"Recht oder nich Recht, Fulheit is mien Leven!"

Dat Recht up Fulheit

vun Behrend Böckmann

Vun dei Tiet an, as dei Minsch dat Lopen up twei Achtersten lihrnt harr, künn hei sien beiden Vöddersten för wat anners insetten. Un so nå un nå hett hei lihrnt, mit dei Hänn' so tau arbeiden, dat sien Läben lütt bäten kommodiger wür. Denn sei wiern ja as Nåkåmen von Adam un Eva ut dat Paradies schasst un mössten sik nu as Sünner dörchschlågen.

Af un an is ok tau hürn, dat sik dei Christenheit œwer dat Arbeiten in't Paradies nich ganz einig is. Dei einen seggen, dat Adam un Eva all in't Paradies ehr Arbeid hadd hemm', un anner willen weiten, dat s' ierst nå den Sünnenfall — also nådem Gott Vadder sei ut dat Paradies rutjacht harr —, tau arbeiden anfüngen. Œwer dat sünd allens Spekulatschonen œwer dat, wat inne Hillig Schrift in't Bauk Genesis 3(19) dortau schräben steiht. Dor heit dat: "Du sasst ümmer düchtig schweiten, wenn du dien Brot äten wisst, un dat sall solang duern, bet du wedder Acker warst, Acker, ut den di Gott måkt hett! Du büst blot Stoff un mösst wedder Stoff warden."

"Ik hang hier båven in'n Paradiesboom... Verbåden Äppel to eten bün ik veel tau fuul..."

Dor kann 'n doch würklich 'n Grugel vör dei Arbeid kriegen — un liekers hemm' nich all dissen Grugel hadd. Denn Gott Vadder wier dat bald leed, dat dei Minschen all tausåmen blot för sik sülben so inne Haud läwten un keinein so ornlich wat tau seggen harr. Un so hett hei dorför sorcht, dat dat bald Minschen geef, dei dat dörch ehr Stellung orrer Afstammung nich mihr nödig harrn, 'n Bessen inne Hand tau nähmen. Un för den Fall, dat s' mål mit taulangen mössten, denn hemm s' sik mit fiene Rükels innäbelt, üm nich den eigen Schweit tau rüken.

"Wenn'n dat in Fuulheit tau'n Meisterschap bringen will, mutt'n fröh anfangen!"

Un Gott hett dat wull ok so wullt, dat dornäben noch Sklaven, låters Fronarbeiter un Proleten dor wiern — Minschen, dei ut ehr Not herut dat Arbeiden nödig harrn. För sei wier Arbeid dat, wat inne lateinsche Wöddel von "laborare" stäken deit: nich blot einfach so arbeiten, üm sülben wat taun Läben tau hemm', sonnern sik för anner Minschen afmarachen, afschinnern, schuften, afbuckeln, dodarbeiden... Dörch disse Oort von Arbeid is ok dei Vatikan tau all den Prunk kåmen, mit den sik dei Papst hüt ümgifft. Un so hemm' denn dei Verkünner von Gottes Wurt up Ierden von Anfang an "ora et lobora — bäd tau Gott un arbeid düchtig" prädigt un dordörch den sünnigen Minschen verklort, dat em blot dörch Bäden in Verbinnung mit schwore Plackerie un Schinnerie dei Puurt tau Gott sien Häbenriek åpen steiht. Dei Sünner mössten sik afmarachen, dat man blot dei Schweit so lopen däd. Un so däd dat männigeinen all leed, dat hei dat Lopen lihrnt harr.

Wat würn disse Minschen utpowert un utsuucht! Un allns vun dei, dei nich för dei Arbeit up'e Welt kåmen wiern, dei sik œwer allens ünnern Någel räten hemm' un sülfst dei Arbeidslüd för ehr eigen Håf un Gaut hüllen.

"Jaaagen... ooooch nööööö... lever rümhangen...."

Dat Läben un dei Arbeit von Minschen up'e ünnelsten Stuften hett sik mit dei Manufaktur, dei Dampmaschin' un dat Loopband in Fabriken wieder so verännert, dat dei Minsch hüt dit un morgen dat måkt un œwermorgen nicks mihr tau daun hett un åhn Arbeid dorsteiht. Œwer ornlich poor Johrhunnert henwech wür ut dei antiken un middellosen Proletari dei moderne Lohnarbeider un ut dei Nobilitas hett sik dei Nobless' rutputzt. Dei einen mössten arbeiden, üm tau läben, un würn dorbi "exploatiert", un för dei annern wier Arbeit ümmer 'n Måkel. Sei künnen dei "Exploatierten" utpowern un åhn Arbeit ehr'n Riekdom anhüpen, also dat "appropriieren", wat anner Minschen ehr Wark wier. Dei Arbeit wür mihr un mihr taun Schinnerie för dei powern Arbeiders worden un för dei rieken Börger dat Middel, üm noch rieker tau warden.

