....Al wedder en Mofi-Spitakel!

In de Nacht op tokamen Maandag gifft dat al wedder en totaale Maanfinsternis (hier verklaart wi dat), kort Mofi. De Maan süht opstunns in de winterklare Luft prächtig ut, bavento steiht he teemlich neeg an de Eer un wirkt dordör grötter. Leider is de Vullmaan ja bloots an'n Nachthimmel to sehn (dat liggt in de Natuur vun'e Saak, he mutt ja de Sünn gegenöverstahn — also op de Eer ehr Nachtsied). Düsse Mofi is wat för extreme "Lerchen": Vun Klock halvig fief bet veerdel vör söben duert se. Bi de letzte totale Mofi in'n Sommer geev dat en fidele lütte Mofi-Party an de Brüch in Holsteen, vun de ut wi de Mofi ankeken hebbt. Dat warrt nu sachs nich so ween. Liekers, nehmt Se de Gelegenheit wohr! De neegst totale Mofi kümmt eerst in dree Johr.

4.1.19 ....Kraunen-Gang!

Stormarn un de Gegenden vun't Sebarger Land noord vun Stormarn höört to de schöönsten Rebetten in Holsteen. Avers wat sünd dat för Vagels?

Gistern bi dat schöne Weder bün ik in dat apen Gelänn bi Weede wat Afsünnerlichs wies woorn. In Stoppeln un Wintersaat stunnen grote Vagels — ik keek — dat weern wohraftig Kraunen! En groot Koppel! Se weern dor kregel an't Rümkraunen.

Nehger ranzoomen: Dat sünd Kraunen!

Eerst wull ik dat nich glöven, avers denn seilen dor veer Vagels in den tyypschen Kraunen-Seilfloog mit dalhangen Flünken ran. Dat weern wirklich welk. Ik tell etwa 40 Stück in ünnerscheedlich Pulks.

Wohraftig: Kraunen!

Dat nehm mi nu doch wunner. Kraunen orr Kranen sünd wi ja op de Dörchreis wennt, sünnerlich in Mäkelborg un Vörpommern sünd se in'n Harvst in grote Swarms präsent — avers hier un in'n Winter?! Se schulln nu in Spanien ween! Gistern weer ja en kole Dag, dat harr Frost geven, un de leeg ok noch an de Noordhäng vun't Gelänn.

Dor in de Midd gifft't wat to freten, dat deelt wi uns süsterlich!

Liekers weern de Kraunen ganz fien toweeg un funnen apensichtlich ok wat to freten. Schulln se etwa hier överwintern?! In een Pulk stünnen se tosamen un schienen jüst doröver to beraden.

"Schallt wi nu noch wieder na Süüd? Wat meent ji?"

Wenn all düsse Vagels — Reiher, Kraunen — in't Winter bi uns blievt, warrt dat hier heel lebennig! Wat ok Goorn- un Singvagels dat doot, köönt Se bi de "Stünn vun'e Wintervagels" mitt rutfinnen helpen! De Lünken bildt op jeden Fall Gangs — bi mi is en Girl-Gang (orr Deernsbande) op de Terrass, dat sünd richtige lütte Gangster!

30.12.18 ....Noch en Reihergang

Ik fohr süden vun Selent an een vun de flachen Seen dor langs, de opstunns noch minner Water hebbt orr ganz aflaten sünd. Se schemern dör de kahlen Bööm an de Straat — un op een dorvun lüchen witte Sprenkel. Swaans? Göös? Nee, dat weern sneewitte Reiher, Sülverreiher, en ganz Koppel!

De Sülverreiher is en ganz flexiblen een. Vun Sommer af an, wenn de Lütten flügge sünd, treckt de Reihers in lütte Gruppen orr sogor enkelt över korte Strecken na hier un dor, 'neem se wat to freten finnt — mehr un mehr ok na Noorddüütschland. Ut Oosteuropa kaamt nu in'n Winter sünnerlich vele Reiher op de Fodersöök. Bröödt hebbt se fröher jümmers mehr süüdlich, avers nu mit den Klimawannel — wat kunn dor passlicher ween as de groten Schilfseen twüschen Rixdörp un Selent? Villicht denkt de Reiher dat ja ok.

24.12.18 ....Wiehnachtsmaan

Dat weer teemlich fröh hüüt morgen an'n Hilligen Dag in Neermoor in Oostfreesland. De Maan stunn noch hooch an'n Heven. Meist is he noch vull, nimmt al rechts 'n beten af. Bavento fleegt hier dusende un dusende Göös dör de Luft. Ik heff ehr knipst, nich ganz licht, wenn de Fokus op den Maand is. Denn heff ik den Rökeraven anbööt — för de Fisch, de ik gistern in de Fröh fungen heff. Frische Rökerfisch — dat gifft en Wiehnachtseten...!

De Karpendiek. Wat sünd dat dor för Vagels?

6.12.18 ....Winterküll

Bi Sünnenschien un ieskoolen Wind güng mien Footweg över de niege Brüch vun den Karpendiek. De Aanten un annern Watervagels harrn Schutz ünner de nakelten Telgen vun de Bööm söcht. Se weern ünner luut Snattern dicht an't Över kamen. Ik kunn se goot bekieken.

Dat sünd doch ...

... Nonnengöös, hier in'n Mix mit Möwen!

Dor fullen mi fremde Göös up. De weern sünst nich up den Diek to sehn. Ik truu mien Ogen nich! Dat weern ja Nonnengöös, de ik bither bloots up de Oostsee wies worn weer. Weer ehr de scharpe Wind to koolt? Möken se nu Rast up de Dörchreis up den Karpendiek?

In't Water...

Dat warr ik glieks in de neegsten Daag bekieken. Aver slecht Weder hett mi dorvun afhollen. Un en poor Daag later hebbt sik de Nonnengöös nich mehr sehn laten.

... un dor swemmt se weg!

12.11.18 ....Up mien olen Weg

De Sünn stünn al teemlich deep, de Daag weern körter. Aver mi leet dat keen Rooh! Ik müss rut un mien olen Weg lang gahn.

Toeerst güng dat dicht an de Waterkant lang. En poor Spritzer vun de Oostsee swappen mitünner över de Steen. Up de Steen seten Möwen in'n letzten Sünnenschien. En lütte Schipp schipper den Haven to. Sünst weer dat ganz still.

Mit dat Lopen weer dat bi mi so'n Saak. De Been wullen oftins nich mehr so recht. Dat bunte Loof leeg as en Teppich to mien Fööt un raschel bi jeden Schritt. Dat weer al en ganzen Stoot her, dat ik düssen Weg gahn weer. Wat weer dat schöön! De Bööm weern ornlich wat ranwussen un recken sik in de Hööcht. Aver överall funn de Sünn noch en Lock mank de Telgen un schick ehr güllen Strahlen dörch dat bunte Loof. Dat weer de reinste Farvenpracht.

Mitünner blenn de Sünn so, dat ik kuum mienen Weg finnen kunn. Aver se sack ganz langsam ümmer deeper. Nu verswunn se sogoor achter enen Hügel.

Tofreden keem ik wedder na Huus. Düssen schönen Novemberdag vergeet ik seker nich.

31.10.18 ...."Parker Solar Probe" knackt Rekorde

De Ruumsonde "Parker Solar Probe", de de Sünn utforschen schall, hett al ehrgüstern den betherigen Rekord knackt: Dichter as 43 Millionen Kilometer weer noch keen Ruumfohrtüüch an de Sünn. (De Eer is knapp 150 Millionen Kilometer vun de Sünn weg.) Un de Sonde flüggt wieder. Anfang Nevelmaand krüüzt se to'n eersten Mal de Korona. Ehr dichtste Afstand to de Sünn schall maleis 6,2 Millioonen Kilometer ween. Temperatur dor: över 1300 °C. In dat Bild nerrn is düsse Afstand in Meilen angeven, dat sünd denn 3,9. Noch nehger ran, un dat terleggt di.

Bild, dat den Affstand vun de Parker Solar-Sonde vun de Sünn wiest.
Bild-Daten: NASA. Klick up tau'n Vergröttern!

De Sünn is lütt ünner de Steerns, avers op kosmische Maatstääv is allens lütt. De Leistung, de wi Minschen mit düsse Sonde vullbringt, is op kosmischen Maatstaav meist so as en Mier (Ameise), de en Dannennadel schultert. Beachtlich, hett Respekt verdeent. Ok wenn dat vör de Achtergrund verswindt.

28.10.18 ....Hein Stiekelschwien un sien Froo un Kinner hör Karteer föör de fröstigen Joahrsmoanten

Dat Vöörjoahr wee mit saachte Footstappen in use Tuun intrukken, un mit hüm ok us Sömmergasten van d’ verleeden Joahr. Jüüst in de Nacht, as de Klokken wäär up Sömmer inricht wurn, har sükk ok de Fröst ut use Gägend in een Rebett vertrukken, in de sien Iis in de waarmen Moanten ok stiefed Woater bleev.

Dat leet netso, as wenneer Generoal Winter un Hein Stiekelschien mit sien Bagoasch sükk över hör Woahnenwesseln ovkauelt harn. Glieks an de eerste Sömmertiedsoabend hörden wi Hein all van wieden schnufeln. Dat wee woll wat, wat blossich he moaken dürs. Sotosärgen as Teeken, dat he de Boas van de Büngel wee. Denn van de anner Bösseldeerten in de Kring kreech man höächstens wat to hörn, wenneer see vöör de Blokken seeten to schmatzen. Wollwoahr vöör de Potten un Pannen, worbi dat okk woll dat een ov anner moal een bääten ruch hergung bi de Tageree üm de beste Futterploatzen. — As dat so is mit een Drufel schmachtich Jungvolk.

Nää ok, so'n (Stiekel-)Schwienerie!

Ikk hevv foaken dorcht, dat dat netso is as dat vöörtieds bi us in Huus, wenn wi Kinner aal üm de Toafel to seeten un doarup töövten, dat Moder föör us Stükken schmeer ov us dat Äten up de Tellers scheppde.

Us Voader hull sükk denn jümmers een bietji ovkant van dat Driefen rings üm Tellers un Kummen. He wee sien Deel säker, ok oahn dat he dat so mook as nu Heinstiekelschwien inmirden sien schmachtich Famili vöör de Potten un Pannen. Hein sett sükk stilkens mit siene heele Gröttde mirden in de gröttste Schöädelee. As ikk mi denn so bi mi vööstellt hevv, dat us Voader dat so moakt har ... äärlich ... ikk hevv luuthals lachen mußt. Oaber ok dordör hett sükk Hein Stiekelschwien in sien Futterblokk nich störn loaten.

Nu brukt he föör sükk un sien Famili föör de nächste koole Winterstied oaber keen Bott mehr söken — nu hevvt see hör Ünnerkoamen jüüstemang in use Tuun.

21.10.18 ....De Vagelbeerboom

Düsse Boom mit den latienschen Naam Sorbus aucuparia höört to de Planten, de bi uns tohuus sünd. De Boom kümmt bi uns wild vör, warrt aver ok anplant, as Bispill as Alleeboom.

Ut de lüchen orange-roden Beeren kann een Saft orrer Kompott maken. Ik kenn en Fru, de fädelt de Beeren up un lett se denn drögen. Un dat sünd denn ehre Halskeden.

För de Vagels warrt de Boom nu in'n Harvst ganz wichtig, denn se freet de Beeren allto geern un bruukt de ok in de Wintertied, dat se dörhollen köönt. Den Boom antoplanten is en Aart, de Vagels to fodern! Un över Kerne, Aavt un Nööt freut se sik ja ok

16.10.18 ....Sünnopgangs-Regenbagen

Hüüt fröh weer dat Weder in'n Süüd vun Hamborg beten verhangen, Water hüng in de Luft; un kort vör Klock 8, jüst in den Momang, as de Sünn opgüng, weer ok prompt en Regenbagen an'n Himmel to sehn! De Sünn maal em mit ehrn allerallereersten Strahl. Wat för en leeftallig Teken — al de allereerste Sünnenstrahl maalt dat Fredensteken, den schönen Bagen!

Dat weer en himmelhoge Bagen, en högern kannst nich sehn op de Eerd. Denn de Bagenmiddelpunkt liggt ja nau in den Gegenpunkt vun de Sünn. Steiht de Sünn deep, dennso is de Bagen hooch; steiht de Sünn hooch in'n Zenit, is de Bagen sied un minn. — Nu weer avers de Sünn jüst opgahn un stunn direkt an'n Horizont. De Bagen weer dorwegen meist en perfekte Halvkrink, sien Ennen drepen de Eerd senkrecht.

