Sneeglocken
Galanthus nivalis
Familie: Amaryllisgewächse

vun Anke Nissen

Sneekieker an't iesige Över

Kortens weer ik ganz faszineert, as ik in all de Küll eerste Sneekieker — nich an 'n Rand vun 'n Weg, nee, direkt an'n Rand vun de Wakenitz — funnen heff. De Wakenitz harr noch ehre slaten Iesdeck. Un de lütten Sneekieker wiesen ehre witten Blöden direkt neben dat Ies vun den Fluss. Also, wenn ik en Dichtersfru weer, denn wörr ik jüst dor en Gedicht över schrieven, över den Mut vun disse Bloom.

De botanisch Naam Galanthus kümmt vun dat griechisch "gála" = Melk un "ánthos" = Blööd (Melkbloom).
De Blöden vun den Sneekieker bestaht ut dree witte Kronbläder, de dree lütter Bläder ümhüllt, vun de jeedeen enen lütten grönen Placken driggt. (Kiek ok hier.) All söß Blödenbläder hangt tohoop — graad as en "Reifröckchen" — över de Staubgefäße un den Blödenstempel.
Sneekieker blöht oft — so as ik dat nu graad sehen heff —, wenn ehre Fööt noch in froren Eerd staht. Kriegt se Regen up ehre lütten Köpp — orrer gor Snee —, denn maakt se ehre Glocken ganz gau dicht. Ok nachts maakt se dicht.

En Rarität för Sammlers: Sneeglock mit füllte Blööt

Dat gifft vele, vele verschieden Sorten — Orten — vun 't Sneeglöckchen. In England hett sik sowat as en Snowdropmanie entwickelt. De Lüüd sammelt Sneeglöckchen-Sorten, liekso as in 't 17. Johrhunnert in Holland Tulpen sammelt worrn sünd. Un da warrt männichmal veel Geld för een eenzig Zibbel betahlt.

Ik heff Schneeglöckchen ok in'n Bibelgoorn funnen. In de kathoolsch Kirch warrt an 'n 19. März de Namensdag vun'n Hillig Joseph fiert. Un jüst to de Tiet blöht in Gegenden, wo de Winter lang anduurt, uns Sneekieker. Un dorüm warrt de Bloom bi de Lüüd "Josephsbloom" nöömt. Man ok den Märzenbecher nöömt de Lüüd — as Bispill in Westfalen — Josephsbloom orrer Josephsbeker.

De Sneekieker is en Symbol för 't Höpen. Ut den Grund findt wi disse witte Bloom up olle Biller un Altäre oft an de Siet vun Maria. Se hett Christus dat Leven geven, Christus — dat Höpen.

Mien leef Mann hett mi mal dat oll Krüderbook vun Leonhart Fuchs schenkt. Nu stöver ik to un to geern in disse ollen Beschrieven vun Planten. Leonhart Fuchs (1501-1566) tellt wohl — tohoop mit Bock un Brunfeld — to de dree Vadders vun de Botanik. He is in Schwaben up de Welt kamen. Ik heff leest, dat na em uns "Fuchsie" ehren Namen kregen hett. He hett 1542 dat "Neu Kreutterbuch" schreven, ut dat ik oft un geern wat zitier un vertell. Leonhart Fuchs hett in dit Book so üm un bi 400 Planten beschreven. He vertellt över elkeen Plant jümmers in de lieke Ort: He fangt jümmers mit den "Namen" an, beschrifft denn "Gestalt", "Statt seiner Wachsung" (Standort), "Zeit" (wenn de Plant blöht un so), "Natur un Complexion", un an'n Sluß de "krafft un würckung", also över de Plant as Heilplant. Un dat is jümmers dat, wat mi an meisten interesseert.

Freedliche Koexistenz: Märzenbeker un Sneekieker wasst bi Fuchs ut een Wöttel

Uns Schneeglöckchen heff gor nich bi Leonhart Fuchs söcht, denn mi is keen Heilwirken bekannt. As ik denn aver doch mal rinkeek, dor heff de "Weiß Hornungsblüm" funnen, un — wat heff ik staunt —, dat weer uns Sneekieker. Hornung weer dortomalen de Naam för den Monat Februar, also nöömt Leonhart Fuchs unsen Sneekieker Hornungsblüm = Februar-Bloom. He schrifft:

"Namen: Weiß Hornungsblümen haben ihren Namen daher,
das sie früe im Hornung herfür kommen.
Werden auch Mertzenblümen genannt
darumb das sie im anfang des Mertzen am vollkommlichsten gesehen werden."

