Uns "Weltreis"

vun Rudi Witzke


Wi, Mudder, de lütt Brauder un ik weeren 1945 in de SBZ, de sowjetisch besette Zoon. Een Johr later kregen wi up unsen upbuuten Narichtenweg Bescheid, dat Vadder bi Liensfeld up den Gautshoff Kieckbusch in Holstein as Knecht mit anner Kameraden arbeiten dää. Se harrn sik Ierdlöcker as Hüsung trecht buut.

Nu müßten wi vun Vörpommern na Holstein. In so Dörcheenannertieden kamen elkeenen Dag tominnst 3 Gerüchte up. Un dat weer en Wunner, dat de Post funktschoneerte.


Post 1946 in Berlin

För uns weer wichtig, dat wi in Berlin ünner Ümstänn vun de SBZ in de Britisch Zoon kamen kunnen, aver bloots vun Berlin. Berlin weer aver wiet. Un denn kemen wi villicht ok noch to laat. De Sowjets kunnen bloots noch vun de Flüchtlinge, de 1946/47 ut Hinnerpommern "ümsiedelt " wöörn, welk an de Englänner afgeven. De Transporte na Westen wöörn bloots in Berlin tosamenstellt. Dat harrn anner Rümdriever uns up Befragen vertellt. Een müßt in't Rode Raathuus in Berlin sik en Utwies in Russisch, Inglisch un Düütsch utstellen laten. Een brukte bloots den Utwies vun Hinnerpommern vörwiesen, den Polen utstellt harrn. Elkeen "Kommandantura" stellte to de Tieden Utwiese ut. Wi harrn een vun de Sowjets vun en Dörp in Vörpommern. Den Utwies, den wi nöödig harrn, de SBZ to verlaten un in de Britisch Zoon intoreisen, den harrn wi nich.

Mudder neigte de Sowjetzonen-Utwiese ünner dat Fudder vun uns Mäntel. Harrn se uns denn to faten kriegen, weern wi "staatenlos" west. Hier in Pöppendörp un in dat "Lager am Stau" sammelten de Englänner disse displaced Persons, "DPs", Staatenlose. Disse Lager bestünnen noch bit 1956. Tackeldrahttuhn rundüm, Slaapsteden duppelstöckig, keen Schaul för de Kinner. Wenn een dorvun wat seihn will, denn süht hei hüüt en gesund Nadelholt, nix miehr vun en Minschenlager. Wo dull de Sieger dörcheenanner bi dat Verdeilen vun de Flüchtlinge weern, dat kunnst aflesen: Se schickten Juden vun de Exodus vun Haifa na Pöppendörp.


Nadelwald up dat Gelände vun dat Lager Pöppendörp. Bild Dances with Waves

Vör disse Lager harrn all Manschetten. Wokeen dor maal registriert weer, de keem so licht nich weg. Nix weer leger, as "staatenloos" to sien.

In dat "Lager am Stau" in Lübeck-Kücknitz kemen as "Bewahner" to de upfungen DPs de Juden vun de Exodus. Wi schallt uns ja nich upregen, wat för en Dörcheenanner dat na den letzten Orlog in Europa geev. Dor is jüst nu, wo wedder en Völkerwannerung togang is, Tiet to't Erinnern. Ik mucht woll giern de Groot-Müüler een Dag un een Nacht dörch de SBZ vun domaals in Berlin mitnehmen. Slapen müßten wi denn up den Fautbodden ahn Deck un ahn wat ünnern Kopp, beten un piekt vun Wanzen un Lüüs.


Echt Stonsdorfer. Bild Museumsfotograf/Wikimedia Commons

Vadder harr bi'n letzten Urlaub "Brand" mitbröcht. Sien Raat: "Dat is nu bald die niege Währung. Laat lever de Tasch mit de Tähnbösten liggen, nich aver den Schnaps! Nehmt nich de groten Buddeln för't Tuuschen, füllt dat in Flachmänner üm." De Raat hett uns holpen, in de Frieheit to kamen.