Later an'n Elvdiek in Moorwerder stünn de Sünn al beten höger, avers de Bagen weer noch dor. He woor eerst bleker, as de Sünn över de Elv opsteeg un de Wulken oplösen dä.

15.10.18 ....Wokeen is dat denn?

Düsse lütte Sössbeener keem mi up en Strandspazeergang up Fehmarn tomööt. Miteens kröpp he ut dat Gestrüpp an'n Spöölsuum. Sachs wull he — oder se — de Warms ut de letzten Harvstsünnenstrahlen sugen. Wokeen weet, wat dat för en smuckes Deert is? Is dat en Flegenaart orr en wilde Wöpsenaart? All Fotos köönt Se anklicken un grötter sehn! Ik frei mi över Naricht via de Webmasterin.

Nadrag: Nu heff ik Mellung kregen, dat schall en heimische Hornissen(!)-Aaart sien, also eenlich ok en wilde Wöps. Hornissen höört ja to de Wöpsenfamilie. Na denn!

14.10.18 ....Fischen op'n Drögen?

Bi den güllen Harvstsünnenschien güng ik dör en schönen hogen Bökenwoold. Miteens worr ik wies, dat sowat Blaaggrönes dor an'n Borrn rümmerleeg. Harr dor etwa een Müll wegsmeten?! Man nee, dor un dor un an mennig Steden leeg dat ok. Dat weern Netten! Richtige Netten ut Synthetikfaser, as to'n Fischen. Harr hier villicht een dat Märken vun de kloke Buerndochter to wöörtlich nahmen?

Ik inspizeer de Netten wat nauer. Se weern överall so leggt, dat se enkelte besünners schöne Böken an'n Foot ganz insluten dään. Schulln se to'n Opfangen vun Bookeckern dacht ween? Ik rechercheer dat tohuus in't Internet.

Nau so is dat: dat is de Bookeckern-Aarn. De Bookeckern schallt nu bald dalfalln, un ehrdat se de Wildswien freet, warrt se hier un dor in Düütschland, 'neem uursprüngliche Bökenwoold steiht, vun Forstwetenschaplers un Boomscholen opfungen un för de Utsaat bruukt. Dat Genmaterial vun uursprüngliche Bökenwoolden is besünners kostbor, denn düsse Bööm sünd eentlich de natüürliche Bewuchs vun de gröttsten Delen vun Düütschand un ganz Middeleuropa, un ehr Arvgood warrt bruukt, ut uns "Nutzwälder" wedder veelfältige, authentische, aartenrieke Mischwoolden to maken, de ok gegen Schädlinge un Klimakapriolen resistent sünd. Un wenn dat richtig good löppt, denn deent welk vun de Bookeckern ja dorto, den Hambacher Woold wedder optoforsten, 'neem de Bruunkahl-Baggers em al demoleert hebbt!

Man betherto, heff ik sehn, legen mehrst bloots welke Bläder in de Netten. Hebbt dor de Wildswien al spiest orr kaamt de Eckern noch?

12.10.18 ....Dahlien in Klütz

Mit Dahlien harr ik so’n hübsch Beleven. Wi weern mit Ehepoor Fokuhl un bummeln nu dörch Klütz. Heiner un Brigitte weern wiet vörut. Jürgen un ik bummeln wat sinniger. Dor sehgen wi enen Vörgoorn, över un över vull mit Dahlien. Ene heel slichte Sorte vun Dahlien, man vele, vele dorvun. Wi weern stahn bleven to kieken un wunnerwarken, menen denn aver, dat disse velen Blomen doch würklich to veel Arbeit maken wörrn: in’n Harvst mit dat Rutklein ut de Erd, in’t Fröhjohr weller rinsetten...

Dor sä en Stimm achter de velen Blomen: „Nee, nix mit veel Arbeit. Disse Dahlien hebbt sik sülven utseiht. Ik heff wieder nix daan, as se in Ruh wassen laten. Nehmt Se sik mal poor Samen mit. De Blöden, de swart worrn sünd, dor sitt de Samen in.“ Na, dat hebbt wi daan. Jürgen hett sien Daschendook ruthaalt un dor hebbt wi poor Blöden rinknütt.

Nu weet ik nich, sall ik de Samen nu al in de Eerd bringen orrer beter bet to’n Fröhjohr töven? Ik denk, töven is beter.

30.9.18 ....Kastangeltied!

Dat gifft woll keen Kind nich, dat nich in'n Harvst Kastangeln söcht un dormit speelt un bastelt. Düsse Tied is nu wedder dor, un de Kastangeln glänzt ut de Wischen!

De Kastangel is keen heimische Boom. Se is eerst so üm dat 16. Johrhunnert herbröcht worrn, ehr Heimat is Innerasien, Tibet, Persien. Hüüt findt wi den Boom överall bi uns, an Alleen, in Parks un in de frie Natur.

De Kastangelboom blöht heel schöön in'n Mai mit grote, kegelföörmig Blödendruven, de oprecht staht un witt orr rood sünd, mit lütte geele Flecken. Un de Frucht ut düsse Blöden sünd uns gröne stickelige Kapseln (Schalen). Dorbinnn sünd runne (wenn dat bloots een Kern is) orr halvrunne (wenn dor twee Kerne in stekt) dunkelbrune Samenkerne. Se glänze as poleert Holt — solang se frisch sünd. Fix sammeln!

21.9.18 ....Hexenpilze

Uns' Hexenpilze in unsen Goorn sünd in en Krink wussen. Un dor dörf ein nich ringahn, sünst warrt ein' verhext! So is de ole Volksgloov.

Natüürlich wasst Pilze — orr Poggenstöhl, as wi op Platt ok seggt — tomehrst in'n Krink, wieldat se in de Merrn ehr gemeensames Wöttelgeflecht — dat Mycel orr Myzel — ünner de Eer hebbt. Dat Myzel is dat egentliche Leevwesen, dat Nährstoffe upnimmt un all sien Pilze versorgt. Ja, unheimliche Wesen sünd se schon, de Pilze, nich?

De Skulptur in Tramünn

16.9.18 ....Eideraant!

Wat weer dat? Ünner de Skulptur an de Travemünner Nordermole "Der Auseinandersetzer" leeg en för mi fremde Aant. Weer de krank? Güstern harr ik se ok al sehn! Ganz ruhig leeg se dor. Dat Fedderkleed weer anners as bi de annern Aanten. Ook de Snavel sehg anners ut, he weer keilföörmig mit den Kopp verbunnen.

Nanu, wat sitt denn dor nerrn? — En junge Eidererpel!

He snütert an'n Spöölsuum....

Na mien Meen weer dat en Erpel vun de Eiderenten, un twoors in sien Jöögdkleed, dat noch nich ganz swattwitt is, sünnern ok en beten bruun. En godes Verglieksbild vun en jungen Eidererpel heff ik hier funnen. Dat is eendüdig, nich? Ok de typische Koppfoorm is good to kennen.

...un wiest sien Fedderkleed.

Dor steiht he ünner dat Denkmal, as weer he ok en Denkmal

Noch nie harr ik en Erpel vun de Eideraanten in Travemünn sehn, ik kenn se blots vun Bornholm. Se leevt nämlich in Skandinavien un in de Arktis un sünd beropen för ehr fien Dunenkleed, dat ok de gröttste Küll afhöllt. De Klimawannel is also utnahmswies mal nich schuld, wenn düsse Vagel miteens bi uns leevt! Aver dat is wohr — ik heff nu vun en anner Fru ut Travemünn höört, dat ok bi de Priwall-Fähr Eideraanten to sehn sünd. Se wahnt hier!

Sööch he sik en Fru? Üm düsse Johrstied kunn dat doch nich mehr angahn, un he weer ja ok sülvst noch en Halvstarke! Un woneem weer sien Sipp? Weer he alleen? Aver da seet he. Wat goot, dat ik mien Knipskassen dorbi harr!

Twee Teenager

16.9.18 ....De Goossager (Gänsesäger)
— Mergus merganser —

Se sünd wedder dor! Allerdings heff ik se eerst laat in Sommer sehn. Egentlich süllt se al in Sommer mit ehr Kinnner in den Fischereehafen hier bi uns in Travemünn sien. Aver dor hebbt de Buularm un de Hitten in düssen Sommer de Familie seker stöört.

Papa (links) un Mama Goossager

De ganze Kolonie putzt sik de Feddern

Nu kaamt se wedder, de Jungdeerten sünd al teemlich groot, aver noch ünner de Opsicht vun de Öllern. De Goossager is en sozialen Vagel un leett sik geern in grote Familienverbänn andrepen. De söökt sik an Avend all tosamen enen luschigen Placken, 'neem de Wind nich so ankümmt. Denn ward noch grote Wäsche maakt. Na en godes Bad putzt se ehr Fedderkleed. Denn steekt se ehr'n Kopp ünner de Flünken un slaapt.

Links: Grotes Planschen; rechts: En Geschwader Goossager

Nu köönt wi all slapen gahn!

De Gänsesäger is en Aantenvagel. Ik heff al mal doröver bericht, as ik em op uns Karpendiek sehn heff. He is en recht geselligen Watervagel. Mit ehr Kinner heff ik se leider nich fasthollen kunnt. De sitt jümmer up Modders Rüüch un fohrt "Taxi", dat süht allerleevst ut! Villicht schaff ik dat in den neegsten Sommer.

Perfekte Tarnung, nich?

8.9.18 ....Sumpfschuumkruut

Ik harr Besöök ut Essen. De Landratten wull'n natürlich an de Oostsee. Wenn dat geiht, mit Auto so dicht as möglich an't Water. Baadtüüch harrn se nich mit. — Dor full mi de Seebrüüch in Pelzerhaken in. Mit uns Boot harrn mien Mann un ik oftins dor anleggt. Dor sull dat nu hingahn. Ik weer al gespannt, wie de Strand vun Pelzerhaken sik verännert harr.

Wi kregen glieks enen Parkplacken. Ik kunn mien Gehhülp, den Rollator, mit an den Strand nehmen. Dittmal weer ik nich mit Boot an de Brüüch. Schöön weer dat likers! Dat Water glitzer in'n Sünnenschien. An de Siet vun de Brüüch weer en Trepp. De güng an den Strand. Mien Besöök harr glieks de Strümp un Schooh uttrocken un leep mit barfte Fööt in de Oostsee. Ik sett mi up de Trepp un keek to.

Dor entdeck ik an de Trepp meern in Sand en gröne Plant. Se harr zarte rosa Blöden. Dat so laat in düssen drögen Sommer! De müss ik mi doch wat nauer ankieken. Dat weer en Kreuzblütler, dat kenn ik. Aver den genauen Naam wüss ik nich. Ok mien Besöök kenn de Plant nich. De kemen mit sandige Fööt wedder trüüch! "Du musst auch mit den Füßen ins Wasser", meen mien Neffe, "ich helf dir!" Un los güng dat Ünnernehmen Baden! Mit mien Neffen as Stütt bün ik dör de septemberliche Oostsee peddt. An de Waterkant harr sik en richtig Girlann vun Seetang bildt. Mit jede Well möök dat Water en richtig Schuumgirland för uns. Un to Huus kreeg ik ruut, de Bloom weer en Schuumkruut. Dat is en grote Familie vun krutige Planten mit zaarte Blöden. Düt müss dat Sumpfschuumkruut sien, dat hett dat geern beten natt üm de Fööt, as de Naam al seggt. Eentlich müss sien Blöhtied längst vörbi sien, aver vele smucke bleekrosa Blöden weern noch dor.

Op de Trepp de Schoh wedder antrecken — links dat Sumpfschuumkruut

So en schönes Footbad harr ik lang nich maakt. Dat warr ik seker nich vergeten.

7.9.18 ....Stumme Lent?

Dat elennige Usutu-Virus, dat de Amseln ümbringt, krüppt ja angeevlich bloots langsam den Noorn vun Düütschland rop un is noch nich in Sleswig-Holsteen, avers ik kann dat nich glöven. Al siet Anfang August heff ik keen vun mien Amseln mehr an mien Vagelbäder orr Fodersüül sehn. Tovöör weern se dor elkeen Dag. To'n Glück heff ik ok keen dode Amseln funnen; dat wöör mi hart ankamen, mien "Mamsell Amsel" un ehr Familie bloots noch as Kadaver to sehn. Falls Se minner Glück hebbt: De Nabu un ok anner Steden sammelt Meldungen över dode Amseln un dat BNI analyseert de Kadaver.

