Bruukwiesen ut fröher Daag: Kindsfood un Dööp

De Dööp

Opschreven vun Rudi Witzke

Dat Lütte hett den ersten Japser doon, fangt ok an to schriegen. "Is allens an!" seggt Mudder Griepsch na't Baden un en eerst Ünnersöken. De Mudder hett dat ok gesund överstahn. Mööd un glücklich sünd se beid, de Mudder un ehr Lütts. Hebbt en Mütz Slaap verdeint!

De Gebort vun dat Lütte ward foorts de Navers anseggt un to glieke Tiet to Dööp un to de Fier inlaadt. De Dööp ward tomeist up glieks neegsten Sünndag na de Gebort ansett, entweder in de Kark orrer tohuus.
In de Probstei tridd de Fru, de den Döpling dregen schall, an't Bett vun de Wekenfruu un seggt: "Nun in Gottes Namen! Heid nehm ik dick weg, Christ bring ik dick wedder." In Süüdwest-Sleswig gifft de Gevadderin, de dat Kind över de Dööp hollen hett, dat de Mudder trüch un seggt na een stilles Gebett: "Ik nehm en ungedooptes Kind, hier gef ik jüm dat gedoopt."

In'e Probstei föhrt de Dööpgesellschop in veerspännige Wagens mit de Gevaddern un veele Fruuns in'n Galopp to Kark. Up de Tuur juuchen se utlaten ut vullen Hals.

Öftins nehmen, utnahmen de Gevadders, bloots Fruunslüüd an de Dööp deil.
In Angeln sünd de Öllern bi de Dööp nich dorbi. Wenn dat en Huus-Dööp is, denn so gahn de Öllern, wenn dööpt ward, ut dat Huus. De lieflich Öllern tellen an den Dag vun de Dööp nich, is de Fierdag vun de Gevadder, de geistlich Öllern.

Mehrstens warden dree Gevadder bestellt, bin lütten Jung twee Gevadder un een Gevadderin, bi een hütte Deern ümgekehrt. Man paßt up, dat mööglichst twee, mööglichst alle dree Gevaddern/innen unverheiraadt Lüüd sünd. Besünners bi en Jung müßte de Gevadderin "loos un leddig" sien, süß friegt de lütte Buttscher nich, wenn he groot is.

Tomeist warden de Gevaddern ut de Verwandtschop utsöcht. De wichtigste Gevadder, de "Höftvadder" orrer "Koppvadder" (Hauptgevadder)‚ höllt dat Kind över de Dööp. To Föten vun den Döpling steiht de "Steertvadder".

Dat Patengeld, een Geldstück, ward vun de Gevadders glieks up den Döpling leggt un vun de Fru, de dat Kind to Kark dragen hett, verwohrt. Mien Vadder kennte dissen Bruuk nau so un geev unsen Söhn Janpeter 1962 as Gevadder een Goldstück. He wull em dat na de Dööp patuut in siene lütte Hand leggen.

De "Vadderpenning" wöör denn vun de Obrigkeet verbaden. So kriggt dat Kind nu sülverne Löpel un en Gevadderbreef mit den Gevadderwunsch, den de Schoolmeister faken för nau fastleggtes Geld na'n Wunsch vun den Gevadder schrieven dää. To Wiehnachten ward dat Kind vun de Gevaddern mit "Vaddernkoken" beschenkt.
De Dööplöpels vun mien Sipp hebbt wi vör alle Russen-Rooferie reddt. Un so deilen mien Broder un ik uns hüüt de Dööplöpels vun uns Vörfahren vun över tweihunnert Johrn. Mien Dööplöpel vun mien Gevadderin Klemp liggt in uns Köök tosamen mit den vun Swiegervadder Horn.

Dat Dööpwader ward up Helgoland vun de Kinner ut ehre Hüüs bröcht. Bi de Dööp dörf keen Druppen up de Eerd fallen, süß ward dat Kind later in't Bett pinkeln orrer dat kriggt een Gebreken. Ward dat Dööpwader an de Wand hochsprütt, so ward dat Kind en Kruuskopp. Dat Dööpwader ward giern in en Buddel upbewohrt un as Middel gegen slimme Ogen verwennt.

Tomeist is dat de Upgaav vun alle Gevadders tosamen, de Dööp-Fier uttorichten, wieldat se ja de "Geistlichen Öllern" sünd. De Fier heit "Kinnelbeer", "Kinnerbeer" "Kindsbeer" orrer "Killenbeer". Fiert ward in'n Kroog, bi een Huusdööp in't Huus vun de Öllern vun den Döpling. De Gäst kriegen Koffie un Tweeback, meist ok een Tunn Beer, Wien un zuckerten Branntwien.
De Gevadders/innen hebbt enen Ehrenplatz ünner'n Speigel. Dat kann vörkamen, dat de Kindsvadder en Zippelmütz ut een Daschendook mit Knütten dregen mütt. De Mudder Griepsch is bi dat Fest ok dorbi. Ehr ward en stoppte Piep anbaden.
För se un de uthelpenden Fruuns ward mit snaaksche Spröök sammelt. "De Köksch hett en Platen verbrennt." Dat kennt wi ja schonst vun de Hochtietsfier.

