Dat Kruut för'n Harvstmaand: vun Anke Nissen Eibisch Althaae officinalis Familie: Malvaceae (Malvengewächse) |
|
||
Anner Namen: |
Allee Tee, Alter Thee, Allthee (Gotha), Altheewurzel, Ebbich (Rheinpfalz), Eibischwurzel, Ibisch, Ibischwurzel, heilwurz, Heilwurzel, Hilfwurz, Ibschtenwurzel (Baden), Sammetpappel, Sammtpappel, Schleimwurzel, Weiße Malve. |
||
Sammelt warrt:
|
Wörtel,
Radix Althaeae (in'n Oktober, November orrer in'n März un April),
ok Bläder, Folia Althaeae (Mai bet Juli), ok Blöden, Flores
Althaeae (Juli bet August). Henwies: Eibisch steiht ünner Naturschutz. Dat Sammeln is verbaden! |
||
Hauptbestanddeel:
|
Sliem | ||
Warrt bruukt:
|
|
||
Wirken:
|
minnert Reiz, hemmt Entzündungen | ||
So warrt't anwennt:
|
|
||
|
|||
De Naam "Althaea" sall vun dat griechisch Wort althein
kamen, dat bedüüdt heilen orrer vun althos, dat bedüüdt
Heilmittel. Wi findt wilden Eibisch an natt Gebüsch, an Grabens un Dieken, an de Ostseeküst. De Blöden vun'n wild wassen Eibisch sünd man lütt. Eibisch höört in de Familie vun de Malvengewächse,
Malvaceae. Eibisch hett en dick, fleischig, vertwiegt Wörtel.
De Stengel sünd as Samt, filzig. Vun de Eibisch-Planten, de twee Johr olt sünd, warrt de Haupt- un Nebenwörtel utgraavt. Glieks schellen un de fleeschig Dele würfeln un drögen! Nastens mütt de Würfel in en dicht Doos orrer Glas upbewohrt warrn, anners schimmelt se licht, se treckt Water an un warrt feucht. |
|||
Anner Eibischgewächse (Familie Malvaceae)
En Fründ schreev: "Wenn ik dat richtig verstahn heff, denn sünd all Orten vun de Malven un de Stockroos Nakamen vun den "Ur"-Eibisch, Althea officinalis." Nich all de Planten, de to de grote Familie Malvaceae tohöört, sünd Heilplanten. Vele hebbt keen Heilkraft. Dor hebbt wi as Bispill den
|
|||
Över disse veer Malven-Orten heff ik al an'n 25. März 2003 in Plattpartu schreven. Se sünd alltohoop Heilplanten. |
|||
Stockroos Althea rosea, Familie Malvaceae = Malvengewächse |
|
||
Anner Namen: |
Bauerneibisch, Baummalve, Ernroos, Herbstrose, Gartenmalve, Pappelrose, Römisch Pappeln, Pappelrose, Roseneibisch, Rosenpappel, Schwarze Malve, Stockmalve, Winterrose. Plattdüütsch Namen: Stockroos, Goornroos, Finsterroos (Schleswig-Holstein), Marokkaansch Maalv, Wandroos (Dithmarschen). |
||
Sammelt warrt:
|
Blöden, Flores Malvae arboreae | ||
Hauptbestanddeel:
|
Sliem, Farvstoff, Gerbstoff | ||
Warrt bruukt:
|
|
||
So warrt't anwennt: |
De Stockrosen-Tee helpt gegen Hoosten und Halsentzünden. Ok to'n Gurgeln kann he bruukt warrn. |
||
Mi
gefallt de Stockroos as Bloom bannig goot, dorüm hebbt wi
so lang as wi enen Goorn hebbt jümmer Stockrosen dor in.
Se is as wi ja all weet gor keen Roos, se is ene Malve.
De Stockroos warrt dull hooch, bet 3 Meter. Se blöht eerst in't
twete Johr, man denn vun'n Juli bet Oktober. Se blöht in vele Farven:
root, rosa, geel, witt...
As Heilmittel sammelt man an'n besten de deepdüüstern Blöden, de binah al swatt sünd. Se warrt bruukt as natürlich Farvmittel för Wien, Pudding, Bonbons, Konserven. Un as all ehre Verwandten ut de Malvenfamilie helpt de Stockroos gegen Hoosten un anner Besweer vun de Atemweeg. De Samen wenn se noch nich riep sünd seht meist ut as so'n runden lütten Kääs. Dorüm hebbt wi as Kinner geern dormit in uns' Poppenstuven un Koopmannsladens speelt. Wi all kennt den Malventee un siene feine rode Farv, de de Kinner glöven lett, se wörrn Saft drinken. Noch hüüt warrt disse Tee (mischt mit Hagebutte) vun uns Enkel geern un oft drunken. Ok mien leef Mann drinkt elkeen Dag tominnst enen Liter vun dissen Tee. He drinkt em an'n leevsten kolt. |
|||
In olle
Krüderböker warrt oft dat Wirken vun de Malve un dat vun de
Stockroos tosamen beschreven, as gliek behannelt.
Kneipp hett de Stockroos as Mittel to'n Gurgeln bi Halsbesweer bruukt, he meen, de Stockroos weer dor mehr to empfehlen as Eibisch. Richtig hübsch beschrifft Leonhart Fuchs in sien Krüderbook (1543) de Stockroos. He nöömt se Ernroos orrer Herbstroos un ok Römisch Pappel, "derhalben dass man sie erst kürtzlich in unser Land gebracht hat." Leonhart Fuchs schrifft över de Stockroos:
|
|
||
|
|||
Mi maakt dat veel Spaaß, in olle Krüderböker to stöbern. Ok woto uns Vöröllern de Stockroos bruukt hebbt, heff ik dor funnen:
Mit dat Wort "gezwagen" kunn ik rein gor nix anfangen.
Dor heff ik unsen "Meister" ene Mail schickt un em befraagt.
He schreev: In elkeen Sommer wenn ik de velen schönen Stockrosen blöhen seh denn fangt mien Knips-Finger an to jucken. Ik mütt denn miene lütt Kamera halen un photographeern. Jümmers wedder entdeck ik dorbi Farven vun de Blöden, de ik so lang noch nich sehen harr. Un later in'n Harvst denn sammel ik de Samen. All miene Frünnen un Verwandten hebbt al mal Stockrosen-Samen vun mi to Wiehnachten kregen, un bi vele vun uns Bekannten blöht disse farvfrohen Planten nu ok in ehre Goorns. As ik baven al seggt heff: Mi gefallt de Stockroos as Bloom bannig goot. |
|||
31.8.2008 |