Angeevlich sünd nu al knapp 9000 dode Amseln nawiest. Reaal sünd dat wiss veel mehr. Ik bün nu beförchten, dat wi 2019 en "stummen Lent" kriegt — ahn Amselleed. Mitschuld schall ok hier de hitte Sommer hebben, de de Utbreden vun dat Virus begünstigt hett: je wärmer, desto mehr Stekmücken, de dat Virus överdraagt. Ach nee: Horst Seehofer seggt ja: "De Migration is de Moder vun all Probleme!" — un he hett natüürlich ok hier recht! Vun Toogvagels woor dat Virus al in de 1990er Johr ut Aafrika insleept. Harr Seehofer de man bloots de Grenzen dichtmaakt un de dösigen Toogvagels dwangswies hier fastsett, denn weer dat nich passeert. Bloots de Vagels weern all verfraren... Doot lever wat gegen den Klimawannel, ji Strohköpp!

2.9.18 ...."Goden Moorn!" seggt de Scheckenfalter

Nanu? Wokeen sitt dor...

Vorsichtig güng ik de Trepp hindaal, keek jümmer nipp, wo ik hinpedden müss. Ik wull doch mien Zeitung halen. Dat weer jümmer mien eerste Arbeit.

...achter dat Melkglas?

De Sünn schien hell up de Schieven vun de Huusdöörn. Wat weer dat? Dor seet buten an de Schiev ja en Falter. Wull de mi "Goden Moorn" seggen? Den heff ik mi glieks wat genauer bekeken.

En wunnerschöne Scheckenfalter!

Vörsichtig möök ik de Döör up. Oh, dat weer ja en Scheckenfalter! Lang gell he as bedrauht, verswunnen, bi uns utstorven. Annerletzt schreven se in't Blatt, dat he wedder bi uns updükert is. Gau haal ik mien Knipskassen un keek in mien Book. Dat weer wahrhaftig en Scheckenfalter, de mi dor begrööt hett. Much dat en gode Anfang sien, dat he wedder bi uns heimisch warrt!

26.8.18 ....Geheimagenten

Ik weer mit Auto op't Land ünnerwegens, jichenswoneem op de Geest. De Dag weer ja beten bedeckt. Miteens geev mien Handy Luut, en wichtig Naricht weer inlopen. Ik rechts ran in en Ackertofohrt, Motor ut, Handy rut. Op den Stoppelacker wied buten leeg jichenswat rüm, seeg ut as en verkrumpelt Stück Pappe. Dat stöör mi nich.

Dat mit dat Handy duer. Teihn Minuten hett dat duert, bit sik de Pappe bewegen un sik dormit as lebennig utwiesen dä. So vörsichtig weern de twee Feldhasen west! Teihn Minuten hebbt se reglos dorhuckt, de Köpp tosamen, un hebbt mien Auto beobacht, wat ik ok keen Gefohr weer!

Nu hoppeln se separat blangenanner, jümmers noch kuum to kennen, so good weern se tarnt — as Geheimagenten, bloots ahn Slapphoot (dorför mit Slappohren). Bloots dör ehr Bewegen bün ik ehr wiesworrn. Düssen Reflex — op en Bewegen achten — hebbt Büüt un Freetfienden ja gemeen. Hasen brukt bloots na Fienden Utkiek hollen, se sünd keen Jägers, bloots Büüt; Minschen hebbt in de Tied, as düsse Reflex sik bill, sachs togliek na Jagdbüüt un na den Säbelzahntiger utkeken. Wi Minschen staht op beid Sieden.

Na, ik müss de twee natüürlich knipsen. Utstiegen tru ik mi nich, dat wöörn düsse vörsichtigen Hasen foorts wieswarrn. Schiev rünnerfohren, Knipskassen hoochheven — da! Se markt op, se hebbt mi klookkregen! Un hoppeldipoppel sünd se weg.

17.8.18 ....Kanadagöös up de Dörchreis

Wat swemmt dor buten achter de Swaans?

Mien Fohrt mit Fohrrad na Huus güng ümmer up de Promenaad an't Water lang. Gegen Avend weer de Strand teemlich leer un de verscheden Vagels sammeln sik an de Waterkant. Ik kunn vun de Promenaad ümmer de verscheden Watervagels utmaken. In de letzt Tiet weern in de Hauptsaak Aanten, Möwen un Schwaans to sehn.

Dat sünd wi, de Kanadagöös!

Wenn wi nich jüst alleen spazeern gaht,...

De Schwaans keken mit ehr langen witten Hals över den Rand vun dat Över. Up dat Water sailen de letzten Sailer in Richt na ehr'n Haven. Dat weer so de letzt Stünn vör de Avenddämmerung, de Schummerstünn.

...maakt wi allens tosamen: Putzt sik een, putzt sik all!

Steiht een op een Been, staht all op een Been!

Stekt een den Snavel achtern Flünk, doot dat all!

Un wi swemmt ok tosamen weg! Tschüß!

Aver hüüt weer dat anners. An't Över wöör ik luder swatte Köpp wies. Dat weern anner Vagels, de müss ik mi ankieken. De Köpp weern mit swatte un witte Feddern todeckt. Sulln dat Kanadagöös up de Dörchreis sien? Vör Johren heff ik se hier bi uns üm düsse Johrestied sehn. Un nu hebbt se sik wedder koort sehn laten.

Tschühüß!

Kanadagöös sünd in ehr Treckeln heel variabel, welk Swarms treckt na Süüd, welk treckt mal woanners hen, avers nienich allto wied; de mehrsten in Europa blievt ok in Winter tohuus. De Harvst hett ja fröh insett, schull de Treckeltied etwa ok al dor sien? Kuum to glöven, is doch so warm, ok in Noordeuropa! Aver villicht sünd düt ja Gäst ut ganz nöördliche Gegenden, de bi uns den Winter tobringen wüllt. Dat maakt Kanadagöös nämlich geern: Se treckt nich wied na Süüd, sünnern Düütschland is warm noog för ehr. Denn warrt wi se ja noch öfter sehn!

31.7.18 ....Tommy

Wi wullen dat ditmal mit en Katt versöken. Vör een Johr mit de Stallhasen Hoppel un Poppel harr dat nich klappt. Dorbi harrn de beiden en egen Huus kregen. Aver de Marder weer schlauer. De harr noch en Lock funnen!

Wat? Ik schall Marder verschuuchen?! Spinnt de?

Nu sull en Katt in't Huus. Up en lütten swatt un witten Kater weer uns Wahl fullen. He hör up den Naam "Tommy". Sien Borthoor zittern, as wi em in unsen Goorn setten. Mit grote Ogen keek he uns an. Denn versteek he sik achter de grönen Büsch.

Wi hebbt em denn eerstmal in Rooh laten.

In Roh laten, ja! Dat bidd ik mi aver ok ut!
Marder verschuuchen, also echt! Lever maak ik mi lang!

Naja, kraulen is ok ganz okay...

Na'n Stunns Tiet hebbt wi dat wedder versöcht. Ganz vörsichtig sünd wi na em ransliekert. He keek twoors 'n beten bang, hett uns aver in sien Nähgde kamen laten. Wat weer dat för enen smucken Kater! Sien Fell glänz in'n Sünnenschien, de lütten Poten weern sneewitt. De harr he vörher aflickt. Wat he woll Marder in Schach hollen kann...? Ganz egaal, wi harrn em in't Hart slaten — Tommy wöör hoffentlich bi uns blieven!

...sogor heel okay!

21.7.18 ....Mofi! Mofi! Johrhunnert-Mofi an'n Friedag!

Leven Lü, maakt sik en dicken Knütten in't Taschendook: An'n neegsten Friedag is Vullmaan — un de Maan duukt an'n Avend för vulle 103 Minuten in den Kernschadden vun de Eer! Dat warrt en Johrhunnert-Maanfinsternis, de längste in't ganze 21. Johrhunnert. Klock veerdel na söben geiht dat los. De naue Tiedplaan is hier (beten na nerrn rullen!). Bavento steiht de Mars neegbi den Maan un warrt em överstrahlen, wenn he in den Eerdschadden rood lücht. Dat mööt Se sik ankieken! Bi dat gnadenlos "schöne" Weder warrt dat wiss kloor to sehn ween.

Wenn Se nochmaal weten wüllt, wat dor eentlich los is bi de Maanfinsternis, kiekt Se in unsen Artikel hier, dor is allens nipp op Platt verklaart! Un nu: Nich verpassen!

18.7.18 ....Up den Nahuusweg

Na en lütte Utfohrt bi herrlichen Sünnenschien weern wi up den Nahuusweg. Dor kemen wi an den Hemmelsdörper See un den Fischereehaven vörbi. "Laat uns mal kieken, wat sik hier deit! Vör twee Johrn harr man Grotes vör. De Uferweg sull utbuut warr'n. De Planung weer grootartig. Aver leider hett dat nich klappt. Dat Lokal weer nich rentabel. Se harrn grote Parkplatzsorgen."

Dat Eerste, wat wi wies wöörn, weern veele Fohrrääd. Uns Auto funn glieks enen goden Placken. Dat geev ok Kleenigkeiten to eten un wat to Drinken. Wi harrn den Indruck, dat hier wedder wat Ingang keem.

Smucke Disseln

Brandkruut

Wi hebbt uns ok wat haalt un uns buten daalsett. De lütte Haven weer mit Waterplanten bewussen. De harrn sik in de Tied, wo hier nix los weer, orndlich breet maakt. Ik heff gliek noch niege Planten funnen. Brandkruut un Hartgespann weern för mi nied.

Hartgespann

Brandkruut

Dat Brandkruut harr man ok in de Gröönanlaag anplant. De Planten harrn gele Blöden. De sehgen de Blöden vun de Dannnetteln liek. De Blöden hebbt wi as Kinner ümmer utlutscht. De weern so schöön sööt! — Mank dat Grööntüüch söchen sik Zappen ehr Avendbroot. Dorto dükern se ümmer ünner Water. Wenn se wedder na baven kemen, weern luder Luftblasen üm se rüm.

Zappis in den Blasensee

Wi hebbt noch en ganzen Stoot tokeken. Aver denn wöör dat Tiet to uns Wiederfohrt.

Dat Brodtener Över mit Swulken dorvör

6.7.18 ....Uferschwulken

De Uferschwulken sünd wedder an't Brodtener Över. Teemlich laat keem ik düssen Sommer eerst an't Brodtener Över, dat smucke Steilöver Bi Tramünn. Aver ik bin de Uferschwulken — de Flugakrobaten — noch wies woorn. Se harrn wedder luder Löcker för ehr Nester in dat Över maakt. De Nafraag na en goden Buplatz weer groot.

Dat Över hebbt se perforeert as en Schwiezer Kees

In gröttere Gruppen flögen se vör de Afbruchkant vun dat Över hin un her. Welk harrn ehr Wahnröhr al trecht un höllen nu vör den Ingang Wacht. För mi weer dat to'n Wunnerwarken, dat se immer dat egene Wahnlock finnen. Elegant segelten se vör den Ingang hin un her. Mitünner geev dat en grot Gedränge. Aver toletzt hett jeder sien Wahnlock funnen. To geern wöör ik mal ene Wahnung besichtigen! Aver dor sitt nu de Jungdeerten binnen, un överhaupt, dat geiht nich.

Kunstfleger!

Hier sitt se an de Löcker un fodert ehr Lütten

De Uferschwulken hebbt en anner Utsehn as unsre Schwulken. De Deckfeddern gaht in't Brune. Aver de Buukfeddern sünd witt as bi de Oort, de wi meistens wohrnehmt. Mi fullen immer de Ogen up, de weern so maskenhaft. Ok weern de Uferschwulken teemlich lütt. Dat sull de lüttste Schwulkenoort ween. Aver wi Minschen sünd ja ok verscheden un treckt ünnerscheedlich Kleder an!

2.7.18 ....Bocksbort

Na den Regen kunnen wi wedder unsen gewohnten Avendspazeergang maken. De letzten Regendrüppen schimmern noch in de Avendsünn. De Wisch harr en besünner Farv kregen. De Sommerbloom blöön üm de Wett. Mank de velen Farven full besünners de gele Farv up. Wi kunnen uns gor nich satt sehn.

De Blööt süht zackig ut!

