29.9.24 ..."Dat Land fritt sien Bewahners."

So seggt de Kunnschafters, de Mose utschickt hett, dat se de Gegend utkundschaften schulln, de wi hüüt dat "Hillige Land" nöömt. De Geschicht steiht in't 4. Book Mose, Kap. 13. Dat klingt as propheet'sch: Düsse Landstrich fritt sien Bewahners noch hüüt.

De Rezepte to'n Freden sünd all dor. Se sünd bekannt. De Nahoost-Experte Jesus vun Nazareth hett ehr tosamenfaat: Leevt juun Fienden. Doot de Godes, de juuch haten doot. Wenn een di op de een Back sleit, den bee ok de annere, un wokeen vun di dien Jack hebben will, den giff den Mantel noch dorto; un will een, dat du een Miel mit em geihst, denn gah mit em twee. Antert op Flöök mit Segen!

Och, Jesus! Op wat för'n verlaren Posten steihst du! Wo mutt dien Hart blöden, wenn du dien Heimaat sühst! Wi beedt üm Freden, avers du kannst uns Minschen dat Fredenmaken nich afnehmen. Bloots dien hilligen Geist kannst du schicken, dat wi endlich erkennt, för wat wi op de Welt sünd: di denen, glücklich ween un glücklich maken.

31.8.24 ...Een Week dorna

De Anslag vun Solingen harr bizarrer nich ween kunnt. De islamistische Deder hett seggt, he harr "en Grupp vun Christen" drepen wullt. Dorto is he utrekent op en Volksfest gahn, dat sik de Veelfalt op de Fahn schreven harr. Afsurd noog? Nee: De Moordgesell driggt den Vörnaam Issa, araavsch för Jesus. De ja ok in'n Islam as grote Prophet verehrt warrt. Also en "Jesus" treckt los, Christen to meucheln. Oder överhaupt to meucheln. — Ik bün jümmers skeptisch, wenn in'n spaanschen Spraakruum "Jesus" as Naam ok ünner Christen döfft warrt; denn düssen Naam kann nu wirklich nüms gerecht warrn. Un dat nu Möörders den Jesusnaam dör'n Dreck treckt — dat deit mi weh, as wöör de Naam vun den ok noch krüüzigt, de doch mit sien Lehr un Leven den Weg ut düssen Irrsinn wiest hett. Avers ünner Islamisten gifft dat ja ok masse "Mohammeds", de sik as Möörders un Öveldeders vördoot. Dat schient dor nüms to stören. Mi stöört dat.

Un dor bün ik bi mien Fraag: Woneem sünd de düütschen Muslime?! Heff ik wat verpasst? Een Week is de Anslag nu her, un en nüchterne Pressemitdeeln bi den ZMD is dat eenzige, wat ik sehn heff. Ja, de Muslime diskereert intensiv över den Anslag — över sien politische Folgen un dat de Deder en utbillt IS-Liddmaat ween mutt un allens — avers nich över de religiöse Dimenschoon. In de Moscheen warrt annerswat predigt, vertellt se mi. Wo blifft de Opschrieg vun liberale Muslime — de se ja doch all sünd? Wo blievt de Demonstraschonen gegen de Schann, de mit ehr Religioon dreven warrt? Ik seh mehrst Wegducken — as harrn se ok hier noch Bang vör de Islamisten un ehr Gewalt. In't frie Düütschland?! Wosaken köönt wi all tosamenfinnen? Köönt villicht Christen un Muslime tohoop dorüm beden?

30.6.24 ...Reisesegen

Du, gah,
mit Kraft un Moot för dienen Weg.

Gah oprecht —
de Borrn ünner dien Fööt
is Gotts Hand, de di driggt.
Kiek üm di,
wees bestärkt
un vull Tovertruun:
Sünn un Wind geevt di dat Geleit,
un de annern,
de di tomööt kaamt,
lächelt di an.

12.5.24 ...Moderdag

Wokeen Moderdag fiern will, schall Freden schaffen.

Moders enerwegens in de Welt liedt an Krieg un Konflikte duppelt: för sik sülven un för ehr Kinners. Üm de Kinner to lieden is slimmer. Överall in de Welt weent Moders üm ehr doodbleven Kinner in'n Krieg, üm Vermisste orr Versehrte. Dat Leegste is de Unsekerheit — nich to weten, woans dat dien Kinner geiht, de as Migranten in Wöösten orr Meere verlaren gaht; de as Kriegsfungene orr Geiseln hollen warrt; de kidnappt orr verswunnen sünd.

Wokeen Moderdag fiern will, schall Tokumst schaffen.

Moders wüllt för ehr Kinner en Weg in en sunde und levensweerte Welt, en Welt mit klore un gerechte Regeln, neem belohnt warrt, wokeen dat Gode deit. En Welt, neem de Natuur respekteert warrt. Ok de Natuur is en Moder; ahn ehr gifft dat keen Tokumst — för nüms.

Dat wüllt Moders to'n Moderdag lever as Blomen un Parföng. Denk an.

29.3.24 ...Golgatha

27.1.24 ...Holocaust-Dag in uns Tied

Meist 80 Johr lang is dat
nich
vörbi
un warrt nienich vörbigahn.

Solang för en Minschen
de Gloov in sien Hart
de Gene in sien Zellkarns
de Grappen in annerlüüd ehrn Kopp
en Urdeel sünd,

is de Holocaust nich vörbi.

Solang en Minsch verurdeelt warrt
för wat he is
— frömd, swatt, annersglöövsch orr eenfach en Fru —
staats för wat he deit
un machtlos is dorgegen,

so lang
is de Holocaust
nich vörbi

Bloots wi
staht twüschen de Minschen
un den Moord

29.12.23 ...To't Nie Johr

To Wiehnacht un to 't nie Johr,
dor warrn wi all dat woll gewohr,
dat unse Welt sik nich blot dreiht,
man Storm un Unbill üm uns weiht;
un eh wi uns dat recht besehn,
is all'ns nich mehr so wunnerschöön!
Wat wi ok hören, wohen wi kieken,
uns' Eerdball warrt en Dullhuus glieken!

Besinn di, Minsch, laat 't langsam gahn,
bliev doch bedächtig ok mal stahn,
bekiek di mal dat Firmament
un wat man sünst noch Schönes kennt,
un mark denn, wo dat Hart sik freut,
wenn hier wat schimmert, dor wat gleuht!
Besinnlich maak de Wiehnachtstiet —
Gott is bi uns — hüüt un alltiet !
Christus wörr för uns doch boren —
in 'n Gloven sünd wi nich verloren!

26.12.23 ...Wahlsprook för dat tokamen Johr

"Düüsternis
kann de Düüsternis nich verdrieven.
Bloots dat Licht kann dat.

Hass
kann den Hass nich verdrieven.
Dat kann bloots de Leevde."

Martin Luther King

3.12.23 ...Advenit — He kümmt

Gott kümmt
op uns to
jüst nu, jüst
in düüster Tied.

Laat uns sülven
ok
em tomööt gahn.

2.12.23 ...'keen hett dat Leit?

Vörn an't Hamborger Raadhus steiht he noch, de anmaten un verhängnisvulle Sprook: "Gott mit uns". Worüm anmaten un verhängnisvull? Dicht nich ok Bonhoeffer "Gott ist mit uns am Abend und am Morgen"? Ja, Gott is in uns Neegde; avers wi köönt em nich in Ansprook nehmen. Sünnerlich kann dat keen Volk, Organisaschoon, Armee orr Raadhus. Gott wend sik sien enkelte Minschenkinner to, avers nich den Staat — un keen Armee. De Sprook will, dat Gott uns Stütt gifft — bi dat, wat wi wüllt. Gott schall uns togehöörn un uns kritiklos föddern, so as weer he en Stammesgott ut uurole heidnisch Tieden. Över Gott un sien Macht verfögen könen, em bedenkenlos op uns Siet hebben — wat en pole position!

Dorför is Gott avers nich to hebben. He is nehgbi uns, avers nich verföögbor. Ok nich för de Frie un Hansestadt Hamborg. Nee: Gott laadt uns in, dat wi op sien Siet ween köönt. Denn hebbt wi em wisslich alltied an uns Siet. Gott sett dat Teel, un he hett dat Leit in uns Leven. Wenn sien Telen ok uns Telen sünd — ja denn warrt Gott uns stütten un föddern; denn is he ok op uns Siet.

Laat uns genau op dat kieken, wat wi in't Leven na streven doot. Meent wi uns sülven dormit? Is Gier, Iedelkeit orr Egensucht uns Andreev? Den Weg köönt wi gahn, villicht ok mit Spood — avers dorbi nich op Gott reken. Soveel wi ok "Gott mit uns" an uns Raadhüüs schrievt. Laat uns veelmehr na dat kieken, wat Gott för uns will, un düssen Weg mit em gahn in Demoot in sülvstlose Leevde. Uns Wahlsprook schull heten: Wi mit Gott.

19.11.23 ...Volkstruurdag 2023

An't Enn vun'n Krieg
mööt de Minschen sik vergeven.
Enanner vergeven.
Een den annern, all.

An't Enn vun'n Krieg
mööt de Minschen
sik versöhnen —
mit enanner, een mit den annern;
versöhnen heet: mit Fiende,
ok mit sien leegsten Fiend
de em allens nahmen hett.
Versöhnen.

"An't Enn vun'n Krieg" heet nich "na den Krieg".
"An't Enn vun'n Krieg" heet:
wenn de Krieg
jemalen
to Enn gahn schall.

Süss blifft't Krieg
bloots mit Ünnerbreken
to'n Lufthalen un Oprüsten.
Krieg. Ewig.

11.11.23 ...Sankt Martin

dör dat dunkel rieden
as een in en reeg
vun lichtbringers; bloots een.
den mantel delen;
de een halv behollen
as andenken an den annern,
den mitminsch,
mit den ik delen do.
nienich laat ik den mitminsch los;
ganz eendoon, wat sien ethnie, sien religioon.
wi deelt den mantel, wi deelt
uns hart.

15.10.23 ...Logik vun'n Krieg

Papst Franziskus feddert in'n Nahen Oosten...

a) ...de humanitären Regeln to beachten.
b) ... stantepe mit alle Gewalt optohöörn, wesselsiedig üm Vergeev to bidden un sik to versöhnen.

De israeelsche Verdeffendeernsminister seggt: "Die Hamas ist auf Dauer nicht zu besiegen ohne...

a) ... einen umfassenden Friedensplan."
b) ... eine umfassende Bodenoffensive."

Wisslich hebbt Se ahn Möhg de richtigen Zitate ankrüüzen kunnt. So wied is dat also. Nich bloots de Staats-Offiziellen sünd so blind as jümmers, seht bloots de Logik vun'n Krieg, denkt bloots, wenn Gewalt nich hölpt, denn hölpt villicht mehr Gewalt, un wenn dat nich hölpt, noch mehr Gewalt. Nee, ok de Paapst rekent al mit den Krieg as sülvstverständlich un unafwendbor un röppt bloots to en Krieg na Regeln staats na sofortigen Sluss mit all Undöög. Wo doch kloor is, dat mehr vun dat Falsche narms henföhrt. Un Gewalt un Starkde weer alltied falsch. De eenzig wohre Nahoost-Experte hett nich Starkde predigt, sünnern Nageven, Gewaltlosigkeit, gegensiedige Leevde un den oprichtigen Willn, Freden to schaffen — ok to'n egen Nadeel. Gegensiedige Leevde. Leevde för de Fienden. De, de di allens nahmen hebbt, Land, Leven, dien Lü. Unmööglich? Denn warrt sik nienich wat ännern. Un staats Gewalt warrt wi bloots mehr Gewalt kriegen. Un mehr. Un noch mehr.

Ik stellt düt hier ok in't Notizbook. Dat höört an beid Steden.

Op den Dood vun en olen Fründ

wo weer dat noch? dat mutt ik di noch fragen!
— dat geiht nich mehr, denn du büst nich mehr hier.
schandaal is dat, en schimp! villicht is't lagen?
so veel hest mit di ut dat leven dragen,
wegtrocken, in dat Güntsied vun uns dagen.
wat weer, is nich mehr wohr — is nich mehr hier.
gliekgüllig is de dood, is nich to faten.
bloots een lütt saak vun di hett he mi laten:

mien warme leev as letztes souvenir.

Dat Füer

Gott, vör tachtig Johren full dat Füer op Hamborg vun'n Himmel —
Füer vun Minschenhand, blind,
dusendfach Dood, wahlloos Döden —
Verbreken vun dien Minschen
an ehrsglieken.

Hüüt stiggt dat Füer ut de Eer,
dusendfach,
blind as de Natuur —
un liekers ok vun Minschenhand leggt, anbööt, entfacht
dörch uns Verbreken gegen dien Natuur.

Gott, nimm uns Minschen
dat Füer wedder ut de Hand!
Dien Minschheit is noch to jung dorför.
Wi speelt mit dat Füer un haalt nich op, ehrdat
wi sülven verbrennt.

Dien Natuur is dat eendoon.
Un di?

Beden för en Kumfermand*in

Leve Herr Gott,

wi dankt di, dat du uns dien Kind N. schenkt hest. Dat is grootorrig, dat wi ehr kennen un leven dröfft. Wi dankt di, dat du ehr Sundheit, Vernimm un Talente schenkt un ehr bet hüüt bewohrt un höödt hest. Nu geiht se as junge Fru bald in ehr egen Leven, un wi, de betherto mit ehr gahn sünd, mööt loslaten öven. Du avers nich. Dorwegen biddt wi di: Bliff du alltied an N. ehr Sied, wohr ehr vör all Övel un un help ehr, ok in Tokumst ehrn Weg to gahn in en röhrig Leven vull Glück un Erfüllen. En godes Leven is en Weg mit di un to di. So en Leven muchst du N. schenken un all dien Kinner. Amen.

Hillige Tied

De Nacht vun Grööndunnersdag op Karfriedag — groot un rund steiht de vulle Maan an'n Nachthimmel. Dat is de Oostermaan. Oostern is ja an den eersten Sünndag na den eersten Fröhlings-Vullmaan. Hier is he, düsse Vullmaan.

Togliek wiest de vulle Maan mien muslim'sche Frünnen, dat de Ramadan, de Fastenmaand, jüst halv vörbi is; denn de geiht vun Niegmaan bet Niegmaan. De Oostermaan is also ok en Ramadanmaan. En duppelt hillige Tied. Un jümmers ok en Tied för den interreligiösen Dialog.

För uns muslimisch Geswister is de grote Prophet Jesus nienich wirklich sturven. Dat sehg bloots so ut. He weer avers veel to hillig dorför. In Wohrheit woor he direkt in't Himmelriek to Gott opnahmen. De Dood kunn ehrn Jesus nich beflecken.

För uns Christenminschen starvt he wirklich. Uns Jesus is vun allens befleckt, wat Minschen bedrepen kann; he is nich to hillig, för nix. Dormit hebbt wi en Maten in all uns Lieden; in allens Lieden is för un mit uns Gott. Togliek hebbt wi de Theologie vun den Opperdood Jesu; dormit hebbt wi de Höll lerrig maakt. Dat is zentraal för uns Gottsbild: Gott will keen Wesen in de Höll sehn. Gott will nich strafen, he will erlösen. Dat sik Jesus dorför oppern müss, is nich licht to verstahn un to glöven. Avers dat Bild vun den Gott, de leevt un erlööst, is dat weert.

Ofschoonst de Islam as Religion jünger is, hett he düt Pund nich fasthollen, sünnern ünnerwegens verlaren. In'n Islam is de Höll noch hitt un lebennig. — Ik bün dankbor dorför, dat Jesus wirklich storven is.

Liekers leven. Syrien.

twölf johr krieg —
dat land liggt in gruus — un denn:

eerdbevern

allens stört tosamen över mi
gapen as en graff
brickt de eer ünner de fööt
will nu land un minschen
endgüllig verslucken
— recht so, wi sünd dood!

ünner den schutt liggt mien leven
mien höpen
mien gloov

de gloov
faat mi an'n nack
will mi hoochtrecken
seggt: liekers schast du leven!

o gott, wat verlangst du vun mi!

Holocaust-Gedenkdag

Minschenhart, Afgrund
küseln deit't mi
wenn ut dien Deepden dien egen Slag
dunkel wedderhallt —

Minschenseel, grundlose
muddig Diek — Blasen
stiegt op un platzt —
seggt se: "Ik"?

Ja, ik
heff düt Minschenhart
un Seel
in mi —
bang warrt mi — weet ik
wat ik allens doon kunn?

Wohr mi, Gott
wohr di, Gott
vör mien Minschenseel

In de Oosterkark Bramfeld

O Jesus,
mien Broder!
Beden üm Beden stiggt na di op,
Milliarden Beden
ut Wöör un Harten un wrungen Hannen —
se warrt to en Oozeaan vun Flamm, vun Schrieg na di —
na Gööd — na Hülp — na Gerechtigkeit.
Du höörst ehr —
du föhlst ehr —
wat deist du?

Dien Anter is: Ik bün dor.
Ik bün kamen, ik bün mang ju.
Avers Jesus — Gott! Wi föhlt di nich!
Wi köönt di nich finnen!
Bloots veer Lichten
— warm, rood —,
de uns Tranen noch nich löscht hebbt
seggt: Ik bün bi Ju. Weest wiss.

Och Broder Jesus, wees bi uns!
Laat di finnen
in uns Welt un in uns.

"Krieg gegen Gott"

In'n Iran stellt dat Mullah-Regime nu etliche Hunnert vun de Koppdook-Protester*schen vör Gericht, welk dorvun ok ünner de Anklaag "Krieg gegen Gott". Dorop steiht in'n Iran de Doodsstraaf. Denn de Mullahs seht sik ja as Krieger op Gott sien Sied. Dat schient ehr dörchut keen Anmaten.

Krieg gegen Gott? Jedeen Krieg is gegen Gott. Un nich allens, wat gegen Gott is, is en Krieg. De Krieg, in den de Mullahs kämpft, is en Krieg gegen allens Minschliche. Dat is togliek en Krieg gegen Gotts Schöppen. Wenn de Sekerheitspolizei op junge Lü scheet, de frie ween wüllt, wokeen vun de kämpft denn op Gotts Sied? Överhaupt een? Denkt se nich all bloots an sik? De eenen mit Recht, de annern, wieldat se wegen ehr Korrupschoon un Brutalität verhasst sünd un nix anners mehr köönt as scheten.

O Gott, lehr uns, dat wi nich dien Saak verfechten köönt. Du büst dat, de uns' Saak verficht. Du stellst di op uns Sied, nich annersrüm. Du hest uns nich nödig, sünnern wi di.

Leve Gott, wi seht so licht den Splitter in't Oog vun anner Minschen. Ok wi sülven föhrt en Krieg gegen dien Schöppen, wi maakt ehr toschannen, woneem uns dat Winst versprickt; wi rullt över uns Mitminschen weg un richt ehr Leven un Seelen togrunn; ja, wi spreekt ok Doodsstrafen ut. Gott, straaf du uns nich mit den Dood! Dat wullt du nich, dien Heilmiddel is de leeftallig Towennen to jedeen vun dien Kinner. Giff ok de verbohrtesten un korruptesten vun dien Kinner — ok de iraanschen Mullahs, ok uns — de Gnaad vun Insicht un Sachtmood! Amen.

Lüchtfüer in dunkle Daag
... nich bloots för de Seefohrt

An Himmel glinstert ganz hell un wiet
de allereerst Avendsteern.
Rundüm em is düstere Nacht,
de Steern höllt stolt de Avendwacht.
He kiekt to de Eerd, op jedeen Deert,
kiekt op de Hüüs, kiekt ok na di.
He sendt mit sienen Silverschien
di goode Wünsch in dien Huus herin.
Un naht de leve Wiehnachtstied,
dräägt he sien schöönst Sülverkleed
un höllt för di an'n Himmelsboom
förwiss den schönst Wiehnachtsdroom.
Stiggt op den Sülverschien to'n Boom
Un plöckt di dor eenen Droom.
De Steern strohlt di op diene Reis,
sluut de Oogen un si ganz leis.
Un kümmt dat Schipp op siene Reis
wedder in de Heimat op den Reeders Geheiß,
denn ward kloor Schipp mookt,
dor geiht in de Wanten un an de Schoot!
Dor steiht he noch, dat Lüchtfüer vun Travemünd!
He grööt dat Schipp, dat torüch kümmt.

Un seilt wi einstens rut in't Wiede op unsen letzten Weg,
lücht uns en heller Füer, dat grööt uns all an Deck!

Pingsten

Wo schall ik di verstahn, du Hillig Geist?

Wat is dat, wat du uns verspreken deist?
Du Storm vun Gott, wokeen büst du?
Stöttst Hart un Sinn ut traage Ruh,
güttst Füer in mien Hartbloot rin —
ik föhl de Minschen all ehr Pien.

Beseelen deist du mi to'n Beden;
seh ik en Wesen mi to Siet
in Noot, denn is dien Roop nich wied:
opstahn schall ik för Recht un Leven!
Togliek giffst du mi Kraft in Füll.
So stah ik op. Ik swieg nich still.

Giff Ogen, de den Broder ehrt,
giff Ohren, de op dien Woort höört.
Laat jedeen an den Neegsten denken,
laat Recht un Gööd dat Leven lenken.
Dat maakt en Enn mit alle Noot,
un sööt smeckt denn uns dääglich Broot.

So is't, wenn du uns, Hillig Geist,
to Minschgeswister maken deist.

To'n orthodoxen Oosterfest 2022

Gode Vadder in'n Himmel,

mehr as je wünscht wi uns düt Oosterfest, dat Dien Riek al hier op de Eer Wirklichkeit warrn much — so drückt uns de Last vun den Krieg in uns Naverschap. Avers du hest uns Minschen frielaten, ok Böses to doon; un dat doot Minschen, jümmer wedder, un doch lettst du dat jümmers wedder Lent warrn in dien Schöppen. Allns Gode un Schöne hier spegelt dien Gööd; avers dien Riek is noch nich ganz vun düsse Welt. Giff uns de Gedüür un dat Vertruun, op di to töven un sülven doran to warken, dat dien gödige Gegenwart in uns Welt to sehn is.

Amen.

Oster-Offensive?!?!?!

Nee, nu langt dat. Dat is nich länger uttoholln. Waffen! Waffen! Ok in de Karken bereut se nu apen ehr Naivität, an Gewaltlosigkeit to glöven; ok mang de evangeelschen Bischöf*innen feddert nu welk: Waffen för de Ukraine! Mehr Waffen! Angriepswaffen! In'n Donbass töövt se nu nämlich op de grote "Ooster-Offensive" vun de russ'sche Armee. Un mit Eier warrt se dor nich smieten! — Is wohr, so nöömt se dat: Ooster-Offensive. De Spraak vun'n Krieg vergeistlicht sik, un de Spraak vun de Kark militariseert sik. Gott un Krieg smölt tosamen to en Kriegsgott. To Hülp!!

Hülp? Natüürlich! Waffen. Wat anners bruukt wi nich. Dat hebbt ok de Bövelsten vun de Kark nu insehn un stimmt in den Chor vun de Welt mit in. As weern Waffen en Segen, de Segen vun uns Tied — nich etwa en Flook! As wöör een bloots noog Waffen bruken, un allens wöör good! As harrn Waffen Erlösungskraft!

Dat is en Löög! Wokeen bringt düsse Perfidie in Ümloop?! Meist bün ik so wied, an den Düvel to glöven. En Welt, de so vun Waffen starrt, so över Waffen denkt un snackt, de bruukt allens annere nödiger as Waffen. O leve Gott, leve Broder Jesus, di bruukt se, anners nix! Laat uns tosamen en Ooster-Offensive starten, de wohraftig erlööst — laat uns dien Woort predigen: "Förcht sik nich! Weest nich bang!" Merrn in de Welt — in'n Donbass un överall!

