Frische Kartüffeln in Kieckbusch

vun Rudi Witzke

Vertelln deit Rudi Witzke in vörpommersch Platt.

Rode Beet. Bild: Wikimedia Commons/Garitzke

Gierig beet he in de kaakt Rode Beet, rode Saft lööp ehm dat Kinn hendaal. "Wo hest de her?" fröög ik mienen Kumpel.
Dat weer laat in'n Sommer 1946 in Berlin, as Teihndusende dörch de in Gruus un Muus haugte Stadt na wat Etbaares strömerten. "An'n Stettiner Bahnhoff kannst se kriegen." "Un wat kost so'ne rode Rööv?'" "Twei Amis!"

Woll veele Teihndusende Wörtellose, Wegjagte, Heimaatlose, Stüürlose tröken dörch de Trümmer up de Söök na'n Dack över'n Kopp, en Mahltiet gegen den nagen' Hunger un een Teel för en nieges Tohuus. Jeedeen, de levig von af kamen weer, harr up de Flucht, bi de Bombenangiffe und upletzt bi dat Inrücken vun de Russen Grugeliges un Gresiges belevt.

Man, güng uns dat goot, mien Mudder, mien'n lütten Broder un mi. In de Tiergoorn-Straat in de "Britische Zone von Berlin" harrn wi in en ole Kasern en Steed to'n Slapen funnen. Un een Teel för de tokamen Tieden harrn wie ok: Kieckbusch in'n Kreis Eutin! Vun dor harr Vadder uns en Naricht un "Totoogs- un Uphollens-Verlööf" schickt.

Wat störten dor de Lüüs un de Wandlüüs! Jeedenen drütten Dag püsterten se uns mit en groote DDT-Sprütt wittes Pulver in de Hoor, ünner'n Pulli un vörn un hinnen in de Büx. Ahn de Bieterie vun de Untügen slöpen wi as in Abrahams Schoot. Un wi wüßten: So üm to in söß Weken warrn wi indeelt för'n Transport in de "Britische Besatzungszone". Jeedenen Dag enen Kanten Broot un en, twei Zippeln, villicht ok ene warme, avers bannig plörige Supp! Weern dat lege Daag, lege Weken?

Ja un nee! De Krieg weer endlich vörbi. Up aventüürsche Wies weern wi vör den sowjetschen Geheimdeinst utbüxt. Denunzeeren weer domaals in Mood. Een wull sik enen gooden Foot bi de GPU maken un harr uns mit Lögenkraam swatt maakt. Frünnen harrn uns wohrschugt. De Nazis weern weg, de Sowjets makten up lieke Wies wieder. Lüüd insparren! Wi harrn se nu beid afschüddelt. Wat harr dor de Bieterie vun de Lüüs, dat DDT-Pulver un de schrage Kost för en Bedüden? Wi weern tofreden, ja, tofreden in de Sekerheit vun Freden. Wi weern woll sogoor blied un glücklich. —

Leeg is even relativ! Un denn harrn wi se, de "Flüchtlings-Transport-Scheine"! Övermorgen schull dat losgahn. Wat weer dat för en Upregen. De "Söven Saken" weern gau packt. Noch maal verpaßten se uns 'ne DDT-Ladung un noch en vun de veelen Sprütten gegen de Süken Typhus un Cholera.

Enen Dag vörher kregen wi jungen Kierls Order: "Ji föhrt mit de Bagaasch vörut na'n Güterbahnhoff Grunewald, bringt Stroh un Drinkwader in Kanisters in de Güterwagens un verstaut de Plünnen! De Olen un de Fruunslüüd un de Kinner warrn later nabröcht." So leep dat denn ok af. De Arbeit weer bald daan. Ik besorgte för uns enen gooden Platz in de Neeg vun de Döör.

De Mudders un Kinner keemen, wi makten uns dat tosamen mit veertig Lüüd in unsen Waggon bequeem. De Fohrt in dat niege Leven kunn losgahn.