De Samenkopp

"Is dat nich noch en Hunnenbloom?", fraag ik mien Fründin.
"Nee", meen se, "de Tiet is vörbi!"
"Kennst Du denn de Bloom?"
Se schüttel ehr'n Kopp.

De Plant töövt up den Windstött, de ehr den Samen wegpuust

De blöhen Plant

Ik heff to Huus in mien slauen Böker nakeken. Dorna sull dat en Bocksbort sien. De Samenkopp sehg den Samenkopp vun de Hunnenbloom liek. Dicht an dicht seten de Samen an enen Fallschirm an den Samenkopp. So weer dat ene Kugel. Sehg smuck ut.

Wenn de Samen riep weern, flögen se enkelt as an enen Fallschirm dörch de Luft, liek as bi de Hunnenbloom. So kann sik de Plant wied utbreden. Dat Geripp, dat nableev, hett de Plant ehrn Naam geven, denn dat süht enen Zegenbort teemlich liek.

Links: De Samenkugel vör de Entfaltung; rechts: De Ansatz vun de Samen

Sünd de Samen wegflagen, blifft de "Bocksbort" na!

De Bocksbort harr noch en anner Bedüden. He wöör mit en biologische Klock vergleken. Klock elven möök he sien Blööt up un so gegen Klock veer maakt he se wedder dicht.

Dat Geripp

Ik heff mal up de Klock keken un de Tiet vergleken. Dat weer wohr!

19.6.18 ....Sünnenbad vun de Amseln

Wat kiekt ji so dösig?

Nich blots de Deerten, ok de Minschen hebbt den Sünnenschien vun de letzten Weken genaten. An den Strand legen se up ehr Deken in den Sünnenschien un leten sik vun de Sünn braten. De Amseln legen mit utbreedte Flünken up den Rasen. Se möken dat de Minschen na!

Ünner mien Flünken...

...jückt dat!

Dat swatte Federkleed glänz metallisch in den Sünnenschien. Ehrn Snavel harrn se dorbi wiet upreten — se jappen richtig na Luft. Weer ehr dat doch to warm?

Sünd dor etwa Lüüs?

Rutschüddeln, allens rut!

Dor full en groten Schatten över den Rasen. Twee Möwen schrecken de Amseln hoch. Ut weer dat mit ehr Meddagsrooh. De ganze sommerliche Freden weer vörbi.

17.6.18 ....De Reiherbande

In Hamborg gifft dat ja — noch — teemlich veel Natur, sünnerlich op de Elvinsel Wilhelmsborg. Dor finnst, glieks blangen Industrie un Autobahn, richtig grote Marschwischen mit Wettern dortwüschen: echtes Reiherland.

Maal hierhin kieken...

Ik heff dor al mehrmalen, to mien Överraschen, Reiher in Koppeln tosamenstahn sehn, as hölln se en Klöönsnack orr en Konferenz. In'n Harvst heff ik al mal 13, 14 Reiher in so'n Grupp tellt. Nu heff ik avers lang nich mehr so'n Reiherbande tosamenstahn sehn. Ik weer ganz unglücklich, denn villicht funnen se na de lange Dröögde keen Foder mehr? Nich mal enkelt heff ik de Reiher op düsse Wischenslag sehn. Weern se villicht Hungers storven...? Wikipedia vertellt, dat Reiher bloots denn geern in Sellschap jaagt, wenn dat Foder rieklich is. Is dat knapp, sorgt jedeen för sik... Se hebbt avers nich utsehn, as weern se op de Jagd, mehr so as bi en Party. Avers nu lang nich mehr!

...maal dorhin kieken...

Avers süh!, ehrgüstern heff ik ehr wedder dor stahn sehn, en Reiherbande vun negen orr teihn Vagels! Dat gifft also noch noog Foder in de Wischen, ja mehr as noog! Ik bün froh, dat dat mien Reihers goodgeiht — de ganze Bande!

...maal staht all tohoop un bloots een passt op.

4.6.18 ....Avendspazeergang

Will he de Poot geven?

To geern maak ik an Avend enen lütten Spazeergang um den Karpendiek. De weer vör eenige Tiet överhaalt un mit en niege Brüüch utstaffert woorn. Ganz besünners geern maak ik den Weg, siet en Fischreiher to Besöök kümmt. In de Wintertiet heff ik em all oftins sehn. Aver düssen Sommer is he mi eerst bi dat schöne Sommerweder upfullen.

De schöne Karpendiek mit den Reiher, vörn

Dor reihert he langs...

Jüüst güstern kreeg ik wedder mit, wie he an den Diek na Fisch luurt. Up sien lange Been hett he veel Gedüür. Wenn dat nich glieks klappt, stolzeert he wieder, den Snavel immer in Richt na den Diek. To geern wöör ik mal sehn, wenn he enen Karpen ut den Diek haalt!

...jümmers nipp oppassen ...

...un weg is he!

Wenn sien Fedderkleed bi de Arbeit natt woorn weer, sett he sik in enen Busch un leet sik vun de Avendsünn drögen.

So'n Reiher is en stolt Geschöpf!

Annerletzt weer ik to dicht an den Diek kamen. Dor möök he sien Flünken breet un flöög dorvun. Ik weer batz erstaunt, wie groot he mit eenmal weer. De Breede vun sien utbredten Flünken weer gröter, as ik dacht harr.

30.5.18 ....Avends an'n Yachthaven

De Sünn stünn al teemlich deep. Aver mi trock dat noch na'n Yachthaven. De velen Besöker vun Pingsten weern verswunnen. Man kunn wedder de Watervagels bekieken.

Ein schöner Rücken kann auch entzücken!

Nanu? Is dor wat?

Dor wöör ik dicht an de Waterkant enen Austernfischer wies. He söch noch wat to'n Freten. Mit sien langen roten Snavel stocker he in dat Seegras rüm. Kunn aver nix finnen. Dreih mi al den Achtersteven to; aver sien Snavel weer leer.

De Verdacht warrt glieks verfolgt!

Schiet! Weer nix!

En ganze Tiet heff ik em tokeken. He harr aver keen Erfolg. Dor mutt ik moorn wedder herkamen!

28.5.18 ....Amselbesöök!

Jeden Moorn bit Fröhstück up de Terrass kreeg ik Besöök von en Amselpoor. In ehr'n Snavel harrn se Nistmaterial för en Nest. In den Winterjasmin an de Huuswand harrn se sik enen Placken utsöcht. Dat güng en ganze Tiet so.

Veer himmelblage Eier sünd dat al!

Ik heff natürlich den Nestbuu genauer ünnersöcht. As de Flugverkehr vörbi weer, heff ik en fardiges Nest vörfunnen. Bald legen Eier in dat Vagelnest. Bi veer Eier hebbt se uphört. Nu seten se afwesselnd up de Eier. To de Fröhstückstied weern se immer wedder to Stell.

Twee vun de veer sünd al buten!

Enes Dags keem de Amselmann mit Würmer in sien Snavel anflagen. Dat weer en Teken, dat de Kinner ut dat Ei krapen weern! Immer wedder keem nu en vun de Öllern mit Würmer anflagen. Se wöörn lutstark vun de Kinner begrööt: "Hunger, Hunger!"

Sünd ji alle daaa? Jaaa!

Wenn ik wat vun dat Familienglück sehn wull, wöör dat Tiet! Ik heff mi den Tritt ut den Keller haalt. Vorsichtig klatter ik hoch. Dor kunn ik de Familie bekieken. Fief lütte nakelte Amselküken legen in dat Nest!

Ganz junge Amseln seht jümmers muulsch ut...

Hoffentlich kunnen de Öllern ehr Kinner düt Johr groot kriegen. Süht good ut düt Johr. Letzt Johr hett de Heister se haalt. Dat Johr vörher harr de Eekkater se klaut. Amseljunge weern wull bi de annern Deerten en begehrten Leckerbissen.

...later warrt dat beten beter.

27.5.18 ....De Aalbek in'n Sommer

Vör een poor Johr hett de Aalbek al mal bannig mien Upmarken up sik trocken. Dat weer aver in Winter. Dittmal weer Sommertiet. Dat Över weer mit Grööntüch un Moos bewussen. An't Över söchen sik lütte Watervagels wat to'n Freten. De Aalbek harr en ganz annert Utsehn as in de Wintertiet.

Den Naam "Aalbek" gifft dat tweemal in Holstein, en anner Aalbek flütt nämlich in de Stör. Düsse Aalbek is avers de, de in den Hemmelsdörper See un de Oostsee flütt. Mit Aale hett de Naam sachs nich so veel to doon, sünnern mit de ole indogermanische Sülv "al", "el" för "fleten". Dör düsse Sülv hebbt ok anner Flüss ehr Naams, Elbe, Aller, Iller, Elz, Als usw. Dat heet wohrschienlich eenfach "Fluss". Uns Vörfohren wulln op henwiesen, dat hier Water flütt.

Up unsen Foortweg na den Vagelpark in Niendörp müssen wi över en Footgängerbrüch vun de Aalbek. Swulken flögen över uns Köpp. Ünner uns up de Aalbek wöörn wi en Aantenfamilie mit Kinner wies. De söchen sik in dat Grööntüch Foder. Dat weer en ganz anner Bild as vör fief Johrn in Winter.

Water harr de Aalbek noog. Dor müss sogoor en niege Stratenbrüüch buut warrn. De Verbinnung vun de Aalbek mit den Fischereehaven na de Oostsee geev dat ümmer noch. So müssen wi den Footweg vun den Parkplacken na den Vagelpark inslaan. Geschrei vun de verscheden Vagels ut alle Welt weer al wiet to höörn.

22.5.18 ....Noch en Immen-Fahndungs-Oproop!

So'n Wild-Imm to erkennen, dat is faken as de Nadel in'n Heuhupen finnen. An mien Lupinen weern düsse Wildimmen to Gast, ik kann mit Sekerheit seggen, dat sünd Wildimmen, aver welk? Leider sünd se nich goot to kennen, aver wenn Se ehr wedderkennt, mailt Se mi bitte an ünner thomas.seemann3@KEINSPAM!ewe.net. (KEINSPAM! mööt Se rutlaten, dat de Mail funscheneern deit.)

16.5.18 ....Schönes Deert

Düt schöne Deert is mi letzt vör de Linse flagen. Is de Teknen nich wunnerschöön un glasklaar? — Ik heff en Tied bruukt, bit ik wüss, dat dat en Sweevfleeg is; avers de naue Aart heff ik noch jümmer nich rutfunnen, dat gifft vele. Kunnst denken, dat is en Eupeodes, avers de Teknen hier is noch komplizierter un schöner. Tipps nehm ik as jümmers geern an ünner thomas.seemann3@KEINSPAM!ewe.net. (KEINSPAM! mööt Se rutlaten, dat de Mail funscheneern deit.)

11.5.18 ....Brunft bi de Planten

Dat Unweder gistern hett Unmassen Blödenstuff ut de Luft, vun Flachen, Däcker un Autos rünnerspöölt. Dat warvel as Slieren in Pütten, un hüüt, wo de Pütten dröögt sünd, is dat as hellgele Spöölsuum to sehn.

Dat mööt vele Tunnen ween, villicht Kilotunnen, wat de Planten in't ganze Land dor afsünnert. Kurioos. Bloots vun mien Finsterschieven hett de Regen nix afwuschen, dor sitt allen noch op. Putzen lohnt nich, nu kümmt noch orrig wat an Vagelschiet dorto.

Al tovör harr ik düsse schöne Pütt vull Ulmenblöden opnahmen. Dat hett sowat Romantisch-Melancholischs! Dorbi is allens dat — de Blödenbläder un eerst recht de Blödenstuff — bloots de Planten ehr Aart, apentlich Sex to hebben. De Planten, de Blöden opmaakt, wüllt Sex via Insekten, un de Planten, de ehrn Blödenstuff den Wind anvertruut, maakt dat glieks ganz frieluftmäßig un hemmungslos, ok wenn dat de armen Allergikers meist ümbringt. Naja, so sünd se even, uns Planten. Se maakt den wichtigsten Job hier op den Planeten, se maakt Nohrn un Luft to'n Aten, avers nich för uns, sünnern eenfach wieldat dat ehr Aart is. De ganze Eer is de Planten ehr egen. Ahn ehr kunnen wi Minschen al ganz in'n Sack haugn. Uns gifft dat bloots, wieldat dat Planten gifft. Mal över nadenken!

29.4.18 ....Wokeen kennt düt Insekt?