Dat hett jümmer gaud klappt. Wenn wi so dusselig weern un uns froren Kartüffel andreihn leten, denn weer dat uns Dummköppigkeit. Avends söchten Nieankömmlinge in Berlin up den Stettiner Bahnhof in de Hall en Slaapeck, wo dat nich so tücht. Ehrdat di to'n Slaap leggtest, wöör sik ümhöört, wat dat Nieges geev.


Stettiner Bahnhoff, Berlin

Ik schnappte up, dat de Polen de Düütschen ut Hinnerpommern nich mit Samtpoten "ümsiedelten". Aver se verjagten bloots noch de, de in Hinnerpommern 1945 bleven weern. Dat Wichtigste weer, dat de Polen mennigeenen allens afnehmen, besünners de warmen Klamotten. Wokeen so wat belevt harr, de kunn sik in't Rode Raathus in de Sowjetsche Zoon en dreispraakigen Utwies utstellen laten. Ik verklickerte Mudder dat, un de harr de Idee: As mien Öllern noch up de Sunsche Wisch leevten, weer en junge Fruu, Fruu Leistikow, uns Gast. Se harr vunwegen ehr Heirat Zoff mit ehr Öllern. För uns weer wichtig, dat se ut Hinnerpommern keem. Se harr ehr Dörp so genau beschreven, ok dat Schaulhuus, wo se intrecken kunn, wenn se heiradt harr, dat wi ehr Tohuus so as uns egen kennten. — Poor Stunnen later weckte mien Mudder mienen lütten Brauder. Un denn wiesten wi uns kriminelle Energie. "Wi kaamt ja ut Hinnerpommern. Kloor! De Polen hebbt uns unse Mäntel afnahmen. Kloor! Dor weeren uns Utwies in." Un denn erinnerte Mudder, wat Fruu Leistikow vun ehr Tohuus vertellt harr. Wi müßten dat wedder herseggen können. Ik harr utkundschaft, wo de Polen de Transporte na Berlin hen tosamenstellten. Ik heff rutkregen, wat de Ümsiedler to eten un to drinken kregen. Un dat jümmer wedder een di den Wullschaal wegnehm. Ok vun de lege letzte Kuntrull harr ik mi vertellen laten.

De Nacht hebbt wi nich miehr slapen. Rechttiedig makten wi uns up, in't Rode Raathuus uns Lögengeschicht to vertellen. Up uns Mäntel passte een för twei "Flachmänner" buten up.

In dat Raathuus stünnen vele Schlangen vör Dören. Wi fünnen de richtige. Se weer nich so lang. Nu bubberte dat Hart bannig. De Beamten müßten doch seihn, dat wi leigen wulln...?


Rodes Rathuus Oostberlin, Bild Zairon/Wikimedia Commons

De Schlang schööv sik langsam vörwarts. Mudder wöör bannig witt üm de Nees. Jetzt dörft se keen Swiemhaud (Ohnmacht) kriegen. Un denn weern wi an de Reig. Mudder müßt gor nich veel leigen. Se geev denn ehre Personalien un de vun mienen Brauder an. Un denn vertellte se koort ehr Verdrieven ut Hinnerpommern. Ik keem denn bi en tweiten Beamten ran. Un denn stünnen wi mit niege, passliche Utwiese hulend vör dat Rode Raathuus. Nu künnen wi ja versöken, in en Flüchtlingssammelsteed maal beten miehr Slaap to kriegen. Un Hunger harrn wi ok. Vör Opregen, wat dat allens richtig lopen wöör, weer uns de Hunger vergahn. Eene Nacht kregen wi in en Kasern en Unnerkruup.


Regiments-Unterkunftshaus, Geschützschuppen, Waffenmeisterwerkstätten.
Berlin-Moabit, Kruppstraße 15-16. Kaserne des 1. Garde-Feld-Artillerie.
Bild Norhei/Wikimedia Commons


En kakte Rode Rööv köfften wi för 2 Amis. Bild Garitzke/Wikimedia Commons

Vun Bomben weeren Deile vun de Kasern wegreten, wo wi korte Rast maken dörften. Wi fünnen aver uns "Kasern" in Moabit. De Slaapkamer hier harr veer Wänn un en heile Deck, nau dat, wat wi brukten.