Laat kamen dien Riek

Du gode Gott,
wi Minschen biddt di üm Freden
un maakt sülven Krieg.
Wi glöövt an de Erlösen dör di,
avers wi hebbt ehr
so nödig as jümmers,
so nödig as je,
so nödig as nienich tovöör.
Wenn dat Woort "Atoomwapen" fallt,
spöört wi,
wo geern wi leven wüllt
un wat wirklich wichtig is —
un jümmer wedder sett wi doch allens op't Speel,
vergeet de vele Noot,
ut de du uns dagdääglich reddst,
un leggt mootwillig Füer an dien Welt.

Allens, wat du uns seggt hest,
dien Apenboorn, dien Bott,
nehmt wi för halv so wild,
för egaal
un slaat dat in'n Wind.
Putin beedt
mit uns orthodoxe Geswister
över desülvige Bibel as wi —
un nix, gor nix
ännert sik dordörch. Kann dat wohr ween?
Wat is los mit uns Minschen?

Du grote Gott,
wenn't nich anners geiht,
nimm dien Minschen-Versöök wedder trüch
un laat dien ewig Riek kamen.
So biddt wi:
Laat kamen dien Riek.
Wat Ringers helpt nich mehr.

En Hoochwater-Beden

Herr Gott,
dien Schöppen steiht dat Water bet to'n Hals.

Du hest di na de Sintfloot vörnahmen,
de ganze Eer wullt du nich wedder versupen laten.
Man wi Minschen maakt di dat swoor.
Un du muttst uns en Lehr geven.

Mit Macht kaamt dien Natuurgewalten
wedder un wedder op uns dal,
sünnerlich dat Water
as vör sösstig Johr
hier in'n Noorn.

Wi weet üm de Macht vun dien Natuur
un weet dat doch nich.
Wi danzt op'n Vulkaan.
Wi wüllt't weten.
Wat, wenn wedder
Water kümmt?

Vergeev unsen Övermood
un laat uns bedenken, wat uns klook maakt, Herr!
Laat nich wedder bi Nacht
den natten Dood in uns Slaapkamer stahn.
"Verschon uns, Herr, mit Strafen
und lass uns ruhig schlafen" —
un in Freden mit dien Natuurgewalten leven.

En Corona-Beden

Mien leve Gott,

wenn Du ens wedder op uns Eeer kieken deist,
denn jag doch maal de böse Süük to'n Dübel hen.
Dat is ja nich mehr to'n Uthollen mit Corona un ehr Süstern.
Wi Minschen sünd al lang so trurig as de swatten Bööm in'n Winter.
Mit den Snutenpulli över dat halvige Gesicht
köönt wi meist uns levste Frünnen nich mehr richtich kennen.
Ik seh denn nich, lacht he or weent se graad?
Ik dröff se ok nich in'n Arm nehmen, dat is mi verbaden.

Mien leve Gott, wat is denn blots passeert?
Wullt Du nix mehr weten von uns Minschen?
Ik meen, wi hefft Di wiss ok noog argert un piert,
mit Krieg un Lögen un Mord, jo — alle Oort von Verbreken.
Ik weet, dat makt Di ganz dull trurig un ok grantig.
Dat deit mi so leed, mien Vadder in'n Heven.
Blots ganz poor Minschen, hier op uns Eer, de noch fragt na Di.
Barm Di doch över Diene Kinner — so geiht dat nich mehr mit uns.
Büst Du denn en olen Mann worrn, de an Krückstock geiht
un de nix mehr schaffen kann? Dat kann ik nich glöven!

Treck uns doch ut düt Elend ruut, schenk uns dat Lachen
un ok den goden Snack mit uns Frünnen trüch, dat is denn so veel Glück.
Wi bruukt Di so neudig, leve Gott, hölp uns doch,
dat geiht nich mehr, wi sünd an't Enn ankamen.
Wi bruukt dat so ganz un goor — dat Strahlen un dat Grienen över't ganze Gesicht —
un keen Snutenpulli mehr — de uns dat Muul un den Brägen verkleistert.
Meenst, dat geiht? Schall dat so kamen? Seggst Du Dien ‚JA' dorto?
Ik weet, Du kannst dat doon.

20.1.2022
Gertrud Everding

Wihnachtstiet

Mütt Harten seihn.
Gah nich vörbi,
blief stahn,
kiek hen,
wenn Kinner sünd in Not,
wenn oll Lüd alleen,
wenn Nawers mal snacken will,
wenn krank' Minsch
in frömd'n Land
uphölt sien Hand!
Gah nich vörbi,
blief stahn.

Minschen, dei de Welt vergäten,
wat afgäben
von dien eigen Glück!
Mütt Harten seihn —
is Wihnachtstiet!

23.12.2021
Erika Fischer

Advents-Virus

Bunt weer de Tied, de wied achter uns liggt: Normalität mit een fründlich Gesicht. Meist kunn'n wi sweven, dat is nu vörbi, un is bald ganz vergeten, regeert Pandemie: Nevel treckt wied, den Winter sien Bangnis: De Süük hett uns faat, ehr swoordrücken Last bringt de Welt ut dat Loot. Tied is dat mööd, un so swoor is ehr Gang; Leven verkruupt sik, man höört keen'n Gesang. Bööm nu ahn Bläder, se klaagt dat den Wind, man den Wind is dat eendoont, dat Toversicht swindt.	Nu is Advent un wi söökt na dat Licht, söökt na den Moot, de dat Minschenvolk driggt. Christus, wi roopt: Laat de Welt nich alleen, un schenk ehr doch een Tokunft un laat de Freid sehn! Nevel treckt wied, man hier sünd de Lichten und ward ümmer mehr un maakt de Welt heller, hüüt een un bald veer.
	28.11.21 Melodie: Mull of Kintyre Text: Cord Denker

Psalm 23 — De Herr is mien Harder

Üm 1000 vör Chr. wier David in sien Jugendtiet Schäper von 'n Haud Schåp — un ward denn dei tweite israelsche König.
Un ok as König höll hei sik för 'n Schäper un wull 'n gauden Schäper för dei Schåp, sien Volk, afgäben, un jederein säd:

• Solang du Herr un Schäper büst, ward mi dat gaut gåhn.
• As Schäper lährst du mi up gräune Wischen un an't käuhle Wåder.
• Du kümmerst di üm mien Seel,
• Du bringst mi ümmer in dienen Nåmen up denn rechten Wech.
• Un sülfst, wenn ik in'n Düstern dörch 'n Dål wannern süll, harr ik kein Bang,
• Denn du büst mien Troost un giffst mi Kråsch.
• Du deckst den Disch vör mi un löttst mien Feinde taukieken, wenn du mi sägnen deist un gauden Wien ingüttst.
• Mien Schäper un Herr, låt mi as dien Schåp mien Läben lang bi di sien.

So hett David ok sülven beedt — tau den König, dei över em wier.

19.9.2021
Behrend Böckmann

Ground Zero

Överall,
woneem Gewalt schüht,
warrst du, Gott, krüüzigt.
Laat uns nienich de Hand heven,
en Mitminschen wat antodoon,
un wenn uns wat andaan warrt,
laat uns dien Bispeel folgen.

Alltied
is de Stünn Null
för en freedvullen Niegbeginn,
överall
is de Steed dorför.

11.9.2021
Marlou Lessing

Nüms

Nüms hett diene Fingerafdrück,
Nüms hett diene Stimm ,
Nüms seggt so as du: "Ik heff di leev!"

Nüms glöövt so as du,
nüms leevt so as du,
nüms denkt so an't Starven as du!
Nüms hett dien Gesicht,
nüms kennt dien Geschicht,
nüms spöört de glieke Truuer, dat lieke Glück as du!
Nüms in dien Land, op dien Kontinent,
op den drütten Planeten in dütt Sünnensystem
in de Galaxie, de wi Melkstraat nennt,
nüms! Wiel du eenmolig büst
in Gott sien Welt!

26.7.2021
Henning Eggers

Sommer

Wat is vandoach mien Seel so licht —
mi is, as wenn see schweefen deit
hooch över Kolk un över Leit.
See spöört de Voagels Flöägel fleegen,
mit elker Schlach flücht Heergotts Seegen
över dat wiide düüster Land.
Hollt över Haart un Seel sien Hand,
dat jeden spöärt de Engels striiken,
dat jeden sücht dat Schwaarte wiiken.

22.6.2021
Ewald Eden

To'n Moderdag

Moder

Mit Ogen week vun Glück kiekt di de Moder an –
du bliffst alltied ehr Jung, büst du ok lang en Mann.

In ehre Welt vun Öller, de drang sik üm ehr snöört,
bringst du de hellen Farven, de bunt dat Leven klöört.

So do ehr den Gefallen! Lees ehr den Wunsch vun't Oog,
un sitt bi ehr un höör ehr to, ok wenn't mal lästig fällt.
Is se eis gahn för alle Tied,
denn warrst du klook:

Mit düsse Leev, as Moder op di süht,
kiekt nüms di an in Gott sien hele Welt.

Teknen: Hannelore Hinz. Klick op to'n Vergröttern!

9.5.2021
Ewald Eden

Missbruuk

Nicolas Maes: Jesus un de Kinner

"Wohraftig, ik segg ju:
Wat ji an een vun mien ringste Bröders daan hebbt,
dat hebbt ji mi daan."

Matthäus 25, 40

Dree Könige

Dree König, hooch un wies,
studeerte Majestäten,
de söchen 't Paradies;
se folgen en Kometen,
de keem ut't endloos All
den langen Weg torüch
bet na den neddern Stall,
sien Teel. Hier wahn dat Licht.

6.1.2021
Billa Frerich

To't Nie Johr

Wiehnacht

Wat is vandoach mien Seel so licht —
mi is, as wenn see schweeven deit
hoch över Kolk un över Leit.
See spöört de Voagels Flöägel fleegen,
mit elker Schlach flücht Heergotts Seegen
över dat wiide düüster Land,
hollt över Haart un Seel sien Hand,
dat jeden spöärt de Engels striiken —
dat jeden sücht dat Schwaarte wiiken.

Aarndank to'n Eenheitsdag

Op dat Land
Linien teken
de Minschen un Deerten trennt

Gott ignoreert dat
lett wassen
lett tosamenwassen
un schenkt uns
de Aarn.

De Reken

Een gooden Dags
kriegt wi de Reken
för den Sünnschien
un för dat Ruscheln vun de Bläder,
de lüdden Maiblööm
un de düüstern Dannenbööm,
för den Snee un den Wind
de Vagels un dat Gras
un de Botterlicker,
för de Luft,
de wi insuugt hebbt,
un den Kiekut op de Steerns
un för all de Daag,
de Abende un de Nächte.
Eenmool war dat Tied,
dat wi opstaht un betohlt.
Bidde de Reken!
Liekers, wi hebbt se
ohne den Weert mookt:
Ik heff ju inlaadt,
seggt Gott un smuustert
so wiet, as de Eer recken deit:
Dat weer mi en Pläseer!

Sommerbeden

Heevt juun Ogen op un kiekt de Feller an; se sünd al witt to Aarn.
Johannes 4,35

All düsse Welt un Schöönheit hest du schapen,
wi schallt ehr achten, plegen, wohrn —
in Sommerswiemel hett dien Woort uns drapen:
all düt is bloots en Töven op dien Aarn.
Denn över uns steiht ja dien Himmel apen:
du büst de Sommer, wi dat Koorn.

Na 75 Johr

Freden —
75 Johr Freden —
wat heet Freden?

Freden heet:
De anner Minsch
blifft jümmers mien Süster un Broder
un mien Opgaav.
Hollen schall ik em un ehr
in mien Hart,
dor
hett he Heimatrecht.
Kiekt he mi in de Ogen,
schall ik mien Blick
nich afwennen.
Reckt he sien Hand na mi,
schall ik ok mien utstrecken.
Bloots so,
bloots denn
kann Freden ween
un Freden blieven.

Jona — Corona

Op dat Handbrett vun de holten Brügg över de Brunsbek in Lütt Hansdörp leeg en Steen, een vun düsse bunt bemaalten Steen, de du hier un dor finden kannst. Ünner de Brüch glucks dat Water. Op den Steen weer een Walfisch to sehn. Ik greep na den Steen, keek mi den groten Fisch an un dach: Du büst egens to groot för düsse Beek!

Un denn stegen Biller vör mien binnerst Oog op, Biller ut de Ferien in den Heide-Sommer dor in Harmsborg (Hermannsburg). Dor geev dat een Seminar "Grootöllern un Enkelkinner snackt Platt", dat sik in de dor Daag üm Jona dreih. Jona — dat is doch de Prophet, de dree Daag in den Buuk vun den groten Fisch sitten müss. De Opas harrn een groten Fisch ut Leisten un Maschendraht un blaue Müllbüdel tosamen klütert. Un de swömm nu dor, wo sik de Heide-Beek so'n beten utwieden dä. Düsse kaptale Fisch harr Jona nu eben översluckt. Sien Grootvadder, de Ooldbuu'r, harr em een Besamungs-Sprütt mitgeven. Un so kunn denn de grote Fisch af un an een Fontään vun sik geven. So echt hebbt wi dat dor speelt.

He kümmt!

Körtens heff ik en Karikatuur sehn, een vun de velen, de versöökt, dat Corona-Virus un de Folgen licht to nehmen. Dat mag ik sülven ok geern. Düsse Karikatuur güng so: Jesus keek ut de apen Himmel dal un reep: "Töövt nich op mien Wedderkumst! Ik heff storniert, as ji all!"

Toeerst müss ik ok smüüstern. Avers ut en deper Sicht is dat nich gerecht. Wenn wi Minschen wieswarrt, dat jichenswoneem Ärger, Maleschen un Probleme sünd, denn blievt wi dor tunlichst weg; un wenn wi al en Ticket orr Hotel bookt harrn, storniert wi fix. Al en Gerücht langt, un wi kniept den Steert in un sünd weg mit'n Wuppdich! — Süh, un dor is Jesus jüst ganz anners: Wenn jichenswoneem so richtig de Hütte brennt, denn tridd he op den Plan. Jüst denn is he dor. He hett nich storniert. He warrt dat ok nienich maken, egaal wo slimm dat warrt. Denn sünnerlich in Noot un Bangnis will he uns bistahn, de Möhseligen un Beladenen hett he ropen, an ehr Sied is sien Steed. He reckt sien Hand ut; to Oostern will he mit uns dör all Fehlers, Maleschen un Probleme, ja dör den Dood gahn un denn mit uns in't grote, ewige Leven reisen. He kümmt. Ganz wiss. He is al hier.

Oppers un Deders.
Gedenken an de Konzentraschoonslager

fallen, seggt wi,
fallen
köönt wi nich deper as in gott sien hand.

dat is mennigmaal
heel deep.
kunnst denken
du büst
vun gott verlaten.
ok jesus
hett dat dacht.
— kann't wohr ween?

avers sinken
in schuld un sünn
kann de minsch
noch deper,
denn gott lett em frie wählen
un dat böse
dat de minsch wählt
breedt keen hand ünner em...

un denn,
wenn de schuldige minsch
sien ogen opsleit
un erkennt
denn gifft gott em sien hand
vun baven,
em ruttotrecken.

ok de bösen sünd ja
in gott sien hand.

Stein up Stephanus

Stephanus sä: "Ick seih den aopenstaohn Himmel un dor den Menschkensäöhn an dei rechte Siete van Gott staohn."
— Don flög dei eierste Stein.

Twee Kersen

Tweekersen-Sönndach is vandoach —
dor much ikk wat to särgen,
twee Luchten brann’n, gannskeen Froach,
inmirden grööne Dannen …
dat lett so freedelk – oahn Gelaarm —
inmirden van de Weltens Kollt
lett dat so schulich waarm,
uns sächt us, Winachten is bold.
Loat disse Dach denn saacht verstrieken,
loat buten Huus de Olldachswelt —
du spöärst Bedrüüs denn van di wieken,
föölst woll di ünner Häävens Telt.

Oogenblick na binnen

De Dagen vör Wihnachten warrd de Minsch goot:
He smitt elken Bettler 'n paar Cent in den Hoot.
De Wahnung is warm un de Wihnachtsgoos fett.
De Bettler is arm, dorüm sünd wi mol nett.

De Minsch hett betohlt, wat schull nu noch wee'n?
Den Bettler is't kolt, he is krank un – alleen.
Un wildess de Minsch „O du fröhliche“ singt,
freert de Bettler in'n Slaapsack un drinkt un drinkt...

Karsen un Beden — 30 Johr Muerfall

"Wi harrn mit allens rekent, wi weern redig för allens — bloots nich för Karsen un Beden." So sä later Horst Sintermann vun't SED-Zentraalkomitee över den freedlichen Wannel in de DDR vör nu 30 Johr. De Bonzen hebbt na ehr egen Gesetten mit Gewalt rekent; dormit kennen se sik ut; se harrn sogor de Köhlhüüs utrümen laten — dor warrt di al so to'n Schuddern. Dat harr en Blootbad geven kunnt. Bloots een harr de Hand heven müsst. Een Steen harr flegen müsst. Dat wöör noog. Dat Massaker in China weer eerst poor Maand her.

Un woso passeer dat nich? Dat hett mi nu eerst een verklaart. Dat weern de Karsen. "Wenn du mit en Kars geihst, hest du de Kars in de een Hand. Avers mit de anner Hand muttst du de Flamm schulen, dat se nich flackert un utgeiht. De Karkenlüüd hebbt eenfach all Lüüd Karsen geven. Nüms harr so en Hand frie för en Steen."

Dat weer ok de Kars, de de Muur freedlich to Fall bröcht hett. De Kars in de Hand vun besunnen Minschen. Se möök de Bonzen hülplos. De Gewaltlosigkeit slöög den Staat de Wapen ut de Hand. Dat is 100% jesuanisch. Eenfach geniaal.

Laat uns mit Dank op düsse minschlichen Wunner kieken un dorvun lehren. Dat gifft so veel, wat wi beter maken köönt — siet 30 Johr un hüüt.

Nich opgeven?!

Hamilton in sien' Boliden

Lewis Hamilton is mal wedder Weltmeester in de Formel 1 worrn. Un he seggt in't Mikro vun en Medienminschen: "As ik en lütt Jung weer, hett mien Vadder mi seggt: Giff nienich op! — Dat is dat Motto vun mien Familie."

Dat höört sik good an, wenn en Winner dat seggt. Avers överlegg maal! Nienich opgeven? Ik meen, dat is en seker Rezept, sik unglücklich to maken. "Giff nienich op! Dat is mien Motto", seggt dat Swien, dat flegen will; seggt de chancenlose Leevhebber; seggt de SPD-Poltiker, de Kanzler warrn will. Se all sett ehr ganz Leven in den Deenst vun en irrigen Plaan. Bloots för en dösiges Motto?! Nee danke.

Ümstüern is en Levenskunst, de glücklich maken kann. Du hest dat Recht, optohöörn, Verlerer to ween. Du hest dat Recht, dienen Verstand to bruken. Ik wöör dat so seggen: Giff nich op; avers änner dienen Plaan, wenn du en betern funnen hest!

Du dröffst opgeven, wenn di dat frier un glücklicher maakt.

En Beden to Aarndank

Dien Leevde, Gott, versleit uns rein den Aten.
Wi seggt för all dien Gnadengaven dank.
Twoors köönt wi, wat wi föhlt, in Wöör nich faten;
du kennst uns Hart. Un höörst op sien Gesang.

Haarst word dat …

Haarst word dat —
hevvt ji d' all spöört?
De Seel' faangt an to klöömen.
Well heel genau Natur tohöört,
de höört dat rüscheln in de Böömen —
höört wat de Heer us särgen will
up mennich plietsche Oarten —
drüm schwiech as Minsch man leever still —
boo up de Hääven sien Konsorten.
Geneet dat saachte Bloadenfallen —
un hööch di an de busich Wind,
höör blods de heesterk Vöörlandrallen
un fööl di ok as Gott sien Kind.

Engel

Wi sünd all
Engel
mit man bloots
een Flögel

Dat wi flegen köönt, mööt wi
een
den annern
ümarmen.

Noot

Angst krüppt mit uns dörch de Daag.
Wöör hebbt wi nich för dat,
wat dor uns wörgt un piert.

Still is dat Huus, keen Luud!
Wi truut uns nich,
den negsten Dag to denken.

Wedder maal smeten up uns alleen,
fastbunnen an't Huus,
keen Weeg, bitostahn un to helpen.

Ole Biller kramt wi vör,
Spuren ut en swoore Tiet...
Een leest wedder Hiob!

Hier nich tohuus

All düsse Vullkamenheit, Gott, breedst du üm uns ut; de Welt kümmt uns tomööt, un du verlöövst uns, dien Schöpfung to nütten. Un doch — un doch — is düt nich uns Tohuus; en leve Minsch mutt gahn, warrt uns wegnahmen, merrn in all düsse Vullkamenheit, un wi seht: dat is nich vullkamen.

Vullkamenheit is bi di. Dor, 'neem dat keen Tranen mehr gifft — bloots noch vör Dankborkeit. Na di un na uns ewig Heimat schallt wi uns Harten richten. All de Eer ehr Herrlichkeit is bloots en Henwies, wat du praat höllst för uns un de leven Minschen, de wi merrn in'n Sommer gahn laten mööt.

Och nee!, denk ik, wa is't ni moi!
Du sorgst för, Gott, dat ik mi freu
al in düss arme Welt!
Wat hest du denn wull noch paraat
in Heven, in dien Steernenstaat
in't güllen Himmelstelt?

De Swoelk

Wur de Swoelk ehr Nest buut, sleit den Blitz nich in,
sä dunnemals uns Oma ümmer.
Ik sitt op mien Terrass un kiek in den blagen Himmel.
De Swoelken fleigen her un hin
bi den Buurmann in den Stall.
Den Snavel vuller Fleigen,
dormit fordern sei en Nest,
man ümmer bloot dat eigen.
In poor Wäken, kann good sien,
sünd sei allemal verswunnen,
sei sitten denn in een Reeg op den Koppeldroht
orrer dreien noch paar Runnen.
Denn sünd sei weg, de Jungen un dat Öllernpaar.
Ahn Adschüß fleigen se na Afrika.

Mi kümmt dat oll' Kinnerleed in'n Sinn:
"Gott der Herr hat sie gezählet,
dass ihm auch nicht eines fehlet" —
"Gott der Herr rief sie beim Namen,
Dass sie all ins Leben kamen..."
So heet dat dor sogor vun de Müggen.
"Gott im Himmel hat an allen
Seine Lust sein Wohlgefallen..."
Wenn Gott de Müggen Naams gifft,
elk Swoelk kennt un geleit,
dennso doch ok mi.
Ik vertru:
Hei da boven meent dat gaut mit mi,
föhrt mi sacht un seker,
un ik kiek nächst Joahr werer na de Swoelk von mien Terrass.

Trööster vun de Untrööstlichen —
En Beden för Sri Lankas Christen

De Dood is to Oostern kamen
mit Spiet un Hass un Tück.
Den Gloven wulln se vernichten
un all Höpen.

Gott, uns Gott vun de Leevde,
laat du dat nich to!
Laat nich Harten versteinern,
Gloven versagen,
Oostern ut de Leven vun Christen tilgt warrn!
Keen vun uns kann Troost tospreken —
bloots du.
Keen vun uns kann de Deders vergeven —
du kannst dat. Nimm du di üm ehr an.
Ok se sünd arm schunnen Seelen, verlaren in Hass.
Nüms kann düsse Wunnen heilen
as bloots du.
Laat in uns Oostern warrn,
en deep, trööstlich, hell Oostern.
Laat dat nienich wedder vergahn.

Trööster vun de Tröösters

Gott, du sprickst
de Swacken to,
aver ik weet, du steihst still ok achter de,
de keen Tospraak bruukt
un doch faken so alleen sünd:
de in de Welt de annern stütten
un vermünnern doot,
nich an sik denkt
un nienich klaagt:
bi de büst du
in ehr stillste Stünnen —
Trööster
vun de Tröösters,
Helper för all, de helpt;
Kraftgever för de, de ehr Kraft geevt,
Stütt vun de, de stütt,
Opfanger vun de Opfangers,
Licht vun de Warmsgevers
un Moder
vun all Moders.