Mien gröne Opel Corsa weer na de Fohrt vun buten vull mit Blödenstuff, en richtige Schicht harr sik dor afsett. Dor hett sik düt Fleegdeert op daallaten, dat funn se wohl intressant. Wat is dat för en Aart? Wokeen kennt ehr? Ik frei mi över Naricht an Marlou Lessing orr an thomas.seemann3@KEINSPAM!ewe.net. (KEINSPAM! mööt Se rutlaten, dat de Mail funscheneern deit.)

22.4.18 ....Griese Reiher op Jagd

Bi us in Oostfreesland steiht op historisch Gelänn de Evenburg, en nich ganz so oles Slott, aver in en prächtig Slottgraven. De Graven is dat Revier vun Herrn Griesreiher. Villicht is dat aver ok Fru Griesreiher. Se seht sik liek. Bi en Utfloog in düsse wunnerschönen Daag kunn ik em bi de Arbeit tokieken. — He (se) sitt normaal op den Gelännerposten, en goden Utkiek.

Avers wenn he för recht jagen wull, stell he sik in't Water un röög sik nich — bloots in Tiedluup sett he een Been vör't anner, as he en Büüt wies worrn weer. Nu is de Graven good bewussen un mit Blödenstuff bedeckt, de dicke gröne Slieren treckt. Dat is ganz unverständlich — slierhaft, kunn een seggen —, woans de Reiher dor en Fisch utkieken kunn. Aver he kann dat, dat bewiest düsse Biller. Wohrschienlich föhlt he de Bewegen in't Water mit sien Fööt oder so. Op jeden Fall keem de Togriep as'n Blix!

Mit den Fisch in't Muul flöög he torüch na sien hoge Warte op dat Rickels un wörg den Fisch dor denn seelenruhig dal.

Ach ja, un Herr Eichelhäger hett ut'n Boom ok ganz komodig tokeken. Villicht weer dat aver ok Fru Eichelhäger.

23.3.18 ....Waterwelt

Jümmers noch staht mennig Wischen ünner Water, un mennig Watervagels verlusteert sik welig dor, as höör ehr de ganze Welt to. Bi Gnissau överswemmt de Traav de Wischen; mennig Strohballen versuupt in't Water.

En lütt Moor bildt sik op de een Siet vun den Knick; hier steiht sachs faken dat Water. — Süht trurig, troostlos ut. Avers achter de Kulissen deit sik wat! De eersten Bööm hebbt al so'n Schemer an Stamm un Telgen, so'n Gröön, dat kunn vun Moos stammen — avers ok vun wat anners...

13.3.18 ....Doch noch Winter!

Iesscholln up de Oostsee

Dat will un will keen Fröhjohr warrn. De Vagels geevt sik Mööch un singt al jeden Moorn ehr schöönstes Leed. Ok wenn dat noch düchtig sniet. Up de Oostsee swimmt noch Iesschollen. Dorbi sind wi na denn Kalenner al in de Meern vun den Märzenmaand. De Oosterhaas hett sik al anmeldt. He mütt uppassen, dat em de Eier nich infreert!

Befraren Oostseesteg

Iesscholln up de Oostsee

"Kumm doch, leev Fröhling!", singt de Kinner. De Snee is verswunnen. De ersten Blööm hebbt ehr Blöden upmaakt. Nu is dat wull endlich sowiet!

25.2.18 ....Stare!

Wat weer dor för en Larm up de Terrass? De Vagels harrn den Ammer mit Vagelfoder ümsmeten! Dat weern ja Stare! De Star is 2018 de Nabu-"Vagel vun't Johr". Mit sien sprenkelt Fedderkleed is he eentlich prächtig, bloots vun Wieden is he unschienbor.

De eersten Stare weern to Besichtigung vun ehr nieges to Huus indrapen. Ehr Fedderkleed glitzer un schiller as Metall in de Sünn. Mit veel Energie un luut Vertellen versöchen ok al mal welk in dat Startlock to kladdern. "Dat is för uns meist wat to lütt utfulln!", meen een vun de Vagels.

Mit utbreedte Flünken kemen an Heven noch mehr Stare anflagen.Mit groot Geschrei setten se sik in de Büsch. "Wer weer wull de Schöönste?"

Verleden Johr weern noch eenige Beern an de Bläder bleven. Dor krallen sik de Stare an fast. Dat geev Striet ünner de Vagels. Mit eens stöven se uteenanner. Dat duur aver gornich lang, un se versöchen dat noch eenmal.

Nun weern se up mien Rasen landt. Mit ehrn spitzen Snavel poorn se Löcker in den Rasen. Se söchen na Würmer un anner lütte Deerten. Denn hebbt se noch ehr Fedderkleed in de Vageltränke reinigt. Ganz strubbelig un tuustig mit natte Feddern stolzeern se över dat Gras.

18.2.18 ....Dat Beste to'n Sluss

Den ganzen Dag al harr dat na hoge Slierwulken utsehn, un ik söch al den swacken Schemer vun bunte Regenbagenklöören. Dor muttst dat Oog för hebben; ik heff dat meddewiel. Man eerst an'n Avend geev de Heven dat pries: en bleke, man schöne linke Nevensünn. Geheimnisvull schemer se op in de beweegten Wulken, un sacht güng se mit de echte Sünn in de noch kahlen Bööm ünner. — De Natuur is jümmers un överall to'n Staunen.

18.2.18 ....De Immen mööt na Tö!

Dat Bild hier wiest den Goorn in Raureif un Sünn. Nachts freert dat, bi Dag schient de Sünn. Dat gifft nich bloots schöne Fotos, dat warrt denn ok warm ünner de Plane över unsen Immenstock. Bi den schönen Sünnschien heff ik de Plane mal an de Eck hoochtrocken, kieken, wat de Immen noch in Winterroh sünd. Dor wimmel dat al! De Deerten sünd kregel, un allens schient good in Schuss. De milde Januar hett se fröher wedder in Gang kamen laten.

Ünner de Plane kannst al de Immen rümwuseln sehn

De Immen mööt nödig op Tö!

Wenn dat över 7°C warm warrt, fleegt de Immen al rut. Dat eerst, wat se maakt, is schietern. Se schiet nämlich bloots buten, den ganzen Winter verkniept se sik dat, un na de Winterroh hebbt se dat natüürlich all hild dormit. Se mööt ok frisch Water in den Stock bringen, de Königin to versorgen. De sitt binnen un will anfangen mit Eierleggen.

Liekers is düt schöne kole Winterweder tücksch för Immen. Wenn de Küll jüm ünnerwegs to faat kriggt, verfreert se un köönt nich mehr na Huus. Immen köönt de Nacht sowiso nich buten ehrn Stock tobringen, veel minner in so'n Weder. Lever laat ik ehr noch beten ünner de Plane, bit dat Weder stetiger is.

11.2.18 ....Al wedder Treckeltied?

Ik harr mien Fotoapparaat nich to Hand, as ik güstern an düsse Wisch bi Plön vörbikeem. De Dag weer wunnerschöön. Över mi seil en lütte Kiel Wildgöös, ik folg ehr mit de Ogen, un süh, de Wisch, woneem se landen dään, weer merkwördig sprenkelt: Wildgöös, hunnerte, dusende Wildgöös seten dor al! Un jümmers noch kemen welk dorto!

Mien Fotos hebbt nu leider bloots Handy-Qualität, avers kunnst düütlich sehn, dat dat Griese Göös weern — sünnerlich in'n Floog. Dat kunn keen Göösvolk ween, dat hier överwintert harr, dorför weern dat to vele; ik bün vermoden, de Göös sünd al wedder op ehrn Fröhjohrstoog, un stückerwat Töög harrn sik hier drapen. Denn sünd se ja al Baden vun'n Lent!

Bang sünd düsse Deerten ja nich so licht, man as ik neger un neger ran wull, flögen se doch alltohoopen op — en Bild as ut Hitchcocks Film — un dreihn wraaksüchtig Krinken över mi. Ik bün utneiht.

As ik op'n Trüchweg wedder an de Wisch vörbikeem, stunn in jüst düssen Toweeg en Fotograafsche, to ehr Fööt legg Profi-Utrüstung mit en 50 cm langes Objektiv. Nadenkern keek se de Wisch an — se weer wedder vull Göös. De Fotos vun düsse Fru warrt wiss beter as mien!

7.2.18 ....En Fleeg in Lent!

En Sünnenstrahl harr en lütt Fleeg ut den Winterslaap weckt. De seet buten up en Blatt vun de Zittlöösch. Den Bloomputt harr ik up de Finsterbank stellt. Up de een Blööt vun de Zittlöösch harr sik en Fleeg enen goden Placken utsöcht. Se keek mi mit ehr groten Oogen an. Ehr weer dat wull to kolt worrn. Nu warm se ehr lütten swarten Fööt an en grotes geles Blatt vun de Zittlöösch. Hoffentlich harr se sik de Fööt goot putzt!

Dor buten in't Kole, dor hett se seten!

Up de Zittlöösch krabbel de Fleeg hin un her. Se wüss nich so recht, wo se hin sull. De annern Bloom up de Finsterbank keken to. De harrn sik al en sekeres Versteek utkeken. De Fleeg keek sehnsüchtig dörch de Finsterschiev. In de Stuuv up de Finsterbank weer dat seker warm!

De Finsterbank vun buten

De Leberblöömken sünd ok al dor!

Mit eens güng de Terassendöör up. De Gelegenheit nehm de lütte Fleeg wohr. Toeerst flöög se an de Deck vun de Terrass. Vun dor harr se en betere Översicht. Gau harr se en Blatt funnen. So en lütte Fleeg mütt even wat Gedüür hebben!

25.1.18 ....De eerste Snee

Wat weer dat buten för'n Larm? Dat höör sik an, as wenn Snee rüümt wöör. Un wohrhaftig, achter den Vörhang kunn ik den Snee sehn. Un dat sneet ümmer noch. De Flocken wirbeln dörcheenanner. Sehg smuck ut. Dat Vgelhuus harr al en dicke witte Deek översmeten.

De eerste Gast, Jan Flink de Eekkater, weer al dor. He harr jüüst de Ringelduuv verjaagt. De flöög in Navers Goorn. Nu harr Jan Flink friege Bahn. He leet sik dat Vagelfoder goot smecken.

As ik aver mien Knipskassen achter dat Finster in Posituur bröch, hett he sik so verfehrt, ik kunn blots noch sien dicken roden Steert bewunnern.

24.1.18 ....Hoochwater an de Schwartau

Na dagelangen Regen kunn de Schwartau dat vele Water nich mehr upfangen. Dat schwappte eenfach över. An de Kant söch sik de Au Stellen, nehm dat Över wat sieder weer. Dat duur nich lang, un dat Wöttelwark vun de Bööm harr natte Fööt. Grote Blasen, de sik in de Sünn spegeln, ümkreisen dat Wöttelwark. Mi erinner dat an Sepenblasen. Afbraken Astwark nehm de Schwartau wieder mit hindaal. Vun den Anblick kunn ik mi gor nich trennen.

Brüch bi Schulendörp

An de Brüch över de Schwartau bi Schulendörp kunn ik dat besünners goot bekieken. Dat Hochwater harr mit grote Kraft dat Water över dat Wehr spölt. Von de Möhl — dat heet, vun de Ruine — weer nich mehr veel to sehn. De Sünn schien dörch de kaputten Finster. Dorbi weer de Möhl mal en bekannte Papiermöhl. Se hett en wesselvulle Geschicht achter sik. Se hett nich blots besünners godes Schrievpapier ut Bütten för de Amtsstuven maakt. Sülvst de königliche Kanzlei ut Kopenhagen verlangte na dat Papier vun de Schulendörper Möhl. In de Merrn vun dat 17. Jahrhunnert weern bi de Koplüüd de Tüten för Rosinen un Solt begehrt. De Möhl harr aver ok Bedüden as Korn- un Sägemöhl.

Wenn de Waterkraft för de Möhl nich groot noog weer, hett man eenfach dat Water vun de Schwartau anstaut. Denn weer dat Rauschen vun de Schwartau so groot as hüüt bi dat Hochwater.

Unheimlich: De Ruine vun de ole Papiermöhl

Över vele Johrn hett de Schwartau dör ehr Waterkraft veel Bedüden hatt. Dat is noch hüüt to sehn an de velen Watermöhlen. Ik heff alleen söss Watermöhlen besöcht. Mit de Hundemöhl fung dat an. Veel intresante Saken sünd mi över den Weg lopen.

14.1.18 ....Endlich mal wedder Sünnenschien!