Aver denn güng dat loos. Dat jökte hier, dat piekte dor. Alle Lüüs un Wanzen wahnten disse Nacht woll in disse Kaserne. Wi makten uns aver kläuker. Wi müßten in de Kruppstraat 2 in de Tiergoorn-Kasern un uns registrieren laten. Un wenn de Englänner dat noch dään, müssten wi dor in de Kasern wahnen un töven, bit se registreerten un en Transpoort tosamenstellten. Dat weer aver bloots noch för de Ümsiedler ut Hinnerpommern mööglich. Dat wüßten wi, aver liekers keem een ut dat Upregen nich rut. Wi harrn aver ja de "richtigen Utwiese" ut das Rode Raathuus. Stimmt dat ok? Orrer weer dat ok en Gerücht? — De Twievel kann so leeg warrn, dat krank vun warrst. Wi harrn aver in't Rode Raathuus de richtigen Utwiese kregen.


Een vun de Kasernen in de Kruppstraat. Bild Norhei/Wikimedia Commons

Wi fünnen de Kruppstraat, in de de Englänner dat Flüchtlingsprobleem för ehren Transpoort afwickelten. Dor stünnen aver keen Schlangen. Een Fru seet up'n Kantstein un huulte. Ehr Papiere weern nich de rechten.

Inglische Suldaten marscheerten zackig dörch de Flure. Denn aver fünnen wi en Döör, an de en Schild mit wat Düütsches schreven weer; wat, weit ik nich miehr. Wi weern aver richtig. Wi wöörn wedder registreert un kregen en Passeerschien för de Kasern in de Kruppstraat un en Bett in en Slaapsaal för so an föfftig Lüüd. Den "Slaapsaal" keken wi uns schon maal an. As wi dor ruut weern, dor mußt ik hulen as en Slotthund. Woll so en Vierteljohr kunn dat duurn, ehrdat en Transpoort na'n Westen tosamenstellt wöör. Dat meinte de Registreerbeamt. Wi harrn nu Tiet, poor Weken dörch de Trümmer vun Berlin to ströpern.

Wo wi de Brand-Buddel bruukt hebbt? Hier und dor! Dat mutt elkeen alleen rutfinnen. Schmeert heff ik mit gauden Spood. Nüms hett mi vunwegen mien lütt Gaav schimpt. De verswünn flink ünnern Disch in en "Privaat-Aktentasch". Ok bi Beamten.


DDT-Entlausung

Negen Weken weer dat in de Kasern en gaudes Tohuus, keen Veerdeljohr. DDT-Puder bewohrte uns vör Wanzen un Lüüs. Nüms wüßt, dat dat Tüüg giftig is. Dat verjagte de Quäälveicher un röök so en beten na Mandeln. Wi kloppten den DDT-Stuff nich vun uns Klamotten. Je länger wi innevelt weern, desto beder wöör dat helpen.

Mudder harr sik to'n Kökendienst meldt. Se versteckte elkeen Dag veer Zippeln up en Finsterbrett in'n Keller (witt Gemüsezippeln), de wi as Aavt eten dään.

Woans dat denn mit uns wiedergüng, heff ik in veele Geschichten bi Plattpartu vertellt. Giern wöör ik nu weiten, wat ik wegen den Utwies en Bedreiger bün. Kloor is ok nich, wat ik en Flüchtling, en Wirtschaftsflüchtling, en Ümsiedler, en Weglöper orrer wat dat noch gifft, bün. Wat bün ik? Een, de mit Mudder un Brauder dörchkamen is hen na Kieckbusch to Matjes un Pellkartüffel un den Vadder. Wenn dat ok binah een Johr duurt hett.


8.11.2015


na baven