En Fraaggesang

Gott, du Wesenheit
achter de Welt —
de Welt hest du warrn laten,
avers se is keen Utdruck vun di.
Hest du noch wat mit ehr to doon?
Settst du di af vun ehr,
lettst ehr in'n Stich?

Gott, du so wied
achter allens —
ganz vun feern kaamt dien Wöör,
nich to verstahn,
man dien Stimm is direktemang an mien Ohr,
in mien Hart.
Du meenst
mi,
nix
dortwüschen.
So feern un so neegbi du büst:
jümmers büst du
unmiddelbor.
Wat
wullt du vun mi?

Teknen: Rudi Witzke. Klick op to'n Vergröttern!

Wiehnachten

Ji Kinner, ji Groden, nu koomt all un loopt:
Lütt Jesus licht hier in de Armut un schlöppt.
Hei licht dor so rosig, em is gor nich bang,
sien Öllern bekiekt em; die Nacht is so lang.

Gaht rut dörch de Nacht un beleewt de Geschicht:
Gott is nu een Kind, un mihr ward nich bericht.
Wi sünd dat taufreeden, een Stiern lücht so hell.
De Nacht mööt nu wieken, dei Leiw is tau Stell.

So'n Kind hemm' wi söcht för uns doodkranke Welt.
Bringt Licht in dat Düüster, bringt Leiw, dei so fehlt.
Dei Groden, dei Mächtigen hemm' nix beschickt;
Ein Kind kümmt un bringt uns den Freeden, dat Glück.

Melodie: Ihr Kinderlein, kommet

Wiehnachten bringt vun Gott her Licht, Frieheit un Vergeven in uns' all Leven. Dat passeert, wenn wi Gott in dat hülplose Kind ut enen Stall vertruun — liekers all Fragen un Twievel.

Müll

se weet dat nau: nix füllt un nix erfüllt
de lerrigkeit. se geevt den minsch nix mit.
ehr woor is müll, un ok de minsch vermüllt.
se wüllt nix ännern. doch se maakt profit.

Ut depe Düüsternis

As de groten Bööm
so kahl stahn
ahn Loof,
so fäuhl ik mi:
Åhn fleiten Saft un Kräfft,
verlåten
un verklaamt.

Doch du Vadder Gott
giffst mi Levenskräfft trüüch,
beschenkst mi,
dat ik aten kann,
röhrst mien Hart,
mien Seel.
du föhrst mi in't Leven.

Ut deepe Düüsternis
kaam ik,
dor schreckt
mi dat Engelsword:
"Heff ja keen Bang!
De Redder,
de Helper is dor!"

Heff keen Bang!

"Heff keen Bang!"
Dat sää de Engel.
ik mucht ok woll giern hebben, dat hei dat ok to mi sää.
Un di un juch schall hei dat bi juch Daun in't kamen Johr seggen.
Laat den Engel an Wiehnachten to di kamen!
Ok wenn wi nich weiten köönt,
woans dat passeert.

Muchten wi doch ok mitminschlich Teiken
in disse Tiet beleven.
— Woans dat?

Villicht so: Mucht de groote Engel uns Olen de recht Wies geven,
vun uns un uns besünner Nasinnen to schnacken,
mucht hei uns wat jüngere Gegenöver de Gedüür geven,
uns seggen to laten, wat uns ümdrifft.
Dat fallt uns schon sworer, de rechten Wöör to finnen
un se in Spraak to setten.
Muchten wi Olen begriepen, wo groot dat is,
dat wi noch so snacken köönt,
dat een uns wies ward
un wat uns freugt
un wat weih deit.

De Meister un Liehrer seggt:
"Rääd mi in en Satz vun alle Dööchden!"
De Schäuler antert:
"Hüüt is en wunnerschööne Dag!"

De gode Harder

De wunnersame Minsch, de an'n Hillig Avend up de Welt kümmt, vertellt uns vun Gott. Wat een nu glöven deit orrer nich, de Geschichten, de Jesus uns vertellt, sünd schöne Geschichten.

De Herder hett dat Schaap funnen.
Dat Afbild vun Herder un Schaap steiht in Caesarea in Israel.

Faken heff ik de beiden in mien letzten krekel Johrn besöken kunnt... Jesus hett maal vun'n en verlopen Schaap vertellt un wat dat för den Herder bedüden deit, en Schaap to verleren.
Dat geiht mi jümmer wedder dörch den Kopp.

Gott is de Herder, de söken mutt un jümmer wedder söken deit. Dat Schaap höört sien Stimm, de Herder röppt di bi dien Naam. Nu gifft dat jümmer miehr Minschen, de den Roop vun den Herder nich hören köönt orrer willt. Se föhrt en Leven ahn Gott. Wi hebbt den frien Willen, mit Gott orrer ahn ehm to leven. Hüüt ward uns jümmer miehr inschünnt, dat dat gor keen Gott gifft. Aver jümmer miehr Gefohren töövt up uns.

En Schaap hett in de Wildnis keen Schangs to överleven. Un wenn di nu bang ward, "burn out" heit dat hüüt, denn kannst wiss sien: Gott röppt di bi dienen Naam un will di ut de Gefohr redden. So is dat Bild vun den Schäper, de dat Schaap na Huus hen dreegt, en grote Hülp un Troost.

Nadenken in de Wööst Negev

Gedenk-Daag

Wo lang is dat her, dat Simon Dach sien Leed op de Fründschap schreven hett? Och, Johrhunnerten. Un meist 15 Johr is dat her, dat ik dat hier för Plattpartu överdragen heff. Elkeen Johr in düsse Daag erinnert wi un erinnert wi uns an Weltkriegsenn, Pogrom un Verfolgen... Un in all de Tied hebbt de Klauken un de Rieken un de, de Macht hebbt, nix för de Minschen, de jümmer miehr ward, an Hülp up't Tapet kregen. Un wi ok nich.

— Tööv man bloots noch wat aff: De Mathematiker
hebbt allwiel de Formel vun dat Warden un Vergahn vun de Welten to faten.
Dat All is bald en Nix för uns.
As Hülpskumpaane stahn uns digitale Intelligenzen to Siet.
Wat schallen wi Klauken noch?

Wat ji nich naug vörhåålt un bedacht hebbt.
Jümmer wedder wat vörhålen un bedenken?
Ja un jümmer wedder ja. To'n Bispill: Fründschap!

Dat schafft de digitalen Intelligenzen nich.
Dor höört Hart un Komodigkeit to.
Digitale Intelligenzen sünd sik nich Fiend
aver ok nich Fründ.
Se mööt koolt blieven; Hitten is de Schaltkreis ehr Dood.

Fründschap.
Wat'n Gnaad.
De Warms vun Minschenharten
schall nienich wedder in wat anners münden.

En Beden för de seel'sch Süken

Leev Vadder, de du uns Radels opgiffst —
stah uns bi, wenn wi dörstahn mööt,
wat du — un du büst dat doch? — uns schickst!
Hüüt much ik sünnerlich bidden för de,
de sik sülven verleert dör en seelsche Süük.
De in de Schaddenwelt vun Psychopharmaka
Schuul söken mööt vör de Welt
orr vör dat Süükdom, dat se schüddelt.
Gott, se föhlt sik feern vun di!
Wees du ehr ümso nehger!
Stah ehr bi! Stah ok de bi,
de buten stahn blievt,
wenn de Dören vun de Slaten Afdelen
vör ehr tofallt un ehr Leevstes inslaat!

Trööst all uns Seelen, giff un dien groten Troost,
de vun binnen kümmt un allens anner wegspöölt,
dat wi op em licht un seker swemmen köönt as lütt Aantenfeddern.
Löös all uns Verkrampen, löös un erlöös uns,
dat wi in Roh un ahn Bang
dien Antlitz söken köönt.

Sötes orr Sures? — Twee Thesen to Halloween

65. Also sind die Schätze des Evangeliums die Netze, mit denen man einst Menschen von Reichtümern fischte.
66. Die Schätze der Ablässe sind die Netze, mit denen man heutzutage die Reichtümer von Menschen abfischt.

Ut "95 Thesen", hier

Dat schreev Martin Luther vör 501 Johr. Ja, dat geev dat dortomalen, dat Minschen Geld geven dään ut Bang üm ehr ewig Heil. Se hebbt sünstwat dorför maakt, fast't un sik geißelt (as Luther), sik meist en Been utreten dorför. Düsse Bang weer en Flöök. De Aflasspredigers hebbt ehr schaamlos bruukt un anstackelt. Hüüt — hüüt hebbt de Minschen ehrder wenig Bang, wat dat Ewige angeiht. För de mehrsten existeert dat gor nich.

Dorgegen is de eerste Thees, Nummer 65, hüüt ganz vergeten. De Minschen vun ehr Riekdömer affischen? Wegfischen dorvun? Nee. Riekween harr to all Tieden Konjunktur. Dat is hüüt slimmer as je. Geld un Besitt, dat is wat "Rejelles", dor kannnst di an fasthollen. Kannst?

Riekdom orr ewig Heil? Gott denen orr den Mammon? Sötes orr Sures? Gott vertruun, dat he för uns sorgt, orr den Prospekt vun de Bank vertruun, de den niegen Aktienfonds anpriest? Binnerwendig weet wi: Beid geiht nich. Bloots wenn dat Kamel dör dat Nadelöhr geiht.

De Gnaad vun'n Wessel

Solang de Eer steiht, schall nich ophalen Saat un Aarn, Frost un Hitten, Sommer un Winter, Dag un Nacht.

1. Mose 8, 22

Na lange Tied heff ik wedder en Regenbagen sehn. Dat weer en groot Opaten. För Noah weer he dormalen dat Teken, dat de Sünn wedderkeem; för uns is he dat Teken, dat de Regen wedderkümmt. De Regen, de uns fehlt hett all düsse Maanden. Regen un Sünn wesselt sik af, warm un koolt, hell un düüster wesselt sik af: Dorför hett Gott den Bagen an den Heven maalt. Vun allens gifft dat wat, un vun allens noog. Ahn Wessel warrt ok dat Beste to'n Flöök. Wi dröfft dankbor ween, dat dat den Wessel gifft.

Dat Lewen

Lewen is en Gelegenheit, nütz se
Lewen is en Schönheit, bewunner se
Lewen is Wonne, kost' se
Lewen is en Droom, verwirklich em
Lewen is en Herutforderung, stell di ehr
Lewen is Plicht, leist se
Lewen is en Reis', vollend' se
Lewen is en Speel, speel dat
Lewen is düüer, schätz dat
Lewen is Riekdoom, bewohr em
Lewen is Leev', geneet se
Lewen is Geheemnis, lüfft dat
Lewen is en Verspreeken, erfüll dat
Lewen is Leed, överwind dat
Lewen is Kampf, nimm em an
Lewen is en Tragööd', si faat
Lewen is en Avendüüer, waag' dat
Lewen is Lewen, erholl dat
Lewen is Glück, erfohr dat

Kiek an de Lilien op't Feld, wo se wasst!

Se arbeidt nich un spinnt sik keen eddel Kledaasch;
man ik segg ju, liekers weer Salomo in all sien Pracht nix gegen een vun ehr.

Lukas 12

"... un juun Ole schallt Drööm hebben!"

So seggt dat de Profeet Joel in en Woort, dat to Pingsten faken leest warrt. Drööm, de Olen?! Dat sünd doch Saken för Junglüüd, de dat Leven noch vör sik hebbt, de Drööm wohrtomaken! Ole dröömt nich mehr, Ole treckt ernüchtert Bilanz!

Dat wöör gellen, wenn dat Drööm weern, de Minschen erfüllen köönt. Dat schallt avers Drööm ween, de Gott erfüllen will. Gott will de Olen de Drööm geven un de Erfüllen. So dröömt, ji Olen, dröömt bit an den Dood ran! Dröömt vun Freden un Leevde op de Eer, vun Gerechtigkeit un Kinnerlachen, vun juun egen Floog in Gotts Arme! Laat den Geist ju regeern, he wasst in ju alltied, ok noch över den Dood rut. Un dat allens maakt Gott wohr.

Himmelfohrt

Christ fohr na'n Heven.
Wat hett he uns daalschickt?
Den Trööster, den hillgen Geist
to'n Troost för sien arm Christenheit.
Kyrieleis.

Halleluja,
Halleluja, Halleluja!
Nu schallt wi alle froh ween,
Christ will uns en Troost ween!
Kyrieleis.

Karfriedag

In Schwerin, in 'n Dom, dor hangt boben öber dei Lüüd ein grodet Krüüz ut Holt, Triumphkrüüz seggt man dortau. Jesus in sien Starben is dor upmaalt un üm em rüm sünd bunte Blaumen un gröne Bläder tau seihn. Woans passt dat woll tausamen, dat Jesus verliert un doch ganz baben triumphiert, dat hei tau Dood kümmt un an 't Krüüz blöht un gröönt dat Läben?

So frogen wi woll ok männichmol bi all dat, wat wi beläben. Eis sind wi bannig vergnöögt un dat Läben maakt Spaaß, un denn werrer is uns allens ene Last un wi weiten nich, woans dat wierer gahn sall un wat noch allens kamen kann mit dei Gesundheit un Familie, mit dei Arbeit un dei Finanzen.

Nu fangt jo hüüt dei Karwoch mit Karfriedag an. Dat is jo dei Dag, wo Minschen in dei ganze Welt an dat Krüüz denken, wo Jesus annagelt wörr un denn as so 'n Verbräker storben is. In 't Niege Testament steiht dortau bi Johannes:

Jesus seggt tau siene Lüüd: "Wenn ik denn nu upricht warr an't Krüüz, denn will ik ehr all tau mi trecken."

So wier dat in sienen Dood doch nich tau End mit sien Leev, un Läben. Mirrn mank dat Starben keem dat Läben werrer tau Gang. Dei Sünn keek achter dei düstern Wulken rut un dat Läben blöhgte up. Dei Hoffnung kreeg frische Knubben un dei Leev füng nieg an.

So gahn wi in de Karwoch up Ostern tau un up allens, wat wi beläben un dörchmaken mööt, schient dei Sünn von Gott sien Leev un Läben.

Auschwitz-Gedenken

Denken an de Doden vun'n Holocaust —
en groot Swiegen.

Ok vun Scham:
Wenig, to wenig Christenlü sünd opstahn
gegen Spiet un Gewalt.
Christen un ehr Karken harrn de eersten
un entslatensten Gegner vun de Unminschlichkeit ween schullt.
So as hüüt.
So as hüüt?

Sünd wi hüüt so,
as wi in 70 Johr west ween wullen warrt?
Doot wi, wat Gott uns opdriggt?
Nienich wedder
wüllt wi solk namenlos Lieden düllen
un uns schamen,
wenn't to laat is.

De Mächtigen sünd luut to höörn.
Liesen, dempt vun Bangnis
is de Stimm vun't Geweten.

Help uns erkennen, Gott,
wat du vun uns wullt!

Ooltjohrsavend
Schreven för St. Petri in Landkirchen op Fehmarn

St. Petri, du mien stille Oort,
verkünnen deist du Gottes Wort,
so still liggst du an düsse Steed —
o leeve Gott, nu höör mien Beed!

Laat alltiets Freden uns hier finn',
dat weer, leev' Gott, in all uns Sinn',
un Roh un Höpen alle Tiet —
holl du uns Seel un Harten wiet!

In't niege Johr mit Toversicht
laat lüüchen för uns hell dien Licht!
In Dankborkeit kiekt wi torüüch,
as weer't en grote Seelenbrüüch.

Uns' Heimatkirch, so stolt un groot!
Hier geevst du, Gott, mi Glovensmoot,
hier hest du mi dat Beeden lehrt,
hier bünn ik döfft un kumfermeert!

Un höör ik denn den Glockenklang,
denn is, leev' Gott, mi nich mehr bang.
Wat ok dat niege Johr uns deit —
uns' Tiet, Gott, in dien Hannen steiht!

Klick op to'n Vergröttern!

Wann is Wiehnachten?

Wenn wi opeenanner togaht un toeenanner stoht;
wenn wi likut un echt sünd un op Floskeln vertichten doot;
wenn wi gedullich töven uns achtens tohören doot,
wenn wi Fienet beschüüten un Swaches bestärken doot;
wenn wi druriges gemeensam drägen un uns an Spood vun annere freun' köönt;
wenn wi Hinnernisse un Mööglichkeiten seht un Ansätz wieder denkt;
wenn wi leevfull begleiden un hartlig danken doot;
Hollt geven statt fasttohollen;
wenn wi Ruum loot un ermodigen, den egen Weg to gahn ...
denn is Wiehnachten!

Bild: Ludgerd Lüske

Vörwiehnachtsavend

Friedag vör Wiehnachten, Avend över Hamborg. Ik stah in'n Computerruum in'n sössten Stock. De letzten Büros sünd noch hell, Minschen hebbt dat wichtig und hild, se erstickt in ehrn Alldag un seht nich dat gewaltige Avendrood, dat de Heven över uns optreckt. Ok mien Flüchtlingskurs is noch bi de Arbeit, se lööst Opgaven un büffelt Grammatik. Wi sünd hüüt de letzte Kurs, dat letzte helle Fenster in uns School, de annern Rüüm sünd al lerrig un dunkel. All Minschen in Hamborg wüllt na Huus, man mennig vun mien Kurs nich; se wüllt noch blieven un höpt, ik bliev ok bit Klock söben un ünnerricht ehr. Mennig vun ehr hebbt noch keen Tohuus, sitt noch in'n Container. Avers se föhlt sik relativ seker un borgen. Bloots K. sitt in een vun de lerrigen Klassenrüüm in Duustern mit sien Handy un telefoneert na Afghanistan — dor is em en Tante dootbleven.

Warrt Wiehnachten to all düsse Minschen kamen — de hilden un de heimatlosen — in dat Gewimmel vun uns Städer? De grote Natuur nimmt sik gor nix dorvun an, se brukt för ehr gewaltig Schauspeel nich mal en Publikum. Se lenkt uns Gedanken weg vun den dääglichen Kröpelkraam, se lenkt uns Gedanken, ja, op dat Ewige; avers se trööst uns nich. Bloots een heevt uns wied in't Ewige rut un höllt uns togliek dicht bi, borgen un getroost. He schall nu bald wedder Bortsdag hebben; den fiert wi — un höpt un vertruut, dat he uns nich in uns Alldag ersticken lett un nich in't lerrige All verfreren lett, sünnern uns mitnimmt in Troost un Ewigkeit.

Gott sien Fanclub
För Footballfans

Gott, du büst för uns de Gröttst.
Op di alleen höört wi.
Du büst uns Trainer
un uns Clubbaas,
wi sünd dien Mannschap
un dien Fanclub alltohoop.
Wi sünd dien Vereen.
Wi sünd de Kark — dien Kark.
Ünner uns Logo, dat Krüüz, treedt wi an
mit di un för di to strieden,
nich wieldat wi alltied winnt,
sünnern wieldat düt uns Vereen is
un wi dien Fans,
weltwied,
för alle Tieden.

Du büst de Gröttst.

Irre rational

De niege Priesdräger vun den "Nobelpries för Wirtschapswetenschapen" hett den Pries kregen för sien Forschen över Wirtschap un Psychologie. Wirtschap is irrationaal, hett he dor wohraftig rutfunnen! Jungedi!! Bispill gefällig? Öllersvörsorg. De Minschen geevt ehr Geld eenfach ut un leggt nich noog för't Öller trüch, seggt de Priesdräger, schoonst se dat beter weten kunnen. Se mööt dorto bröcht warrn, mehr Geld op de hoge Kant to packen.

Nu kiek. Kiek di üm in en Welt, 'neem överall brennen Noot herrscht, de överall na Hülp schriegt. Du hest Geld över. Hunnert Hannen vun Mitminschen reckt sik di togegen. Un du seggst: "Deit mi leed, leven Lü, en beten kann ik afgeven, avers dat mehrst mutt ik trüchleggen för mien Öller. Nee, ik weet noch gor ni seker, dat ik so lang leven warr, dat to bruken; aver villicht ja doch, un denn will ik mien Lifestyle hollen. Verstaht ji doch, nich? Dorüm legg ik dat an. Ik weet, de Anlagen büüt Minschen un Natuur ut un draagt to juun Noot bi, man de mööt ja ok Tinsen bringen. Ji sünd wiss in Noot, avers wichtiger as juun Wissheit is mien Villicht. Denn villicht warr ik ja oolt, un villicht bruuk ik dat denn." — Is dat rational? Ja, avers ok irre.

Deit mi leed, leven Lü, ik kann so'n Öllersvörsorg nich maken. De gesettliche Rentenversekern is okay, dat Geld geiht glieks an hütige Rentners, dat warrt nich bisiet packt. Sowat kunn ik nich. To solk Minschen seggt Gott denn ehrlang: Du Idiot! (Lukas 12, 20). Dat much ik warraftig nich so geern höörn. Wi Christen hebbt klore Informaschoon, wat wi mit dat Geld maken schallt: Matthäus 6, 19-20, Lukas 16, 9. Wi schallt Geld in Leven verwanneln, sodraad dat uns Hannen beröhrt! Dat kann Hülp ween, avers ok Genuss. Bloots keen Vörsorg un keen hoge Kant! Geld, dat dor liggt, trennt vun Gott. Denn dat grote Villicht vun uns Öller un Bedörfen steiht bi Gott, un bi em alleen. Punkt. "Sorgt sik nich!" steiht so'n Dutz Maal in uns Bibel, un dat is nich bloots en Begöschen, ok en Anwiesen. Dor kann ik nich gegenan. Ik weet, ik bün totaal irrational. Avers doch tominnst noch bi Verstand. Nich so irre rational as de, de mit dat Geld gode Fründschap hollt. Orr de denkt, Wirtschap weer en Wetenschap...

In Freden

Wenn dien Hart swoor is, wenn du keen ornlichen Weg mehr sühst,
wenn Smarten di verrückt makt,
so, dat du di schicken muttst in anner Hannen as dien egen,
denn gaht dien Gedanken op de Reis na baben.

Heff ik nich allens dohn, wat ik kunn?
Nu sünd anner Lüü an't Warken.
Meent se dat goot mit mi? Sünd se so kloog, dat se mi wedder toweg bringt?
Mien Hart geiht as'n Lämmersteert —

Gott, du büst de, de ok den Arzt seggt, wat he doon schull, büst ok sien Schöpper.
Lat em op di höörn, geev em gode Gedanken un geschickte Hannen.
Wi sünd ja allsamt dien Kinner, un ik glööv dat, du hest uns leev.
Wo goot is dat, wenn du bi mi büst!
Du hest Gedanken von Freden över uns,
Du hest bloots alleen Leev för diene Minschenkinner un keen Wehdaag.
Willst, dat se glücklich sünd, dat ehr Gesicht hell is von Freid.
— un is doch so veel Noot op uns Eer —
Ja — ik dröff Vadder to di seggen, ik bün borgen in diene Leev.
Holl mi in dien Arms un — in dien' Freden —
so lang, bit de Nacht vörbi is un ik di anlach — in'n hellen Sünnschien...

Gertrud Everding
11.9.2017

Elkeen vun uns ...

Elkeen vun uns mutt sien Krüüz dregen,
un wenn een dat deit,
denn is de swore Last wat lichter.