Fröh all greep de Obrigkeet in, dat nich to dull fiert wöör. Na een gemeenschaftliche Dööp-Ornung dörften blots teihn Lüüd inlaadt warden un nich mihr as veer bit fief Dürchgäng Eten anbaden warden. Dat Swelgen un Slampampen to en Dööp tohört, warden wi ok wies ut een Reed, de en Vadder üm 1800 in Holsteen sienen Söhn hollen hett: "Höör, mien Söhn, ik will di lehren, wenn du warst to Kinnelbeeren oder süs to Gaste beden, stell di ja nich slökrig an, denn man süll dat nümmer glöben, wat man denn in't Lief slaan kann."

In de Gegen üm Kiel geven de Gäst an'n Sluß vun de Fier de Wekenfruu een Mark "Beddegeld". In'e Probstei is dat Bruuk, dat de Höftvadder denn, wenn de Gäst de Braden reikt ward, upsteiht un de Wekenfruu een Stück Braden, een Stück Broot, een Glas Beer un een Geldstück an't Bett bringt. So lang kriggt se nix wieder as Beersupp.

Üm de Dööp rümmer gifft dat natüürlich ok Höhnergloven:

• De Nootdööp hett besünnere Kräfft. Dat wat mickerige Kind leggt dorna good to. Den Naam vun dat to döpen Kind dörf keeneen vör de Dööp utspreken.
• En Kind dörf nich den Naam vun en storvenes Kind kriegen, süß mütt dat ok starven.
• En nich döfftes Kind dörf nich na buten bröcht warden.
  Solang up'n Karkhoff en apen Graff is, dörf nich döfft warden, süß blifft dat Kind doot.
• Maandags dörf keen Dööp sien, süß ward dat Kind "keen Weken old".
• Warden en Jung un en Deern an den sülvigen Dag döfft, so dörf de Deern nich toierst döfft warden, süß kriggt de Deern later enen Bort un de Jung kenen. Glück bringt dat, wenn twüschen de Gevadder een Verloffte is.
• De Gevadders mütten enen goden Roop hebben, süß ward dat Kind vun'n Weg afkamen.
• Bi de Dööp dörf dat Kind nich up den verkehrten (linken) Arm dragen warden, süß geiht dat verkehrt dörch de Welt.
• Ok schüddeln dörf man dat Kind nich, süß ritt dat later veel Tüüg twei. Unruhige Kinner warden na de Dööp ruhiger. Se mütten bi de Dööp düchtig schriegen, sodenn warden se gode Sänger.
• Na de Trüchkumst ward den slapen Dööpling en Gesangbook in de Weig leggt. Denn ward he fromm.
• Na de Dööp mütt dat Kind tominnst een Veerdelstünn in dat Dööpkleed slapen, süß hett dat in't Leven keenen goden Slaap.
• Bi de Kinnelbeer-Fier vun en Jung dörf nüms Handarbeiden maken, süß mütt de Lütte sien Levlang arbeiden un kriggt keen Rooh. Is dat een Mäten, is dat nau ümgekiehrt. Dat ward süß fuul un bequeem.

Een heel wichtiges Gespreek twüschen Preester un en Vadder heff ik mi bit nu upbewohrt: "Wie soll der Knabe heißen?" "Man slichtweg ‚Jan', he schall ja later man blots achter'n Plaug gahn."

Ja, ik anter ok noch up de Fraag, woso ik so en Gedönst üm de Dööp maakt heff, wat en Dööp överhaupt noch schall, wo dat doch so ruge Brüük as "Kindsfood" geven hett. Den Ünnerscheed twüschen lieflich un geistlich Öllern gifft dat nich mehr. En Dööp is en schöönes Familjenfest. De Gevadders hebbt aver noch desülvige Plicht as fröher.
De Gebort vun en Kind is en Geschenk vun Vadder Gott. De Öllern antern un danken em, indem se ehr Kind döpen laten. Dat Lütt ward upnahmen in de Gemeind vun Christen. Öllern un Paten (Gevadder) verspreken, dat Kind up de Weeg to'n Gloven bitostahn, in'n Twievel un goode Daag. — Tosamen in een Gemeind vun Minschen mit liekes Föhlen un Denken, de so minschlich noothelpsch sünd na Jesu Wöör, to leven, dat is för mi dat Bedüden an de Dööp un dat Geschenk.
Un nu kannst dat glöven orrer nich: Vadder Gott is an de Siet vun Döpte bit an ehr Levensend. — Nüms kann Di dat schriftlich geven: Gloven is een Deil vun uns Leven.

To geern harr ik to'n Sluß en echten Gevadder-Breef hier wiest. Ik mutt mi en söken, un de is vun Frank Reintgen, den ik in't Plattdüütsche bring:

"Ut Leev is de Minsch maakt,
Leev brukt de Minsch to't Leven.
Dorüm wünsch ik Di,
mien leves Kind,
Minschen, de Di Leev geven.
Ut Höpen is de Misch maakt,
Höpen brukt he to't Leven.
Dorüm wünsch ik Di,
mien leves Kind,
Minschen, de Di Höpen geven."