Opal

Vörstellt vun Anke Nissen

Opal entsteiht dörch Exhalationen, dat bedüüdt "Utaten" orr hoochdüütsch "Aushauchung" ut porphyrisch Ergussgesteine
(Vulkanide).
Silikat-Gel hett de fienen Risse un Hohlrüme füllt.
Dat Opaliseern kümmt dörch ünnerschiedlich dicke inlagerte Kieselgel-Kugelpackungen:

• dünner Kugeldörchmesser geevt violette, blage un gröne Farven
• dicker Kugeldörchmesser geevt gele Farven un dat rode Füür

5,5 bit 7 (Diamant hett de Härte 10.)

De chemisch Tosamensetten is SiO2 x nH2O, also Silikathydrat (Kieselsäurehydrat) mit ünnerschiedlich Watergehalt.

Ut Kieselsäure bestaht vele bekannte Smucksteen, all de Quarze:

Kristalliseert Utbillen vun de Quarze:

• Bergkristall (ok mit Rutil-Inslüsse)
• Amethyst
• Citrin (hell bet güllengeel)
• Rauchquarz

fienkörnig Utbillen:

• Chalcedon (hellblaag)
• Karneol (vun geel bet blootroot)
• Achat un Onyx
• Sarder (licht bruun)
• Chrysopras (appelgröön)
• Jaspis
• Plasma (jaspisgröön)
• Heliotrop (loochgröön mit rode Placken)

groffkörnig Utbillen:

• Aventurin (hett Inslüsse vun Glimmer, dorher Güllenschimmer)
• Quarz-Katzenauge
• Tigerauge, Falkenauge
• Prasem
• Rosenquarz

amorphe Kieselsäure:

• Opale

Australien

Dor, wo de Regenbagen up de Erd fullen is, dor sünd de Opale entstahn — so seggt de Legende vun de austraalschen Aboriginal People.

Dor full de Regenbagen op de Eer

Na en indisch Legende weern de Götter Brahma, Vishnu un Shiwa in groot Leevde to en wunnerschöne Göttin fullen. Un de Dree kregen Striet mit’nanner wegen de schöne Fru. Dat pass aver den Ewigen nich un he verwandel de Göttin in enen Steen. Brahma geev dissen Stein sien herrlich Blaag, Vishnu den güllen Glanz un Shiwa sien lüüchen Root.

So is — na de indisch Legende — de Opal entstahn.

De Naam"Opal" kümmt vun dat griechisch Wort "Opallios", un dat bedüüdt: Wessel vun de Farv. Un dat deit de Opal würklich, je na dem, as dat Licht dor up fallt, wannelt sik de Farv. Ik heff in en Utstellen sehen, wo veel Farven de Opal hebben kann.

De Witten orrer Melkopale geev dat wohl al lang. In ganz fröhe Tieden wörrn se as Lupe bruukt.

De farvig Opale gifft dat up'n Markt eerst siet wenig Johrteihnten, so hett mi dat en australisch Opal-Minen-Besitter vertellt.

Australien levert mehr as 95 % vun alle Opale.

Entdeckt worrn sünd de australisch Opale in de 2. Hälfte vun't 19. Johrhunnert. De Sage vertellt: Ein Jägersmann hett in de Wööst en groot Kängeruh schaten. Un dor, wo dat Deert up de Erd dalsack, hett dat in'n Dodeskampf mit seine Hufe scharrt. Dorbi klei he bunt lüchen Ton frie. De Jägersmann nehm dor poor Stücke vun mit un wies de enen Goldsmidt in Adelaide. De hett glieks mark, dat dat Opale weern, un hett se köfft. Dormit is denn dat "Opal-Fever" utbraken. Lüüd, de Opal söken, hebbt de Wööst dörchstreift. So entstünn de lütte Stadt "White Cliffs".

Dat Schürfen hebbt jümmers enkelt Personen maakt, nie grote Gesellschaften. Man kunn aver nich so veel Opale levern, as dor na fraagt wörr — un dat besünners bi Swarte- un Boulder-Opale — un so keem dat, dat de Pries för Opale jümmers höger un höger stegen, oft 20% — 40% in't Johr.

De dree Haupt-Opal-Feller in Australien sünd:

• Lightning Ridge = swarte Opale
• Quilpie = Queensland-Opale
• Coober Pedy = witte orrer Melkopale

Swart Opal is bannig raar un bannig wertvull. 99,9% vun alle levert Swarten Opale kaamt blots vun twee Stellen up de hele Welt, dat sünd Lightning Ridge (hier sünd se 1903 to'n eersten Mal entdeckt worrn) un Mintable.