Text un Bild: Rudi Witzke
10.9.2017

Wi levt so vör uns hen

ruschen Bläder, käuhl Schadden — naakt Geääst, doot Stoppel
wiet lüchen Blaum, summen Imm — noch een Pahl in'n Snee
blaag un wiet de groote See — wavern Nevel, Waderdrubben

wi levt so vör uns hen — stahn midden in quirrlig Tieden
de Tiet vergeiht so gau — doch denn ward dat een Dag nich hell
bedröövt un verbiestert sünd wi — dat Schicksaal hett schier unendlich Macht

denn sneller as dacht
kümmt de swatte Dag
wo du alleen müßt gahn
all Weeg

stahn unner Bööm
ahn Loov un Bleut
ahn Naver un dien Du
vun Wieden en Glockentoon
de över Stock un Stein di dreegt

HEI is't de alltiets mit di gahn
HEI weer bi di
HEI blifft bi di
dörch alle Tieden

Text un Biller: Rudi Witzke
27.8.2017

in'n ogenupslaag an'n morgen
in'n gedanken an't licht
in't wunnern över den wind
unsichtboor in dat bewegen vun de bläder

in't broot för de paus smeren
in't winken vun den ogenblick
in't täuwen up dat kind
martinshoorn bill ik mi't in?
in't täuwen an de rode ampel
in de langsamere slang an de kass
in den ruum de den minschen ümgifft
in de beekjumfer de gegen mien finster flüggt
in't uprümen
(wo is de steed vun de saken?
hebbt se een klock
se verfallen seten stuff an
spreken stumm)

in't katteiker dat nööt vergrüfft
in de katt de ehr lütts sugen lett
in de miegeemk de broot mittreckt
in't ei vun't hauhn
in'n schadden vun den wiedenkuschel
in't moos dat holt straakt
in de ierd de di de hand upleggt
in'n glockenslag vun'n toorm
in'n blick up de stiernsnupp
twüschen de länner vun de stierns
in'n Huulbessen swattes lock

Drei Graffsteen vun Dwangsarbeitersche

Ut uplööst Graffsteden de Graffsteen ruthaalt
un up den öllsten Deil vun den Karkhoff
in en luschig Eck unner groot Bööm upstellt,
de över bleven Teiken vun een gräsig Tied:
Dwangsarbeiderinnen un Dwangsarbeider ut Polen
starven in Nazidüütschland.
De för alle Tieden upstellten Graffsteen mahnt:

Passt up up de Lüüd, de ievern un hissen!

Engelswöör

"De Engel in di
freugt sik över dien Licht,
huult över dien Düsternis.
Ut sien Flögel ruuscht
leive Wöör,
Riemels,
Schmuuserie.
Hei höllt Wacht
över dienen Weg.
Stüüer dien Schreed
richt Engel!"

Na Rose Ausländer

Wöör vun leiv ruscheln.
Leive wöör verfeern.
Wi sünd dat nich wennt.
Wi reken nau mit dat Wirken
vun uns Wöör.
Aver leive Wöör un Metermaat
passen nich tosamen.
Un denn noch dit:
Leive Wöör kaamt to Untiet
To faken to laat!
Un se laten di alleen,
wieldat allens sien Tiet hett
un nix dorgegen:
Keen innig wünschte Droom!
Kein lütte Tiet noch dortau!
Keen utnahm?
Keen Engelsflögelslag lang?
Dor weent mit di de Engel.
De Wöör, de ünnerwegens,
sünd scharp un scheden.
Wöör, de uteenanner rieten,
sünd faken dat "Letzt Word",
se scheden, se entscheiden.
Se överstimmt anner wöör.
Ok Engelswöör!

Pingsten

De Hillig Geist seggt uns: Wi hebbt en Trööster.
He sülven will de Trööster ween.
In düsse Welt
vull unfaatbor Elend un Slechtigkeiten
schallt wi getroost ween,
denn dor is Troost för uns.
Villicht nich hüüt. Man villicht doch hüüt.
Wi köönt dat nich begriepen. — Dat is wohr.

Wi Christenlüüd sünd Minschen, för de en Troost dor is.
So gaht wi dör de Welt
noch nich trööst't, avers
nich mehr untrööstlich.

Schadden, Müll un Dood

"Denn wi hebbt hier keen blieven Steed,
sünnern wi söökt de tokamen.
So laat uns nu dörch ehm Gott Opper bringen.
Dat sünd de förchten Lippen,
de sien' Naam nömen.
Vergeet nich, Gaudes to daun un mit anner to deilen.
Denn solk Gaven gefallt Gott."
Hebräer 13,14 ff

Luftverschmutzung. Bild: Wikipedia

De Doot un dat Mäken vun Egon Schiele (1890-1018)

Quaalm ut hoge Schosteins,
allens verslingende Schadden,
Müll, in den allens afsüppt,
de Doot:
Bloots, wokeen utbüten deit,
de meint, dat hei dat Recht hett,
de hett de Middel.
De kann hier sien blieven Steed grünnen.
Aver keen för di un mi:
Wat en analog schietige
orrer en digitaale ahn en Kiem.

Laat uns vör de Doren gahn!

Güllnes Door, maalt vun Rudi Witzke

Bott vun de Doden: De Jüngling vun Nain

Teknen: Julius Schnorr. Klick up tau'n Vergröttern!

Un dorna passeerte dat, dat hei in en Stadt güng, de Nain nöömt ward. Sien Jünger un en Barg Lüüd weern mit ehm ünnerwegens. As hei nu aver an dat Door vun de Stadt keem, dor drögen se en Doden rut, de de eenzge Söhn vun sien Mudder weer. Se weer en Wittfruu. Hei spröök to ehr: Ween nich! Hei keem neger un röhrte den Sarg an, un de Dräger bleven stahn. Hei spröök: Jüngling, ik segg di, stah up! Un de Dode keem hooch un füng an to reden. Un Jesus geev ehm sien Mudder. Un Furcht keem över alle Lüüd, un sie lavten Gott un sään: Ünner uns is en groot Prophet upstahn. Un denn noch: Gott hett sien Volk besööcht. Un disse Bott keem in Judäa överall hen un ok in dat ümliggen Land.

Lukas 7

Naricht vun de Doden

Inge un Alexa dröömt in en anner Welt:

Wenn dat Licht vun'n Dag geiht
ward wi in'n Düstern drömen vun juuch
bit de niege Dag anbrickt
un nu fäuhlt dat sik so dull an
wi seiht juuch kamen
un nieniech ward wi old

Ji ward uns finnen
wenn ji de upgahn Sünn nafolgen daut

De Düvel

De Düvel will ehm allens unnertänsch maken, all Rieke schulln sien sien.
Hei kunn hebben Reisen na Nieseeland
orrer mit en Droomschipp üm de Welt rüm in en Suite över den Kaptein up de Brüüch.
Hei kunn en Jaguaar in der Garaasch hebben un en Mercedes Offroader vör de Döör.
Hei kunn Wachteln un Kaviaar al to'n Fröhstück elkeen Morgen hebben.
In Äselsmelk orrer Sekt kunn hei baden.
So veel Euros kunn hei hebben, dat hei se nich för Luxuskraam utgeven kunn.
So wat wünscht sik hüüt veele Minschen,
un se hebbt meist al veel dorvun.
Un wenn se dat nich hebbt, denn leevt se ünner de Armootsscheid.
Un se hollen de Welt för nich recht.
Deilen?! Dat villicht ok noch...
Mit Migranten?!
Tovörderst ik un Düütschland!
So bölkt dat de Wootbörger.
Jesus tögert nich: Een Woord vun Godd sleudert hei den Düvel towedder.
De stört in den Afgrund.
Jesus lett sik nich versöken.

Nieges Johr vun Bööm un Leevde

Al wedder is en Niejohrsfest: Düt Wekenenn hebbt de Juden dat "Niege Johr vun de Bööm" fiert. In ole Tieden hebbt de Buern ja den "Teihnten" as Stüern aflevern müsst; un an düssen Termin woor de Snitt mookt: Wat de Bööm, Feller un all Planten vun nu af an bringt, wenn ehr niege Levenszyklus anfangt, dat mutt eerst neegst Johr verstüert warrn. — Togliek fiert wi morgen den Valentinsdag, dat Johrsfest vun de Leevde. Leevslüüd dankt enanner för de Tru in't verleden Johr un geevt een den annern wat as "Stüer": Pralinen, Geschenke, Verspreken — orr eenfach en Söten. Wat se sik vun nu af an geevt, dat dankt se sik neegst Johr.

Wenn de Natuur nu wedder anfangt, Blöden un Frucht to bringen, un wenn wi nu wedder bet över beid Ohren in't Leevsglück stekt — denn laat uns dat Danken nich vergeten. Brukst dat ok nich opschuven bet neegst Johr. Danken kannst jümmers. Is nienich verkehrt. — Wokeen wi dankt? Dat mutt jedeen sülvst weten. Ik weet dat.

To't niege Johr

dat johr bringt
wat dat johr bringt

kannst nix empfangen
wenn du nich de hannen opdeist

do dien hannen op
dor töövt godes!

Ok bi uns — Anslag in Berlin

Ok bi uns
is de Welt nu grulich
ok bi uns
is de Kinnermoord vun Bethlehem
un vun Aleppo
ok wi
sünd nich unantastbor

ok wi
mööt uns wedder oprichten
ut dat Lieden
as so mennig Lü in de Welt
denn in jüst düsse Welt
is Jesus ünnerwegens

ok vun uns Ogen
warrt maleis all Tranen afwischt
un ok wi
warrt singen:
O du fröhliche!

Afscheed nehmen

Vun't Ewge snackt se
aver denn
nix kümmt miehr
müsst Afscheed nehmen
sik trennen
afgeven, upgeven
en Deil vun di sülvst
wat de Winnen laten
dat Ruscheln
dat Brusen
dat Starven liernen
elkeen Dag en beten
för dat Niege
dat kümmt
un wenn nix miehr kümmt
denn so is in dat nix
dat Nix
wat du en Leven lang
söcht hest
en grotes
wunnerbores Nix
aver en Nix

Aarndank: Dank för de Minschen

Herr Gott,
du hest uns in't verleden Johr veel Godes schickt,
sünnerlich eens: dien piente Minschenkinner.
Een Millioon vun ehr hest du uns anvertruut.
Du hest uns ja seggt,
wat du vun uns verwachtst:

Breek dien Brot för den Hungrigen!
Nimm up in dien Huus, de keen Tohuus hett.
Giff den wat to'n Antrecken, de nakelt is.
Holl di vun dien egen Fleesch un Bloot nich trüch.

Denn warrt dien Licht liek as dat Morgenroot vördaag breken,
un heel gau warrst du kureert warrn.
Dien rechtschapen Leven geiht vör di ran,
den Herrn sien Herrlichkeit folgt di achter ran.

Denn warst du ropen un de Herr gifft Antwoort.
Du geihst em an un he seggt: "Hier bün ik!"
Wenn du ut dien Merrn dat Jöck wegbringst,
ok dat Fingerwiesen un dat Leegsnacken,

wenn du den Hungrigen dien Seel towendst
un en dalstuukt Seel satt maken deist,
denn so lüücht dien Licht in de Düüsternis
un dien swatte Nacht is so as de Middagstiet.

De Herr warrt di alltiets föhren,
warrt dien Seel ok in en dröög Land satt maken,
dien Gebeen lett he wedder stevig warrn.
Denn büst du liek as en pleegt Goorn,
as en Waterborn, bi den dat Water ni nich all warrt.
Jesaja 58

Help uns, leve Herr,
dat wi dien Wöör wohr maakt!
Mit dien Help schafft wi dat.
Heff Dank för dat Vertruun
un de Schangs, di to denen.
Wi biddt di, vertruu uns ok wiederhen,
schick de Minschen ut dat schunnen Aleppo to uns,
dat wi ehr opnehmen köönt as Süstern un Bröder
un dien Naam dormit priesen.

Amen.

Worüm?

reddungswagens raast an mi vörbi
mit blaaglicht un lalü.
dor achter mi, 'neem ik jüst langskamen bün,
is wat gresigs passeert,
vör dat gott mi wohrt hett.

worüm nich ik?
ja, ik kunn dor nu liggen
staats den armen minschen,
versehrt, tweibraken,
un mi fragen: "worüm ik?"

worüm nich ik?
wieldat gott wull,
ik schull hüüt noch sien wark doon.

dat will ik doon.

Keen Steernsnuppen

Gott, dien Steernenhimmel is mi noog.
Wokeen dat Grote süht,
dröff dat Wunnerbore glöven.

Gott, beschaam mi nich, indem du mi Wunner wiest.
Beschaam mi nich, indem du mien Wünschen erfüllst.
Laat mi bloots
op di vertruun.
Dat Wunnerbore much ik lever
glöven as sehn.

Frieheit orr Starkde?

In de Bedrängnis vun uns Tied roopt nu mennig Minschen in mennig Länner na Starkde, na den "starken Mann". Vun Donald Trump hett sien Fru in en Reed düssen Satz vördragen müsst: "When somebody hits him, he hits back ten times harder!" — op Platt: "Wenn een em sleit, sleit he teihnmaal harder trüch." Wo veel Angst, wo veel Bangnis stickt in so en Doon! Un wo verlaten is de Menge, de so en Minschen tojuucht!

Wi all weet, dat so en Starkdoon to nix föhrt — as to Gewalt. De starkdoon mööt, sünd Swäcklinge. Se warrt pietscht dör düt Leven vun de Angst, dat en noch Stärkere opduken kunn. So jaagt un hetzt se dör ehr Johren, bit se amenn erbärmlich verreckt.

Jesus Christus weer keen "starke Mann". He hett nich trüchslaan. He weer en Verlerer-Typ, en "loser". Wi dröfft dat ok ween. Uns Religioon is keen för Winner-Typen. Wi bruukt nich stark ween, denn wi sünd frie — wieldat wi vun den Krinkloop vun Winnen un Verleren erlööst sünd. Wi bruukt keen Position hier in de Welt, denn wi hebbt en Heimat in Himmel. Wi bruukt keen Ehr, denn wi hebbt en Wöörd. Wi bruukt nich jümmer un jümmer wedder wat bewiesen, denn Jesus hett dat eenmaal bewiest. Een för alle maal.

To de Erlösung höört jümmers ok dat Sik-Erlösen-Laten. Wi mööt utstiegen ut den Krinkloop vun Kraftmeierie un Jesus folgen in de Frieheit. Em truun. Mit sien Wark wiedermaken — mit Goodheit, Insicht un Barmen. Dat is de wohre, de binnere Starkde. De Kraft, de in de Swacken mächtig is. Gott, help uns, dien Erlösen antonehmen!

Pingsten — Liguster

Blaag un Witt,
Gröön un Witt.
Gröön, wiedes Gröön,
wieder noch dat Blaag
Alles is dürchweiht vun Lomigkeit.
Mien Seel meldt sik:
Witt, de Farv vun't Licht,
Gröön, de Farv vun Wassdoom, vun't Höpen.
Blaag, de Farv vun de Rennlichkeit.
Un allens is dörchweiht un ümweiht vun Leiv un Höpen.
Dat is de Hilligkeit vun Pingsten.

Dit Weihen maakt mi wohrhaft kloor. wat Ostern für mi bedüden deit.
Pingsten dürchweiht mi un di, neger kümmt Gott un Jesus uns nich.

Jüüdsch-christlich is uns Kultur. Un so is dat keen Fraag. Die Juden hebbt ok ehr Alles-Dörchweihen. Se nöömt dat Schechina.
Nich bloots Fierdaag sünd de beiden Pingstdaag, se sünd Daag för't Besinnen.
Meditschoondaag. As elkeen Dag sien Nadenktied hebben schull.

Puurten

Dat gifft enge Purten, dörch die wi gahn mütt. —
Dat schall wiede Purten geven, wo wi in de Welt kaamt.
Dormit lockt di de Dübel —
Gott hett de Puurt eng un small maakt, liek de Weeg dörch de Welt.
Wi warrt nich fraagt, wat uns diss eng Heck geföllt,
wat wi den mööhsamen, engen Weg gahn willt.
Verspraken is, dat wi aver hier sien Licht
un dor binnen sien Strahlen jümmer heller seihn.
Bit up letzt wi Licht ward.

Un woans is uns Leven in'n Twievel?
Leven mit den Weddersprook vun düster Weeg, de hell sünd?
Leven in unbroken Glöven in broken Tieden?
Glöven, dat de Sünn strahlt midden in de Nacht?
Truun, dat een in legste Tieden een de retten Hand reikt?
Seker sien, dat neven di en Lichtgestalt, dien Engel geiht?

Un dat du nich ut sien Hannen föllst. Wenn't ok hard di faat.
Dat weer en Leven, wo een in sienen Gloven seker sien kunn.
Wokeen kann so seker un gewiß sien?
— En lengen Hart!

Palmsünndag

Passionsbloom. Foto Gertrud Everding

Koornbloom. Montage Ludgerd Lüske

Weeg in de Passion

Herr, dien Weeg sünd wunnerborer
as sik uns Fantasie erheevt
un dien Gedankens höger, sworer
as Wöör uns Kraft to seggen geevt

Laat doch dien Weeg ok mien Weeg ween
nimm bi de Hannen mien Gebeet
un laat mi alltied, as Komet,
dien güllen Krüüz vun't Höpen sehn.

Gravitationswellen woorn meten — 11.2.2016

gravitation
de kraft de
allens verbindt

wellen vun
swaarkraft
rippelt dör't all

gotts fingerafdruck

sachten straakt
sien hand
över uns hen
sien hand
de allens verbindt
langsam un leeftallig

mit lichtgeswinnigkeit

Engelsvisit

Vernacht wee een Engel
bi mi to Visit
he wull mi wat särgen
he keek so heel blied
sien Flöägels de blenkern
as fiinspunnen Glöäs

ikk kunn mi blods höögen
een Troan hung mi an de Nöäs
he wull mi wat bringen
van Heiland un Fräee
ikk höör heel fiin Singen
kunn nich van de Stäee
mien Haart dat wor licht
as de Wulken an d' Hääven
wee so tomoal
an Jachtern un Schwääven
ikk spöär rein niks mehr
van Olldachsbedrüüs
mien Seel stapp dör Müür'n
flooch hoch över Bargen
keek in een büld Annerlühüüs
höör Minschen sükk targen
seech Kinner in Nod
doch as de Engel to hör keem
dor wee allens wedder good
un ik wuss bi mi
ganz deep in mi binnen
wenn an de Engel wi glöövt
deit de Fräee up d' Eer winnen

Hilligavend

Hüüt is Hilligavend, un ik heff,
bit us Kinners koomt, noch en beten Tiet.
Dat Festeten is fardig —
de Wiehnachtsboom is smückt,

uns Katten sünd ok tofreden,
se kriegt en ganz besünners godes Freten.
Mien Mann treckt sik üm, de Hilligavend to Ehren.
Ok de Karkklocken sünd to hören.
Uns Katten kiekt ut'n Fenster,
ik strokel sacht över't warme, weke Fell.

Bi uns un ok bi de Novers brennt hell
in de Fenster dat Licht.
Ik treck mi warm an
un goh no buten — in de hillige Nacht.
De Himmel is vull Steerns.
Un ok se glitzert un lücht —
dat hett Gott goot mookt,
düssen Himmel vull Steerns,
se antokieken, bedüüt för mi Glück.
Ik denk an'n de Minschen, de ik leven do,
un ik spreek sacht un liesen en Gebeet:
"Leve Gott, ik bidd för de Minschen, de to mi heuren.
Behöd se goot in ehr Leven.
Ik müch ok för all de annern Menschen beden —
för de Deerten, för de Natuur —
för Freden ünner all dien Geschöpfe —
överall op Eerden
un in dien All.

Jeedeen Minsch un Deert,
jedeen föhlen Wesen
schall en godes Tohuus hebben in düsse Welt.
Keen Kind schall mehr Schoden nehmen
an Lief un Seel.
Mook ut gresig un düüster Denken
goode Gedanken, kloor, oprecht un hell.
Keeneen schall mehr eensam sien
un Smarten hebben.
Ik bidd, schenk uns all Gesundheit,
Moot un Toversicht,
laat uns en godes Leven leven
in'n düsse Welt,
bit du uns opnimmst
in dien Welt.
Giff, dat de Minschheit sik verdregt
ünnernanner un ok
mit dien anner Kinner, de Deerten un Planten.
Loot Wunner schehn, mook dat bidde op allerbest,
un schenk uns allen en scheunes Wiehnachtsfest.

Amen."

Besinnlichkeit

Ik mutt togeven, ik heff en Wedderwilln gegen düt — eentlich harmlose — Woort. Bün ik ungerecht?

Nu in'n Advent is dat en Inflation vun Besinnlichkeiten. All wüllt bi Karsenlicht mit duften Tee op'n Stövchen dorsitten, komodig Pletten eten un klönen. Inladen dorto kaamt nu vun all Sieden. "Ik hetz vun een Besinnlichkeit na de anner", schall mal een in'n Advent seggt hebben.

Un dor liggt för mi dat Problem. "Besinnlichkeit" is even nich Besinnen. Mi dücht meist, dat is sogor dat Gegendeel dorvun. Besinnen is: Bewusstwarrn. Kloorwarrn. Trüchdenken, vörutdenken un Bilanz trecken. "Besinnlichkeit" is: Nich allto veel nadenken. Sik satt un tofreden to Roh setten. Inneveln vun Karsenrook un Teeduft. — Besinnlichkeit is harmlos. To harmlos.

Besinnen deit noot — eentlich jümmers. In de Karken sünd nu in'n Advent de lila Döker opleggt. Dat is de Klöör vun de Buße — en Frucht vun't Besinnen. Besinnen heet ok: twieveln. Un för en Christenminschen opletzt: danken. Danken, dat uns dat so good geiht, danken, dat wi uns bi Pletten un Karsenlicht dalsetten köönt. Denn dat köönt wi. Avers nich besinnungslos. Bloots besunnen.

In düssen Sinn wünsch ik Se besinnliche besunnen Wiehnachtsdaag.

krieg?

een hord vun dörtig
een stark boss jüm all vörweg
de överleven

de noch enkelten
deerten trecken sliekern
dörch de wiede wiednesss

eerst homo sapiens
liernt denken un snaken
versöken un finnen

denn ward de hord groot
keen boss kann jüm noch regeern
se billen rotten

den boss to störten
de ganze hord to jagen
de klauken minschen

ierst heit dat strieden
mit wöör hen un her
denn slaan bit blaut flütt

nu hebbt wi minschen
wat wi nich wedder looswarden
krieg krieg jümmer krieg

wi schriegt luud shalom
herr löös uns vun dat bööse
doch de götter swiegen

Paris: Nu

Gewalt. Horror. Panik. Wat nu? Wat köönt wi doon?

Jesus Christus hett wat seggt to'n Ümgang mit Gewalt un Fienden. Nu, in düssen Momang, gellt sien Wöör. Se gellt nich bloots an Wiehnachten, se gellt nich bloots, wenn uns dat passt; se gellt nu, wenn wi angrepen sünd, wenn een uns un uns Leevstes an't Leven wull. Nu köönt wi uns as Christenlüüd wiesen; nu köönt wi de anner Back henholln; nu köönt wi Jesus nafolgen.

Dat is swaar. De ole Minsch in uns is stark, de lever trüchslaan will, dreeduppelt stark trüchslaan. "Dat helpt nich", seggt Jesus. He seggt nich bloots: "Dat is verkehrt", nee: "Dat helpt nich." — Glöövt wi em nich? Meent wi, he wüss nich, wat he snack; he kenn den Islamischen Staat nich? Orr uns anner Fienden?

"Jedeen Reaktion op dat Böse leggt den Kiem to dat Böse in uns", seggt Leo Tolstoi in sien Gedanken över de Bargpredigt. Jedeen Reaktion. — Dat se nu bombardeert warrt, dat wüss un wull de IS. Dat Muslime nu noch scheper ansehn warrt, dat wüss un wull de IS. Se wüllt de Eskalation. Jesus kenn Fienden. He wüss dat. — Un wenn wi Jesu Rezept folgt? Wenn wi dat waagt? Dor is en Weg. Wenn wi ehr eenfach ignoreern dään? Wenn wi ehr eenfach — "eenfach"? — vergeven dään? Dormit rekent se nich. Dat wiest ehr en anner Wohrheit, en anner Logik as den Krieg. Düsse Wohrheit — Jesu Wöör — steiht; se köönt ehr nich utwieken. Ik bün vermoden, dat de een orr anner opletzt sogor as Christ trüchblifft. — Dor kunn wat Slimmers passeern. Veel wat Slimmers.

De Menskenroop

Nu!
se roopt
wi roopt
ick roop
di
wo büs
wo staihs
wat sühs
wat döös
hölls Paohl
liekan
liekuut
fast nog
dat he
dat se
aohne Friär
aohne Huus
in Naut
sick hollen könnt
staoh
holl Paohl
Mensk!

