De ierste Ballerbüss

vun Rudi Witzke


Hunnen sünd wohl de iersten Huus-Deerten, Hollunner de ierste Huus-Struuk. Un wat is en Ballerbüss?

Vör de Bronzetiet un dorna wöörn to Schutz un Schuul bi Hüüs Holunnerbööm plant. Wi kennt den bit 8 m hogen Boom bloots as Struuk.

Dat dat en besünner Struuk is, kannst an seihn, wo veele Naams de hett: Alhorn, Backholder, Betschel, Eiderbaum, Elder, Eller, Ellhorn, Flieder, Hölder, Holder, Holderbusch, Hollerbusch, Holler, Hollunder, Huskolder, Keilken, Kelkenbusch, Kischke, Schwarzholder.

Dat sühst ok an, dat Anke Nissen un Willi Höfig en Geschicht över schreven hebbt. Un ik kann dat nu ok nich laten. Gifft tau un tau veel tau vertellen!


Foto: Rudi Witzke

Up dat Foto baven sühst de Hollerbüüsch, de bi unsen Naver Jehann Schütt up de Sunsche Wisch up'n Zingst staatsch un gesund stünnen un so de Tiet vun't Nazi-Bombodrom und de Tiet vun den Scheitplatz vun de NVA överstahn hebbt. — Nu ward dat Rebett, dat lang Minschen Arbeit un Broot geven hett, renaturiert, wat de modern Minschen ünner dat Renaturieren verstaht. De Buurn harrn dor 10000 Morgen meist Wischen, aver ok, dor, wo dat Land nich so natt weer, Ackerland för Gassen un Kartüffel un Steckröven.

Nu müßt en Bagger kamen un de Rest vun den Schüttschen Hoff un vun de Hollunerbuschen wegtokriegen. De hett dat schafft. Uns Makers ut Berlin kunnen na de EU in Brüssel mellen: "10000 Morgen Land der Natur zurückgegeben! Renaturiert!"

Dat meist hebbt mien Maten al vertellt. — Ik flick noch wat ran. Uns Vorfohren bröchten all de velen Göttinnen vun den Hollerbusch Opper. Een weer en besünners bedüden Göttin. Se kunn de Menschen lieden, se harr se leiv. Planten un Deerten stünnen unner ehren Schutz. Ehr Boom un Tohuus weeren de Hollerbööm. De Christen hebbt dat fuurts verbaden. Se sään, Judas hett sik an'n Hollerbusch uphangt.

Wat Natuurgloven weer, dat weer nu Åvergloven. De Hollunner weer de Boom vun de Sünnenwenn in'n Winter. Huki weer de Göttin vun't Verännern. Na de Sünnenwenn wöörn de Daag länger.

En Töversprook seggt: Holunner föhrt uns dörch dat Door vun'n Doot. Up de anner Siet töövt up uns de Holdermudder, de uns de Ängsten nümmt un uns snutje na den Tunnel vun dat Licht drägen ward.


Hollerbusch. Foto Willow/wikimedia commons

Ballern müßten uns Vörfohren aver ok schon. De legen Geister müßten verjaagt warden. Mennigmaal weern de bösen Geister Kreihen, de in ehr lüttes Koornfeld groten Schaden anrichten kunnen So luud kunnst nich klatschen as de Ballerbüss knallte.

Ünnen steiht dat in Hochdüütsch, woans en Ballerbüss funkschoneert, bloots beten falsch, denk ik.

Een bruukt een graden Ast vun'n Holluner. In de Midd hett hei een runden Markstrang.

Den müßt mit Haken un Ösen rutpulen. Denn schnitzt di ut Bäukenholt een nau so runden Stöter as de Markstrang dick weer. Dat kregen uns Vörfåhren mit Splitter vun Füürstein, wi mit Glasscherben hen. Dor kannst allerbest mit höveln, wenn dat kannst. Wenn de Stöttel dörch dat Markloch flutschte, kunn beten Smalt dat noch verbeddern, dat Flutschen un dat luftdicht Afdichten.


Mareddich-Wörteln. Foto Anna reg/wikimedia commons

Baven lett een an't Enn en afrundet Holtstück stahn. Un nu aver: Nix vun Kartüffel. De kennten se in de Bronzetiet un wat fräuher nich. Dat eenzig, wat helpen kunn, weern de dicken Wöddeln vun Mareddig. Den kunnst ok bi Froostweder ut de Ierd hålen. Vun disse Mareddig-Wöödel snittst kielige Proppen, wat grötter as de Markstrang. Mit den Kopp vun den Stöter, den Stötel-Knauf, kloppst de Mareddigproppen vörn un achtern in dat Markstrangrohr.

Denn settst den Stötelknauf di vör de Boost, mit beid Hannen höllst den Holunnerast dörvör. Und denn mußt mit Kräfft un mit'n Ruck drücken. Die Luft in den Markstrang ward tosamenpresst, wenn du up de Vöddersiet den Mareddigproppen dicht un fast rinhaugt hest.

Dunner, dat kann en Knall geven! Mit de Hannen klatschen is gor nix dorgegen.
So hebbt uns Vörfohren de legen Geister un de Undeerten vun ehr Feller verjaagt un wi Jungs up den Gautshoff ut Jux schåten orrer ok de Kraunen verjaagt, aver mit Mareddigproppen.

Wi hebbt as uns Vorfohren mit de Ballerbüss rümballert. Dor maakst grote Ogen, nich? De Generatschonen, de dat ehr Jungs wiedergeven hebbt, kannst gor nich tellen. Dat wull ik noch maal seggen, wo dicht de Bronzetiet un mien Kinnertiet bi eenanner sünd.

Ik weit nich, wo mien Ballerbüss afbleven is.


2.9.2012


na baven