De Eisenhoot
Aconitum napellus = blaag Eisenhut,
Aconitum vulparia = geel Eisenhut
Familie Hahnenfußgewächse / Ranunculaceae

vun Anke Nissen

To'n Anhören hier klicken:

Lesen deit Anke Nissen in holsteiner Platt.

Anner Namen:

Acononitum, Appolonienkraut, Appolonienwurzel, Blaue-Elster, Blaue-Fuchswurz, Blauer-Sturmhut, Blaue-Wolfswurz, Blaukappenblume, Eisenhart, Eisenhütlein, Gelster, Giftblume, Hamburger Mützen, Helmblume, Helmkraut, Hundstod, Kille, Kutsche und Pferd, Laubtrischen, Mönchskappen, Pfaffenmütze, Paterskappe, Schoiken, Schuhblume, Sturmhoot, Taubenwagen, Taubenkutschen, Täublein im Nest, Teufelswurz, Venuswagen, Würgling, Ziegentod
Sammelt warrt:

Knollen (Tubera aconiti)
Warrt bruukt:
in de Medizin, in Mittel gegen Smarten, Rheuma, Tähnweh.
Nie nich alleen bruken, jümmers up den Arzt hören!

Wohrschuu:

De hele Plant is giftig, smeckt bannig scharp.
Bi Vergiften bildt sik veel Speichel, de Minsch fangt an to bevern, mütt würgen, fangt an to japsen. De Puls-Slag geiht hooch.

Lange Johren stünn in en Eck vun unsen Goorn en Rittersporn. Tominnst dach ik, dat is en Rittersporn, bet ik mal wat genauer henkeek un faststell, dit weer gor keen Rittersporn, dit weer en Eisenhoot. Tja — nu weern uns Kinner groot, se kunnen sik also nich mehr vergiften, nu kunn de Eisenhoot in sien Eck geern wieder blöhen un wassen.

Kortens nu bummel ik mit en Fründin dörch ehren Goorn un dor sehg ik enen Eisenhoot stahn. Ik straak över de Bläder vun de Plant, denn ik erinner mi an dat lütt Beleven.
"Finger weg!", reep mien Gastgeversch, "dat is Eisenhoot. De is hooch giftig!" — Mann, heff ik mi verjaagt!

Denn aver wörr ik mittrocken. Uns Fründin harr sik en Plant köfft. Se weer heel begeistert dorvun, un ik sull nu glieks en Blatt dorvun plücken un in'n Mund steken. — Phhh, dat is för mi slimm. Wenn ik de Plant nich kenn, denn riev ik wohl mal en Blatt mank de Finger, ik rüük dor an — man in'n Mund steken...

Dit weer ja nu en verdreihlich Saak, eerst dörv ik en Plant, de ik goot kenn, nich mal straken, un denn sall ik en Blatt eten un dörchkauen, vun en Plant, de ik afslut nich kenn!

Aver ik will ja vun den Eisenhoot vertellen.
Eisenhoot is vun Oldingstieden her ene gefährlich Giftplant. Vör disse Plant harrn de Minschen al jümmers Bangen, denn al dat Slucken vun 2 g bringt den Dood. Ok al bi 't Anfaten vun de Plant — bi 't Plücken, bi 't Afbreken — warrt dat Gift up de Hannen överdragen. Dat Gift kann vun de Huut upnahmen warrn. Bi lütte Kinner kann dat denn al Symptome vun 't Vergiften bringen.

Symptome na de Upnahm vun 't Eisenhoot-Gift sünd:

  • Anästhesie vun Tung un Mundhöhle
  • Övelsien un Erbreken
  • Atmen warrt gauer, later veel to langsam
  • De Minsch warrt erregt, kriggt Krämpfe un Schock

Eerst Hülp:

  • resoptionsverhinnern Maßnahmen as:
  • Medizinisch Kohle, dorto salinisch Afführmittel.
  • Veel drinken!

De Abt Walahfrid Strabo vun dat Kloster Reichenau schreev in de Mitt vun dat 9. Johrhunnert in sienen "Hortulus", dat Andorntee en goot Mittel gegen Eisenhut-Vergiften is.

In fröher Tieden wörr Eisenhoot — jüst so as de Schierling — to 't Doodmaken vun Minschen anwendt, ok bi Hinrichtungen. Speere und Pfeile hett man mit Eisenhoot insmeert, vergift.

In dat olle Griechenland kregen de Lüüd, de to Dood bröcht warrn sullen, enen Akonitumdrunk. Dor mütt sik de Minsch veel langer quälen, as wenn he enen Schierlings-Saft drinken mütt.

De römisch Kaiser Claudius (10 bet 54 n. Chr.) sall mit Eisenhoot vergift' worrn sien. Ok Papst Hadrian VI. (1459 bet 1523) sall mit Eisenhoot ümbröcht worrn sien.

Upfallen deit uns Eisenhoot dörch sienen hogen Stengel, an de sien Spitz en Druuv sitt mit vele lütte Blöden, de wunnerschöön blaag lüchen. De enkelt Blööd süht en beten ut as en Helm. Eisenhoot blöht vun Juni bet September.

Na de Legende is de Eisenhoot ut de Spucke, den Geifer vun den Höllenhund Zerberus entstahn, as Herakles den Köter bi Akonitos ut de Ünnerwelt rutsleppt hett. Un wenn dat so is, denn bruukt wi uns ja nich wunnern, dat dit Kruut so giftig is.
29.8.2010


na baven