Caspar David Friedrich: Twei nadenkern Männer in't Maandlicht Kümmt uns denn woll beten kurioos vör, dat twei Mannslüüd so dichten tosamen in't Maandlicht ehr Drööm nagahn. |
Dat weer üm 1800 de Tiet vun de Romantik, in de
sik dat Leven vun Minschen bannig wat ännert harr. Maschinen
ersetten de Handarbeit, de Arbeit warrt liekers sworer. De Minschen
hebbt binah keen friee Tiet för sik. Dat Leven warrt harder.
Armoot un Noot maakt sik breit. Un dor kaamt de Romantiker un snackt vun Geföhl, Natuur beleven, vun Lengen na en anner Wies vun Sien in de Welt. De Droomwelt speelt en Rull. Wunnergloven maakt sik breit. Besünners warrt in disse Wies över Kinnertiet, Natuur, Doot, de Güntsiet vun Leven, Gott un vergahn Tieden nadacht un snackt, schreven un maalt. Nau in disse Tiet sinneert un maalt Caspar David Friedrich.
He is dörch un dörch en romantsche Minsch. "De Schummertiet weer Caspars Tiet. Fröh morgens in't eerste Licht un in lieke Wies bi Sünnenünnergang un dorna dörch de Natuur to wannern, mööglichst tosamen mit enen Fründ, dat weer för ehm vun groot Bedüden." Dat hett Carus över Caspar David Friedrich schreven. Nau so en Wannerung wiest uns dat Bild "Twei nadenkern
Männer in't Maandlicht". Beder schull een seggen: "Twei
Frünnen!" Welk seggen, dat Bild fehlt de Deepde. Jüst dat aver gifft dat Bild sien Utsaag. Allens höört in den Vördergrund: De smalle, steenig Stieg, up den de Frünnen den Barg hochgahn, de Bööm Fichten un Eiken, de Felsen, de beiden Mannslüüd. De wat scheif un dweer stahn Bööm bringen wat Dramaatsch in dat Bild. Nau vör de Frünnen breekt de Ruum af, de Deepde höört alleen den Maand to, de dörch enen diesigen Heven lücht. Wiet is dat bit hen na'n Maand, liekers is he so neeg, dat allens up dat Bild tosamenwaßt. De Deepde vun de Maandnacht gifft Grött un Bedüden: Se lött Minschen enger tosamenkrupen. As en Broder leggt de jünger Mann sienen Arm up de Schuller vun sienen Fründ. Beid swiegen, se mediteern. Dat sünd de Kräfft vun de Natuur, wenn wi se recht beleven, dat se de Minschen to eenanner bringen köönt. Caspar weit, wat dat bedüüdt, eensam un verlaten to sien. Caspar weit so ok besünners, wat dat för en Geschenk is, so mit enen Fründ in Maandlicht to drömen. En Billerbeschriever seggt: Dat sünd nich Frünnen, wieldat se lieke Intressen un Belevnisse un Wünsch tosamenbringt. Dat is dat Verbunnensien vun Wesen to Wesen in dat Weiten vun Vergahn. De Frünnen hollen ehm fast so goot se köönt, dissen Ogenblick dor baben up'n Barg mit den Blick daal to den Maand. Enen Ogenblick, vun den Goethe seggt hett "Bliev doch, du bist so schöön!" Twei Saken will ik to dat Bild noch seggen: Dat anner geiht up de beiden Wannerer. Se sünd den smallen Stieg hochgahn. Nu kieken se daal. De Maand is nedden vun jüm upgahn. De Köpp senkt se daal. Deep sünd se bunnen in ehr Meditatschoon. Un up de Wies geiht ehr Blick wedder na binnen. De Frünnen sünd tosamen un doch elkeen heel bi sik, so deep un so wohr bi sik, as dat annerwegens nich mööglich is. Veele vun uns hebbt seker ehr levlang en Lengen na so
en Tosamensien, wat uns Caspar mit sien Bild wiest. Rudi Witzke
Bidrääg to anner Biller
vun C.D.Friedrich:
Kriedfelsen up Rügen, Levenskrinks, De Mönk an de Grote See |