Swart Opal kost mank 50 un 10.000 Dollar pro Karat.

De Swart-Kristall-Opal is mehrst deep swart, de kost ca 7.500 Dollar pro Karat.
De halv-swart Opal kümmt vun alle Feller. He hett intensive, schimmern Farven. He kost mank 2 un 2.000 Dollar pro Karat.

Boulder-Opal hett wunnerschöne klore un funkeln Muster. He kümmt vör allen ut dat binnerst Land vun Quilpie (Queensland). Vör Millionen vun Johr is dat Silikat in flüssig Form in de Spalten un Risse vun de Felsblöcke flaten. Hüüt, na vele Johrdusende, hebbt sik dor Solid-Opale ut bildt. De Schürfer findt se un denn warrt dor herrliche Edelsteen ut slepen.

Opale ut Queensland warrt oft mit dat natürlich Muddergestein (Iesensteen) as Achtersiet schlepen orrer poleert. Boulder-Opale köönt hell orrer düüster, milchig orrer dörchsichtig sien.

"Yowah-Nütt" warrt oft in de Nähgde vun de Stadt "Yowah" funnen, dat sünd lialütte Körner vun Opale, de in Felsbrocken binnen sünd.

"Boulder Matrix-Opal" is bruun Iesensteen, in den vele, upfallen Tupfe vun lüttste Opale verstreut sünd.

Boulder-Opal hett vele Fründe up de Welt. He kost 2 bet 4.000 Dollar pro Karat

Hell Opal warrt ok Witt Opal nöömt. He kümmt ut Coober Pedy (Südaustralien), vun dat gröttst Opalfeld vun Australien. Hell Opal is nich so raar as de swarte. He hett en lebhaft Farvenspeel un verworren Muster. Dorüm warrt he ünnerdeelt in:

• "Witt- orrer Melkopal". De is dörchscheinend, sien witte Grundfarv herrscht vör. He kostet mank 2 un 50 Dollar pro Karat.
• "Jelly-Opal" (en Opal as Gallert). De is lütt beten dörchsichtig. Seine Farven sünd nich scharp, nich konzentreert as bi den Kristallopal. Her kost mank 2 - 100 Dollar pro Karat..
• "Normal hellen orrer griesen Opal". He is de Opal, de an'n mehrsten vörkümmt. He findt sik up alle Feller.
  He kost mank 2 - 1.ooo Dollar pro Karat.
• "Kristallopal": He is dörchsichtig orrer dörchscheinend. He hett en scharpe Klorheit vun de Farven. He kümmt vun alle Feller.
  He kost mank 15 - 2.ooo Dollar pro Karat.

Altar mit Opalen

Füüropal: Neven all de velen Opale, de ik hier uptellt heff, gifft dat ok noch den so nöömten Füür-Opal. He is hyazinthroot un dörchsichtig. He kümmt ut Mexiko. He ist to'n eersten Mal vun Alexander v. Humboldt (1769-1859) na Europa bröcht worrn.

Hydrophan is en Opal, de an de Luft sien Gehalt an Water verleert un dormit verleert he ok sein Farvenspeel. Dükert man den Opal denn aver in Water, sünd de Farven wedder dor.

Hyalit is Glasopal.

"Chamäleon" warrt Opale nöömt, de künstlich infarvt worrn sünd. Dat künstlich Infarven vun Opale is 1921 tofällig entdeckt worrn, dor hett en Opalgruben-Pächter ut Versehen poor Opale mit Dinte övergaten.

Dat gifft dree verschieden Orten vun Opale:

1. Solid-Opal, de hett dat gröttst Bedüden. He warrt in twee Gruppen
   indeelt: Hell un Düüster Opal.
   All Opale hebbt en Basisfarv (Achtergrundfarv). De kann wesen: witt, gries, halv-swart, swart. Dat kümmt ok mal vör, dat de Basisfarv orange orrer bruun is, denn sünd de Opale aver nich so wertvull.
2. Doublette, de besteiht ut an'nanner haften Schichten orrer ut en Opalschicht up en
   swart Ünnerlaag.
3. Triplette, de warrt herstellt dörch Tofügen vun ene klore Quarzkapp (orrer Glas-Kapp) up ene Doublette. Tripletten sünd mehrst nich so düür.