"Ut Geld maak ik mi nix!"

Dorüm reep Korl Marx in't Kommunistisch Manifest dei Proletarier inne ganze Welt up, sik gägen dei Utbeuter, disse "Exploatöre" tausåmentaudaun, denn sei hemm' wieder nicks as ehr Käden tau verliern. Marx dörchlücht un ünnersöcht dei Arbeit tau sien Tiet un schrifft dortau sien Wark "Dat Kapital". Em geiht dat nich üm mechanische Arbeid as physikalischen Vörgang, ne, em geiht dat üm dei Arbeid von Minschen un woans dei Gesellschaft sik verännern möt, dormit Arbeid minschlich ward. Un dortau dörchlücht hei dei Schriften von den Denker Lutten Füerbach, dei ok as Marx Materialist sien wull un doch nich so einer wier, as Marx dat dacht hett. Un sei hemm' sik beid' bäten kappelt, denn Lutten güng dorvon ut, dat dei Läbensümstänn den Minschen tau dat måken, wat hei is — un Korl güng dorvon ut, dat dei Minsch nich blot dörch sien Läbensümstänn taun Minschen ward, sonnern as Minsch mit Kopp ok sien Läbensümstänn verännern kann un nich blot as dei Dierten fräten un supen möt, üm sik tau vermihr'n. Un wenn't nödig is, wenn't sien möt, möt 'n Weltrevolutschon måkt warden!

"Weltrevolutschon? Klingt anstrengend! Weckt mi, wenn ji fertig sünd!"

Korl sülben is wull 'n gaudet Bispill för sien Denken. Sien blachbläudig Fru Jenny mit lütt bäten inne Kniep un Fründ Fiete mit bäten Vermögen up'e Bank wiern för Korl dei Ümstänn, dat hei nie nich Proletarier wier un sik nich as Arbeider verköpen mösst. Œwer gråd disse Ümstänn' leeten tau, dat hei œwer dei Not von Minschen, dei Arbeit un dei Weltrevolutschon sinnieren un spekelieren künn. Mit Korl sien Gedankenwelt frünnen sik Denker un Arbeiter an, dei Vördenker organisieren dei Arbeider un dat gifft bald Arbeiderverbänn — un dei Denker warden schasst un achter Trallen bröcht. So ok dei Kubaner Paul Lafargue, dei nich blot an Korl sien Ideen, sonnern ok an sien Dochter Laura Gefallen fünn un bald dei Schwiegersœhn wür. Dor œwer dat Ei ümmer kläuker as dat Hauhn is, hüll Päuler sienen Schwiegervadder Korl vör, dat hei dat mit dat Recht up Arbeit wull doch nich so ganz richtig seihn däd. Un so schrifft Päuler, as hei mål insitten mœt un väl Tiet taun Nådenken harr, den weltbekannten Upsatz "Dat Recht up Fulheit". Dor heit dat denn: "Wenn Arbeid schön un vull von Freud' wier, denn harrn dei Rieken nie nich dei Arbeid an dei Armen afgäben!" Dei Fulheit is för em dei gröttste Lust! Mit Lust fuul sien un sik von den Exploatör so väl hålen, as dat blot mœglich is! So sall dei Minsch läben.

"Nich bloots dei Minsch... chrrrr....!"

Wat Schwiegervadder Korl dat Recht up Arbeit nennen deit, dat is in Paul sien Ogen blot 'n Recht up Älend — solang dei Minsch exploatiert ward. Dorher ward sik dei Welt ierst ännern un ut luder Lust tau bäwern anfangen, wenn sik dei Proletarier nich mihr vonne Exploatörs œwer'n Läpel balbieren låten un den 3-Stunnen-Arbeitsdach taun Gesetz måkt hemm'.

So hett hei dacht —— un hüt? Hüt gifft dat Milljonen von Minschen bi uns mit 'n Null-Stunnen-Arbeitsdach, un sei möten ful sien. Un ganz por sünd villicht dorbi, dei hemm' von "Dat Recht up Fulheit" wat hürt, düden dat up ehr eigen Oort un Wiesun willen sik lustvull dörch't Läben schlågen. Wat disse Lüd œwer nich weiten, is dit:

As Paul seech, dat sien Recht up Fulheit nich so fix ümtausetten wier, güng hei noch eins mit Fru Laura inne Oper von Paris — un dornå hemm's beid 'n Glas Rotspon mit Gift drunken un sünd so ut'e Welt gåhn.