Dat Kruut för'n Saatmaand: vun Anke Nissen Acorus calamus Familie Araceae (Aronstabgewächse) |
|
|
Anner Namen:
|
Ackermann,
Ackermannswurzel, Ackerwurz, Bajonettstangen, Brustwurz, Deutscher Ingwer,
Deutscher Zitwer, Gewürzkalmus, Kalmus, Magenwurz, Sabels. Mundartliche Namen: Gewürziges Schilfrohr, Kalms, Kalmswuddel, Kamswuddel, Karmsen, Karmeswörtel, Karmeswurtel, Karmeswurzel, Kalmede (niederdeutsch), Kalmuswürze, Kermewörtel, Kermeswurzel (alltohoop 23 Namen) |
|
Sammelt warrt:
|
Wörtel (Wörtelstock), Rhizoma calami, in'n September un Oktober | |
Warrt bruukt:
|
|
|
So warrt't anwennt:
|
|
|
|
||
Kalmuswörtel sullen wi nich in de Natur sammeln, beter is, wi
kööpt de Wörtel in de Apotheek; denn dat gifft Kalmus-Sorten,
de Beta-Asaron in sik hebbt, un dat gellt as Stoff, de Krebs erregen
kann. De Naam Calamus sall vun dat griechisch Wort kalamos
stammen, un dat bedüüdt Rohr, Schilf. |
||
|
||
De
Kalmus kümmt ut Asien, wasst aver al lang ok bi uns. He hett waagerecht krupen, dumendick Wörteln, siene Bläder
seht ut as Swerter, ut den dreekantig Stängel wasst en düüstergröön
Blödenkolben, de Blöden sünd geel-gröön un
blöht in'n Juni un Juli. Ik glööv, vun keen Heilplant is al so fröh wat upschreven worrn as vun unsen Kalmus.
|
||
|
||
In Osteuropa,
bi de Russen, Letten un Esten warrt uns Kalmus "Tartaren-Gras"
nöömt. Dat speelt dor en groot kultisch Rull. Noch in de Tiet
vun'n Weltkrieg wörrn dor to Ostern de Stuven un dat hele Huus
mit disse Plant smückt.
In'n Süden vun Düütschland hett man up den Weg vun de Fronleichnam-Prozession Kalmus-Bläder streut. In Holstein un in Vörpommern hett man to Pingsten Kalmus-Strüschen in de Stuven vun de Buurn stellt. In Oberbayern wörrn Kalmuswörteln an de Schindeln vun de
Hüüs nagelt. In Niederbayern hett man en dröögt Kalmuswörtel in de Tasch mit sik rümdragen, as Schutz gegen Schlaganfall un Ohnmacht. |
||
|
||
Rezepte Kalmusbrot sünd Kalmus-Stücke, de kandeert worrn sünd (Confectio Calami). Se warrt ähnlich as Ingwer bruukt. Een sull nich mehr as 2-3 Stücke an'n Dag dorvun eten. Gegen Nervenschmerz Gegen Nervenschmerz sall Kalmus goot to bruken sien, denn Kalmus fördert dat Dörchblöden vun den ganzen Lief, lööst Krämpfe un wirkt reizlindernd.
Gegen niedrig Blootdruck En Bad mit Kalmuswörtel sall goot wesen gegen niedrig Blootdruck:
Gegen Erbrechen un Övelsien Wenn de Grund för den Brechreiz Nervosität un Stress is, un wenn denn noch dorto kümmt, dat de Patient kenen Appetit hett, denn kann uns Kalmuswörtel helpen:
Gegen Impotenz De ätherisch Öle in de Kalmuswörtel fördert dat Dörchblöden (heff ik baven al schreven bi "gegen Nervenschmerz"), un dit Wirken vun de Kalmuswörtel warrt al vun Adam Lonitzer (1543) as "erregend Mittel för de Mehrung des Samens" nöömt.
|
||
|
||
Gegen slechten Appetit (Appetitlosigkeit) Wenn öller Kinnen kenen Appetit hebbt, denn kann uns' Kalmuswörtel en groot Help sien.
För't gode Verdauen Gifft ok Ruh, lööst Krämpfe:
Krüdersnaps = Magenbitter
To dissen Magenbitter kann een ok noch anner Krüder geven, de goot för den Maag sünd, as: Benediktenkruut, Bitterklee, Dusendgüldenkruut, Engelwurz, Enzianwörtel, tweistött Fenchelkörner, tweistött Kümmelkörner. Ik sülven heff mi mit de Kalmuswörtel nie
richtig anfründt. |
||
|