 |
|
Volksgloven üm Bööm, optekent vun Anke Nissen Mancheen Boom is gor keen Boom, nee, de is veelmehr en Boomgeist, oft en Hex.
In vele Bööm, de richtige Bööm sünd, dor
wahnt Boomwesen, Boomgeister in. De Töver vun dree Dornbüsch, de in enen spitzen Winkel to'nanner wasst, is ganz besünners groot, de Minsch sull dor lever nich so dicht ran gahn. Hangt de Minsch aver Bändsel orrer ok Lappen un Lumpen an enen Dornbusch-Telgen, denn freut sik de Geister un warrt wat milder stimmt. Bööm, de dat Geistervolk besünners geern bewahnt, sünd:
Twee Dornbüsch, de mit enen Holunnerbomm tohoop staht, sünd
ene heel gefährlich Kombination, jüst so Eek mit Dornenboom
un Esche mit Dornenboom. De Minsch sall also an Töverbööm nich to dicht ran kamen.
De Geist vun den Appelboom is de lütt Appelmann, dat "Apfelmännchen". För em sull man jümmers den letzten Appel an'n Boom hangen laten, denn lett he uns anner Johr ok wedder vele Appeln an'n Boom wassen.
Barkenboom Birke = Betula verrusa
(Weißbirke) un pubescens (Moorbirke), Familie Betulaceae =
Birkengewächse Dat Holt vun unsen Barkenboom gell in't Middelöller as magisch Holt. So weern de Hexenbessen jümmers — so heet dat — ut Barken-Reisig. Wenn Telgen vun enen Barkenboom an de Stalldöör hüngen, denn kunnen Hexen nich rin, so hett man glöövt.
Harr en lütt Kind kranke Knaken — "Bruchschaden"
—, denn hett man in de Johannisnacht enen starken Keil in enen
Barkenboom haut un dat Kind nakelt dreemal dor dörch trocken.
Dorna hett man den Spalt in den Boom goot un fast verbunnen. Dat gifft Lüüd, de glöövt, dat Bööm
enen Boomgeist hebben köönt. So sall de Geist vun de Bark
witte Spinnenfinger hebben. De Minsch, de vun disse witten Finger
an'n Kopp anröögt warrt, de kriggt an de Stell enen witten
Placken, un he verleert sienen Verstand.
Vagelbeerboom
Eberesche = Sorbus aucupania (Mehlbeeren = Sorbus) Uns' Vagelbeerboom, also de Eberesche, is nich verwandt mit de
Esche. Blots de Bläder vun beide Bööm seht sik fix
liek. Dorher ok de Naam Eber-Esche. Gern hett man dat Botterfatt ut Vagelbeerboom-Holt maakt, dormit de Elfen sik nich för den Inhalt to dull interessiert. En verhext Peerd kann licht wedder to Räson bröcht warrn, wenn man dat mit en Vagelbeer-Gerte kloppt, anröögt, haut. De allerbest Schutz aver hett man dörch dat Holt vun enen "Flegen Vagelbeerboom". So warrt de Bööm nöömt, de in Felsspalten orrer mank de Äst vun anner Bööm wasst. De Druiden kunnen ut de Vagelbeern enen bannig wirksam Töverdrunk maken. Mit en Füür ut Vagelbeerholt kunn man Geister rup beschwöörn.
Ekenboom Eiche = Eek = Quercus pedunculata (Stiel- orrer Sommereek)
In dat Gestrüpp vun de Triebe — de nawasst, wenn en Eek
fällt worrn is — wahnt lütte Eekmänner (Eichenmännchen).
Se sünd meist recht vergrätzt, wiel man de Eek dalhaut
hett, de ehr Tohuus weer, ehr Boomhuus. Mien Grootvadder hett jümmers seggt: Vun olle Eken sallst
du weken ("Von alten Eichen sollst du weichen").
