Willkamen un Kulturschock

vun Wolfhard Sauerbrey

Kiekt mal baven op ’n Kalenner: In dree Weken fiert wi hilligen Avend. „Fest der Freude!“ Man bi düt Woort bün ik nahdekern woorn, un dat een un anner is mi dör ’n Kopp gahn. Besünners twee Wöör sünd opdükert: Willkamenskultur un Kulturschock.

Ik kann mi dor noch good an erinnern — dat liggt jo ok nich so lang trüch: Nachens, Klock dree, München, Starnberger Bahnhoff: dor kemen se an, de Stackels, de meist nich mehr as jümehr Leven redd harrn, in de Waggons tohoop pramst as Veeh. Welk ut den Neejen Oosten — Syrien, Afghanistan, Balkanroute över Mazedonien, damals güng dat noch; anner ut Noordafrika, Libyen, Lampedusa, neem ’n Deel vun jümehr Frünnen afbuddelt weer. Stünnen dor, harrn swegen, harrn sik meist nich röögt, hebbt blots tövt — dat harrn se op jümehr Reis all hunnerte Mal beleven müsst. Un denn poor hunnert Münchner ümto, toeerst ’n beten töögsam, mit Luftballons, Plakaten, Willkamen, Büdels un Kartons mit wat to Eten, Kledaasch, ’n beten Speeltüch für de Lütten — een müss sik ja erst in düsse Situation rin finnen!

Willkamenskultur. Dor brukt wi nich över snacken. Un wo sik dat in de Weken dorna wieder entwickelt hett, dat weet wi ja ok: Barg Lüd, de sik erkunnigen dän, woneem se sik „persönlich einbringen“ kunnen, as Dolmetschers, bi’t Düütsch lehrn, to’n Kinner oppassen, bi dat Utfüllen vun Formularen hölpen — un wat se nich allens spennt hebbt, vun de Babymütz över Möbels bet to Köhlschapps!

Man denn is dor dat tweete Woort opdükert: Kulturschock! Wat denkt sik denn ’n Mitbörger vun uns dorbi, wi Lüüd vun dat Gastland? Bi veele kaamt dor so ünnereerdsche Ängsten hooch; se denkt, dat nu morrns Klock söß statts Klockenlüden de Muezzin ropen deiht, dat dat Dörp villicht in ’n poor Johrn twee Toorns hett — Karktoorn un Minarett; se hebbt mit Grugeln höört, dat dat bi de Suldatens bold nich blots ’n Militärgeistlichen geven schall, sünner ok Beopdragte för Muslimen; un all socksen Kraam.

Kulturschock — dat kannst du jo sülvst an’t eegen Lief beleven, wenn du ut Bayern kümmst: Gah mal morrns Klock söben in Bargteheide na’n Bäcker, riet de Dör apen un segg mit kernige Stimm: „Grüß Gott!“ — un all scheet in’n Dutt, dreiht sik üm un kiekt di verbiestert an; un dat Chaos is perfekt, wenn du denn noch „drei Semmeln, eine Maurerloabn und zwei Auszogne“ bestellen deihst. Kulturschock annersrüm: Du geihst in München to’n Bäcker un seggst „Moin Moin, bitte zwei Brötchen, ein Hörnchen und einen Stuten!“

Ick glöv: wenn bi uns vun Kukturschock de Reed is, denn denkt wi, de „Seßhaften“, blots an uns eegen Ängsten, de wi hebbt, wenn de Flüchtlingen to uns ins Land kaamt. Man kuum een makt sik klar: ok de Flüchtlingen mööt sik an uns Kultur gewennen; un dor is dat to licht seggt, wenn een meent: „Die müssen sich eben anpassen!“ Ik will dat mal an een allersimpelst Bispill verkloren.

Stell di mal vör, du hest twee junge Lüüd kennenlehrt; nööm jüm eenfach Ahmed, dreeuntwintig, kümmt ut Somalia, harr sik över uns Mare Nostrum na Sizilien schippern laten; se, Aische, negenteihn, mit ’n Koppdook, ut Syrien. Jichenswo op ’n Balkan hebbt se sik kennen lehrt, staht nu dor, hebbt sik anfaat — gifft ja anners nix, wat se in de Hannen hollen köönt.

Neegsten Dag dröppst du jüm wedder. Un nu löppt dat in dien Bregen wohrschiens so af: Du hest jümmers dacht, dat du di op jedet Parkett un in jede Situation heel souverän bewegen kannst, man nu — in München — in düsse Stadt, in de du nu al veertig, föfftig Jahr an „Sitte un Gebrauch“ wennt büst — dor löppt wat scheef.