23.10.2015
Text: Ludwig Schmülling
Foto: Gémes Sándor/SzomSzed/Wikimedia Commons

Aarndank in uns Tied

Wi singt in de Kark: "Er gibt uns Speise reichlich und überall" un "Du hältst die Wach' an unsrer Tür / und lässt uns sicher ruhn. / Du nährest uns von Jahr zu Jahr, / bleibst immer fromm und treu / und stehst uns, wenn wir in Gefahr / geraten, treulich bei." Mang uns Gemeen sitt syrische un irakische Christenlüüd un entziffert ieverig de Sangbookversen in dat wat öllertümlich Düütsch. Se weet, wo sik dat anföhlt, wenn Gotts Schuul fehlt. För ehr sünd düsse Versen villicht naiv. Man in düt Land sünd se wohr. Gott wees Dank!

"Wer hält mit seiner Hand / den güldnen, edlen, werten Fried' / in unserm Vaterland? / Ach Herr, mein Gott, das kommt von dir, / du, du musst alles tun..." Man ok wi köönt wat för den Freden doon, mang all Minschen in uns Land! Uns Harten opsluten un nienich vergeten, wat Gott uns Goods daan hett — dat he uns in düt schöne un freedvulle Land sett hett.

De ganze Welt is as en Book,
dorbinnen steiht opschreven
in bunte Reegn Sprook üm Sprook
vun Gott sien trues Leven.
Woold un Wisch neegbi un feern
un an'n Heven hooch de Steern
betüügt: He is alltied bi uns bleven.

4.10.2015
Foto un Text: Marlou Lessing / na Eichendorff

Erinnern

Du bist nienich alleen.
Dat Erinnern blifft dörch kamen Tieden,
sitt maal blangen di up de een
denn up de anner Siet,
straakt un wörgt di.
Erinnern warmt un lett di schuddern,
Di lengt aver na de Stunnen.
de ji tosamen verbröcht.
Erinnern singt in frömde, anner Spraken.
Dien Hart, dat harr en ganz anner Melodie.
Dat kann nu nich juchzen, nich koppheistern.
Dien Hart driggt Biller in en anner Spraak.
Versöök nich, de to liern.
Dat wöör lang duurn un di nix geven.
Nümm jümmer de Spraak vun dien Hart an,
ok wenn dat stammert, stottert:
Dat weern juuch Wöör
in düster un in hellicht Stunnen.
Villicht verdeckt de Wulk allens,
de jüst övern Heven macklich treckt?
De allens düstern lett?
Orrer verdeit de Dagdroom di wedder?
Un wenn de Sommer noch so hell,
de Sünn miehr as süss blenkert,
du warrst un müsst in'n Nevel blieven.
Noch versteihst du nich
dit anner eensaam Hören un Seihn.
De Sünn, de is för anner Tieden.
Dien Sünn hett anner Farven.
Allens tüüscht. Ne,
allens blifft gries,
vun de schwunken Äst drüppt dat Wader.
Druppen för Druppen!
Or Tranen?
De höört tosamen; Tranen un Erinnern!

20.9.2015
Foto: Ilias81/Wikimedia Commons
Text: Rudi Witzke

Wokeen is denn mien Nächster?

Krieg — Dood — Leevlosigkeit
Vertwiefeln — Noot — Schaam
Süük — Sorg — Lengen

ik

Verlichtern — Verstahn — Heilen
Sekerheit — Tosamenholl — Tokumst
Help — Lachen

Gott

30.8.2015
Text: Marlou Lessing
Bilder: Jasmin Apcin

pingsten

wi weern in de hillige stadt
elkeen an dissen morgen in sien denken inspunnen
dor föhrt de bus rechte hand up en frien platz
mit mäude knaken schuven wi uns na buten
woso worüm
hier stünn de harbarg
vun den barmhartigen samariter
in de wööst
de nu bläuht as geev dat keen wööst
en teiken för uns an dissen dag
för kamen daag
dat doch en pingsten kamen is
kamen ward
dat all sik verstahn
in harmoonschen gesang
vun nord na süd na oost na west
dat laat uns beden

24.5.2015
Foto un Text: Rudi Witzke

Himmelfohrt

Hummel. Foto Thomas Seemann. Klick op to'n Vergröttern!

Uns Leven is en Hummelfohrt.
Wat doran herrlich schient, is herrlich —
un liekers is't doch bloots Möhg un Wurachen
in'n Vergliek mit dien Herrlichkeit, Gott.

"Leben" und "Lieben" is eens in uns Spraak: Leven.
Dat's en depe Wohrheit.
Leven is Leevde.
Wat wi kennt, wasst uns an't Hart.
Wi leevt uns Möhg un uns Wurachen, dat lett uns schöön.
De Hummel brummt, warrt dull,
ehr Arbeit is ehr Leven.

Wi leevt diss' Welt, wüllt ehr nich fohren laten.
Du hest uns Leven
as Himmelfohrt dacht.
Du langst uns dien Hand vun'n Himmel.
Apen
töövt se op uns.
Los laat wi sacht,
wenn du uns roptreckst
na di.

Nimm ok de Hummel mit, so hooch kann se nich flegen.

14.5.2015
Marlou Lessing

Oostermorgen

Wi liggt verlaren in de Welt
deep in den Dood sien Vigelett
un seht, wo Heven sik erhellt
un de, de sik nich breken lett,
to Leven warrt. He leevt, is frie!
Un as he leevt, so leevt ok wi,
wieldat he, de uns Welt erhellt,
sik sülven üm uns geven hett.

5.4.2015
Bild: Rudi Witzke
Vers: Marlou Lessing

Utgang

Jümmer enger, liesen, lies
Trecken sik de Levenskrinks,
Swinnt hen, wat prahlt un prunkt,
Swinnen Höpen, Haat un Leev
Un is nix in Sicht bleven
As de letzt düster Punkt.

10.2.2015
Theodor Fontane
Bild und Plattdüütsch: Rudi Witzke

En lütt Beden, wat ok en Danken is

Inwennig sünd wi vull vun Töön,
mit een Toonfolg geihst du dörch dien Leven.
Un dat gifft swatte, aver ok bunte Musik.

Inwennig sünd wi vull vun Farven.
Jedeen Farv kümmt in dien Seel
mit een anner Bott an, swatt orrer bunt.

Klick up tau'n Vergröttern!

Dien Leven geiht na dien' Padd
vun Musik un dien Klören.
Warr ja nich blind un doof.

Un wenn nu twei een liekes Bild
un lieke Töön in ehr Musik hebben,
denn köönt se sik glücklich fäuhlen.

Denn levt Leiv in Farven un Musik,
slütt di den Heven up,
dat du Engelstöön hörst.

Dat Licht

vele strahlen brekt
vör ut een licht.
uns licht, dat heet christus.

vele stappen gaht wi
to op dat licht
un dat licht geiht mit uns.

brickt denn in uns sülven
apen dat licht
warrt de welt en niege steed.

To Niejohr

Muchen di warm' Wöör den kolen Avend warmen
un de Maand di de düster Nacht hell maken.
Un much de Weeg to dien Döör jümmer bargdaal gahn.
Sachtmood much sien up dien Lippen,
leeflich un lomig as en Avend in de Sommertiet,
de langsaam in't Loof vun de Bargesch sinkt.
Much fründlich Sinn sik breiden in dien Ogen,
leevlich un eddel as de Sünn,
de ut de Nevel sik heevt.
Much Reinlichkeit sik speigeln an'n Grund vun dien Hart,
kloor un hell as de Born,
wo de Duuv ehr Bild süht.
Much de Wiesheit wassen ut all dien Hanneln,
herrlich un hooch as de Weiten in en gaudes segent Johr,
ahn Wörm, ahn Wöhlmuus.
Much Segen sik up un över di geiten.
Much Gott dat Wader in dien' Born nie utdrögen laten, —
much Gott Dien Kauh nich to lang dröög stahn laten.
Much Gott den Born vun de Hülp, mit de du anner hooch halst,
nie utdrögen laten.
Denn ward Freden, de achter de Bargen al so lang töövt, över uns kamen.

Segen ut't irisch Land

Wiehnachten

Aufbauzug Stockelsdorf 1963, Krippenspiel, Spielleitung Rudi Witzke

"Hebbt keen Bang!
En groot Freud bring ik juuch.
Alle Lüüd köönt sik freugen,
de de Leev in't Hart hebbt.
Gott sien Söhn, de de Leev is,
is hüüt hier in dat kole, arme Kruupünner
up de Welt kamen
un mit ehm de Neegstenleev,
Gott sien stevigst Kraff."

Vun Harten wünsch ik,
dat disse Neegstenleiv in juuch Hüüs
sik jümmer miehr utbreidt
un von Huus to Huus dragen ward.

Rudi Witzke

Afscheed

afscheed nehmen
sik trennen
upgeven
een deil vun sik sülvst
wat den wind överlaten
de flöten
dat wader
dat starven liernen
elkeen dag een beten

för dat niege
dat folgt
un wenn nix miehr folgt
denn so is in dat nix
dat nix
wat du een leven lang
söchst
een grotes
wunnerbores
Nix

Erinnern an Ewigkeitssünndag

Afstorven Hollerbusch-Äst,
en Krüüz ut Iesen,
nu wegrüümt, Rasen deckt dat Graff
vun Günter, unsen Maten,
mit den wi 1949
hierher den letzten Weg güngen
in de Freedhoffs-Eck
bi'n Kompost.

Hand in Hand aver
geiht hei mit unsen Herrn.

To Buß- un Beeddag

"Heil du mi, Herr, denn warr ik heil;
help du mi, denn is mi hulpen!"

Jeremia 17,14

Wi all sünd nich heil, wi all sünd nich ganz, wi all sünd Stückwark, solang wi nich ganz bi di sünd. Faken stüürt wi wieder weg vun di. Mennigmaal weet wi dat, dat wi fehlgaht; mennigmaal erkennt wi dat ok nich.

Ahn di, Gott, is keen Heilwarrn in de Welt. Bloots du sülven kannst uns ganz maken.

Laat uns un de Welt nich Stückwark blieven, Gott, dat biddt wi. Nich maal ümkehrn, Buße doon köönt wi alleen, denn wi weet de Richt nich. Nu, merrn in de Stille Tied, wüllt wi innewarrn, dat wi ümkehrn mööt na di, un di bidden, dat du uns de Richt wiest un uns na Huus haalst, na di.

Tied — Erinnern

In elkeen Stunn büst du in't Erinnern.
Veel to fröh büst du gahn.

25 Johr ahn Muur in Düütschland

Laav den Herrn, mien Seel,
un vergitt nienich dat Gode, dat he an di daan hett!
He lett dien Leven nich in't Graff blieven,
he kröönt di mit Gnaad un Barmen,
un jung warrst du wedder as'n Aadler.

Psalm 103

Wi dankt di, Gott,
un wi vergeet dat nienich:
Vör 25 Johr full de gresige Muur
ahn en eenzigen Drüppen Blootvergeten!
Düütschland is nich mehr deelt, Plattdüütschland is wedder tosamen.
En ganze Generaschoon lang nu al.
Wi un uns Maten un Frünnen güntsiets de Grenz
sünd enanner weddergeven.
Fründschapen un Leevde,
Warken un Strieden,
Wassen un Wanneln verbindt nu,
wat fröher de Dood scheden hett.
So deist du an uns, Gott,
so doot wi na dien Vörbild
un dankt di
un vergeet dat nienich.

Frieheit för de flegen Samen! Un för de Minschen!

Beden för de Imm

Gott, holl dien Hannen över de Immen!
Över elkeen, as se dor flüggt
dör en Welt vun Arbeit, Arbeit, Arbeit
un för uns Segen schafft.
Wi bewunnert düsse lütten Geschöpfen
för dat, wat de sünd,
un för dat Gewaltige,
dat se beschickt.
Wi beedt för ehr nich sünner Achtergedanken:
Wi weet, se schafft uns Broot.
Doot se nich ehr gewaltig Wark
för Gottslohn,
verhungert wi.
Ja, wi
merrn in dat rieke Europa
verhungert.
Ahn Immen.

Giff uns Insicht, Gott,
dat dat Saken gifft, de grötter sünd as wi,
ok wenn se lütter utseht.
Giff uns Demoot
un Hoochachten vör de Demoot.
Maak uns praat, för Gottslohn
de Gemeenschap to denen.
Maak uns praat ok
to'n Verzicht.
Giff uns den Geist vun de Imm, Herr,
dat beedt wi vull Demoot.

Giff uns den Geist vun de Imm, Herr,
un giff uns Immen!
Holl du dien Hand över ehr,
elkeen un all.

Amen.

Krieg

Verdun 1916

Vör hunnert Johr
de eerst Versöök

Bomben up Warschau

Vör 75 Johr — hüüt an'n 1.9. —
noch en Versöök

Flucht

Un bald
bald
wedder

Schafft wi dat wohl
dat endlich
endlich
nüms
mehr
na
is
?

alldagsfragen
dat wi ut dat wader kamen
un wader sünd
un wedder wader ward
orrer bloots röver verstreugt?
asch in dinkelbroot
letzt proviant?
dat wi mull sünd
stiernmull un vun dor her kaamt
un wedder warden wullt
verbrennt un utstreugt ut en heitluftballon
dat wi mull wischen
un sülfst mull sünd?
deil sünd vun dat ganze.
woso höört wi denn dat leed vun den kuckuck
un tellen mit ehm?
woher weit hei, de in frömde nester upwuss
wokeen sien bräuder sünd?
mit wen he snaveln ward, allens mull, wader, DNA?
de kuckuck röppt
na sien kumpaans
de hei nich kennt.
also kiehrt wi doch nich trüüch
in't paradies
sünd up lengen utricht
up kuckucksroop
un länner vun de stierns
dorhen wo wi nich sünd noch dorvun wi weiten
in dat wiede apen all.

Leven in Töön

Inwennig sünd wi vull vun Töön,
mit en Toonfolg geihst du dörch dien Leven.
Un dat gifft swatte, aver ok bunte Musik.

Inwennig sünd wi vull vun Farven.
Jedeen Farv kümmt in dien Seel
mit en anner Bott an, swatt orrer bunt.

Dien Leven geiht na dien' Padd
vun Musik un dien Klören.
Warr ja nich blind un doof.

Un wenn nu twei en liekes Bild
un lieke Töön in ehr Musik hebben,
denn köönt se sik glücklich fäuhlen.

Denn levt Leiv in Farven un Musik,
slütt di den Heven up,
dat du Engelstöön hörst.

Gott sien Tankstee

Föhlst du di watmaal heel lerrig un utbrennt? De Olldaag word di to Last. So veel Sörgen un Leed, abers ok en Toveel an Freetiedangeboten könnt di leechpumpen.

Nu bruugst 'n Quelle, de di weer Levensfreid, Mood un Kraft schenkt. Ik kenn en wunnerbare Stee. Dor kannst du uptanken. Dat is wichtig, ganz lerrig antokomen, denn de kostbare Drievstoff kriggst du bloos hier. Jeden Daag dürst du di nej füllen laten...

Du fraggst, wor dat sowat gifft? Bi de Dree van de Tankstee natürlich. Dor is de Kunne König. Dor gifft dat en sensatschonelle Waschanlaag. Wenn du ok de Schmeer van de letzte seßtig Johren mit di rumschluurst un dat man dien wahre Gestalt vör luter Fuligkeit nich mehr sücht — hier word di hulpen. Sogar de üüteste Ecken un Kanten worden poleert un swiendjet, dat du porendeep schoon weer na Huus hen geihst.

De Juniorbaas hett di so leev, dat he allens för di deit, wenn du hum man um Hülp bidds un to hum Tovertruen hest. De Reeken, de de olle Baas di schicken müss, hett de Söhn all betaalt. Lööv dor fast an, denn worst du rundum nej maakt. De gode Geist van disse Tankstee blifft sogar bi di, wenn du na Huus geihst. He füllt di immer weer nej mit Driefstoff up. Hier kriggst wirs allens ganz umsünst.

De Dree van de Tankstee heten:
Gott Vater, Söhn un heilige Geist.

De Tanksäulen bünt de Bibel, dat Gebeed un de Vergeven van de Sünnen dör dat Blood vun Jesus Christi, dör Gotts Gnaad.

De Driefstoff besteiht ut Godigkeit, Verständnis, Höpen, Toversicht, Gott wat totruun un Leevde.

Verännerungen

An moijsten ist d't , wenn d't all sien gewohnte Gang geiht. Denn weet ik, woaran ik bün. Kann allens ploaun un bün toufree. Wat Neejs uttouprobeern, dor bün 'k baang vör. Nee, lever lout ik mien Fingers dorvan. Bloots kien Verännerungen!

Vör een poar Daug leep'k dör mien Tuun, mien Goorn, un fraai mi över mien Blömen. Wat kemen de moi tougang! De Bleihkoppen gungen Daag vör Daag 'n bitje wieder open. Un denn weer dor en feine Blüüt.

Do muss ik mien Instellung överdenken. Dat harr doch nich Hand noch Fout.

Wenn in de Natur kien Verännerung vör sück geiht, kann ok nix warsen. Wenn ik in mien Leven kien Verännerung toulout, blief ik up de Stand van en neeigeborn Kind. Blief an d' Melkbuddel hangen. Nee, dat kann d't doch nich wesen.

Mit Moul wuur mi kloar, dat Leven is Verännerung.

Mien Spegelbild säh mi dat vor'n poar Minüten noch. Dor keek mi doch verachtich 'n Fru mit Falten integen. Hebb doran herumtrucken, man se bleven, wor se satten. De Falten sitten dor torecht. De Johrn hebbt hör moult. Se vertelln mi, dat ik all lang kien Twintig mehr bün. Dat ik mien Stappen wat langsoumer doun düür. Flink lopen muss ik lang genug. Ik düür mi moul Tied nehmen, wat Neeijes uttouprobeern. Un wenn d't in de Büx geiht? Lach d'röver un probeer wat anners ut...!

Wat is dat denn? Bün ik dat, de so denkt? Toatsächlich, dat hebb ik wirklich docht! Un föhl mi freei un gööd. O, leev Heergott, ik dank di, dat du mi de Erkenntnis geven hest. Un mit di an mien Siet bruukt mi gor nix Nood mouken. Du hollst mi bi d' Hand. Un wenn ik strumpel, helpst du mi weer hoch.

"De Engel in di
freugt sik över dien Licht,
truurt över dien Düüsternis.
Ut siene Flunken
ruschen Wöör vun Leev,
Riemels, Smusen.
Hei hett en Oog
up diene Weeg.
Gah du Richt Engel!"

Na Rose Ausländer

Dat kann sien, dat wi mitfäuhlen Baden nöödig hebbt.
De mehrsten, de an se glöövt, nöömt se Engel.
Se kaamt von Huus to Huus.
Se schallt bi Juuch nich vörbigahn.

De Roos

"Hest Du Bang vör den Doot?"
fröög de lütte Prinz
de Roos.
Dorup anter se:
"Aver ne.
Ik heff doch leevt,
ik heff bläuht
un mien Kräfft insett
soveel ik kunn.
Un Leiv
dusendfach verschenkt,
kiehrt wedder
trüüch to den,
de se geven.
So will ik täuwen
up dat niege Leven
un ahn Ängst un Mootlosigkeit
verblöhen."

De enge Puurt

Dat gifft enge Purten, dörch die wi gahn mütt —
dat gifft wiede Purten, wo wi in de wiede Welt kaamt.
Gott hett de Puurt eng un small den Weg uns geven.
Wi warrt nich fraagt, wat uns diss eng Heck geföllt,
wi den mööhsamen, engen Weg gahn willt.
Verspraken is, dat wi aver hier sien Licht
un dor binnen sien jümmer heller warden Licht findt.

Oostern!

Oostern,
dat rein de Harten maakt,
dat up uns helpt,
bi uns denn blifft,
dörch sienen Doot
rein uns wascht.
Un wo wi noch alleen
rümkrupen,
laat dat di seggen:
Hei ist ok
för di, ehm, ehr
na Golgatha gahn.
Un ok för mi
ünner Pien
dor storven.
Halleluja!

"Christliche Milizen"

As Kind heff ik düssen Begriep af un an höört — dor güng dat üm den Libanon. "Christliche Milizen" hebbt dor in den allgemeen Kriegskuddelmuddel, de sik "Nahoost" nööm, orrig mitmischt. Ik funn dor nix Anstöttigs an, wieldat ik as Kind nich recht wüss, wat en "Miliz" is. Vundaag avers weet ik dat, un as Christenminsch schaam ik mi hüüt noch för de Schanddaten, de solk Milizen verschüllt hebbt — vun de Krüüzfohrers anfungen. Man nu geiht dat gresige Gespenst wedder üm — in'e Zentraalafrikaansche Republik massakreert "christliche Milizen" muslimsche Mitbörgers. Dat sniedt mi as en Metz, sowat to höörn. As Christin weet ik meist nich, woneem ik henkieken schall, so schaneerlich is dat, wenn Mörderbanden den Naam vun den missbruukt, de seggt hett: "Selig sünd de Sachtmödigen, denn se warrt de Eer besitten! Selig sünd de, de Barmen wiest un Freden maakt."

Dat is en Unding. "Christliche Milizen" gifft dat nich! Dat sünd """christliche""" Milizen! Mit dree Poor Göösfööt. Denn se doot nix för dat Christendom, sünnern dorgegen — se bringt Christi Naam un Lehr in Verroop, un uns Christenlüüd glieks mit. Dat mutt ophöörn! Vun de Politik köönt wi nu nich verwachten, dat se sünnerlich düsse Milizen ünner Druck sett, man Christenlüüd in de Welt kunnen doch Druck maken. Klaarmaken, dat dat Christendom keen Religioon vun de Winners is, sünnern vun de Wohraftigen; keen Gloov för Siegertypen, sünnern för Sachtmödige. De Swacken stütten, jüst nu in Zentraalafrika. Üm beden, dat dat in de Welt künnig warrt un de Seligpriesen ok hier wohr warrt.

Dat dat nu jüst gegen den Islaam geiht, de in düsse Tied ok faken bannig aggressiv vörgeiht, maakt dat nich lichter, rechtfardigt avers rein nix. Wenn ik ünner mien muslimische Frünnen versöch to verklaarn, wat ik hier schreven heff, winkt se mit en trurig Smüüstern af. "Dat kennt wi al..." Siet Johren sünd se dorbi to seggen "De Taliban, dat is nich de Islam!" Se sünd mööd vun woorn. Steiht uns dat ok bevör? Wat mutt noch kamen?!

Gott, smiet Bregen vun'n Heven, so geiht en oll Beden. Un smiet Hart achterher, muchen wi seggen.

Twede Wiehnachtsdag

Hüüt slütt he wedder op de Dör
to't schöne Paradies —
de Cherub steiht nich mehr dorvör.
Gott wees Loff, Ehr un Pries!

Wiehnachten 2013

To Rüst
geiht bold de Sünn.
Geiht up Nacht to.
Inwickelt in Scharrkleer
komen de Engels nu weer torügg.
Se brengen bliede Böskupp:
"Daar is Jesus Christus geboren!"
Heel neei is nu de Welt,
un in de Düüsternis
word dat lecht um uns to.
De Klocken gahn
un Bliedskupp
winnt uns Hart.

Ewigkeitssünndag 2013

Unvergeten

Ik seh di bi d' Naaber sitten,
hör dien Motorrad ut de Feern.
Erkenn di in een Kinnerlachen.
Würr di doch hollen noch so geern.

Doch alles is doch blot een Drööm
ut een vergangen Tied.
Un doch is mi d', as leevst du noch
un büst van mi nich wiet.

So leev nu wieder in mi binnen,
ik hebb di ja so leev.
Eerinnerung un Sehnen ok
is d', wat mi van di noch bleev.

Gedanken up d' Kaarkhoff

Stillte
umgift mi hier
an dien Grafft.

De Blömen van d' Kranzen
sünnt verwelkt.
So is dat. Alles vergeiht.

Langsaam
nehm ik en Kranz
na de anner weg.