Eller Erle = Ellerboom
De Ellerboom warrt vun Watergeister beschützt. Sull dat de
Grund sien, dat Pahls, de wi Minschen an't un in't Water bruukt,
meist jümmers ut Ellernholt sünd? De Hexen hebbt Ellern-Twiege bünzelt för ehre Bessen,
ehre Ik weet, dat'n fröher glöövt hett, dat man mit Ellerntelgen
Füür un Flammen lütt maken kunn. De Telgen mütt
aver an'n Karfriedag braken worrn sien! Ik weet ok, dat welk Lüüd meent, de "Eller" is böös, se kann Unheil bringen. Dat kümmt bestimmt dorher, wiel de Boom jichtens an unheemlich Steden wasst: "Rode Hoor un ellern Holt
Ik heff ok höört, dat dat Holt vun de Eller dorüm root is, wiel de Düvel sien Grootmudder mit enen Stock ut Ellernholt prügelt hett. Un ik weet, dat fröher mit Ellernbork de Segel bruun faarvt worrn sünd. Aflegger vun de Wörteln vun en Eller laten sik nich bögen, dorüm seggt de Volksmund: "He is so taag as en ellern Telgen." De Snack: "He is bi'n leven Gott in'n Ellernbrook" bedüüdt: He slöppt.
Dat gifft Legenden, dor gellt de Haselnutt as Pott, in den all dat Weten upbewohrt warrt ("Schale der Weisheit"). In England weer de Haselnutt jümmers en Symbol för dat Fruchtborsien.
Esche De Stab vun de Druiden weer jümmers en Eschenstab. Dörch Eschenholt sall Kranksien verswinnen. So hett man — jüst so as bi den Barkenboom — lütt Kinner, de ehre Leden nich richtig bruken kunnen, dörch en upspalten Esche hindörch schaven. Achteran hett man den Boomspalt tosamenschaven. Wöör de Boom wedder gesund, wörr dat ok dat Kind.
Holunnerboom Holunder = Sambucus nigra, Familie Caprifoliaceae. Holunderbaum, bi uns seggt man Flederboom Anner Namen: Alhorn, Eller, Elhorn, Ellhorn, Fleder (Flieder), Flederbeerboom, -busch (Fliederbaum, -busch, -strauch), Flier, Holder, Holderboom, Holderbusch, Holderstrauch, Hollerbusch, Holunder, Keilken, Kelken, Quebeke, Schibchen (Sachsen), Schiebickenboom, Schwarzbeerbaum, Zwibke, Zwebchen (Thüringsch)
De Holunnerboom wörr fröher geern an't Huus plant. He sull Kraft un Segen bringen; un he kunn helpen, dat de Blitz nich inslagen dee, un he kunn helpen gegen böös Hexenvolk. Keeneen hett waagt, enen Flederbusch aftohauen, anners müß de Minsch in de nächsten dree Daag starven. Sien Holt dörv nich verbrennt warrn, anners geven de Köh keen Melk. Ok dörv en lütt Kind nich in en Weeg ut Flederholt leggt warrn, anners kniepen de Boomgeister dat lütt Göör gröön un blau. Dat gifft aver ok Lüüd, de seggt, dat mancheen Holunderboom in Würklichkeit en Hex is. Will man so enen Boom afhauen, denn mütt man eerst üm Verlööf fragen: "Oll Deern, giff mi dien Holt, Disse Lüüd meent, dat Holunnerholt Unheil bringt, denn dat Holt treckt den Düvel an. Ik heff leest, dat dat Krüüz, an dat Jesus Christus anslaan weer, ut Holunnerholt west sien sall.
Schwarzdorn, bi uns heet he Schlehdorn
= Prunus spinosa Anner Namen: Schwarzdorn, Schlehendorn, Bocksbeerli, Dornschlehen,
Effken, Hagedorn, Kietschkepflaumen, Sauerpflaume, Schlehen, Schliehen,
Schlinken, Slehen, Slene
Up'n Land warrt de Schlehdorn hüüt noch geern as Knick anplant, wiel dat Ünnerholt so fein dicht is. Dor köönt Hasen, Kaninken, Füchse un all so'n "Racker" blot swoor dörchkamen. Fröher hett een ok glöövt, dat ok Hexen un anner Geistervolk dor in hangen bleven. Plant Slöhn üm dienen Acker! De Boomgeister un Hüter vun den Swartdorn heten "Lunantischee".
Wichel Salix = Weide
De Blöden vun de Wichel — de "Kätzchen" — sünd al jümmers en Symbol för dat Fröhjohr west, för dat Waakwarrn in de Natur. "Ulmen vull Truur, Dat warrt seggt, dat de Wicheln nachts mit ehr Wörteln ut
de Eer stiegt un liesen vör sik henbrummt.
|
||||||
|
13.5.2007 |
Boomgeister
un Geisterbööm
Appelboom
Haselnuttboom
De
Holunnerboom hett en groot Rull speelt in de Mythologie vun uns'
Vöröllern.
Swartdorn