Gootachter för Opale gifft dat nich vele up de Welt, de mehrsten leevt in Australien. Wichtig bi enen Opal is de Brillanz vun de Farven. De Pries richt sik na sienen vun den Opal.
Denn is bi enen Opal interessant, wo de ünnerschiedlich Farven anordnet sünd. Dat gifft besünner Muster, as Bispill: Harlekin, chinesisch Schrift, Blockmuster u.a.m. Disse Steen warrt vun Sammler söcht.

Dat giff nie nich twee lieke Opale!

Geschichte

De Opal is en würklich upfallen Steen, dorüm is he al fröh as Smuck bruukt worrn. Dat gifft bekannte Stücke ut dat Johr 500 v. Chr.
Dor steiht schreven, dat de röm. Senator Nonius in de Verbannung gahn müss, wiel he den Feldherrn Markus Antonius (121-180 n.Chr.) nich sienen Opal geven wull, de so groot weer as en Hasselnutt. Ok nich för veel Geld.

"Trojanisch Füür", so is de Naam vun en historisch berühmt Opal. He stammt ut de Ost-Slowakei, Dubnic bi Presov (ungarisch Opale). He höört to den französisch Kronschatz (Kaiserin Josephine). Hüüt is he in't Pariser Naturhistorisch Museum.

Fröher hett man glöövt, dat de Opal mystisch Kräft hett. Man kunn dat Farvenspeel vun den Opal nich verstahn un hett dat för magisch Kräft hollen.
Ik heff baven al vertellt, dat Mark Antonius geern enen Opal hebben wull, jüst so, as ok Plinius d.Ä. un Königin Viktoria.
De Opal seet in de Krone vun den Hillig römisch Kaiser.

Wirken un Legenden

De Römer hebbt glöövt, de Opal kunn Glück un Vermögen bringen.
Nuntius harr enen Opal, vun den he dach, dat dit sien ganz persönlich Regenbagen weer. He hett glöövt, so lang he dissen Opal harr, solang harr he ene glückliche Zukunft.
In Sir Walter Scott siene Novelle "Anne v. Gieristein" driggt disse Anne enen Opal, de dörch Verännern vun sien Farv de jeweilig Stimmung vun de Fru wies.

Hüüt kann een männichmal höörn, dat de Opal Unglück bringen deit, dat glöövt man aver blots bi uns, hier in't Avendland.

För de Lüüd, de in'n Oktober Geburtsdag hebbt, is de Opal de Monatssteen.

In de Kriminalromane vun den Australier Arthur Upfield heff ik to'n eersten Mal in mien Leven över Opale wat leest, över Löcker in de Wööst, in de Opale schürft warrt.

För mi is de Opal en schöön Steen, en Steen mit Spannung. Dorüm kunn ik mi vörstellen, dat he en beleven Wirken hett, vitalisierend.

Ik sülms heff twee Opale. De een is en länglich Steen, de in en Goldbett liggt. De is seker en Doublette. Un de hett en egen lütte Geschicht.

Mien Grootvadder (Christian Behrend D.) weer as jungen Kerl för negen (9) Johr in Australien. He keem 1904 trüch un bleev denn up Fehmarn hangen, so hett he mi jümmers vertellt, wiel mien Vadder dat so ielieg harr, up de Welt to kamen.

As nu — dree Generationen later — uns Söhn, also Christian Behrend sien Urenkel, na Australien föhr, dor sä miene Mudder: "Oh, bliev blots nich so lang in Australien, as Dien Urgrootvadder dat daan hett. De is negen Johr weg bleven."

Dat dat Tschüßseggen beten wat lichter warrn sull, reeg ik den Jung an, he sull uns man alltohoop enen lütten Opal mitbringen ut Australien.

"Opal? — Wat is dat?", fraag nu mien Vadder, un ik füng an to swärmen vun dissen interessanten Steen.

"Tja," sä nun mien Vadder, "so bunte Steen hett mien Vadder hatt. Dor heff ik noch en Priem-Schachtel vull vun." He stünn up, kraam beten in sienen Schrievdisch un haal en lütt Schachtel vull mit schöönste Opale. Mien leev Mann hett em glieks enen afsnackt. He leet den länglichen Steen in Gold faten.

Priemschachteln (hüüt sachs nich mehr vull Opale)

Ik drääg dissen Opal-Anhänger veel un geern un freu mi an em. Enerwegens mal is he tweibraken. Dat stöört mi aver gor nich. Beide Stücke liggt seker in ehr güllen Bett.
Wo aver all de anner Opale ut Vadders olle Priemschachtel afbleven sünd, dat weet ik nich.

Ik harr geern enen Solid-Opal dorvun hatt, man mien Vadder hett mi nie verraden, wo all de schönen Steen bleven sünd.