De Sünn luur al vun blagen Heven dörch de Gardinen. Dat kunn ja wull nich angahn! Dat weer richtig hell. Gau sprung ik ut mien Bett. Dor müss ik doch an't Water, an de Traav!

De eersten Watervagels weern ok al dor un lungern na Freten. De Swaans strecken ehrn langen Hals ut un langen in de Taschen vun de Spazeergänger. Fummeln sik de Koken sülven ut de Taschen rut. So'n Deert is ja nich dösig, dat kennt sik ut!

En junge Swaan putzt sik

Dat weer en Leven! Nich blots de Watervagels weern waak. Ok de Minschen weern munter un freun sik an den Sünnenschien un an dat bunte Drieven. De Vörreeg weer so vull Minschen. För de Autofohrer weer meist keen Dörchkaam mehr. Alltohoop harr dat gode Weder ut Bett haalt. De lütten Vagels seten in de Heck un tövten up ehr Foder. Överall weer wat los. Dat Fröhjohr mell sik an. — Aver an neegsten Dag hung de Heven wedder vull Wulken.

17.12.17 ....Land ünner

Holstein vun sien schöönste Siet! Dat gifft doch nix Schöners as Wintersünnschien! De Heven is dörsichtig als Glas, dat Loof in de Knicks is weg, de Blick geiht över de Wellen vun't Gelänn wied bit an'e Kimm, un all Feller sünd mit Wintersaat as gröne Sied övertrocken.

Man wat du dor sühst, wenn du dör de nakelten Knicks schuulst, dat is hüüt faken: en Seenlandschap, woneem keen henhöört. De Nedderslääg in düssen Harvst weern to veel! Un ok al nu gaht Ambosswulken feern över den Horizont. Jichenswoneem regent da. Schuer-Romantik!

De Wulken laadt al wedder jichenswo Schuer af; de ole Jagerstohl steiht dor miteens as en Badekoor!

Deelwies sünd de niegen Seen un Pütten düsse Nacht tofraren, avers nich dick noog, dat Kinner op Striedschoh lopen köönt. Allens is ruhig un still. Dat Himmelblaag merrn in dat saftige junge Gröön lett wunnerschöön; liekers is dat so nich richtig. — Much dat Fröhjohr en beten verlässlicher warrn!

12.12.17 ....Wintermais

Dat hett doch allens sien Godes. Dör den langen Regen weern vele Äcker grundlos un kunnen nich afaarnt warrn, sünnerlich de Mais, de laat an de Reeg is. Mennigwat is stahn bleven. Tofraren Pütten ümrüm wiest, wo hooch dat Water stunn.

De nableven Mais aver is hüüt en willkamen Winterfoder. Lünken, Amseln un sogor Duven raschelt dortwüschen rüm un pickt na den Mais. Knipsen laten wulln se sik nich, aver ik heff ehr fladdern sehn. Tja, wat den enen sien Uul, is den annern sien Nachtegall!

19.11.17 ....Putenmess

Wat dampet ut den Hoop dor buuten?
Dat is dei Mess van väle Puten!

Dei ligg mit siene Warmte dor,
dat is wiss nich wunnerbor.
Wat man nu uck denken mag,
groot naug is disse weuste Barg.
Bold kummp dat Wark in dei Grund,
bliff dei dorbi woll gesund?
Dat Fedderveih mutt verdauen,
väl Fleisch up dei Knaoken bauen.
Wekker draiht an disse Runde,
dat is wiss dei schmachten Kunde!

29.10.17 ....Halloween!

Dat Peergespann vör den lerrigen Wagen un de Hupen goldene Kürbisse

Bi Opa up den Hoff legen överall veele Kürbisse rüm. Mit Schuuvkoor un Peerd un Wagen harr de Knecht se vun't Feld haalt.

En Schuuvkoor vull orange Kürbisse

Nee, dat sünd keen Zibbeln! De Stuuv is ganz vull vun Kürbisse!

Nu müssen de Kürbisse noch drögen. Dorto kemen se in Omas warme Stuuv.

Grote gele un lüttere orange Kürbisse

In twee Daag is Halloween. Överall up Land warrt düsse Dag fiert, eensdeels as Reformaschoonsdag, annerdeels aver ok as Halloween, en Aart allgemeen Harvstfest sünnerlich för de Lütten. De Fierdag is vun de Druiden (Kelten) överlevert. Ut de Kürbisse wöörn grugelige Fratzen sneden. Dormit möken se de Minschen bang. Allerheiligen weer al lang för de Minschen en Fierdag. Jüst de Dag vör Allerheiligen liggt Halloween; ok sien Naam hett dat dorvun.

Typische Halloween-Deko

Dütt Johr sünd mi besünners veel Kürbisse upfullen. Överall in de Gornereen legen se vör de Döör.

De Lünk is op den Kürbiswagen gratis mitfohrt. Liekers süht he nich tofreden ut

Wenn dat düster warrt, treckt Kinner vun Huus to Huus. Kloppt an de Huusdöör un heischt na Koken un Sötes. Vörher hebbt se sik dat Gesicht swatt anmaalt orr sik grugelig Kostüme antüdert. So kannst se nich glieks kennen.

17.10.17 ....Saharastuff

Vunmorgen, as ik in Hamborg ut Hus in en dunklen Dag rutkeem, dach ik: "Wat hebbt s' dor nu wedder för'n Ballon an den Kraan optrocken? Orr is dat en Reklaam-Schild?" Ik heff dat bleekrode runde Dings wohraftig toeerst nich as uns Steern kennt, de Sünn!

As ik dat denn kapeer, woor ik ganz unruhig. Dor kunn wat nich stimmen mit de Atmosphäär. Ik dach an en Industrieunfall mit Friesetten vun Ikweetnichwat. Gau check ik aktuelle Websieden op't Handy — nix. Weer jichenswo en Vulkan utbraken? Dor harrn wi doch vun höörn müsst?! Na, ik müss na Arbeit.

Later heff ik mi klook maakt — Se hebbt dat wiss ok al höört. De Ex-Hurrikan, de uns de moie warme Luft toschüffelt hett, hett ok Dusende Tunnen Sahara-Stuff opwarvelt un bit na uns verstreit. Dat müss in de Nacht passeert ween, denn gegen Nameddag harr sik de Sünn al wedder beten verhaalt (Bild rechts). — Angeevlich weern ok Rook un Ruß vun de Brände in Portugal dorbi, wat uns vunwegen de 40 doden Minschen un untellbor vele dode Deerten un Planten dor trurig stimmt. Much ok för ehr de Sünn bald wedder schienen! Orr beter noch, för ehr: orrig Regen.

12.10.17 ....Storm Xavier

Xaviers Wark: De halve Steilküst liggt an'n Strand verstreit

För den 4. Oktober harrn sik mien Enkelkinner anseggt. Se wullen mi dat jüngste Urenkelkind wiesen. Ok de Wedermann harr wat to mellen. De eerst Harvststurm sull mit Orkanböön över't Land trecken. Wi sullen, wenn dat geiht, to Huus blieven. De Bööm harrn doch noch so veel Loof un kunnen uns verletzen, ok in uns Auto.

Dat junge Poor mit Baby an de afbraken Steilküst

Nu keem de Besöök, ik möök op un keek rut — de Storm wöör doch woll nich so leeg warrn?! As wenn mi de Storm anter, hau he mit luden Knall de Huusdöör to. Dorna trommel he mit den Regen gegen de Finsterschieven. De lütte Enkeldochter krööp ünner de Jack vun ehrn Vadder. "Nu kaamt man gau in't Huus!", reep ik. "Sünst hebbt juuch keen dröög Tüüch mehr an Lief!" Vun de Stuuv keem ehr warme Luft entgegen, in't Huus weer dat överall schöön warm. Bald harrn se dat störmsche un natte Begröten vun den Harvststurm vergeten.

Strandlokal: De Strandkörf hett dat ümhaugt — een un all!

Annern Moorn hebbt wi an'n Fröhstücksdisch beslaten, dat wi enen Utfloog an't Water maken wulln. Dat wull aver noch gor nich so recht hell warrn. Aver de Oostsee-Steilküst bi Brodten trock uns ümmer wedder an. Gau weern wi in de waterdichten Plünn un föhr'n dat eerste Enn mit Auto.

De Landnees is ganz afsackt...

Wat hebbt wi uns verfehrt, as wi üm de Eck vun dat Strandlokal kemen! De Oostsee weer upwöhlt. De eersten Meter vun den Lehm weern gries farvt. De Strandkörf, de noch vör dat Lokal stahnbleven weern, legen all up den Rüüch.

De lütte Boom is een Stock deper rutscht! Oolt warrt de hier nich mehr...

Vun de Steilküst weer wedder en grotes Stück Land in't Water fullen. De lütten Bööm weern mit dat Wöttelwark en poor Etagen deper rutscht. Överall leeg verstreut Astwark. Bunte Bläder bedecken den Waterstrom vun den Regen. De Storm Xavier harr ganze Arbeit maakt!

So seht Strandkörf vun ünnen ut

Nu wies sik an Horizont en hellen Striepen. De Sünn harr sik dörch de Wulken arbeit. Wi kunnen sogoor dat Över vun de anner Siet sehn. Wat goot, dat wi uns up den Weg maakt harrn! För uns weer dat ok en richtiges Belevnis.

9.10.17 ....Harvstsünn maal dree

An düssen droomhaftigen Harvstdag kemen an en Marmorheven (de jümmers sowat bargen deit) miteens düsse schönen Nevensünnen vörtüüg. Dat weer an't Slott Plön. Schöön as se weern, vertelln se doch vun Ies hooch baven in de Atmosphäär un dat dat Weder sik ännern warrt. Regen kümmt. — Tominnst harrn wi düsse schöne Harvstsünn för korte Tied in dreefache Utfertigung!

1.10.17 ....Oorndank-Utfloog

Dat Telefon klingel: "Du, dat Weder is goot! Wüllt wi nich en lütte Fohrt na Meckelnborg maken?", mell sik mien Fründin. "Sünndag in een Week hebbt wi al Oorndankfest. Dor stellt de Meckelnborger ehr Schätz in Kisten un Kiepen vör de Döör. Ik bruuk ok noch Kantüffeln!" Gau weern wi uns eenig.

De Weg na Opa

Aavt an'n Stratenrand

Annern Moorn weck uns Sünnenschien un wi möken uns up den Weg. Vör jeden Buurnhoff stünn in Körf godes Aavt. Neven dat Aavt weer en Doos för Geld. Wi müssen nich eerst op de Buursfruu töven. Deelwies weer ok all Most in Flaschen un Marmelaad utstellt. Wi hebbt uns goot bedeent.

Opas Huusdör

Up den Nahuusweg föhrn wi noch an Opas Biohoff vörbi. De harr junge Kantüffeln un frische Eier. Vör sien Huus stünn en Pfirsichboom. De Pfirsich weern ok al riep. An sien Huusdöör hüngen de eersten Wiendruven. Vun allens hebbt wi wat afkregen. Riek beladen föhrn wi na Huus.

An Opas Dör wasst de Wien

De Karken smückt sik so as de Natuur

Konfitüren an'n Stratenrand

Opas Pfirsiche

Up den Nahuusweg hebbt wi in de Goorns noch grote Kürbis sehn. De lüchen mit de Sünn üm de Wett. Dat weer wat för Halloween.

Dankbor sünd wi an dat Oorndankfest in de Kark gah'n un hebbt vun uns Schätz ut Meckelnborg noch holpen, de Kark to smücken.

19.9.17 ....Welk Orchidee?

De Schönwederwulken spegelt sik in de Bünzau

Sünndag weer nochmaal so'n schöne Dag in Holstein! Ik bün an de smucke Bünzau spazerengahn. Dorbi is mi blangen en Brüch en rosa Blödengestrüpp tomööt kamen, 'neem de letzten Immen as verdull in togang weern, den letzten Pollen vun't Johr intobringen.

In't Gestrüpp summt un brummt dat

De rosa Blöden wölven sik so richtig vör, as keken se nieschierig in de Welt... Nu kiek eins, dach ik mi, dat is doch een vun uns heimische Orchideen! Man welk? In Planten bün ik nich ganz so bewannert. Man hier sünd ja jümmers Kenner togang. Welk Orchidee is dat? Opklaarn per Mail is willkamen — as jümmers an webmaster[at]plattpartu.de!

Nadrag: Nu bün ik wedder wat klöker worrn. Dat is gor keen Orchidee, sünnern dat Drüsige Springkruut, dat gor nich överall so willkamen is! Heff ik al mol wüsst, avers wedder vergeten. Schaad eentlich, dat dat keen Orchidee is.

