Bruukwiesen ut fröher Daag: Kindsfood un Dööp

Kindsfood

Opschreven vun Rudi Witzke

Kindsfood un Dööp hören twors tosamen, doch is "Kindsfood" so toschannen makt, dat een lever nix vun vertellen wöör. Ik mein aver, dat wi ok uns en Bruuk towennen mütten, de sik wohrhaft to en Un-Bruuk utwossen hett.

Fruuns, woll mehr de Traatsch-Wiever, ut de Naverschap hebbt up en jung verheiraadt Fru een besünneres Oog. För se gifft dat sekere Teiken, wat de Fru "wat ünner de Schört dreggt", "in anner Ümstänn is" orrer "dat sik bi ehr wat bargt". Uns däänschen Navern seggen: "Se er frugtsømelig." Se is dorbi, en Frucht to sammeln. Up alle Fäll: "Wat Lütts is ünnerwegens."

Dat Muulwark steiht nich still, wenn sik to fröh wat rögt. Wenn dat to lang duurt, dat een wat mitkriggt, dat se "mit en Kind geiht", denn geiht de Snackerie ok los, wovun dat woll kümmt.

Up Fehmarn kunnen sik de Lüüd trösten: "Keen Sorg nich, uns Fest kriegen wi so un so. Wenn nu bald nix Lütts kümmt, denn so warden wi to't ‚Göste Kinnelbeer' inlaadt." Dat müßt as Utgliek fiert warden för'n richtiges Kinnelbeer. Navers un de Verwandten kregen ehr Fest. Dat Fest hett ok den Naam "Gosch-Kinnelbeer", en bannig harde Bruukwies, meen ik; denn "gosch" meint "güüst". Un dat bedüüdt "unfruchtboor". Ole Bruuk kann hard sien.

Meist avers geiht allens sienen natüürlichen Loop. Na negen, teihn Maande versammelten sik de Naverschen an'n Dag vun de Geboort in dat Huus vun de warden Mudder, "wenn dat so wiet weer."
Dat Tosamensien heit "Kindsfood" orrer "Keesfoot". Ik weit woll, dat een sik bi't Lesen vun de Överschrifft wunnert, wat woll "Kindsfood" is. De Upklärung kort un bünnig: "Kind" bruukt nich verklaart to warden, avers "food" denn. Dat oole gootsche Woort "fodjan" ward in Oldsassisch to "fodian", in Middelnedderdüütsch to "voden". Dat Hauptwoort heit in Inglisch "food", in Däänsch "føde", worüm ok in Däänsch un Sweedsch Gebortsdag de "fødseldag" is. Un dat Woort "food" bedüüdt, wat all raden kannst, "Nohrenkraam", "Köst", "Spies".

"Kindsfood" is egenlich de Kost, de bi dat Begevnis vun de Gebort vun een Kind de tohoop kamen Naverschen geven ward, nich de, de dat lütte Kind kriegen deit. Dat is ja noch gor nich dor.
As de Lüüd dat beten in Tüdel kregen harrn, hebbt se "food" as "Foot" düüdt. Un wieldat de Lüüd Kees, Broot un Bodder bi de Geboort vun een Kind geven woor, wöör "Kinds…" to "Kees" ümännert. Also: "Keesfoot!" Ja, dat Wöörbook vun Mensing un annere helpt wieder.

Nu köönt wi uns dat Begevnis vun en Kindsfood towennen: De versammelten Naverschen sünd ankamen, Vadder Gott üm Hülp för Mudder un Kind to bidden, Psalmen to lesen un hillige Leder to singen.
Dat Lütte künnigt sik mit "Wehen" (ik finn dat plattdüütsche Woort narns) an. De warden Mudder liggt in't "Kindelbett", vun Mudder Griepsch un en Helpersch betüdelt. Koffie ward kaakt. De Gäst kriegen Koffie, Kauken un Keesbrööd — un Snaps. Dat wöör to de Hauptsaak. Nix vun Beden un Bidden! Nix vun Psalmen un Leder!
Wat fröher keemen so veel Fruns to dat Eten un Supen tosamen, dat de Obrigkeit in't Johr 1600 ingriepen müßt.

Herzog Johann Adolf geev Order:
"Dieweil in den Frauen Versamblungen oder Kesevothen fürnehmlich Gottes Name angerufen un alle Menschen Fiirsichtigkeit un Nüchtern gebrauchet werden sollen, als wird alles Übermäßige und dem Freulichen Geschlecht ohne das Ungebührliche Fressen und Sauffen dabey abgestellet, setzen, ordnen und wollen demnach, daß in Frauen Versamblungen nicht mehr denn zwei Eßen un Kese gespeiset werden sollen."
1789 beklaagt een däänsche Regeerer: Bei "Keesfus" versammeln sich Frauen, "wobei oft die ärgsten Saufgesellschaften insgemein in der Stube der Wöchnerin angestellt wurden."

Avers liekers ward in 19. Johrhunnert noch lustige Kindsfood fiert. Dorbi danzen de Fruuns un maken bannig Larm, nadem se in de Stuuv vun de warden Mudder ornlich jümmer noch maal Snaps drunken harrn. Man treckt in annere Hüser wieder un fiert wieder, besünners in solke Hüüs vun Fruuns, de noch keen Kind born hebbt. Een Speel heit so: "Över't Licht hopsen". De Fruuns springen de Reig na över en up den Footbodden stellte brennen Kerz. Wokeen de mit ehren langen Röck utlöscht, mütt een Glas Branntwien drinken.

De Bruuk vun Kindsfood-Fiern is nu vergeten, avers he levt in Reedwiesen wieder: "Bi em is Kindsfood", wat bedüüdt "Bi ehm is en Kind born." Wenn een de junge Mudder besöcht, denn "geiht he orrer se to Kindsfood".

Bi mien öllsten Broder in dat Buurndörp Papenhagen bi Richtenbarg weer dat 1923 noch so Bruuk, dat veele Navers vörbikeemen, dat Lütte to bekieken. Wenn se mit Vadder nahsten alleen in de Wahnstuuv weern, güng de Snack so: "Fritz, wenn du meinst, dat wi ‚em liggen laten willn', denn laat uns man en Sluck Richtenbarger Korn hebben." Bi een bleev dat nich.

För Stadtlüüd mutt ik dat verklaren: Wenn een Tiff, en "Hündin" smeten harr, wöörn de jungen Hunnen vun de Navers tosamen mit den Besitter in Ogenschien nahmen. Un wenn se wüßten, wokeen de Vadder weer, kunn man vörutseihn, wat dat för Hunnen warden kunnen. De Fraag, wat man de jungen Hunnen "liggen laten schull" , wöör diskereert. Wenn nich, dennso wöörn se "üm de Eck" bröcht. Ok bannig ruge Reedwiesen, nich?

Ik denk, wi laten de warden Mudder nu alleen un freugen uns, dat de verdorven Bruuk vun "Kindsfood" afschafft is. — Uns Olen is ok malle Kraam infollen: Supen statts Beden! Ne ok!

Ik mell mi wedder, wenn de Dööp ansteiht.