'n Sandbüld blifft.
Daarup sett ik 'n Blömenkübel
mit Astern un Efeu.

Ganz ruhig trenn ik
Grönoffgefall, Draht, Kunststoff.
De Tied vergeiht.

Mi stört dat nich.
Endlich kann ik
wat för di daan.

Vun Aarndank na de Stille Tied —
Ünner de Wintersaat

In Holstein, Foto ML

de äcker sünd afdragen.
op blöht de niege saat.
woor keen verspreken braken,
gott höllt sien woort un daat.
an't end vun all uns dagen,
dor steiht he ok paraat,
de anter op all fragen.
wi faat sien hand un gaht.

Aarndank — de grote Kroon

Aarnkroon in't Landshuus in Kiel, Foto ML

ehr bänner glänzt, hooch deit se sweven
nich in en kark, nee, bi den staat.
mais will noch nich to'n kranz sik geven,
man he mutt mit, se hebbt em faat,
he is en deel vun nohrn, vun leven,
se nehmt em op, se staht paraat,
de haber, gassen, fallen laat
de koorns em nich, se köönt em heven.
— so ik, so du: ok wat nich smückt,
warrt, wenn en fründlich oog op blickt,
en deel vun kroon un stiggt to'n heven.

Aarndank — de lütte Kroon

schient doch de lütte kroon uns al
so staatsch in all ehr herrlichkeit —
dat's dien licht, herr, dien sünnenstrahl,
de ok dör uns lütt finster geiht:
de gifft dat lüchten to uns doon,
sleit hell ok in uns hart un geist,
un di to danken windt wi meist
di ut gebeed en lütte kroon.

Aarndank — över de Brüch

allns, wat belevt is, is befründt.
keen afgrund gifft dat mehr.
de brüch, de mi un di verbindt
un allens op de eer,
is gott sien leev. gotts hannen fangt
allns, wat verlaren geiht,
un maakt dat heil. wi staht un dankt
ok för de dankbarkeit.

Togahn op Aarndank — över den Acker

In Holstein, 28.9.13

veel wulken seilt an'n heven,
un keen verdeckt de sünn.
wat uns de acker geven,
gliekmödig nehmt wi't hin.
arm sünd wi dennso bleven,
egaal, wa veel wi kriegt.
wi schallt aarndank beleven:
denn danken eerst maakt riek.

Togahn op Aarndank — ünner den Regenbagen

Regenbagen in Hamborg-Volksdörp, 27.9.13

de äcker sünd afdragen.
dat johr warrt still un töövt.
de klock hett avend slagen.
an'n dunkeln himmel sweevt
dat teken: wi warrt dragen
un weet, dat gott uns leevt.
hooch höllt he sienen bagen
alltied över uns hööfd.

Pingsten

Dissen Jesus hätt Gott upwaoket, dat käönt wi aale betügen. Naodem Gott üm in den Himmel upnöhm un üm den Hilligen Geist äöwergeef, hätt hei dissen utgaoten, as gi seiht un hört. Et was nich David, dei in den Himmel upsteeg, dortau sägg hei sülves: „Dei Herr sä tau mienen Herrn: Sett di daol tau miene rechte Hand, un ick stell di diene Feinde as eine Fautbank unner diene Fäute.“ Aale in Israel schäöllt wäten: Gott hätt üm tau’n Herrn un Messias maoket, dissen Jesus, den gi an’t Krüz schlögen.

Montage: Ludgerd Lüske. Klick up tau'n Vergröttern!

Ostersprook

Ostern, Ostern, Uperstahn.
Lind un lies de Winnen gahn.
Hell un froh de Glocken schallen:
Osterglück de Minschen allen.

Volksgut

En niege Harder för de kathoolsche Christenheit

Wi sünd nu nich miehr Papst.

As en Lutheraner kenn ik mi nich so ut, wokeen in de Kathoolsch Kark de Iersten Geigen speelt. Wenn aver de niege Papst sik den Naam "Franziskus" gifft, denn weit ik woll, welk Kurs anleggt warrn schall. Denn köönt wi bloots höpen, dat hei beten vun dat tostann bringt, wat Franziskus vun Assisi in de Welt bröcht hett.

Wenn en Rakeet na'n Maand flüggt, is "De Minschheit up'n Padd in en niege, gaude Welt." Dorvun reedt hüüt aver keen Minsch miehr wat. Wenn een Drüttdeil vun alle hüüt up de Welt leven Minschen sik een groten Boss wählt, denn is ok wat loos in Telewischen un in de Bläder. Muttst aver nich lang söken na Kritteln un Satiren. Glieks sünd se dor, de mit Stein na den smieten, den se för disse Tuur so lang wat an't Tüüg flicken, bit dat en Malöör passeert.

De frieen Christenminschen drieven dat Kritteln na mien Meinen to dull. Dat kann mi nich vun dat Möhen üm Christsien afbringen, dat vele Schrieverslüüd gor nix mit'n Papst un nix mit Luther in'n Sinn hebbt: Se sünd Atheisten, de veel glöövt un sik ziviliseert benehmt, aver keen Gott bruukt. Seggt se. Se geevt ehm kein Naam nich, mein ik. Un de Juden ok nich. Un ik weer den olen Mann mit en langen Boort, de up en Wulk sitt, ok giern loos. Hei/se is to groot för een Naam. So wiet reikt uns Spraak nich.

Bi so veel Christenlüüd gifft dat nu natüürlich Kains un Judasse. Un dat mutt utdreven, afstraaft warden. Aver siet 2000 Johr weit de Christenlüüd, wo de Weg lang geiht, wat daan warden mutt. Un dor is veel Gaudes bi rutkamen.

De Kathoolschen hebbt miehr Vörschriften as de Protestanten, woans se leven schullt; de Juden hebbt noch miehr. De mehrste "Frieheit" — aver en Frieheit, as Luther se beschrifft — hebbt de Protestanten.

Dor föllt mi de Anter in, de en jüüdschen Guide den Kritiker an ehr jüüsche Rägeln geev; "Kann nicht jeder arme Juud sein so beleuchtet wie die Damen und Herrn Lutheraner, müssen viele Juden haben ein Geländer, dass wissen, wo lang sie gehen musst."

Ik wünsch den niegen Papst, dat hei gaude Wiespahls upstellt. Sien Kräfft möögt as bi Franz vun Assisi ut sien Stillnis kamen, un de mucht överspringen up Glovensbräuder un Glövenssüstern, wat kathoolsche, wat Lutheraner. Wi schulln up eenanner togahn, dat wi tosamen, wohrhaft tosamen den Herrn deinen köönt.

Beed, Franz vun Assisi tauschreven

Herr, maak mi to en Warktüüg vun dienen Freden,
dat ik Leiv ööv, wo se hatt;
dat ik vergeev, wo se schamfeert;
dat ik tosamenholl, wo Striet is;
dat ik de Wohrheit segg, woVerdoon regeert;
dat ik den Gloven bring, wo de Twievel drückt;
dat ik Höpen weck, wo Vertwieveln piert;
dat ik Lich ansteck, wo de Finsternis regeert;
dat ik Freud bring, wo Kummer wahnt.
Herr, laat mi trachten:
nich, dat ik Troost krieg, sünnern dat ik trööst;
nich, dat ik verstahn ward, sünnern dat ik verstah;
nich, dat ik leivt ward, sünnern dat ik leiv,.
Denn wokeen gifft, de bekümmt!
wokeen sik sülven vergett, de finndt;
wokeen vergifft, den ward vergeven,
un wokeen starvt, de waakt up to't ewig Leven.

Süh ok hier!
De Sünnensang vun Franz vun Assisi up Platt: hier!

Gröön spiert ut den Grund.
Kiekt juuch dat an,
wo sik allens Leven röögt!
Kraftvull is sien Wesen:
Gröön schuuvt sik tohööchd.

Arthur Schopenhauer to'n 225. Gebortsdag

"Alle Mööh kümmt ut den Mangel,
ut Untofredenheit mit dienen Tostand,
is also en Leed,
solang dat nich begöscht is.
Keen Begöschen duurt för all Tieden,
veelmiehr is dat jümmer
de Utgangssteed vun een nieges Streven.
Dat Streven seihn wi veelfach hemmt,
is överall in Kämp un Striet verwickelt.

De Anfang vun dat Wullen, de nootvull Nöödigkeit
is Mangel, is Leed.
Dat Leven schwingt jüst as en Pendel,
hin un her twüschen Smart un Langewiel.
De Minsch is so veranlaagt,
da he wohrhaft nich glückselig sien kann.
Elkeen Levensgeschicht is en Geschicht vun Leed,
en biblieven Reig vun grote un lütte Malöörs."

"Wi denkt man dünn an dat,
wat wi hebbt,
aver jümmer an dat,
wat uns fehlt."

"Neminem laede, immo omnes, quantum potes, iuva."
"Verletze niemanden, vielmehr hilf allen, soweit du kannst."

Alle Tieden bruukt ehr nadenkern Lüüd, de Filosofen. Arthur Schopenhauer levte in't 19. Johrhunnert, aver liekers is he en Filosof vun uns Tiet, ja, ok vun uns Taukunft. He is aktuell un hett mit modschen Rummel nix an'n Haut. Thomas Mann un de Filosof Horkheimer wüßten dat un vele annere, de hüüt Schopenhauer studeert, köönt dat ünnerstrieken, dat he uns Daag un uns Noot nau mit sien Ursaken beschreven hett. He hett de Minschen na ehm holpen, dat Leven un de Welt beder to verstahn.

Hüüt vör 225 Johr keem Arthur Schopenhauer in Danzig up de Welt.

Petrus. Ikone 5./6. Johrhunnert

Benedikt de XVI.
Benedikts "Künnigen"

Wo is Gott?

De Stellvertreder Petri, de Fels, up den Christus sien Kark günnen wull,
in en Konklaav up Levenstiet wählt,
treed vun sien Amt trüüch.

Wo weer Gott?
as Kardinal Ratzinger in de Nacht vör sien Wahl
ut deepsten Hartensgrund beedt hett,
dat disse Kelk an ehm vörbi gahn mucht?

Wo bleev de Duuv,
as de "Heilige Vater" de "Piusbrüder", de orthodoxen Karken,
de Protestanten, de Muslime
to ökumeensche Snacks inlaadt hett?

Wo bleven de Füürflammen,
wenn de Kurie, sien Bischöp, tosamenkemen,
de all mit'n Sack Flööh beladen sünd?

Wo bleev de Raasch vun Gott,
as künnig wöör, woans weltwiet weihte Preister
ünner de Ogen vun ehr Bosse
Messkinner missbrukten?

Rien ne va plus.
All dat kann dat nich geven,
wieldat keen' "externe" Gottheit gifft.

"Nix geiht miehr."
Nich de Bischopsstaff nich noch dat Krüüz
könnt de Sünner torecht wiesen.

"Ich bin alle!"
Ik will mien Rauh in'n Kloster
achter schütten Muurn vun den Vatikan.

Opletzt vernünftig.

Capital of column the Pan Temple Caesarea Phillippi
Foto Berthold Werner/Wikimedia Commons
süh Matthäus 16, 16-18

Pastor Hans-Eberhard Schulz, 15.02.2013

Ut de Enzyklika "Deus Caritas est" (d.h. "Gott is de Leivde") vun Papst Benedikt XVI

Papst Benedikt seggt to Anfang vun de "Deus Caritas est"-Enzyklika:

"Gott is de Leiv, un wokeen in de Leiv blifft, blifft in Gott un Gott in ehm" (1 Joh 4,16). In disse Wöör ut den Iersten Johannesbreif is de Midd vun den christlichen Gloven dat christlich Gottesbild un ok dorut kamen Bild vun den Minschen un vun sienen Weg in utermaten Kloorheit utspraken. Butendem gifft uns Johannes in densülvigen Vers ok sotoseggen en Formel vun de christliche Existenz: "Wi sünd de Leiv künnig woorn, de Gott to uns hett, un hebbt ehr glöövt" (vgl 4,16). Wi hebbt de Leiv glöövt. So kann de Christ den Grundbesluss vun sien Leven beschrieven. An'n Anfang vun dat Christsien steiht nich en ethsche Besluss orrer en groot Idee, sünnern dat Tosamendrapem mit en Begevnis, mit en Person, de uns Leven en niege Kimm un dormit en entscheiden Richt gifft. In sien Evangelium hett Johannes dat mit disse Wöör utdrückt: "So unbannig hett Gott de Welt leiv, dat he sienen eenzigen Söhn hengeev, dorüm dat elkeen, de an ehm glöövt, dat ewge Leven hett" (3,16). Mit de Leiv in de Midd hett de christlich Gloov upnahmen, wat de binnerste Midd von Israels Gloven weer, un disse Midd togliek en niege Deepde un Wietnis geven. Denn de glöven Isrealit beed elkeen Dag de Wöör ut dat Book Deuteronomium, in de hei dat Zentrum vun sien Existenz tosamenfaat weit: "Höör, Israel, Jahwe, uns Gott, Jahwe is eenzig. Dorüm schallst du den Herrn, dienen Hott, leiven mit dien ganzes Hart, mit ganze Seel un mit ganze Kraft" (6,4-5). Jesus hett diss Bott vun de Gottsleiv nu dat vun den Neegstenleiv ut dat Book Levitikus to een Updraag tosamenslaten: Du schallst dienen Negsten leiv hebben as di sülvst. De Leiv is dordörch, dat Gott uns toierst leivt hett, nich miehr en "Bott", sünnern en Anter up dat Geschenk vun Leivtsien, mit dat Gott uns in de Mööt kümmt.

In en Welt, in de mit den Naam vun Gott hen un wedder dat Wedderdenken orrer gor de Plicht to Hatt un Gewalt verbunnen ward, is ditt en Bott vun groot Nöödigkeit un praktisch Bedüden. Dorüm mucht ik in mien ierst Enzyklika vun de Leiv reden, mit de Gott uns beschenkt un de vun uns wiedergeven warden schall.

Water ut'n Jordan. Foto R.Witzke

1. Korinther Kapittel 13: Dat Hogeleed vun de Leevde

Wörr ik mit Tungen vun Minschen un Engels reden, harr avers keen Leevde, dennso klüng dat blots liek äs Kopper or äs 'n scheppern Beckenmusik. Un harr ik de Gaav to promseen un wüß all Geheemnissen un harr vun allns de Künn un alln Glooben, dat ik Bargen ümsetten kunn, harr avers keen Leevde — so weer ik doch nix. Un wörr ik allns, wat ik heff, hengeben un mien Liev to 'n Verbrennen övergeben, harr avers keen Leevde — so wörr mi dat nix bringen. De Leevde hett enen langen Aten; de Leevde is goothardig, nich ieversüchtig, wiest sik nich äs 'n Windbütel, blaast sik nich op. Se is nich unanstännig, kickt nich op eegen Vördeel, hisst nich op to 'n Raasch, se rekent dat Lege nich an. Se freut sik nich över Ungerechtigkeit, avers över Wahrheit freut se sik mit. Se kann allns verknusen, allns glööben, allns höpen, is bi allns gedüllig. De Leevde höört ni nich op; mag ok dat Promseen mal vergahn, dat Tungenreden ophöörn, mag de Künn vergahn. Blots deelwies begriept wi wat, blots deelwies köönt wi promseen. Kümmt mal dat, wat vullkamen is, denn is dat to Enn mit dat, wat blots deelwies weer. Ik weer ja mal en Kind un heff liek as 'n Kind snackt, as 'n Kind ok sinneert, as 'n Kind taxeert. Siet ik avers en Mann bün, heff ik ophöört mit dat, wat mal as Kind weer. Wi kiekt doch nu in 'n Speegel, in 'n Radel, later avers mal vun Angesicht to Angesicht. Nu begriep ik blots deelwies, later avers erkenn ik dat, so as ok ik erkannt worrn bün.
Nu avers blifft Glooben, Höpen, Leevde, de doren dree; an 'n gröttsten vun jem is avers de Leevde.

översett vun Karl Emil Schade

In't Gedenken an Auschwitz, 27.1.1945

Foto R. Witzke

smiet stein in den storm
vun baven
ut den heven
wo de ok daalkaamt
liggt al
asch vun'n holocaust

Nawiehnachtstiet

Rembrandt

de letzte deipe toon
vun de grote glock
swingt noch in de luft

poor dannenadeln
in de delenritz
sünd letzt teiken
vun dat grote fest

nu wieder in'n trott
mit arger un gramm
heizöl düür
diesel un benzin

schenkt is di dat best
luft hålen
hörn seihn leven
aver't rangeert an't enn

du sühst
du föllst binah
de ole muselfruu
blifft platt liggen

negstenleiv
weer doch
dat töverwoort
vergeten

al vergeten
dat't sööte kind
an't holt dorüm
wöör slaan

wat gaudes daan
fråågt junglüüd
söökt ehren padd
överklauke grient

wat wenn
fiefmaal an'n dag
de grote glock
uns mahnen wöör

folg jesus na
glieks neven di
wemert een
hett keen broot

un du hest beide taschen vull

Utgang

Jümmer enger, liesen, lies
Trecken sik de Levenskrinks,
Swinnt hen, wat prahlt un prunkt,
Swinnen Höpen, Haat un Leev,
Un is nix in Sicht bleven
As de letzt düster Punkt.

Mennigmaal bün'k an't Vertagen un ik glööv, ik dreeg dat nie.
Un denn dreeg ik't doch, fraag mi avers nich wie.

Uns Tiet

Uns Tiet,
en wille Tiet!
Hatt
un Twievel.
Elkeen röppt:
SHALOM!

Leven
is Söök,
Leven
is Lengen.
Elkeen röppt:
SHALOM!

Leven
is Leev,
de nich fröggt,
wat en kriggt.
Elkeen röppt:
SHALOM!

In't Hart
is de Schlöttel
to't Leven,
to uns Welt.
Elkeen röppt:
SHALOM!

SHALOM!
Ik verloor
den Schlöttel,
ok dien is weg.
Gott alleen slütt up:
SHALOM!

Buß- un Beeddag 2012, Krieg överall in de Welt

Dein Wort ist meines Fußes Leuchte und ein Licht auf meinem Wege.
Psalm 119

Wi seilt in en Dämmer, en Dämmer vun Tied,
neem nüms vun us mehr as en Handbreed wied süht.
Wi seht nich uns Padd, un wi seht nich dat Teel.
Gott, giff uns tominnst för de Richt en Geföhl!
Bliff du, Gott, bi us un help us verstahn,
dat Rechte to doon un dien Padden to gahn!
Wenn du us sacht stüürst un dien Woort mit us wacht,
denn reist wi liek Toogvagels ruhig ok bi Nacht!

Na Halloween

Körbssupp un Körbstort...

Un ji, uns Jungs un Deerns, snippelt an de gauden Körbs rüm, Ogen schallen dat sien un en Muul, denn smiet ji morgen, an 01.11., den Dag no juuch "Halloween", Körbs tunnenwies in den Affall.

Wünscht ji de lütte Deern ok noch "Gauden Apptit"?

Söök na Eten up de Mülldeponie

Tied to'n Danken

Wi leggt en Broot op den Altaar,
ok Aavt un Blomen wunnerbaar.
Wi köönt vun all dat leven,
wi köönt vun all dat geven,
dat du tovöör uns geven hest.
Denn allens, wat wi geven doot,
kümmt eerst vun di, jüst as düt Broot.
Wi geevt dat wieder, geevt dat trüch.
Dank sleit vun Minsch to Gott en Brüch.
So fiert wi vör Dank en Fest
un schenkt din Gaven rieklich hen.
Wi sünd Beschenkte, dat is wohr.
En apen Hart, Gott, uns bewohr,
un apen Hannen, apen Ohr.
Wi seggt di Dank för Johr üm Johr.
Föhr allns na'n godes Enn.

En Roop in'e Nacht

Bild: R. Witzke

Wokeen stört daal
in dat düster Düster,
in de Biesternis?

Wokeen is dat kold
in Sommerhitt
an prasseln Füür?

Wo sünd de Hannen,
de di hollen,
di Hülp sünd un Troost?

Troost in düster Daag,
Sünnenblick in't Regenschuur,
dat een Minsch bi mi?

Blooots ehrdat
du mi trösten kannst,
müttst neger kamen

un nich in gluupsch Wies
mit groffe Hand
in mien Wunnen ierst wäuhlen.

Müsst den Hartschlag
stärken, striegeln, straken,
Spröök, de kannst di sporen.

Een tru Hart, dat söök ik woll,
dat drägen helpt
ahn to günsen un to süfzen.

So as dat schreven steiht:
"Mi is woll bi högsten Smart,
denn ik weit een trues Hart."

5.8.2012 Rudi Witzke

För de Noordkark
De Geist, de uns verbindt

Düsse Dag is vull Musik un vull vun Licht,
düsse Dag gifft uns een grote Toversicht:
Glockenklang un Jubel, sinnig geiht de Wind,
un de Geist is dor, de Minsch un Minsch verbindt.

Foto: Antje Heßler

Dor de Noordseewellen, dor de Oostseestrand,
un vun Land to Land treckt sick een Globensband.
Grenzen öberwinden geiht de Geist tokehr,
schenkt uns so een Pingsten, Gott to Loff un Ehr.

Foto: Ole Nissen

Minschen höört tosomen, ohne Muu'rn un Grenz',
dat de Fredenssteern de lütte Eer beglänz,
dat de Freid ehr Jubel unse Harten röög,
un de Geist vun'n Heben all uns Doon beweeg.

Nu sett wi de Seils un woogt uns in de Tied,
lööst dat Schipp vun'n Poller un stüü'rt rut noh wied.
Gott, he möög uns drägen, so as Woter driggt;
Christus, wees in't Düüster uns een strohlen Licht.

Foto: Thomas Seemann

Kark in Noorden, wies nu dien Lebennigkeit,
dat een Segen to de Minschen röberweiht,
mookt de Harten smiedig, de noch stenern sünd:
Wees du uns een Heimat, de op Leevde gründt!

Melodie: Wo de Oostseewellen trecken an den Strand
Text: Cord Denker, Bargteheide
17.6.2012

Na Huus hen

Du büst doch allerwegens
mien Jesus, Heergott,
hillig Geist togliek.
In't Regengrieseln
dat up de Felden dreep,
in't Mörgendau,
in't Sünnenschien,
in't Störmgebruus.
Un word dat dunkel
ok ümto,
bün ik neet bang,
gah ik doch hen na Huus,
to di.

Bild: U. Gressmann. Klick op to'n Vergröttern!

13.5.2012 Ursula Gressmann

Mit Gott up'n Weg

Tovertruen Jesus Christus ik truu up di, will mien Padd wiedergahn, dör disse Leven, mit dien Hülp dat Tal upstappen, bit ik ankomen do, boven up de Barg un mien Seel sük verhalen kunn, alltied bi di.	Bedankt Mit Rüst un Dank vulldoon is min Hart. Sacht de Lucht un Sünne schient. Warm weiht de Wind as dat he mi umarmen deit. Ik föhl mi burgen, hier in de lüttje Kark, boven up de Barg.

22.4.2012 Ursula Gressmann
Bild Barg: Sven Schetzyk/Wikimedia Commons
Bild Kark: Franzfoto/wikimedia commons

Na Huus hen funnen

Över Bargen un Dalen bün ik wannert,
stappt dör dat kold Water van de Beken.
Oh as lang is dat west un stuur.

Stiekelig Tacken pietskelt mien Liev
un de Sünne het mi dat Gesicht verbrannt.
De Störm ümtuust mien Leden.

Störtregen drung iskold dör mien Kleer.
Doch nu is mien Hart blied, barstend van Toversicht,
för mien token Leven.

Ik hebb na Huus hen funden,
mit de Hülp van uns leve Herr, to Jesus Christus.

Nieges Leven fangt an. Bild Rudi Witzke. Klick op to'n Vergröttern!