10.9.17 ....Regen, Regen, Regen!

Immer noch klötern pausenlos de Regendruppen up de smucke Bloom. De harr sik de Snick as Regenschirm utsöcht. Ganz vörsichtig keek se mal üm den Huusrand un streck ehr Föhler ut. Aver gau trock se de wedder in. In ehr Huus weer se vör den Regen seker, ok wenn en poor Regendruppen an den Bloomenrand hüngen.

Mal övern Rand kieken — un glieks wedder afduken!

Nu brumm dor noch en Deert vör de Döör. En Imm söch noch en drögen Placken. De Snick möök ehr gedüllig Platz. Nu seten de beiden dicht neveneenanner un tööven up Sünnenschien.

In de Merrn is dat drang... Oha! Is dat de Sünn?

Un Tschüß!

Miteens wöör dat ganz hell ünner den Blomenschirm. De beiden Gäst reven sik de Oogen. (Bloots bildlich; reaal köönt dat beide nich.) De Sünnenschien blenn richtig! As eerst möök sik de Imm mit luut Gebrumm up den Weg. Nu rekel sik de Snick, streck ehr Föhler ruut un ünnersöch de Laag.

De Snick...

...hett dat besweerlicher!

Hett klappt!

Koppöver möök se sik up den Weg un kladder vörsichtig an den Blomenstengel na ünnen. Ehr Föhler harr se richtig utstreckt. Dat Brummen vun de Imm weer noch to höörn. So harrn de beiden Deerten den Regen goot överstahn.

6.9.17 ....Harvst-Halo

Hier wedder mal en smucke Sünnen-Halo, opnahmen gistern, an den schönen Sünnendag, in Hamborg-Kirchdorf.

De hogen Ieswulken, in de de Halo eerst sichtbor warrt, hebbt sik kort dorna wedder vertrocken, un de Nameddag woor nochmal kloorblaag — ehrdat nachts doch de Regen keem.

3.9.17 ....Mädesüß

Wat för en smucken Naam! Aver en smucke Deern steiht nich dor achter. Nee — aver en Kruut, dat Kranke helpen sall! Dat is en Plant, de to de Rosengewächse tellt. Se is meist in ganz Europa to Huus. Finnen deiht man se an Ränner vun Gravens un lütte Watertümpel.

För de Herkunft vun den Naam gellt, dat man de Plant to'n Söten vun Wien un anner Saken nütt het. Mädesüß is ok en Heelplant. Se wöör sogoor gegen Dörchfall insett. Dor haar se den Naam "Stopparsch" kregen. De Volksmund harr ok noch anner Naams för de Plant.

Mi erinner de Blööt an en Holunderblööt. De Plant warrd bit to 2 Meter hoch. Blöhn deit se vun Juni bit August. En ganz ähnlich Plant steiht in mien Goorn. Mien Modder hett se "Waldgeißblatt" oder Spiraea nöömt. Dat ehr Verwandte en Heelplant weer, heff ik nu eerst liehrt. Ut de gewinnt man Salicylsäure. Dat Medikament Aspirin kreeg sienen Naam vun de "Spiraea". — Wat dor allens in mien Goorn to finnen is! Vun Poggenstöhl bit Orchideen!

Allerlei lütte Deerten föhlt sik ok wohl bi mi. De Plant Mädesüß heff ik in den Pastorengoorn von Kalkhorst an den lütten Diek funnen.

31.8.17 ....Wokeen is dat?

Mien Dackterrass hett ja düt Johr de Snicken kregen. Brune Nacktsnicken. Op een Slag. Vele Johrn is dat goodgahn, man nu hebbt s' mi entdeckt. Woans dat kamen is — keen Schimmer. Eentlich mag ik Snicken ja ok ganz geern un mag ehr nich wehdoon. Dorwegen bekämpf ik ehr tomehrst dör "manuelle Entschneckung": mit de Hand afsammeln un wegverfrachten.

Annerletzt kruup dor wedder so en dickes Deert över de Platten, ik op los — "Mann, is dat en flotte Snick!", dach ik al vun Wieden, "hett de en Tempo! De böögt sik ja richtig hooch in de Merrn!"

Ut de Neegde weer dat avers keen Snick. En frech lang Muul keek mi an, meist as vun en vergnöögt lütt Krokodil. Dat weer en Ruup. Dat Ding wull ik nu doch nich anfaten. Dat weer mi beten unheimlich, un bavento dach ik, villicht warrt dat mal en schönen Bottervagel orr Falter. Man welk? Wokeen kennt mien "flotte Snick"?

12.8.17 ....Ella

Letzte Week weer ik mal wedder na Meckelnborg. Müss doch mal kieken, wie dat up Opas Biohoff utsehg. Ik weer twee Johr nich mehr dor. Dormals harr Opa enen lütten Slaganfall hat. He hett sik aver goot verhalt.

Ella un ehr "personal assistant"...

Ik güng glieks na achtern up den Hoff. Dor keem mi Ella al an de Lien vun den Knecht in de Mööt. Ella is en Kooltbloot-Meckelnbörger Peerd. Se harr ehr Arbeit al daan. De Knecht brööch se in den Stall. Dor kreeg se ok ehr Foder.

...sünd beste Frünnen

Ella is en Schönheit...

De Rass süht so richtig gemütlich ut, as all Kooltblootpeer, man nich plump. Denn dat Meckelnbörger Kooltbloot is mit sien üm un bi 800 kg noch "Mittelgewicht" ünner de Kooltblootpeer. Düsse Rass woor in't 19. Johrhunnert extra zücht för de velen Rövenfeller in't Meckelnbörgische; dat Deert is ruhig un verdreeglich, man nich tumpig. So ok Ella. Ik heff glieks an ehr'n Hals kloppt. Ik harr dat Geföhl, dat se mi noch kenn.

...un mächtig stark!

De Knecht kenn mi op jeden Fall glieks wedder. Harr ik em doch dormals ok Biller vun Ella maakt un se em schinkt!

6.8.17 ....Ingwer-Dino

Hier seht Se en Kieferknaken vun Zingiberosaurus Hamburgensis, op Düütsch: de Hamborger Ingwer-Dinosaurier — en ganz nieges Fossil, ik heff dat jüst in mien Köök opfunnen! Düsse Saurier is nich besünners groot, avers heel würzig. Goden Aptiet!

O nee! Woneem sünd wi hier landt?! Ik krigg de Ogen nich op...

6.8.17 ....Tschilp! Tschilp!

As ik dörch mien Goorn güng, höör ik en ludes Tschilp, Tschilp! Snaaksch weer, dat keem mehr so vun mien Fööt her! Dat weern wull lütte Lünken! Brukten se Hölp?

...un ik heff Hunger! Du ok?

O nee! Nix as Arger mit de Blagen! Wat seggst du, Vaddern?

Meern up den Rasen wöör ik en Fedderknuul wies. Dat beweeg sik. Vörsichtig sliker ik mi neeger ran. Dat weern wohrhaftig twee lütte Vagels, twee Lünkenkinner!

Weetst wat? Wi sünd opsmeten. Verratzt sünd wi. Ik segg di dat!

Nütt ja nix, Muddern! Dor mööt wi woll mal Foder ranschaffen, wat?

De weern seker ut ehr Nest fullen. Se kunnen noch nich richtig up de dünnen Been stahn. De Ogen harrn se to. Se lehnen sik aneenanner un geven sik Stütt, so good dat güng.

Kiek an, Rosi un Hannes ehr Nawuss mal wedder! Unkruut vergeiht nich!

Mit eens möken beide de Ogen up. Ehr Moder keem mit Foder! Glieks höör dat Tschilpen up. Moder harr ehr nich verlaten, ok buten dat Nest nich! Ik kunn beruhigt in't Huus gahn.

Fordern op'n Rasen is unkomodig!

Liekers, nimm allns, wat du kriegen kannst!

Na mien Meddagsslaap weer mien ersten Gang in Goorn. Dat Tschilpen harr uphört, dat Fedderknüdel weer nich mehr to sehn. Hoffentlich weern de beiden lütten Lünken in Sekerheit! In de Naverschap gifft dat leider veel Katten!

Puh, mit vullen Maag geiht dat al beter!

18.7.17 ....Poggenstöhl

Brüderchen un Süsterchen

Den Dag besluut ik ümmer mit enen Rundgang dörch mien Goorn. Hüüt bin ik twee lütte Poggenstöhl wies worrn, lütte witte Champignons. Dor müss ik doch wieder uppassen, Villicht kemen dor noch mehr. Twee Daag later weern al ganz veel ut de Eer braken! Dat weer ja all en richtige Mahltiet.

Dor ünner den Stohl hebbt de Snicken vun de Poggenstöhl nascht!

Gau haal ik mi en lütte Schöttel un plück de Poggenstöhl. Stolz wies ik se mi Mann. "Hüüt giff dat en godes Meddageten!" Mien Mann keek sik de Poggenstöhl scharp an: "Sünd de ok echt?" "Ja, dat sind Champignons. Kiek mal de rosa Lamellen!"

Ganz veel

Ik möök mi an de Arbeit un heff se putzt. Denn kemen se in de Pann. Dor steeg mi en egenordigen Ruuch in de Nääs. Sulln dat doch kene echten Champignons ween? Denn keem mien Mann in de Köök. "Segg mal de Champignons rüük aver komisch. Dat rüükt hier ja na Karbol!"

Een in't Gestrüpp

Ik röög de Champignons nochmal üm. Dor kreeg ik ok den Ruuch vun Karbol in de Nääs. Weer ik doch noch wedder up de falschen Champignons, up de Karbol-Champignons rinnfullen!

Ok ünnern Boom kiekt se rut

Dat weer mi vör eenige Johrn al mal passeert. Gau heff ik de Pann sauber maakt. Dat weer gor nich so eenfach. Achterna heff ik de Pann up de Terrass stellt. Uns lekere Pilzmahltiet weer in't Water fullen.

16.7.17 ....Teekesselchen in'n Goorn

Hummel an Storkensnavel

Hebbt Se al mal markt, dat de Goorn vull vun "Teekesselchen" is? Sietdat ik düsse Hummel an mienen Storkensnavel knipst heff, amüseert wi uns mit "Teekesselchen raden". Denn de Storchenschnabel orr Pantograf is ja ok en Tekeninstrument!

Imm an Storkensnavel

Heidelibell

Wieldat mennig Planten na anner Saken nöömt sünd, is de Goorn so en dulles "Teekesselchen"-Revier. Dorto höört natüürlich ok de (giftigen!) Planten Fingerhut un Eisenhut — de sünd licht to raden. ("Mien Teekesselchen brukt de Snieder bi't Neihn" — "Mien Teekesselchen wasst in'n Goorn un levert Digitalis", denn hest glieks den Fingerhoot). Nich so licht is de Heide ("Mien Teekesselchen is en Minsch, de an de falschen Götter glöövt" — "Mien Teekesselchen is en Plant un en Kulturlandschap"). Hier in dat Foto wies ik dorto de Heidelibell. — Weet Se noch anner Goorn-Teekesselchen?

Harald

16.7.17 ....Lent an Haralds Diek

Harald sien künstlichen Diek hebbt wi na de Dööp noch öfter besöcht. Aver mit dat Strietschohlopen is dat nix worrn. De Winter weer nich kolt noog, un dat Ies woor nich dick noog. Dor werrn wi glatt inbroken! Aver in't Fröhjohr trock uns dat wedder an Haralds Diek.

De Willkamens-Aadler

De Diek in'n Winter un in'n Lent — op den See blöht Mummeln

Een, twee...

Na knapp een Johr weern wi wedder an den Diek. De Bööm weern noch kahl, aver an Wegrand blöön de eersten Bloom, Winterlinge un Sneekieker. Up den Diek tummeln sik de eersten Watervagels.

...veele Nonnengöös!

Enen Boomstamm mit luder Messingschiller full uns up. De Schiller weern vörher an de Bööm vun sien anplantet Aboretum. Nu harr Harald de hier al sammelt; de Bööm dorto staht över dat Gelänn verstreut.

Harald und mien Fründin .... .... bewundert tosamen ...

...dat Arboretum

Up den Diek blöhn al de eersten gelen Diekrosen. Wi hebbt se ok Mummeln nöömt. Dat weer en ganz anner Bild as in Hoochsommer. Aver de Sommer keem al hooch, de Luft weer warm un de Bööm woorn gröön.

