Mai-Fieerdåch twüschen iersten un letzten Maimånd

vun Behrend Böckmann

Dat dei 1. Mai 'n roder Dach tau Ihren vonne Arbeit un dei Arbeiders in Klenner is, dat wür 1919 von Natschonalversammlung in Weimar beschlåten un hett sik bet hüt hollen. Dei letzte Maidach is siet 1987 dei Weltdach gägen dat Schmöken, utraupen vonne WHO. „Rokfrie Läben“ is dei Devis un sall Minschen von't Schmöken afhollen, denn dei Rok bringt jedet Johr in Düütschland rund 127.000 Minschen den Dod.

Leider gifft dat blot an'n iersten Mai arbeits- un schaulfrie. Dei Mai hett œwer noch Masse originelle Fieer- un Gedenkdåch up dei List, bi dei dat leider nich frie gifft, œwer mennichmal wat tau liehren un ok tau smüüstern. Pulen wi uns nu por solk intressante Fieerdåch twüschen den iersten un letzten Maimånd rut!

Dor föllt dei ierste Sünnabend in'n Maimånd as „Fischsemmeldåch“ in't Och. Ward disse Dach ok blot anne Ostseeküst von Schleswig -Holstein fieert, so hemm' dei Travemünner Fischer ut em den „Weltfischsemmeldach“ måkt. Un worüm ok nich?! Wi an dei Ostseeküst fiert even för dei hele Welt dei Fischsemmel! Dei Fischer willn up disse Oort för sik Reklåme måken un por mihr Fischsemmeln mit Musik un Spektakel an'n Mann bringen, ok wenn dat dor dat ganze Johr œwer Fischsemmeln mit 'n Bismarckhiring, Spickaal, Matjes, Rullmops orrer Krabben gifft. An'n Ihrendach för 'n Fischsemmel gifft dat wat för Leckertähn, dei 'n Vörleif för Salmo un Willen Lass mit Bickbeern orrer ok „Pulled Lass“ direkt von'n Fischkutter in'n Håben von Travemünn' hemm'. Achter den „Weltfischsemmeldach“ ståhn dei Gemeinden von Flensborg bet Travemünn' un dei Ostsee-Holstein-Tourismus e.V.

Dei 15. Maimånd wür vonne Vereinten Natschonen taun Internatschonalen Fomiliendach utraupen, üm dei Fomilien tau erhollen un tau stärken un dormit den Tausåmenholt un dat För-einanner-Inståhn tau ünnerstütten.

Vör Tieden hemm' Öllern, Kinner, Verwandte, Deinstlüd un all, dei ünner ein Dack un in einen Hushalt läwten, dei Fomilie billt. Hüt gåhn wi dorvon ut, dat tau'n Fomilie all dei gehürn, dei miteinanner verwandt sünd: Vöröllern, Öllern, Kinner un Kindskinner, Unkel un Tanten, Vedder un Cousinen, Nichten un Neffen. Œwer ok dei Fomilie sülben hett sik verännert. Öllern sünd hüt nich blot Mann un Fru, dei dörch den Sägen von Staat un Kark 'n Fomilie sünd, denn dat gifft ok väle Pore, dei sik nich verfriegen, blot so as Partner miteinanner läben un ok Kinner hemm' — un dat gifft ganz väle Frugens, dei ehr Kinner allein uptrecken möten. Sülfst in'n Rägenbogen-Eh wassen Kinner up, un dat gifft Kinner, dei dörch' Såmenspenn', 'n Lehnmudder orrer 'n Adopschon tau ein Fomilie gehürn. Fomilie is orrer sall ümmer dei Urt sien, in weckern dei Nåkåmen dat Miteinanner beläben un sik dordörch dei Rägeln för't Tausåmenläben annähmen. Dat dat so is un so blieben möt, dortau sall dei Internatschonale Fomiliendach sienen Bidrach liewern.

Dei Internatschonale Schildpaddendach (Schildkrötentag) an'n 23. Maimånd kann einen lustig vörkåmen, gifft ein œwer ok tau denken, denn disse sonnerboren Wäsen läwten all tau glieken Tiet mit dei Dinosaurier up uns Ierd — un hemm' dei Dinos œwerläwt. Dat will heiten, dat's all mihr as 220 Milljonen Johren läwten un dormit öller sünd as dei „homo erectus“, dei Minsch, die vör 2 Milljonen Johren anfüng, uprecht "up dei achtersten Been" tau gåhn, as Lütt Matten dei Hås. Dei Schildpadden hemm dei Evoluschon so'n bäten links liggen låten un sik wenig verännert, sei krupen ok noch up veer Bein. Ünner 320 Oorten gifft dat grote un lütte Padden, weck, dei in't Wåder, un anner, dei leiwer in'n Born läben, weck, dei 'n dünnen Schildpaddpanzer hemm', un anner, dei 'n gaude Supp afgäben. Sei sünd dei neechsten Verwandten vonne Krokodile un leggen as disse ok Eier. Dortau kåmen s' an Land — un twors ümmer dorhen, wo s' sülben ut't Ei schlüppt sünd.

Alex, de greeksche Landschildpadd von Rudi Witzke,
hett ehrn Besitter överleevt un krüppt hüüt noch rüm

Lütte Padden bringen so üm twei Pund up'e Waach, Riesenpadden up'e Galapagosinseln hengägen bet tau twei Zentner. Padden kœnen öller as 'n Minsch warden, so is 2006 in'n Zoo von Kairo 'n Galapagos-Padd in'n Öller von 270 Johr dod bläben, un up St. Helena — dor, wo Napoleon in'n Südatlantik storben is — läwt in'n Gorn vonne Gouvernörs-Residenz 'n 190 Johr olle Padd mit drei anner „Maten“.

Alex mag Tomaten

Siet öllersher jacht dei Minsch Padden, denn ut den Schild von'n Rügg würn taun Bispill Schmuck, Knöp un Kämm måkt orrer ok Prunkmœbelstücken dormit dekoriert. 1784 wür in Amsterdam dat Pund Schildpatt för 6 bet 15 Gulden (hüt 60 bet 150 Euro) hannelt, un 1895 würn in Hamborg 9305 kg Schildpatt för 350.000 Mark (hüt 2.450.000 Euro) verköfft. För dissen Hümpel würn bummelig 4000 Padden von 150 Pund in Œwersee fungen, hentau keemen noch all dei Padden, dei 'n gaude „Schildkrötensupp“ afgäben. So keemen dörch minschlich Daun dei Padden in Gefohr, un dei Schildpaddendach sall uns mobilisieren, allens tau måken, dat dei Padden wiederhen mit uns in uns Welt läben kœnen.

Dei 27. Maimånd is denn upletzt dei Koppheister-Weltdach (Welttag des Purzelbaumes). Up dissen Infall keem 2009 dei evangel'sche Preister Jörg Wilkesmann-Brandtner ut Asbach in'n Westerwald, un hei hett sik sülben taun Koppheisterblogger måkt. Hei gifft as Ratschlääch, dat 'n nich blot den glieknåmigen Riemel von Krischan Morgenstiern läsen süll, sonnern sülben Sport drieben sall: Rull nå vörn un Rull taurüch, äben koppheistern un äuwen, dat 'n nich koppheister dei Trepp orrer an't Äuwer rünnerflücht. Villicht möt 'n ok ierst bäten Koppheisterwåder tau sik nähmen, üm denn ornlich an'n Koppheisterdach tau koppheistern. Wecker weit dat all, wennihr ward dat dei iersten natschonalen Koppheistermeisterschaften gäben un Koppheistern 'n Olympiadisziplin ward?