 |
|
Vun Purrnstöker, höltern Bock un anners
wat vun Anke Nissen To'n Anhören hier klicken: Lesen deit Anke Nissen in holsteiner Platt. Se köönt de Fotos per
Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop
op de Browser-Symboolliest.
Mien Grootöllern wahnen in Landkirchen. As wohl alle Enkelkinner, weer ok ik geern un veel bi Oma un Opa. Un bi't Erinnern is mi de Kinnergottsdeenst in'n Sinn kamen. Wenn ik to'n Kinnergottsdeenst weer, denn jümmers in Landkirchen, tohoop mit Vetter Jakob u n Kusine Lisa. Later müssen wi ok mienen lütten Broder mitnehmen. Dat dee ik gor nich geern; denn he speel jümmers mit en Gesangbook lingelang de Kirchenbank Lokomotive. Un sien "Tsch-h-tsch-h tsch ———" weer luut dörch den Kirchenruum to höörn. "Anke", sä denn de Pastor, "bring doch mal dienen Broder beten to Ruh!" — Würklich pienlich!
Dat Dörp Landkirchen liggt binah in de Mitt vun de Insel Fehmarn. Hier hett de dänisch König Christoph II. 1320 dat Fehmarnsch Landrecht inföhrt, dat för de ganze Insel gell, blots nich för de Stadt Burg. De Siegel, Urkunnen un Privilegien vun dit Landrecht wörrn — bet in dat Johr 1867 — in den "Landesblock" (en swore höltern Truhe ut dat 13. Jh.) in de St. Petri-Kirch in Landkirchen upbewohrt.
De dreischiffig Hallenkirch is in't fröhe 13. Johrhunnert buut worrn. Se wirkt vun buten up mi binah as en Klosterkirch. De höltern Glockenturm (1638) steiht blangenbi. In disse Kirch harrn sik 1357 de Fehmaraner verbarrikadiert, as de dänisch König Waldemar över de Insel herfullen is. Binnen in de Kirch is veel ut bannig olle Tieden to finnen. So hangt dor as Bispill ene Marienkrone, in de Maria duppelt dorstellt worrn is, so Rüch an Rüch in en mandorlaförmig Bügelkrone ut dat 15. Johrhunnert.
De Legende vertellt, dat disse Madonna bi den grulich Överfall up Fehmarn dörch den dänisch König Erich vun Pommern anfungen is to blöden. Bi dissen Överfall — so de Legende — sünd blots dree Fehmaraner an't Leven bleven, un een vun disse dree harr sik in de Landkirchener Kirch versteken. As nu de Dänen in de Kirch rinkemen, is de Orgel vun alleen anfungen to klingen un de Maria hett blödig Tranen weent. De dree, de överleevt hebbt, de hebbt later de Mackeprang-Wittsche-Vetternschaft gründt, de dat hüüt noch gifft. De Landschriever Conrad Schmalfeldt hett 1631 upschreven, dat em vun olle Lüüd to Ohren kamen is, "dat de König Erich an die 200 Mann up en lütt Eylandt, so bei Fehmern gelegen, verbannet hätte". Un disse 200 Lüüd sünd later wedder trüch kamen. Also hebbt doch wohl poor mehr as dree Fehmaraner överleevt!
Slimm is dat wohl up de Insel mit den Hexenwahn west. Mehr as 100 Fruun un Deerns sünd mank 1620 un 1640 verbrennt worrn, dat is aktenmäßig beleggt. De armen Opper wörrn swoor foltert. Se müssen togeven, dat de Düvel se ut ehr Tohuus ruthaalt un na de Landdkirchener Kirch bröcht harr. Dor hüng neven de Süden-Döör en Kirchenring, un den müssen se anfaten, dorbi Gott afswören un sik mit den Düvel verbinnen. De beiden Inquisitoren up de Insel — insett vun Erzbischof Johann Friedrich — weern wull ganz besünners fanatisch un grausam. Ünnerstütt worrn sünd se dorbi vun de Universität Rostock.