Dat Aantenpoor...

Nu müssen wi natüürlich ok noch up de Insel. As wi över den Steeg güngen, hebbt wi ut Versehn en Aant vun ehr Nest verjaagt. Acht Eier legen dor in en fien utpolstert Nest.

...un sien Geleeg. Sooo sööt, un de smucken Feddern!

De acht Lütten, de later sluppt sünd, hebbt wi leider nich sehn köönt.

Aver de Diek hett uns wedder goot gefullen. Dat is rein to'n Wunnerwarken, wat Harald dor inricht hett! Wi weern wedder vertövert un freut uns al up den neegsten Besöök.

Up de Rüchsiet seggt de Aadler Adjüs — Harald un ik ok!

10.7.17 ....Sünndagmoorn

Sünndagmoorn! Un de Sünn schien vun blagen Heven! De Immen, Hummeln un Bottervagels weern al waak!

De lütten Bloom harrn al ehr Blöden wiet upmaakt. Se laden to'n Fröhstück in.

Dat leten sik de lütten Deerten nich tweemal seggen. As Dankeschöön sungen se ehr Morgenleed. Dorto bimmeln noch de Glocken vun den Kirchturm. Dat weer en richtig schöön Sünndagmoorn.

8.7.17 ....Freud

De Rettichblööt

Vör korten harr ik för mien Grööntüüch-Lepelkost uk Rettich nahmen, den Strunk aver nich wegsmeten, sünnern in en Glas mit Water stellt.
Dat Gröön is nich blots wussen, sünnern hett hüüt sien erste Blööt opmakt.

Dat is wenigstens 'n beten Freud na düsse Horror-Nacht (ik wahn an de „Sicherheitszone 1“ vun den G20-Gipfel in de Messehallen).

Bi mien Morgenspazeergang vörhin harr ik „Musik-Begleitung“: 3 kreisende Hubschrauber, dat weer dat Foortsetten vun de „Nachtmusik“ (also, bi Mozart hört sik dat ganz anners an!), rasende tatü-tata-Wagens … ätzend!

Wat för'n Glück, dat ik mit de lüttje Blööt en Freud heff. De „groten“ Lüüd makt dat jo anners: Konzert in'ne „Elphi“ un achterna 'n üppig Eten.

Dat fragt sik blots, welkeen mehr Freud hett un för annere maakt: ik mit mien lüttje Blööt or uns „Muddi“ un Olaf ...

De Hollerbusch, dorünner de Gössel

2.7.17 ....Ünnern Flederbeerbusch

De Klützer Winkel weer wedder uns Ziel. Över de ole Brüch vun de Katzbach weern wi al föhrt. Bi Kalkhorst weer en Wegwieser na Borkenhausen. "Du, dor gifft dat goden Honnig!", meen ik to mien Fohrer.

De Hollerbusch, dorünner Familie Gössel (Mama Gössel, Papa Gössel (Midd), Kinner Gössel un en Tante, rechts)

Nu föhrt wi eerstmal na den Hoff Schimmel. Kort vör den Leonorenwoold stünn dat smucke Schild: "Imkerei Schimmel". Ob de mi wull noch kennt?

"Kusch, mien Lütten!", seggt Mama Gössel

Vör söss Johr weer ik dat letzt Mal op den Hoff. Seker harr sik dor so Eeniges verännert! — Wi wöörn mit luut Gebell vun enen Hund anmellt. Aver denn keem glieks de Fru. "Wie schön, dass Sie einmal wieder zu uns kommen! Wir haben auch wieder kleine Gössel, die können Sie knipsen!"

Wat heff ik mi över dat Weddersehn freut! Unsen Weg güng glieks na de Wisch. Dor seten wohrhaftig lütte Gössel mit Vadder un Modder an'n Rand vun den Woold ünner en Flederbeebusch. As se mi wies wöörn, reck Vadder den Kopp hoch un wull mi verjagen. Gau heff ik noch en poor Biller maakt.

Och nee, de lütten Stummelflögel! So'n lütt Wesen brukt Schuul!
Mit Mama un Papa is nich to spaßen, wenn't üm de Lütten geiht!

De idyllische Weg na Hus

Vör söss Johr'n is de Ganter up mi daalgahn un hett mi ganz schöön in't Been beten. Dittmal heff ik lever dat Wiede söcht. Wi hebbt noch n'beten wat vertellt un denn sünd wi wedder mit en Glas Honnig in uns Auto klattert. Bit to'n neegsten Besöök sull nich wedder so veel Tiet vergahn!

1.7.17 ....„Schietwedder – Schietbüddel“

De niege Maand fangt jo goot an – nich to glöven, dat hüüt de 1. Juli is, en Sommermaand! Aver nütt nix, ik will wat inköpen. In Hamborg brukst jo jümmer entweder 'n Sünnbrill or 'n Regenschirm. Un op den plattert de Regendroppen as Musik, is doch schön! :-))
Op'n Weg torüch na Huus heff ik düsset Foto makt: „Schietwedder – Schietbüddel“.

Ik sülms schriev dat Wort Büdel man blots mit een „d“, aver ik erinner mi noch gern, wenn en Minsch to mi „mien Schietbüdel“ seggt hett. Lang Tied, nadem ik ut de Winneln rut weer. Op Platt is dat en Leeftalligkeit!

In Wikipedia steiht, dat Woort „Schietbüdel“ hebbt de Lüüd 2008 to dat lustigste Woord vun Noorddüütschland wählt. Un dat gifft uk en Rezept, dat heet „Schietbüdel“.

Wat ik mi för unse Straten wünschen dei: dat mehr Minschen en Schietbüdel för den Schiet vun ehrn Hunnen brukt.

Kann blots beter warrn: dat Wedder, de Insicht vun de Hunnenbesitter, allens, wat wi uns sünst noch wünschen doot.

27.6.17 ....Dat grote Gewidder

Verleden Week weer ik an'n Dunnersdag in Hamborg-Harborg togang, un de Dag harr sien Naam to recht — dor weer dat grote Gewidder över Hamborg. Mien Kurs un ik hebbt an't Finster in'n 6. Stock hungen un Fotos vun den Heven maakt, de ik nu eerst wedder ankeken heff. Dat sünd afsünnerliche Biller, de mi alltohoop an Strand un Meer erinnern doot. Toeerst wies de Heven helle Striepen as vun Marmelsteen, as de Spöölsuum an en gewaltigen Strand, den wi vun ünnen bekeken; dorachter keem de egentliche Gewidderwand. Se keem direkt vun Noord anrullt as en grote swatte Bülg, de bi to breken is. In de swatte Bülg wederlücht dat. De Gischt vun de breken Bülg weern griese Fetzenwulken. Se rull ran, un miteens fohrn kole Windstööt hendal, so hart, dat wi de Fenster toknalln müssen. Dat storm. Tja, un denn — weer dat ok gau vörbi. De swore Regen un Hagel hebbt Harborg nich drapen. Bloots de Heven weer en Schauspeel, dat harr Aart.

20.6.17 ....Lütte Drinkerin

De ole Brüüch över de Kattbek (Katzbach)

Wi müssen doch mal kieken, ob de Straat vun Harkensee na Nienhagen al breder maakt weer. Lütt Stück weer mit Ümleitung utschillert. Wi kunnen aver noch över de ole Brüüch vun de Katzbach föhrn. De weer total towussen. Un so güng uns Fohrt wieder na Steinbeck!

Blick na Timmendörp

De Oostsee

Mien Besöök harr ik al veel vun Steinbeck vertellt. Mit mien Mann weer ik so männigmal den Barg hindaal an de Oostsee wannert. Hüüt bleven wi lever baven an den Utsichtspunkt. Dor stünn en Bank un wi kunnen över de Oostsee na Timmendörp kieken. Över den Draht, de uns vör den Afhang schütten sull, hüngen Gräser. En grote Blööt vun en Ackerwinn keek uns an.

De Ackerwinn

Hier harr ik vör eenige Johrn up enen Feldsteen Steenüützen (Eidechsen) bekieken kunnt. Müss doch mal sehn, up ik hüüt ok welk finn!

Grote Steen, de mit Ranken towussen weern, legen dor. Mien Besöök raak dat Grööntüüch weg. Dor leeg wohrhaftig en Deert in de Sünn up den Steen! Weer aver keen Steenüütz, weer en grote smucke Ruup. To Huus heff ik rutfunnen, dat weer en Grasruup ok Trinkerin nennt. Se haalt sik ümmer de Waterdrüppen vun de Gräser. Ut de Ruup warrd en Nachtfalter. De heff ik leider noch nich sehn.

De lütte Drinkersche is hüüt gor nich döstig!

Un opletzt is ok en Steenüütz op den warmen Steen krapen kamen

De Ruup sall man nich anfaten. De smucken Hoor blievt bi uns in de Huut hangen. "Ansehen immer — anfassen nie", as Loki Schmidt sä. Denn warrd wi se blots bewunnern!

14.6.17 ....Up Tied

Tüsken all de Angelzwirn
sitt ik allenig unnert Schirm,
veer Ühr mörgens up Tied,
van't Spektaakel halvblied,
aver wenn de Sünn kummt
un mien Gaskoker brummt,
is d' egaal off dat regen deit,
bün dann tegen dat gefeit...
de Vögels,
de Regendrüppen,
de Gaskoker,
de Angels, in d' Wind an't Wippen,
noch so voel Indrükke mehr ....
dat gifft watt her ....

4.6.17 ....Unkruut! — Klatschmahn, Bloom vun't Johr 2017

Wat is egentlich Unkruut? Tellt de Klatschmahn to dat Unkruut? Dat is för jedeen wat anners. För mennigeen sind dat Krüder, sogoor Heelkrüder. För denn annern sünd dat Planten, de sik mank sien anseit Saatgoot breet maakt un stöört. De tüchten Planten ut dat utseit Saatgoot hebbt so nich noog Ruum to'n Wassen.

Ween stöört nich de Giersch in dat Blomenbeet oder de velen Boddersteker in den Rasen? Ok de Brennetteln tellt bi de mehrsten Minschen to dat Unkruut. Dorbi warrt all düsse Planten hüüt un ok al fröher as Salat up den Disch brööcht. Veel so nöömte "Unkrüder" warrt dröögt un Tee dorvun kaakt. Man snackt sogoor vun ehr Heelkraft. Vun dat smuck Utsehn ganz to swiegen!

To dütt Unkruut — Ackerkrüder — tellt ok de Mahnbloom un maakt de Buurn to schaffen. Se harrn bi de Utsaat un de Fruchtfolge Probleme. Mittel gegen dat Unkruut, also "Herbiziden", wöörn insett. Dat güng sowiet, dat de Ackerunkrüder meist all vernicht wöörn. Mahnbloom, Roggenbloom, Kamille un wi se all heet geev dat nich mehr veel. De Immen funnen nich noog Foder. Dor hett de Loki-Schmidt-Stiftung beslaten, de Mahnbloom to schütten un to de Bloom vun dat Johr 2017 to wählen.

All düsse Planten sünd keen "Unkruut", sünnern Bikruut un keen Düvelstüüg. För de Insekten un anner Deerten sünd se bannig wichtig. Dat ganze Ökosystem warrt stöört. De Landwirtschaft hett dor al siet 1980 en Ackerrandstriepen-Programm inföhrt. De Buurn müssen gegen en Entschädigung toseggen, den Ackerrandstriepen nich mehr mit Planten"schutz"mittel to behanneln.

Düsse Ackerrandstriepen (3 bit 10 Meter) is uns bi uns Utfohrten över Land ümmer upfullen. Dat geev wedder Mahnblomen, Kamille, wilde Wicke un Roggenblomen. Düsse Mahnbloom mit ehr rode Faarv is besünners smuck un weer al wiethin uttomaken! Un dat is wedder sowiet, de Mahnbloom is nich to översehn!

31.5.17 ....De Libellen sünd los

Düt Johr sünd ganz fröh al Libellen to sehn. Sünst denkt man jümmer an Hoochsommer dorbi.

Libell (rechts) in'n Anfloog op en Mohnbloom

Aver de Libell hier is wohrschienlich en Wiefken vun'n Plattbuuk (jo, de heet wirklich so!), un düsse Aart is vun Mai af an aktiv. Se leevt dat Water un is ok an lütte Dieken to finnen, de noch in't Entstahn sünd. Vun't Utsehn her kunn dat aver ok en Veerfleck ween. De flüggt ok vun Mai af an. Wokeen kann dat nau seggen?