Du sühst also de twee, du wullt in markige bajuwarsche Traditschon „Grüß Gott!“ seggen — man denn: Se, Koppdook, villicht strenge Muslimin, glöövt an Allah, un du denn mit so ’n christlich Begröten? Du stamerst also wat tosamen, un denn wullt du fix un gedankenlos dien Konversation wieder afspoolen mit „Guten Morgen!“

Guten Morgen — wat schall dat denn? Wenn du in een Asylanten-Twüschenlager teihn Stünn op ’n Betonbodden slapen hest, blots mit ’n Arm ünnern Kopp, denn is de Morrn allens annere as good, mien leve Fründ! Un kaam mi blots nich mit de Alternative „Wie geht’s?“ Wenn een nämlich veerdusend Kilometer trüchleggt hett, denn geiht nix mehr. Ach, Willkamenskultur — denn sünd für di düsse eersten Minuten ’n richtigen Kulturschock: Da hest du Jahrteinte lang tofreden un muggelig leevt un hest glöövt, so as du de Welt sehen deihst, weer dat recht, un denn stört miteens dat heele Buuwark tosamen! Du hest de annern nich sehn, nich de frömden Religionen, nich de annere Denkwies, nich Armoot, Küll, hest nienich in een Minschen rinkeken, wo dat woll binnen een utsüht, wenn he bedeln mutt?

Later, so simmeleerst du wieder, geihst du denn mit Achmed un Aische wat eten, hest jüm inladt, weer so ’n netten lütten Beergoorn in de Neegde. Du dachst eerst för di: villicht Swiensbraden, ’n Beer? Schaßt jüm dat ok empfehlen, weil dat so’n typisch Münchner Eten is? Man denn: Holl Stop! Muslime eet keen Swien, drinkt keen Alkohol! Also woto schull ik jüm raden? Gifft ja welk, de nich allens möögt un de nich allens smecken deiht. Ik kenn ja Familien mit so vertagen Kinner, wo de Mama seggt: „Meine Jennifer ißt keinen Fisch und keine Tomaten, und Kapern und Pilze schon gar nicht!“ Mien leve, leve Fru:

To de nächste Mahltied stell jüst dat Eten opn Disch, wat du mit veel Mööh inne Köök vörbereid’t hest. Un wenn dien Jennifer denn wedder anfangt to quengeln, denn segg ehr den olen Snack, den ik al vun mien Mudder her kennen do: „Du ittst, wat op’n Disch kümmt, gifft för di keen Extrawust!“. Un — itt se nich, is ok good! Na ’n Tied hett se sik dor an wennt. Un brukst nich bang ween, dat se dordör Anorexie kriegen deiht.

Man nu trüch: Amenn hest du för Ahmed un Aische wat to ’n Eten funnen. Un nu staht se op — se hebbt noch ’n Termin bi dat „Amt“, wo dat so schön heet. Wat schaßt du nu to ’n Afscheed seggen? „Kiek mal wedder in“ — dat is woll nich so heel paßlich bi Flüchtlingen. Orrer — „Hol di fuchtig!“? Man, denk blots mal an: Achmed kümmt ut de Neegde vun de Sahelzone, dor is dat höllenmäßig dröög un hitt as man wat, dat ganze Johr keen Druppen Regen, un fuchtig heet doch „feucht“?

Ach — Willkamenskultur, un denn de so nöömte Kulturschock op beid Sieden: Wi hebt noch so veel to lehrn! Un dat Ünnerbringen vun de Stackels is dorbi woll dat minnste Problem …..

Worüm ik düsse Geschicht nu vertellt heff? Is ja Wintertied, Joseph treckt mit Maria dör Juda, dat Land Davids, se hett wat Lütts ünner de Schört, un de twee söcht ’n Steed, neem se för düsse Nacht ünnerkamen köönt. „Fröhliche Weihnachten“ — wat dor achter steken deiht: eerst Bethlehem, ’n hölten Veehschuppen, ’n Nachtlager op’n Meß; un denn poor Daag later bi Nacht un Nevel jümehr Flucht na Ägypten, wiel de König Herodes, so as hüttodaags Assad, de Lüd bi Siet bringen lett: dat hebbt wi grootendeels ut unsen Bregen wegstreken.

So, dat heff ik mi vun de Seel schrieven müßt.

Un ehr dat ik ju nu ’n schöne Adventstied wünschen do — vör Wiehnachten schriev ik noch mal — gau düsse twee Reegen mit op n Weg — sünd vun Aristoteles:

Wi köönt den Wind nich ännern,
man wi köönt de Seils richtig setten!