Bi de süüdlich Ingangsdöör vun de Landkirchener Kirch stünn bet 1867 ok de Schandpahl orrer de "Kirchen-Kaak". Hier sind Lüüd ankeedt worrn, de gegen Zucht un Ordnung verstoßen harrn. Se müssen dorbi luut un düütlich ehre "Verbreken" ingestahn. In de Kirch weer in'n Vörbu de "Armesündersteen", dor müssen sik — wenn Gottsdeenst weer — Deerns un Fruun rup setten, vun de seggt wörr, dat ehr Levenwandel unsittlich weer. Blangen bi den Armensündersteen stünn de "höltern Bock". Dat weer en Gestell mit en höltern Euter vun en Koh. Hier müssen de Lüüd sitten, de Melk klaut harrn. Un denn geev dat en Gestell för de "Daumendiebe". Hier wörrn de Finger vun de Lüüd inklemmt, de Holt, Appeln orrer anner Lüttkraam klaut harrn. Ok se müssen denn luut un düütlich seggen, wat se daan harrn, ehre Sünnen bekennen.
Un denn geev dat noch de "Bußbank". Dor müssen Lüüd kneen, de dat mit de christliche Tugend nich so nipp un nau nehmen. So müß Ilsebe F. ut Teschendörp anno 1621 "an deme sünndage nah Gregory" mit barte Been up Arfken kneen. Se harr en Stück Speck klaut. Gistern weer ik to'n Gottesdeenst hier bi uns in de lütte Kapell. Dor seet achter mi en Mann, de hett deep un fast slapen. Af un to weer sogoor en lütt Snorken to höörn. Wi annern hebbt uns ankeken un liesen smuustert. Ganz anners aver güng dat in de Landkirchener Kirch in fröher Tieden to. Dor güng liesen de "Purrnstöker" mit sienen korten, swarten Stock dörch de Kirch. Un wenn he een sehg, de an't Drömen weer orrer gor an't Slapen, denn hett he em anstupst. De letzt Upwecker weer Johann Persson. He kreeg dree Mark un dree Schillinge in't Johr för dit "Amt". De Posten is denn aver 1770 afschafft worrn. As ik baven al seggt heff, in disse Kirch kann een veel ut olle Tieden finnen, so ok dat Epitaph vun den Landvaagt Peter Witte. In't Johr 1662 weer Peter Witte vör de Danziger Nehrung in Seenot kamen. Dor hett he sik un den leven Gott verspraken, wenn he heil ut disse Not rut kümmt, denn will he tohuus later Godes an de Armen doon. He is reddt worrn un hett Woort hollen. He hett 1701 en Armenlegat stifft, dorto höör de "Johannispredigt", de elkeen Johr an'n 24. Juni in Landkirchen hollen worrn is (bet 1880 hen). To disse kirchlich Fierstünn höör en groot Volksfest för de ganze Insel. Namiddags wörrn — na den Willen vun Peter Witte — de Armen versorgt.
Ok as Dank för dat Erretten ut Seenot hangt en Schippmodell in de Kirch. En Fischerknecht ut Puttgoorn is mank Puttgoorn un Rödby in Seenot west un hett later dat Schipp de Kirch in Landkirchen tokamen laten. Dat öllst Schippmodell in de Kirch is al goot 500 Johr olt. Wat ganz Besünners in de Landkirchener Kirch is för mi dat ole Kohlenbecken ut Bronze vun 1491 — un denn natürlich de schönen Betschemel. Dorvun heff ik aver al mal vertellt. Un nu höör ik eerstmal up. Aver staunen mütt ik doch, wat mi allens in'n Kopp kümmt, wenn ik an unsen Kinnergottsdeenst bi Pastor Lienau in Landkirchen trüch denk...!
|
|||
|
5.7.2015 |
