Dat Breken vun Licht

En Verklaarn vun Hinnergrunnweten to den Regenbagen


Kümmt Se dat snaaksch vör, dat de Lichtstrahl in dat Prisma tweemaal na rechts afknickt warrt? Dat liggt dor an: Wenn de Strahl vun en dünneres Medium (Luft) na en dichteres (t.B. Glas, Water) geiht, denn muttst dor, 'neem dat opdrept, dat Loot fällen. In uns Bild is dat Loot as Linie mit rode Pünkt maalt. Dat Loot steiht lootrecht op dat Flach, 'neem dat Licht op ankümmt.

Wenn dat Licht denn in dat dichtere Medium rinkümmt, warrt dat na dat Loot hen braken — dat smeegt sik denn beten dichter an dat Loot. Dat blage Licht warrt stärker braken, dat rode swacker.

Geiht dat Licht avers ut en dichtes in en dünnes Medium, denn warrt dat vun dat Loot weg braken. Dat wiest dat rechte Bild. Dat Blage warrt ok wedder stärker braken as dat rode.— op düsse Aart kümmt de Strahlengang in't Prisma tostann.

Dat gellt avers ok, wenn de Kant vun dat Medium villicht rund is orr en Wölvung hett. Denn muttst an de Steed, 'neem de Lichtstrahl ankümmt, dat Loot fällen. Un to düt Loot warrt de Strahl denn henbraken. — Op düsse Aart kümmt de Strahlengang in Linsen, Lupen, Brillngläser tostann!

För ganz Nieschierige: Un woso is dat so?

Dat muchen Se woll fragen. Is dat reine Willkür, Tofall? Nee, natüürlich nich. Nix in de Natuur is Willkür, allens lett sik op en lütte Handvull Natuurgesetten trüchföhrn.

Dat is so: In'e Luft — en dünnes Gas — kümmt dat Licht bannig gau vöran. Neegto so gau as in'n lerrigen Ruum, nämli mit 300.000 km per Sekunn. Dat is de Lichtgeswinnigkeit.

Man in dichtere Stoffen gellt dat nich mehr. Dor sünd denn doch to vele Atoome in'n Weg mit jümehr elektrisch opladen Atoomhüllen, un dat Licht — as en elektromagneetsch Well — mutt sik dör dörwrangeln. Dordör sinkt de Geswinnigkeit in dichtere Stoffen beten af.

Nu kümmt Licht — en Wellenfront, jüst as an'n Strand — op so en Grenzflach andaal. Nich lootrecht, man so'n beten schreeg. (De Linien hier symboliseert man bloots de Afstänn twüschen Wellenbarg un Wellenbarg.)

Nu kaamt de eersten Welln op de Grenzflach. Se dringt in den Stoff in. Man wat nu? Se kaamt nich so gau vöran! In desülvige Tied, in de ehr Kumpels buten en gröttern Weg trüchleggt, kaamt se bloots en lüttes Stück vöran! Un afrieten kann de Wellnfront ja nich. (Orr hebbt Se mal en Wellnfront afrieten sehn, vun Waterwelln orr so? Dat gifft dat in de Natuur nich.) Se köönt sik dat vörstelln as en lange Reeg Lü, de sik alle ünnerhakt hebbt un so tosamen dör de Gegend wannert. Man de een wannert op fasten, schieren Grund, wieldess de annern dör Sand un Moder waten mööt un dorüm langsaamer gaht. Dat köönt Se ja mal namaken. Man de ganze Reeg mutt ünnerhakt blieven, wat ok kümmt; uthaken geiht nich.

Un so kümmt dat nu, dat de, de al langsamer vörankaamt, beten trüchblievt. As mehr un mehr vun de annern ok in dat dichtere Medium induukt, kaamt se ok langsaamer vöran. Un so kriggt de ganze Wellnfront en Knick!

Un wat seht wi? De Richt vun'n Lichtstrahl in dat Medium is en beten anners as de Richt buten dat Medium! Un wenn wi de Wellnfronten, de dat Ganze veruursaakt, nu mal ut't Speel laat, denn seht wi, dat de niege Richt beten mehr op dat Loot todreiht is, dat een sik an de Steed vun't Intreden denken kann. — Wi seggt: De Lichtstrahl is na dat Loot hen braken.

So eenfach is dat! Dat köönt Se sogoor sülven namaken, an'n Strand t.B. mit en lange Keed Lü: ünnerhaken un schreeg (!) op't Water tolopen. — Un bi't Uttreden is dat denn jüst de ümkehrte Saak: De, de al buten sünd, kaamt gauer vöran — — de Lichtstrahl warrt vun dat Loot weg braken.


Verklaart vun Marlou Lessing


na baven