van Ludgerd Lüske Nao Deil 1Se köönt de Fotos per
Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop
op de Browser-Symboolliest.
Et hätt Sinn, dat dei vörkaomen Stoffe in Planeten un Sterne so tausaomesettet sünd at in dei Molekül-Wulken, in dei disse Objekte entstünnen. In dei Wätenschkup forschket man noch tau dat naue Entstaohn van Planeten. Aower dat Universum läwert mangers nich dat, wo dei Forschkers mit räken dön. 1998 söchde dei SWAS-NASA-Mission in dei Galaxie nao Waoter in Gasform, uck in Molekül-Wulken, man fünd aower väl minner, at man dachde.
Düt Bild wieset Arbeiters van BAE Systems. Sei arbeitet an'n 16. Januar an dat SPHEREx-Observatorium van dei NASA in dei Astrotech Space Operations Facility up dei Vandenberg Space Force Station in Kalifornien. Dei Mission, dei an'n 8. März 2025 upsteeg, schall den heelen Hemmel in dat Infrarotlecht korteiern. "Dat bröchde us för eine Tied dörnanner", sä Gary Melnick, ein Astronom an dat Zentrum för Astrophysik (Harvard & Smithsonian) un Maat van dei SPHEREx-Mannschkup. "Mit dei Tied kömen wi dor achter, dat SWAS Waoterdamp in dünne Laogen duune an dei Baobensiete van Molekül-Wulken fünd; dat bedütt, dat et väl mehr Waoter in dei Wulken gäben kunn, dat at Ies inschlaoten is." Disse Idee van dei Mannschkup geef einen Sinn. SWAS fünd minner Suurstoffgas (also Moleküle; dei bestaoht ut twei Suurstoff-Atome), at man dachde. So nöhmen sei an, dat dei Suurstoff-Atome an dei interstelloren Stoff-Körnkes kläwden un denn mit Waoterstoff-Atome tau Waoter tausaome güngen. Läötere Forschkungen wiesden, dat sei recht harn. Dei Wulken-Moleküle wörn ein Scherm gägen dei kosmischken Straohlen, dei süß dei Verbinnungen uteinanner bräcken dön. So harn Waoter-Ies un anneret Materiaol deip binnen in dei Wulken einen Schutz. Wenn dat Sternenlecht dör eine Molekül-Wulke schinnt, verschluukt Waoter-Moleküle un Käöhlenstoff-Dioxid-Moleküle wisse Lecht-Wellenlängten un maokt so eine dütlicke Signatur. SPHEREx un WEBB käönt dei mit ehre Spektroskopie-Technik utwerten.
SPHEREx kann so nau dat Vörkaomen van froren Verbinnungen dorstellen. Dei Forschkers käönt nu bäter rutfinnen, wo deip binnen in dei Molekül-Wulken Ies taustanne kummp, wo sick dat Vörkaomen van Waoter un anneret Ies mit dei Dichte van eine Molekül-Wulke ännert un wo sick dit Vörkaomen ännert, wenn dor ein Stern entstaiht. At Dörmuster-Teleskop is SPHEREx anleggt tau'n gawet Ünnerseuken van groote Deile an'n Hemmel. Dei wunnen Daoten kann man tausaome mit dei Daoten van Richt-Teleskope, at WEBB, dei minner breit, aower nauer kiekt, utwerten. "Wenn SPHEREx eine besünnere Stä finnt, kann WEBB dei mit ein högeret Uplösen un mit Wellenlängten ünnerseuken, dei SPHEREx nich seihn kann", säe Melnick. "Disse beiden Teleskope käönt ein orig gaut warken Poor wern."
Dat SPHEREx-Observatorium van dei NASA dait man in'n April 2024 bi BAE Systems in Boulder, Colorado, testen. Dit Weltruum-Teleskop schall mit eine Technik, Spektroskopie neumt, den helen Hemmel ünnerseuken un dat Universum mit mehr als 100 Farben infangen. Dat Utwerten van dei SPHEREx-Daoten maokt eine Forschker-Mannschkup, dei an 10 Institutionen in dei USA, twei in Südkorea un eine in Taiwan warket. Dei Daoten verarbeitet un spiekert IPAC an't Caltech, dat dat JPL för dei NASA verwaltet. Mehr Informationen tau dei SPHEREx-Mission giff et hier:
|
Bild-Daoten: NASA 24.5.2025 |