15.4.2012 Ursula Gressmann

Lichtnelken

Dat kunn nu ok en Natuurnotiz ween, man düsse Naricht (op Ingelsch, op Hoochdüütsch) hett mi op anner Aart anröögt: Na dörtigdusend Johr is en Samenkoorn opgahn. En iestiedlich Samen, infraren all de Tied. Dat is en Lichtnelke. Kunnst denken, dat weer denn ja woll doch afsturven na all de Johrdusende. Man nee. Dat weer to'n Leven bestimmt, un de Bestimmung starvt nich. De Schritt in't Leven kann to jede Tied passeern. Mutt bloots een kamen, de dat waakröppt. — Mi dücht, ik kenn Minschen un Minschenharten, de sünd so infraren. Villicht ok min egen, un ik weet dat nich? Man wi sünd to'n Leven meent, un wi leevt, sodraad wi us dat Leven towennen doot. All de Johrteihndusenden ünner Ies sünd keen Last nich. Denn wi köönt nieg boren warrn. Jesus, de us waakröppt, deit dat. Dat is nienich to laat bi em.

Wi sünd Lichtnelken. Jesus is dat Licht. Na em wendt wi us.

Lichtnelke. Bild Drow_male/Wikimedia Commons

21.2.2012 Marlou Lessing

"Costa Concordia"
in'n Januar 2012

Requiem för en Schipp

De See ehr sülbern Blinken,
een Lachen un een Winken:
Een Tied op See deit good.
Uns Reiselust, uns Lengen,
de Minschenseel ehr Drängen:
De Welt is schöön, de Welt is groot.

De Bülgen un de Tiden:
Een Schipp stüü'rt dor noh wieden;
man höört de Boord-Kapell.
De Lust steiht uns to Sieden,
schenkt hööglich gode Tieden,
un düsse Welt is fründlich hell.

Dat Schipp sien Fracht an Lewen
seilt ünner wieden Heben...
O Gott, wo is dien Oog?
De See un ehre Klippen...
Een Schrie vun dusend Lippen,
un LewensFreid schloogt üm in Kloog.

De See ehr düüster Depen
hebbt noh dat Lewen grepen:
De Minsch steiht dor, bedrööwt,
un kann nich mehr as beden
üm Rettung un üm Freden,
un dat een Gott Erbarmen ööwt.

Bild Rudi Witzke

Melodie: O Welt, ich muss dich lassen (EG 521)

2012

De Bövelste vun de EKD seggt:

"En förwohr de Last di afnehmend Utsaag steiht över das Johr 2012.
'Wees tofreden mit mien Gnaad, denn mien Krafft is in de Swacken mächtig'
luudt de Sprook för dat Johr 2012, de in 2. Korinther-Breif, Kapittel 12,9 steiht.
Nich ik alleen mutt allens rieten, mutt nich miehr bikamen,
nich jümmer sneller, höger, wieder gahn —
ik dörf ok mien Swackheit togeven.
Un jüst denn will Gott mi to Siet stahn."

Bild RW

Glück un Segen up all Weeg.
Freden in't Huus johrin, johrut.
In kregel un in lege Daag
Krafft naug, Freud un Leed to drægen.
Jümmer in'n Kasten een Kanten Broot,
dat geev uns Gott.

All de gauden Fierdaag sünd nu wedder vörbi. Wat wi vun Johr tau Johr un vun Dag tau Dag wennt sünd, kriggt uns nu wedder tau faten. Aver einen niegen Bibelspruch gifft uns de Kirch mit up'n Weg dörch dat niege Johr. Jesus seggt:

Mien Kraasch wiest sik an’n besten dor,
wo en Minsch swack is un nix mehr kann.

So hett dat de Apostel Paulus tau hören kregen. He wull so giern vun en Krankheit afkamen un hett ümmer wedder dorför beedt. Aver dor keem nix.

Noot un Pien, Bild RW

Jo, dat kennen wi ok. Wi müchen so giern vun en Last frie warrn, de Lief un Seel dal drückt. Aver wi mütt dormit leven. Ok dat Beden helpt nich ümmer. Jesus müss sien Krüüz ok nehmen un drägen bet he dor an stürv. Un he wier doch nich vun Gott verlaten. Wat seggt uns dat?

Nie nich is dat mit uns tau End, wenn wi eis ganz ünnen sünd un nich weiten, woans dat wieder gahn kann. Wi hebbt doch tau Wiehnachten markt: Gott is ganz dicht bi uns mit sien Levenskraft, wo wi männichmal Levensmoot un Tauversicht verlorn hebbt.

Still Sönndag

Bild RW

Dodensönndachs Stillichkeit
Dodensönndachs Hillichkeit
Doak licht över Kaarkhoffs Wischen
Graftenruh, de licht dortüschen
striek vöörbi an disse Riegen
fööl de Seel’n ton Hääven stiegen
foat hör eenmoal noch an d’ Haart
glieks word dat lächt – niks dücht mehr schwaart
un mirden in de Haarstens Doagen
machst du dat Lääven wedder woagen

Keimbläder Fagus Sylvatica. Bild Steffen Heinz/Wikimedia Commons

Ik söök Freden

Frünnen orrer
hüüt noch Gliekgüllige,
swatt orrer groot
witt orrer lütt,
blaag-öögt orrer bruun farvt,
dichten bi,
liek över or blangenbi,
afsietig
achter hoge Bargen
orrer groote Wader,
waakt up.
maakt juch op de Söök
na de eene Puurt,
dat wi hendörchgahn
miteenanner un tohoop:
Wo denn de Frömde
nich frömd den Frömden,
den Gliekgülligen
sien Gegenöver nich gliekgüllig
sien ward,
wieldat wi all Leven sünt,
wat Leven will
in Freden
unner't Krüüz dit orrer een anners,
mit Menorah orrer Suren, orrer ahne
up alle Fäll
mit Eenanner-Tolaten in Freden
un leiwerst dröög Broot in Freden
as Wien un Braden in'n Striet
mit Leiv för dienen Neegsten,
Leiv, as Jesus se uns wieste
bit in den Doot.

Bild RW

Foto Rudi Witzke

De true Harder

De Herr is mien Harder.
För mi hett dat keen Noot.
Up gröne Wischen gifft hei mi Weid.
An dat stille Water lett hei mi rauhn.
So kümmt mien Seel to sik sülven
un findt nie Kraft.
Hei geit vör mi ran up minen Weg,
dat ik nich bister gah.
Dar borgt mi sien Naam för.
Un geit dat ok deep hendal
un ward dat ok pickendüster um mi
ik maak mi keen Sorg un keen Bangen;
denn du büst ja bi mi.
Dien Stock un dien Stütt —
de sünd mien Troost.
Du deckst mi den Disch,
un mien Fiend kriggt nix af.
Du salvst minen Kopp mit Ööl,
un mien Beker blivt vull bit baven hen.
Blots Godes un Gnaad warrt mi folgen,
solang as ik leev;
un bliven warr ik in den Herrn sien Huus
nich tellte Daag.

Psalm 23
12.11.2011

"Mach deine Rechnung mit dem Himmel, Johnny!", seggt de Westernheld to den Bösen, de Pistool al in'n Anslag. Villicht hett dat ja ok een to Muammar Gaddafi seggt, so op Araavsch, as se em ut dat Schietwaterrohr in Sirte trocken hebbt. Wenig later weer he dood. De Reken mit'n Himmel weer noch apen. Se weer to lang.

Muammar Gaddafi steiht vör sin Schöpper. De Vörstelln maakt mi schuddern. Eentlich stunn he da al sin Leevlang, as wi ok, mit allns, wat he dä; mit de Schrieg vun de Folterten, mit de Dodenklagen vun de Angehörigen, de ehr Leevsten verlaren hebbt, mit de Milliarden, de he op de Siet bröcht hett, mit de Alpdrööm vun Minschen, de in't Kaschott smacht, un mit de Alpdrööm vun ehr Angehörigen, de nich weet, wat ehr Leevsten noch leevt; mit sin hemmungslosen Egoismus, mit dusend Lögen un mit de heemlich brodeln Woot vun all Lü, de he eenfach bloots ehr Wöörd as frie Minschen nahmen hett.

Wi hebbt sehn, woans Minschen dat vergellen doot. Se treedt gegen sin Liek, spiet op — un fotografeert se, Gaddafi den Ohnmächtigen, Gaddafi den Hülplosen, Gaddafi de Liek, teihndusende Maal, wieldat dat eenfach to schöön is, en Triumph, da hebbt se so lang vun dröömt, Gaddafi mal sünner Macht un hülplos. Jedeen, de em knipst, fiert sin egen Triumph över em. Kannst dat de Lü nich mal övel nehmen; Haat kann eenfach so groot warrn, dat he ok goden Willn bi gode Minschen för en Tied eenfach wegspöölt. Wi köönt froh ween, dat wi nich solk Proven bestahn mööt — solk Triumphe na solk en Haat. Dat is en höörte Beed: "Und führe uns nicht in Versuchung!" Wi kunnen da ok versagen.

Gaddafi weer en Verbreker vör all Welt ehr Ogen. Man bi Gott passeert dat all Daag, dat solk Minschenkinner to em kaamt, ok welk, de ganz in Stillen Leeges begahn hebbt un de dat nich ansühst. Dat warrt för de denn anners bi Gott togahn as bi de Minschen. Sünner Woot. Ik stell mi vör, dat dat ganz still togeiht, un ok en beten trurig. "Muammar", seggt Gott, "min Kind, wat harr ik di för'n smuckes Gesicht mitgeven, un wat för'n plietschen Kopp! Un wat bringst du mi trüch. Kiek doch, alleen din Gesicht! Terfreten vun't Leege to en fleeschige Fratze. So hest du din Frieheit bruukt?" Muammar warrt nix seggen, nix seggen könen; Gott warrt ok nich veel seggen. Man amenn is allens richtig. Denn Gott warrt em richten. He warrt dat richten. He bringt allens, wat scheep lopen is, in de rechte Richt. Ik bidd em, dat he dat deit, ok för Muammar Gaddafi; un ik bün wiss, he deit dat. För Muammar Gaddafi so as för di un mi.

Sieh her, hier steh’ ich Armer,
der Zorn verdienet hat;
gib mir, o mein Erbarmer,
den Anblick deiner Gnad!

"Ik glööv an..."

Düsse Stratenümfragen, ik heff ehr ja leev. Annerletzt to'n Papst-Besöök geev dat denn wedder welk. Mit'n Mikro in'e Footgängerzoon. "Woran glauben Sie?" "An Gott, also so als den Heiligen Geist irgendwie" weer noch dat Best, wat keem. Man natüürlich keem ok dat unvermeidliche "Ich glaube an das Gute im Menschen!", "Ich glaube an mich" un sogaar "Ich glaube an die Menschenrechte!" Allens mit en gewissen Trutz seggt, so as Alternative to Gott. — Tja, dat Gode in'n Minschen gifft dat wiss. Mi sülm gifft dat. Un de Minschenrechte. Man da kannst meist ok an dat Slechte in'n Minschen glöven, an Atoommüll un an Angriffskriege. Denn allns dat gifft dat ja ok. Un dat wiest sik enerworrns.

De Lü, schient mi, verstaht ünner "Glöven an" de Övertügen, dat wat existeert. "Ich glaube an mich" schall woll heten "Ik vertruu op mi sülm", avers amenn blievt wi doch alle dood. Dat "dat Gode in'n Minschen" existeert, is ja wiss. Man dat Slechte ja ok, un wie! Wenn een avers glöövt, dat Gott existeert, denn heet dat togliek, dat een glöövt, he warrt amenn allens lösen un erlösen. Wenn Gott existeert, is he togliek de Lösung. Dat kannst vun de Minschenrechte ja nu nich so seggen. Un nich vun di sülm. Nich mal vun dat Gode in'n Minschen.

Moral, de Minschenrechten, dat Gode — dat gifft dat ok unafhängig vun Gott. Ok Minschen, de nich an Gott glöövt, hebbt düssen moralischen Kompass un sünd faken heel good. Man se mööt ganz alleen de Minschenrechten dörsetten. Un wenn se dat mallöört, is allens mallöört. An dat Gode in'n Minschen un an de Minschenrechten glöven — dat heet doch eentlich ok bloots an sik sülven glöven.

Ach wat, Gott is de Lösung?! Da seht wi avers nix vun! — So seggt de, de an sik sülm glöövt. Tje, stimmt; noch seht wi nich veel dorvun. Dorwegen heet dat ja ok "glöven". Man wi köönt dat ok mit dat Gode in'n Minschen, mit de Minschenrechten un mit di sülm versöken. Dat schallt wi sogoor! Mit Gott kannst dat anpacken. Man to! Du schaffst dat, ik glööv an di!

Brennen Sünn. Haiku

Uns Ierd gläuht. Bild Rudi Witzke

Un de Sünn brennt hendaal
Sand brennt de Fööt, Hitt den Lief
Leven is en Quaal

Hunger is Hunger
frett Mark di ut de Knaken
Hunger is Hunger

De Sünn. Foto NASA/Wikemedia commons

För en Fründ in Truur

Gott segen Dien Ogen, dat Du wenen kannst
un nich in de Küll von Dien Truur stief warrst.
Gott segen Dien Drapen, dat Du Minschen finnst,
de Di mit Gedüür un Inföhlen tohören.
Gott segen Dien Mund, dat du Wöör finnst
för Dien Truur un Dien Smart.
Gott segen Dien Schreed, dat Du en Weg finnst
in Dien nieges Leven.
Gott segen Dien Hart, dat Dien Erinnern
as en Nest ward, in dat Du Di bargen kannst.
Gott segen Di dormit, dat Dien Gloven nich twei brekt
un dat Höpen wasst,
denn Hei süht un höört, begööscht un makt frie
unsen Doot to nieges Leven.

100 Morde, 1 Christ? Oslo, 22. Juli

En christliche Fundamentalist. De Mörder. Meist 100 Morde — un en "Christ". So föhlt sachs ok frame Muslime, wenn wedder un wedder in den Naam vun ehrn Gloov Minschen moordt warrt: hülplose Vertwieveln. Wat is verkehrt lopen? Hett jichenseen düssen Mörder, as he noch en Kind weer, in Bang un Dwang optrocken? Sexualangst, Frömdenangst, Angst vör sik sülven? Hett em een den barmen Gott as en strafen Gott predigt? Jesu Naam staats Jesu Leev? Is Leevde för em bloots en Woort, en Vörwand för Hass?

Woso deent Religioon to, de gröttsten Undaaten to rechtfardigen? Dat funscheneert good; dat schient, se döögt daför. Liggt dat an, dat mennig Religionen predigt: "Wi hebbt de Wohrheit, de annern nich!"? Wenn wi den Blick wieder maken wöörn, us sülven as een Stremel Gottsökers ünner mennig sehn, wöör dat denn ophöörn? Orr wöörn denn de unsekern Minschen, de afsolute Wissheiten verlangt, so as düsse Mörder — wöörn de denn glieks över us herfalln?

Laat us Raad söken, 'neem wi em jümmers denn söökt, wenn Minschen us nich mehr raden köönt. — Leve Gott, segg us, wat wi richtiger maken köönt! Laat us di recht verstahn un recht predigen. Laat us nienich menen, wi harrn de afsolute Wohrheit, wi wüssen allens vun di, wi weern de Utwählten, wi harrn di twüschen twee Bookdeckeln, basta, un nüms kann us wat. Nee, du, Gott, büst jümmers anners. Laat us alltied op di luustern, överrasch us. Hölp us, recht un mit Leevde mit di un vun di to snacken!
Nimm di üm de gresig ümbröchten jungen Lü, üm ehr Frünnen un ehr Öllern an, leve Gott, — du hest seggt, dat du all Tranen afwischen wull; woans du dat doon warrst, blifft din Geheemnis, man wi glöövt di dat. Un barm di över de Seelen vun de, de op en Padd vun di weg sünd! Bring de, de biester gaht, trüch op en Padd na di, un laat ehr di finnen — mit all din Kinner, de na di söken doot! Dat bidd wi vun Harten, leve Gott.

Beden in Truur. Foto R. Witzke

Nix to biechten in Noordkorea

“In unserem Land wird die Religionsfreiheit gesichert. In der Verfassung unseres Landes ist festgelegt, dass Religionsfreiheit zu gewährleisten ist. Bis heute war man bei uns niemals gegen die Religion. Kim Il Sung führte den Sachverhalt der Schwächung der religiösen Kräfte darauf zurück, dass die USA-Imperialisten während des vergangenen Vaterländischen Befreiungskrieges die Kirchen bombardiert und die Gläubigen ermordet haben. Jeder kann zwar nach Belieben die Kirche besuchen, weil wir Religionsfreiheit haben, wie es in der Verfassung festgegelegt ist; aber die Menschen suchen sie nicht auf, weil sie von jeder Art Kummer und Sorgen frei sind und auch nichts zu beichten haben.”

En Waterkraftwerk mit Stroommast in't Wappen: dat glückliche Noordkorea

Kim Jong Il am 11. Januar 1990 in seiner Rede “Über einige Aufgaben in der ideologischen Erziehungsarbeit der Partei” vor verantwortlichen Funktionären des ZK der PdAK (abgedruckt in: Kim Jong Il “Ausgewählte Werke”, Band 10)

Düssen Text heff ik op de teemlich unsägliche Websiet nordkorea-info.de funnen. Mal afseihn vun de Verlagenheit — Minschen in Noordkorea sünd slecht beraden, ehrn Gloven to leven, wenn se nich Kim Il Sung anbeden doot, un Noot un Elend, Kummer un Sorgen gifft dat rieklich hooch dree — also afsehn vun düsse Verlagenheit wiest de letzten Sätz jüst den Blick op de Religion, den ik bi mennig Minschen in uns westliche Kultuur ok finn: en rein düsssiedigen, funkschonalen Blick. "Keen Kummer, keen Sorgen, nix to biechten — Religion nich nödig." Dat versteiht sik, wenn en nich-religiöse, rein düsssiedige Minsch vun Religion snackt. Man jüst düsse Minschen snackt vun Religion as Blinde vun de Klöör. Dat is de Crux in mennigeen Striedsnack twüschen Religiöse un Religionskritiker ut düsse Kant: de snackt allto faken an'anner vörbi. Nix gegen Kritik! Man von solk, de verstaht, wat se kritiseert. En Igel, de bloots an'n Grund langslöppt, versteiht nich den Vagel, de de ganze Deepde vun'n Heven to'n Flegen hett. Tweedimensionale Wesen köönt dreedimensionale nich verstahn, oder?

Man ok annersrüm: Ik glööv, Minschen, de dat Düsssiets vull un ganz noog is, de hier un narms süss tohus sünd, de keen Lengen in sik hebbt na de ganz anner Welt — solk Minschen kann ik eenfach nich verstahn. Bloots beduern. Wenn ik keen Kummer un keen Sorg heff un ok nix to biechten, dennso heff ik jümmers noch wat: ik heff to danken. Dat fallt de Kim Jong Ils vun düsse Welt nich in. För se kümmt allens ut dat Düsssiets un blifft hier ok. Wa arm is de, den dat Danken nich infallt!

Naja, de Minschen in Noordkorea hebbt villicht vundag würklich nich veel to'n Danken. Utnahmen natüürlich dat, wat se de verdankt, de nix to biechten hebbt: Kim Il Sung un sin Söhn. Un de verdankt se ja allens. Dat ganze Schlamassel. Na dankeschön!

Bild: Ursula Gressmann. Klick op to'n Vergröttern!

Gebedd

Fründ, neet to sehn,
hollst dien Hand over mi
in dunkel-achtig Stünnen.
Ik kenn mi ut mit Nood,
man du giffst mi
wedder Toversicht.
Na di hebb ik Tovertrauen
ohn Enne, denn du
fangst mi up so ik strukel
un hollst mien Hand,
so ik vertwiefelt bün.

Christen in Ägypten
"Vun de Balkons keem Jubel"

Christlich Koptenkark brennt in Ägypten (Bildquelle)

"De mehrsten vun de radikalen Islamisten, de Salafiten, de de Kark angrepen hebbt, weern nich ut uns Eck weest, vertellt mi mien Gegenöver. Aver muslimsche Junglüüd weeren dortau kamen. As de Kark angrepen wöör, weer sogoor Juchheien vun de Balkons to hören. — In't Kiekschapp snackt se vun de Eenheit twüschen Christen un Muslimen, aver de Würklichkeit in uns Vierdel is en anner."
Ahn Inmischen holl ik de radikalen Islamisten vör, wat ehr gröttst Sufi seggt hett:

Bild: Rudi Witzke

Herrlich büst du in'n Heven, Gotts Sünn!
So schall dat sien in alle Ewigkeit up Ierden!
Muchten de Bewahners vun de Ierd all ehren Striet låten
un all ehr Trachten mit dat Himmlische tosamendaun!
Elkeen Trennen, Twieheit un Götzendeinerie
schall upgahn in dat eene wohre Sien!
Ward mienen Geist wies ganz un gor den dienen,
erinnert wi uns, dat wi maleens Een weeren,
un warden hier up Ierden dat, wat Moses
un Aaron weeren: Hartensbräuder,
zoort vereent as Melk un Honnig.

Rumi, woll een vun de gröttsten Sufis

Regenbeden

Och Gott, as hungern Kinner sünd de lütten Bläder.
Slapp hangt se dal an de Kastanien.
So jung noch, un al so veel Noot to föhlen!
Ik kann't nich mehr mit ansehn,
dat barmt mi heel un deel.
Wa mutt dat di eerst barmen — is doch din Hart so veel grötter as min!
Du weetst dat ok al lang, du töövst ja bloots,
dat wi di biddt, dat wi mit Gerhardt singt:
Wullt du mi helpen, Gott! Ik bidd
üm Segen, de vun'n Himmel flütt.
Laat blöhn mi as en Plant!
Laat regen, Gott! All Ogen töövt up di.

Kalligrafie: Rudi Witzke

Maybudi, storven 1126

övern Tuhn hett Rudi Witzke luschert

In't Hart vun Wieswarden gifft dat drei Lichten,
dat Licht vun Wieswarden,
dat Licht vun'n Verstand,
dat Licht vun Weten.
Dat Wieswarden is liek de Sünn,
de Verstand liek den Maand,
dat Weten liek dat vun de Stierns.
Dat Licht vun Wieswarden hüllt de Lust in,
dat Licht vun't Weten hüllt dat Nichweten in.
Mit dat Licht vun't Wieswarden süht hei den Herrn,
mit dat Licht vun 't Wieswarden nümmt hei de Wohrheit up.

Sufi Nuri

gest. 907
Över'n Tuhn luschert hett Rudi Witzke

Konverteert: Christ in Afghanistan drauht de Doodsstraaf
De Afghane Sayed Mussa schall hinricht warrn, ümdat he vun'n Islam na't Christendom övertreden is.

Laat uns all tosamen so för Sayed Mussa beden:

De goothartig Gott wees vör Di, Sayed, dat he Di den rechten Weg wiest,
He wees neven Di, üm Di in de Arm to sluten un Di, Sayed, to schütten
He wees achter Di, üm Di to bewohren vör allens Tücksche.
He wees ünner Di, üm Di uptofangen, wenn Du föllst, Sayed.
He wees över Di, Di to segen.
So segen un bewohr Di de goothartig Gott, Sayed Mussa.

Amen.
Frie na een irischen Segen

Laat di nich dat Böse övermann warrn, sünnern överwinn dat Böse mit Godes. Johrslosung 2011

Op den Tahrir-Platz in Kairo schuult ägyptische Christen ägyptische Muslime bi de ehr Beden vör Angriepers, indem dat se en Ring üm ehr slaat. Dat kannst op düt wunnerbare Bild sehn. Unbedingt anklicken!

Un denn laat uns deelnehmen an düssen beden Krink vun Minschen — laat uns mit ehr üm Freden, Recht un Gerechtigkeit beden. So warrt wi ehr bistahn ok vun wied.

Gott, barm di. Laat de Gewalt nich övermann ween. Giff de, de to lieden hebbt, dat se vergeven köönt. Laat uns Regeern de Chance, dat Rechte to doon, sehn un bruken. Gott, help all Minschen, de vun goden Willn sünd. Amen.