As sik dat höört, kontrolleerte Mudder, wat wi ok alle Plünnen tosamen harrn. "Un wo hest du de Tasch mit de uns todeelt Futteraasch?" fröög ik. Mudder wöör kriedenwitt un denn puterroot. De vun de Kriegsjohren asig plagte Fru hulte los. Se harr de Tasch mit en Broot, dat Stück Kääs un de Zippeln enerworrns stahn laten.
Uns swante nich, wat de neegst Daag noch Leges för uns bringen wöörn.

Berlin na Braunschweig!
Ik weet nich, wo lang du hüdigendaags mit'n Tog up disse Tuur ünnerwegens büst. De Bahnstrecken weern domaals in Juli 1946 an veele Steden noch nich utbedert. Un so stünnen wi de meiste Tied enerworrns rüm, veele, veele Stünnen.

Buten wörr dat düster, un wi weern ierst enn lüttes Enn ut Berlin rut. Üm dat kort to maken: De Transpoort duurte dree Daag. Un wi harrn unse Futteraasch verloren. Nee, afgeven hett uns keeneen wat. Dor weer uns denn all doch elennig tomoot. —

Dat Probleem weer avers in Braunschweig noch nich to Enn. Up egen Fuust müßten wi unsen Weg na Kieckbusch söken. An veerten Dag keemen wi denn ok bit na Altona. En Schild "Flüchtlingssammelstelle im Hochbunker" wieste uns den Weg. Een Dack över'n Kopp weer uns seker. Höpen keem up: Dor kriegen wi wat to eten. Ja, wi kunnen en Supp kriegen, sään se uns. Ik nix wi los mi de groote Blickbüß! Un denn schööf de Helperin mi de Supp över'n Tresen. Supp?
En stinkige, gerige, verdorvene Plöör weer dat. Dor wöör ik denn doch füünsch. Ik heff dat Gifttüüch trüchschuppst un de Fru anblafft. Hunger nagt denn ja woll ok an de Nerven. So güng de veerte Dag ahn Eten to Enn.

Annern Dag, dat is denn nun de föffte, keemen wi na Segebarg. Wi harrn in'n Sinn, dor in de Registriersteed för Verdrevene wat to Bieten to kriegen. Wi wiesten unse Transportschiens un Totoogs- un Uphollens-Verlööf.

"Ihre Papiere sind ungültig. Sie müssen ins Sammellager Pöppendorf. Warten Sie bitte hier!" Wat hebbt wi uns verfehrt, un wat sind wi lopen! Utneihn harrn wi nu bi lütten liernt. Wi wüßten woll von dit Lager för "Displaced Persons!" Dor weer keen lichtes Rutkamen, wenn se di dor ierst to faten harrn. So dicht an Kieckbusch un denn ungüllige Papeere?
Wi fünnen den Bus na dat Dörp Berlin in Sleswig-Holsteen. — To Foot güng dat an den hitten Juli-Nameddag wieder na Kieckbusch. Negen Kilometer legen vör uns. Un dat in Winterkledaasch, wieldat dat, wat du up'n Lief harrst, du nich slepen müßt. De Hitt brüüdte twüschen de Knicks. De Rucksäck wöörn sworer un sworer. De Sweet drüppelte nich, ne, he lööp över't Gesicht un den Rüüch hendal. Keeneenen drögen Faden harrn wi mihr up'n Lief. Stierns danzten vör de Ogen. —

Upletzt, wohrhaftig upletzt — de Hüüs vun den Gootshoff. Dat geev een hartlich Wedderseihn mit unsen Vadder. He weer na de Gefangenschaft bi'n Englänner up dat Goot Kieckbusch as Arbeidsmann ünnerkamen.

Wat weer dat en Freud, veel, veel mihr Freud as Hunger un Möderie!

Aver denn?
Ja, aver denn geev dat frische Pellkartüffeln un Matjes-Hiering! —
Frische Pellkartüffeln!
Dat weer un blifft de beste Mahltiet in mien Leven.

Braadkartüffel un Matjes, Bild: Hartmut 910/Pixelio