Leonhart Fuchs hett also noch keen Ünnerscheed maakt mank den Sneekieker (Galanthus nivalis) und den Märzenbeker (Leucojum). Ja, up sien Teknung "Hornungsblüm" wasst sogoor en Blööd vun 'n Sneekieker un en Blööd vun 'n Märzenbeker ut een Zibbel rut.

Un wieder schrifft Fuchs:

Düt is nich Bebenhüsen, aver ok hier "wechst sie überflüssig"

Statt (Stätte) seiner Wachsung.
Die weiß Hornungsblüm wechst gern in schattechten finstern orten unnd wäldern
in sonderheit die neben dem wasser ligen, als umb Tübingen oberhalb dem closter Bebenhüsen ist ein ort, da wechst sie überflüssig. Man pflanzt sie auch in gärten.

Zeit
Die Hornungsblümen thun sich gar bald in Hornung herfür....
Im anfang des Mertzen seind sie vollkommen.
Im Aprillen bringen sie iren samen in den köpfflin...
Gegen dem Meyen verschwindt das kraut,
Stängel und samen bleibt allein die zwiebelwurtz im grund unversert.

Die natur und complexion
Die Wurtzel der Hornungsblümen zeücht (zieht) zusamen und trücknet (trocknet) wie andere Zwiebelwurtzel / Bulbi genent (genannt)

Die kraft und würckung
Die Hornungsblümen haben noch zur zeit so vil unnd mir bewüßt
keinen brauch in der artzney, aber dieweil sie zusamen zeücht unnd verzert
mag mans brauchen wie andere Zwiebelwurtzel zu heylung der allten schäden
doch die vorhin (vorher) gereiniget seind.

Dichterslüüd hebbt över unsen Sneekieker schreven, as Bispill Hugo vun Hofmannsthal (1874-1929):

Schneeglöckchen

Schneeglöckchen, ei, bist du schon da?
Ist denn der Frühling schon so nah?
Wer lockte dich hervor ans Licht?
Trau doch dem Sonnenscheine nicht!
Wohl gut er's eben heute meint,
Wer weiß, ob er dir morgen scheint?
"Ich warte nicht, bis alles grün;
Wenn meine Zeit ist, muss ich blühn."

Ludgerd Lüske hett dat in sien Plattdüütsch bröcht:

Schneiglöcksken

Schneiglöcksken, ei, hest kene Tiet?
Is 't mit dei Maitiet al so wiet?
Wat dreev di rut an't Lecht?
Glööv dei Sünne nich so recht!
Wenn dei 't vundaage goot al meent,
wer weit, of dei morgen för di schinnt?
"Ik teuv nich, bet all'ns lett greun;
Tau miene Tiet, denn mutt ik bleihn."

SO-Platt: Ludgerd Lüske, 07.03.2011

Orrer Joseph von Eichendorff (1788-1875):

Schneeglöckchen

's war doch wie ein leises Singen
in dem Garten heute Nacht,
wie wenn laue Lüfte gingen:
"Süße Glöcklein, nun erwacht,
denn die warme Zeit wir bringen,
eh 's noch jemand hat gedacht."

Sneekiekers un Winterlinge

's war kein Singen, 's war ein Küssen,
rührt' die stillen Glöcklein sacht,
dass sie alle tönen müssen
von der künft'gen bunten Pracht.

Ach, sie konnten 's nicht erwarten,
aber weiß vom letzten Schnee
war noch immer Feld und Garten, —
und sie sanken um vor Weh.

Mien leef Mann hett versöcht, dat na Plattdüütsch röver to halen:

Sneeglocken

Dat weer so as en ganz lies Singen
buten in'n Goorn letzte Nacht.
Weke Luft wull een uns bringen:
"Lütte Glocken, geevt nu Acht,
warme Tiet bringt juuch to'n Klingen
bevör ji all hebbt sowat dacht." —

Dor weer keen Singen, dat weer Küssen,
wat dor röög de Glocken sach,
dat se all nu lüden müssen,
vun de tokam'n bunte Pracht.

Ach, nich länger töven wull'n se,
man de Goorn un ok dat Feld
weern noch witt vun'n letzten Snee
un so güngen se ut de Welt.

Plattdüütsch: Karl-H. Nissen