Dat Johr geiht to Een

Wenn een Johr to een geiht,
dat neije Johr in 't Huusdöör steiht,
denn fraggst du watmoul na de Sinn:
"Dat neeije Johr, wor föhrt dat hen?
Off de Trott so wieder geiht
un off dat Glück dicht bi mi steiht?
Off sall ik hier alleen versuurn
un wat vergahn is, groot betruurn?"
Och Minschke, maag nich so'n Gedrüüs
un treck dien Breegen nich so kruss.
Uns Heergott steiht doch vör de Döör
un hoolt di rin, in't neiije Johr.
Mit hum bi d' Hand sallst du 't woll schiern.
Koom. Laut uns nu mitnanner fiern!

29.12.2010 Sabine Brauer

Dat Spill mit den Dood

Foto Rudi Witzke

Rudi sagt in einem Kommentar in der "Welt":
In den Arenen schlugen sich Gladiatoren tot, im Mittelalter stachen Ritter mit Lanzen auf einander ein. Die Massen wurden von brennenden Scheiterhaufen und den im Feuer sterbenden Menschen angezogen. Die "Ketzer" brannten und schrien. Heute klettern junge Leute in Spezialschuhen steile Felswände hoch.Oder sie springen über Autos. Oder! Oder !Heute heissen die "Spiele mit dem Tod" Extremsport. — Die Menschen haben irgendwo eine Sicherung locker. Religionen wollen das Leben schützen. Das wird als Märchenerzählerei abgetan. Wer Menschen zu solcher Sünde gegen das Leben, das eigene Leben anstiftet, macht sich schuldig. Sie heissen nicht nur Gottschalk, aber ganz besonders Gottschalk und sein Arbeitgeber, das ZDF.
08.12.2010, 11:21 Uhr:
(89) (+) Zustimmungen
(9) (-) Ablehnungen

Rudi seggt:
Vör 2000 Johren slögen sik in grote Arenen die Gladiatoren mit Swerten doot, in't Middeloller stöckerten sik rieden Ritter mit Stangen mit een Iesenspitz, Lanzen sään se dortau. De Barge Minschen kemen vun wiet to de brennenden Holtstapel. Se wöörn antroken vun de in't Füür starvenden Minschen. De Ketters brennten un schriegten.
Hüüt kladdern junge Lüüd mit Spezialschauh steile Felswänn hooch. Orrer se springt över Autos. Orrer! Orrer! Hüüt heiten de "Spille mit den Doot" Extremsport. Bi de Minschen is dörch de Tieden een Schruuv loos.
Religionen willn dat Leven schütten. Dat ward as Märkenvertellerie to Siet schaven.
Wokeen Minschen to solk Sünnen gegen dat eigen Leven animeert, maakt sik schüllig. Se heiten nich bloots Gottschalk, aver besünners Gottschalk un sien Arbeidgever, dat ZDF.

Dat Wiehnachtsfever

Ene Sage vertellt, dat de Düvel sik bannig dull arger, dat binah de ganze Minschheit Christus to Wiehnachten de Ehr geev. De Lüüd fullen em to Föten, all Johr weller, up de ganze Eerd, bet hen to de Unglöövschen — vör dat Kind in de Krüff. De Düvel sehg niedsch de lüchen Christbööm un de Hartensfreud över de Geschenke un de strahlen Kinnerogen un de selig Öllernharten.

Dunn dach he sik ut, dat he de Minschen dat Wiehnachtsfest beten striedig maken wull, ehr dat Fest tominnst en beten verdarven: He schick ehr dat Wiehnachtsfever. Vun dor an jagen un birsen de Minschen to Wiehnachten un marachen sik af as to keen anner Tiet in't Johr. Ut dat christliche Fest wörr en groot Inkoopsrummel.

De Düvel freu sik. So oft de Minschen sik vörnehmen, dat in Tokunft weller anners to maken in de Wiehnachtstiet, se kregen dat nich mehr up de Reeg. Un ok dor höög sik de Düvel düchtig över.
He weer to dat kamen, wat he wull.

Ik wünsch di wat

Ik wünsch di'n goden Grund för dien Leven. Man pass up: Frucht entsteiht dör Swackheit, ut Starven.

Kraft brengt di blots wieder in disse Leven. Un dat is minner. 'n chinesisch Spreekwoord secht: "Man kann tellen, wo völ Saadkörrels in een Appel sünt. Abers man kann nich tellen, wo völ Appels in een Saadkörrel sünd."

Dat is 'n Hopenssatz vör all Lü, de Godigheit un Warmte in disse Welt saien, de Gotts Nahberskupp bekannt maken un leven. Elke warmhartig Towennen is 'n Saadkörrel. Elke frünnelk Woord. Elke Woord van Gott. Nümms weet, wo völ Appels dor in sünd. Mennigeen kann dat mit 'n Vertelssel ut sien Leven beleggen.

Harr dat dor nich de een Minske geven, de imme in 't rechte Moment dat rechte Woord harr.
De een Minske, de immer to proten weer.
De een Minske, de nich uphört hett to beden.
De een Minske, de di nich alleen laten hett...

"Man kann tellen, wo völ Saadkörrels in een Appel sünd. Abers man kann nich tellen, wo völ Appels in een Saadkörrel sünd!"

Dat is ok een Satz tegen dat verdüvelte: "Wat brengt mi dat?!"

Leevde fraggt dor nich na, wat dor bi rut kummt. Dat kriggt se schenkt. Probeer't ut!

Jom Kippur — Dag vun dat Sühnen

De Purten vun Höpen

Dröge Samen warden Wörteln drieven
bi'n Upgang vun de Sünn,
slaten Ogen warden apen…
De Armen warden sik staatsch kleden
un de Lahmen sik rögen.
De Olen warden jung sien
un de Wunnen vun Süükdoom un Leden heilt.
In elkeen vun uns liggt die Wörtel vun all dat.
In elkeen, den sien Fehlers leed deit,
in elkeen, de den Smart beklagt.
Kiek — de Heven över di strahlt,
de Gewichte pennelt to'n Utgliek.
De Purten vun Höpen sünd apen.

Ut Hagalil, översett vun Rudi Witzke

En Beden an Jom Kippur

Na de Perestroika in de Sowjetunion kunnen de Juden in Kiew de hogen Feste fiern. Se müßten nich Bang hebben, dat se dorwegen in een Arbeidslager müßten.
Ok up de Dörper lengte dat de Juden na de Fier vun Jom Kippur.
En eenfach Herderjung kunn nich lesen un mit Mööh un Noot
dat hebräsche Alphabet upseggen.
Hei weer aver in den Gottsdeinst in Kiew.
As all anfüngen to beden, dor wull hei dat ok wohl giern.
Bloots woans?
Hei kunn de Wöör in dat Gebeedsbauk nich läsen noch de annern Beder namaken.
Liekers slöög hei dat Gebeedsbauk bi de ierste Siet up spröök de Baukstaven Alef, Beijt, Wet — dat ganze Alphabet. Denn rööp hei to Gott:

„Dat is allens, wat ik kann,
Gott, du weetst, woans sik Beden anhören mutt,
bring du de Baukstaven in de rechte Reih.“

Dit slichte, vun Harten kamende Beden klüng dörch den ganzen
Gerichtshoff vun den Heven
un geev de Juden Segen un Glück.

Reform-Körbs
To Reformaschoonsdag 2010

Wi sünd ja holl un lerrig worrn,
hebbt all Hollfast vun binn' verloorn.
Keen Inholl gifft't mehr, bloots noch Form.
Maakt du mit uns, Gott, din Reform!
De dicke Schell, de na de Welt
uns Lerrigween tosamenhöllt,
brick apen ehr un unsen Sinn
na baven, na din Heven hin.
Füll in uns Binneres din Licht,
en Licht, dat dör uns Ogen bricht,
füll mit din Geist us bit an't Hart,
dat ok uns Mund nich swiegen warrt.
Köönt wi din gode Bottschap sehn,
denn warrt uns Mund vull Lachen ween,
denn schient de Welt us rund un schier —
Herr, giff vun binnen uns din Füür!
Laat us, as us dat Luther lehr,
truun op din Gnaad un nix süss mehr!
Du hest ja all uns Schuld betahlt.
Laat hierför dat symboolsche Bild,
den Körbis, de vun binnen strahlt,
uns wiesen, wa wi leven schüllt!
Dat biddt wi, Herr.

Un wenn du mi to dien Warktüch maakst

Du fraggst mi nich, "Wo sall ik di gestalten?" In dien Hannen liggt mien Leven. Du förmst dat, as di dat gefallt. Wor ik 'n Biel, de allens in Dutt haut, wat sück tegen di stellt, off 'n Plaaster, de sück um Seeren leggt un Pien linnert? Wat süchst du in mi?
Ik koom mi faken unnütz vör, to nix to gebrucken. Di stört dat nich, wo ik mi föhl, du nimmst mi so, as ik bün. Un du nimmst mi de Bangigheit, wenn ik de Mund open doon sall.

Bild Rudi Witzke

Faken much 'k mi geern drücken, man denn schüddelt mien Geweten mi dör, un ik maak, dat ik di to Gefallen bün. Denn du hest mi rett van de Sünnenschuld, du büst för mi an't Krüz gahn, hest all mien Undöcht dragen. Sull ik di denn nich to Gefallen wesen? Nicht, wiel dat mien Plicht is. Nee, wiel ik so dankbor bün, dat du mien Leven rett hest. Wiel du mi so leev hest! Un nu, wor du weer bi dien Vader büst, dür ik dien Spraagrohr wesen. Bruuk mi, mien Heer un Heiland, Jesus Christ, ok, wenn mi dat faken stur fallt.

Laat mi wesen:
Biel un Taschendook. Drin haun un Trannen offwischen.
Puckel, de anner Lü Lasten draggt.
Ohr, dat tohören kann.
Finger, de upwisst, wor'd langs geiht.
Fründ, de in Nood to Stee is.
Oog, de Leed wohrnimmt.
Haart, dat vör de Anner blödd.
Dat allens laat mi wesen vör di, denn du büst de Anfang un dat Een un nümms kummt na de Vader, as man blot dör di!

Digitaalbild Rudi Witzke

23.10.2010 Sabine Brauer

Much Gott dien Leven segen.
Much hei di Rauh för die Seel geven.
Much hei dien Hart åpen maken för em – elkeen Dag nie –
un di de Krafft geven, em to vertruun.
Much Gott mit di mitgahn
un dien Leven Stück för Stück
verännern in sien Licht.
Much Gott di behäuden
up all dienen Weeg,
much Gott die Hart, Ohren un Ogen updaun
för Noot un Alleensien vun dien Gegenöver,
dat du bi jüm steihst
un ok nich alleen büst.

Gebeed vun en Christenminschen to Ramadan 2010

Hüüt hett de Ramadan anfungen,
un Milliarden Muslime in de Welt fast' över Dag.
Vun Sünnopgang bet halvig teihn avends
keen Nohrn — un keen Druppen Water!
Ok min muslimische Frünnen:
Se eet nich mehr mit mi to Middag,
man se warkt mit mi, lehrt mit mi, lacht mit mi — as tovöör.
Dat maakt mi Indruck,
elk Johr nieg.
Op düssen Weg söcht de Muslime di, Gott.
Se wüllt nehger to di, as wi all.
Se meent dat eernsthaftig.
Ik fraag mi:
Woans söch ik di?
Meen ik dat eernsthaftig?
Wannehr heff ik toletzt wat üm di, Gott, daan,
wat mi so swaar full as en ganzen Dag keen Druppen drinken?
Wenn du wat vun mi feddern wöörst, wat mi swaar falln wöör —
wöör ik trüchtrecken? wöör ik Utflücht söken?

Du, Gott, meenst dat eernsthaftig.
Du hest us seggt:
Das aber ist ein Fasten, an dem ich Gefallen habe:
Lass los, die du mit Unrecht gebunden hast,
lass ledig, auf die du das Joch gelegt hast!
Gib frei, die du bedrückst, reiß jedes Joch weg!
Brich dem Hungrigen dein Brot,
und die im Elend ohne Obdach sind, führe ins Haus!
Wenn du einen nackt siehst, so kleide ihn,
und entzieh dich nicht deinem Fleisch und Blut!
(Jesaja 58)

Du seggst dat ganz klaar.
Un du, Gott, hest dat daan.
Dat is di swaar fulln. Du hest en hogen Pries betahlt.
Wi hebbt dat in Jesus Christus sehn.

Ik bidd di, laat mi eernsthaftig na di söken
un laat di amenn finnen.
Wies mi den Weg dorto.
Help mi över dat weg, wat mi swaar fallt
op den Weg na di.
Treck mi na di hen
tosamen mit all din Milliarden Minschenkinner,
de in ehr Harten oprichtig na di lengt.
Laat us all hen na di finnen, Gott.
Amen.

Lüttje Bödel

Seas Johr büst erst old. ... Un hesst al so völ dörmoukt. Dien Olln gungen utnanner.

Dat Bölkeree hett nu een Enn, hest du docht! Man so was dat nich. Nu weerst du an't Rieg. "Sotansbruut" weer noch harmlos. Man denn gung se mit Fusten up di los. Oma, immer so um di besörgt (so de se vör de Lü), hulp noch mal düchtig mit de Kokleppel nau. Un as du bi anner Oma up Besöök wärst, frog de: "Jung, wat is denn mit dien Kinn pesseert?", do weer di Antwort: "Dat weer Mama, so mit Fusten, dusch dusch!" Doch kieneen namm di in't Arm! Kieneen tröst di. Nee, heel verveert repen's: "Jung, wees still, du weest ja nich, wat du dormit anrichten kannst! Dor kannst du dien Mama maal mit rinrieten, wenn du so rumlüchst!" Un du, lüttje Bödel, leggst dien Kopp up dien Arm un fragst trurig: "Worum lööft mi denn kien een?" Un denn schwichst du still...

Lüttje Bödel hett nich logen. Help uns, o Gott, dat wi hellhörig worn, wenn uns Kinner vertelln. Help uns, hör to helpen.

Schkenk mi Ruh

Gott, schkenk mi Ruh,
to'd Beden un to'd Danken,
to'd Lob'n un to'd Sing'n.

Schkenk mi de Ruh, mien Gott,
to'd Hörn up dein Woord ,
dormit ik d't recht begrieb.

Ik dank di, leve Voder,
de Ruh de kem to mi,
as een Geschkenk van di.

23.7.2010 Sabine Brauer
Fotos: Rudi Witzke

Am moijsten ist d't , wenn d't all sien gewohnte Gang geiht. Denn weet ik, woaran ik bün. Kann allens ploaun un bün toufree. Wat Neejs uttouprobeern, dor bün 'k baang vör. Nee, lever lout ik mien Fingers dorvan. Bloots kien Verännerungen.

Vör een poar Daug leep'k dör mien Tuun (Garten) un fraai mi över mien Blömen. Wat kemen de moi tougang! De Bleihkoppen gungen Daag vör Daag 'n bitje wieder open. Un denn weer dor een feine Blüüt.

Do muss ik mien Instellung överdenken. Dat harr doch nich Hand noch Fout.

Wenn in de Natur kien Verännerung vör sück geiht, kann ok nix warsen. Wenn ik in mien Leven kien Verännerung toulout, blief ik up de Stand van en neeigeborn Kind. Blief an d' Melkbuddel hangen. Nee, dat kann d't doch nich wesen.

Mit Moul wuur mi kloar, dat Leven is Verännerung.

Mien Spegelbild säh mi dat vor'n poar Minüten noch. Dor keek mi doch verachtich 'n Fru mit Falten integen. Hebb doran herumtrucken, man se bleven, wor se satten. De Falten sitten dor torecht. De Johrn hebbt hör moult. Se vertelln mi, dat ik all lang kien Twintig mehr bün. Dat ik mien Stappen wat langsoumer doun düür. Flink lopen muss ik lang genug. Ik düür mi moul Tied nehmen, wat Neeijes uttouprobeern. Un wenn d't in de Büx geiht? Lach d'rover un probeer wat anners ut!...

Wat is dat denn? Bün ik dat, de so denkt? Toatsächlich, dat hebb ik wirklich docht! Un föhl mi freei un gööd. O leev Heergott, ik dank di, dat du mi de Erkenntnis geven hest. Un mit di an mien Siet bruukt mi gor nix Nood mouken. Du hollst mi bi d' Hand. Un wenn ik strummpel, helpst du mi weer hoch.

Wünsch

Is dat en Iedelkeit orr doch bloots en Bescheidenheit? Jümmers, wenn ik en Steernsnupp seh un mi wat wünschen dröff, warr ik ganz still. Mi fallt woll wat in — ik plaan wat, much düt un dat anschaffen orr tostann bringen —, avers dat to wünschen, nee, dat schient mi vermeten un — ja — undankbor. Ik heff doch so veel. Ik heff allens Glück vun'e Welt. Schall ik mi wat wünschen? Da müss ik mi schamen. Nich mal för mine leevsten Minschen much ik wat wünschen; dat weet Gott ja doch allens, wat se brukt, un hett dat betherto op nobelste Aart wiest. Schall ik da nich op truun? Ik bün wunschlos. Un so'n gaaanz lütt beten bild ik mi ok wat op in, dat ik dat bün. Ik kiek meist op dat Wünschen hendal.

To Boortsdaag un Wiehnachten geiht mi dat meist liekso. Ik kann nich wünschen. Dorto heff ik to veel Glück.

Annerletzt, as de kloren Daag weern, bün ik wedder rutgahn in depe Nacht, un süh!, as weer ik de eenzige Minsch in de wiede Welt, suus vör mi en gewaltige Steensnupp hendal, groot, warm un vun brennen Guld. Se kaamt üm düsse Johrstied schienbor ut dat Steernbild Lyra; dorwegen heet se "Lyriden". — Un as Steernsnuppen doot, lösch se mit en Zisch all min Wünsche ut. Beten raatlos weer ik denn ja doch; denn dat weer en wunnerschöne Steernsnupp.

Un denn, mit'n lütt Afstand, fallt mi en ganz entfeernte Fründ in. He steiht vör en eensam Öller un kann sik nich överwinnen, sik mit sine leevsten Minschen uttosöhnen — Trotz, Verkorkstheit, Entfremden hebbt sin Leven in'n Griff, orr wat dorvun noch na is. He brukt all Steernsnuppen vun de Welt. Ik egen em min Steernsnupp to, de nu al koolt un verzischt is; se weer doch so warm un brennen, se wirkt sachs noch. Nu wünsch ik; ik wünsch to Gott, de Fründ much endlich över sin Schadden jumpen, nochmaal en Licht, en Versöhnen sehn in sin Leven. Is doch bloots en Anfangen. Fang an, Fründ, fang an! Min Steernsnupp brennt noch för di.

Danke, Gott,...

...dat du för din Dochter Margot Käßmann oppasst hest,
ehrdat wat Leges passeert is.
Du reckst din Hand ut un seggst Stopp!,
wenn Minschen dat nich doot.
Wenn wi keen Frünnen hebbt, de us vun Unverstand afbringt,
so hebbt wi doch noch di.
Du seggst Stopp!, ehrdat wi en Minschen doodfohrt.
Du seggst Stopp!, ehrdat wi in Alkohol de Kraft söcht, de doch bloots du hest.
Un mit de Hand, mit de du us stoppst,
treckst du us nehger an di ran.
De di leev hebbt,
warrt di alltied nehger kamen.
Dat is dat Wichtigst in't Leven,
wichtiger as Karriere un, ja,
wichtiger ok as Sundheit:
Näher, mein Gott, zu dir!
Den Weg, de us nehger na di föhrt,
kennst du alleen.
Du weetst, wannehr in uns Leven
en "Man to!" nödig is un
wannehr en "Hollstopp!" Noot deit.
Giff uns Vernimm, din Roop to hören,
so as Margot Käßmann em vernahmen
un ahn Tögern op di höört hett.
Laat us gahn mit ehr,
mit Süsters un Bröders
op din Weg.

Amen.

De unsichtbore Autobahnkapell

Autobahnkapelln un -karken gifft dat hier un dor an Rastplätz. Se sünd Inseln in't Rusen un Rasen vun'n Verkehr, se sünd en Hollstopp, en Hollfast ok, en Steed vun Roh un Inneholln — un drückt so villicht Gotts Wesen ut, as Gegensatz to dat Wesen vun de Autobahn. De Autobahn drückt all minschliche Vergeevlichkeit un Vergänglichkeit ut, dat Nich-blieben-Könen un Nich-anholln-Wülln. De Autobahn un de Kapell — twee grote Metaphern, de gegenanner staht.

Man in letzte Tied heff ik twee Autobahnkapelln sehn, de anners sünd. Anners weern. Denn nu sünd se smolten.

Düsse twee Autobahnkapelln weern vun Snee. Se stünnen an de A1, Richt Hamborg, op'n Acker rechterhand, merrn an'e Streck, eerst een, na poor Kilometer noch een. Nich ganz mannshooch un foormt as en gotischen Spitzbagen, as en runde Iglu, avers höger as breed un baven spitz tolopen. Een harr bloots en Reeg Finster heel bavenrüm, de anner weer apen na de Autobahn, un binn brenn rood en Ewige Lampe. Se keken mi an, as sään se "Schaamst di nich?"

Doch, ik schaam mi. Ik schaam mi, dat ik narrms anhollen kunn, tominnst en Foto to maken. Anholln, Inneholln is Levensgefohr op de Autobahn. So hölln düsse twee Snee-Kapelln de Autobahn ehr egen Wesen vör: Vörövergahn — un amenn Vergahn. Denn se smölten ahn Upholln. Gistern weer Stau — wi Minschen maakt eerst Hollstopp, wenn wat Schreckliches passeert —, Stillstand weer, un nu harrst en Foto maken kunnt. De Kapelln weern al smolten.

Jichenswo deit dat mi weh. Villicht sünd uns Stratenränder vull vun unsichtbore smolten Kapelln, de seggt: "Du harrst anholln, inneholln kunnt!"

Hoopnungsstrouhlen

Een Füürwaark vull Lücht un Krafft breckt dör dat Himmelszelt,
un wunnersoume Biller moult de Mouker van diers Welt.
För di un mi moult he dit Bild, eenmoulig, wunnerbour;
wat he uns dormit seggen will, segg, is di dat ok klour?

Wenn dunkel Wulken um uns bünt un wi de Wech nich sehn,
will Jesus as dat Lücht van d' Welt gemeensoum mit uns gohn.
Enn Füürwaark vull Lücht un Krafft breckt dör dat Himmelszelt,
un wunnersoume Biller moult de Mouker van diers Welt.

Jesus seggt sien Maten:

Reichenauer Schaul

"Hört mal to!
Wi gaht nu na Jerusalem rup,
un allns schall nu indrapen,
wat dörch de Profeten öwer den Minschensöhn schrewen is.
Denn se ward em an de Heiden utlewern
un sick öwer em lusti maken
un em prügeln un em int Gesicht spütten.
Se ward em mit de Pietsch slan un ümbring'n,
un denn ward he an'n drüdden Dag
wedder upstahn vun de Doden."
Awer dorvun verstünn'n se ock keen Deut.
Wat he dor seggt harr,
dat wull nich in ehrn Kopp rin.

Se kreegn dat dörchut nich klook.

Evangelium an'n Sünndag vör't Fasten
Lukas 18,31-33
Översett vun Johannes Jessen

De Moulermeister

Ik keek ut mien Fenster un doch, ik drööm.
Renoweert is de Natur. Över Nacht!

De Himmel so blau ohn Wuulk.
Allens lett so freevull, so schkoon.
De Wald, de annerlessens noch so düster
un koahl leet, is nu lecht.
Zuckerwattebomen kört achter mien Huus.
Wat 'n Pracht. Kann mi nich sattsehn.

Uns Heergott weer an d't Wittjen.

Dat Gebeed

Dat Gebeed in 'n stille Koumer
is de Seelen-Heilwarkstee.
Hier kann s' to Ruuh komen,
bi Gott ankomen.
De Heilige Geist upnehmen.
Sük freijen up de neje Daag.
Un neeischirieg dorup wesen
wat he brengen mag.

Bild: Rudi Witzke. Klick op to'n Vergröttern!