Harvsttiet
Spinnentiet
vun Antje Heßler
Se köönt de Biller per
Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop
op de Browser-Symbolliest.
In't Nett gahn!
Wenn ik na Huus kaam, is mien eersten Gang ümmer in mien Goorn.
Ik mutt nakieken, dat allens up de Reeg is. As ik achter den Levensboom
keek, gewohr ik hoch baben an den Boom enen witten Bottervagel. De
weer in dat Nett vun de Krüüzspinn
flagen. Dor flatter he mit de Flünken, as wenn dat üm sien
Leven güng. Üm dat güng dat ja ok! Dat kunstvulle
Nett harr he al twei reten. Ik wull em noch redden un reep na mien
Mann: "Bring mi doch gau den Tritt!" Aver bit he mit den
Tritt dor weer, harr de Spinn den Bottervagel al ehr Giftsprütt
geven. He weer snell benüsselt un leet de Flünken hangen.
![Bottervagel inwickelt!](naturbiller/spinnen_10.jpg)
Mit den Knipskassen in de Hand bin ik den up den wakeligen
Tritt klattert. Mien Mann müss em fasthollen. Un so kunn ik denn
allens beter knipsen.
!["Darf ich es Ihnen einschlagen?" "Danke, dat maak ik sülven!"](naturbiller/spinnen_11.jpg) ![Bottervagel kumplett mumifizeert](naturbiller/spinnen_12.jpg)
De
Spinn dreih den Bottervagel üm un üm un wickel em dorbi
mit enen Faden in. Snell harr se em to en Bünnel snöört,
dat utsehg as en lütte Mumie. Denn sleep se dat Bünnel neger
na den Levensboom ran. Nu wöör se mi gewohr. Gau weer se
in ehr Versteek verswunnen. De Bottervagel hüng as so'n lütt
Mumie mang de Telgen.
![leddige Mumie. Dat hett avers smeckt! (Rülps!)](naturbiller/spinnen_04.jpg)
An annern Dag leeg de leddige Mumie vun den Bottervagel
ünnen an de Eer. De Krüüzspinn harr in de Twischentiet
ehr Nett wedder flickt un tööv in ehr Versteek, dat niege
lütte Dierten ehr in't Nett güngen. ![Nett in Dau](naturbiller/spinnen_15.jpg)
De groten Rööd vun de Goornkrüüzspinn
Wenn an Morgen de Sünn över den Tuun kiekt un in den Goorn
luurt, funkelt in de Bööm luder sülvern Fadens. Besünners
de Dannenbööm seht smuck ut. Binah so, as wenn Modder den
Boom to Wiehnachten mit Engelhoorfadens behangt harr. Af un an kann
man denn ok noch en sülvern Nett utmaken. Wenn an Morgen Nevel
över den Goorn hangt, süht man de Netten noch beter. De
hebbt de Goornkrüüzspinnen maakt. Dat Nett hebbt de Spinnen
an lange Spannfaden uphängt. So'n Radnett, as dat nöömt
warrt, kann bit to een Meter Dörchmeter hebben.
Bi
mien morgendlichen Gang dörch den Goorn kaamt mi veel vun de
kleebrigen Spinnfadens över de Arms un in't Gesicht. Ik heff
ümmer Bang, dat ik dorbi so'n smuckes Nett twei riet. De Fadens
sünd kuum to sehn. Annerletzt wöör ik in letzten Ogenblick
en langen Faden gewohr. He güng vun en Telgenspitz na en annern
Boom in den Goorn. De Faden weer so knapp dree Meter lang. Vörsichtig
bün ik ünner em dörchdükert. Woans schafft de
Spinn dat, so en langen Faden meist waagrecht in de Luft to hängen?
Kann se flegen? Angeevlich laat sik de Spinnen an lage Fadens
vun den Wind dör de Luft dregen.
![lange Fadens!](naturbiller/spinnen_09.jpg)
An dat ene Enn vun den langen Faden weer en kunstvull weevt Radnett
uttomaken. In de Meern vun dat Nett seet en grote smucke Krüüzspinn.
De luur al up lütte Dierten. Dütt Nett mit den langen Faden
hangt nu al över en Week an de glieke Steed. De Spinnenfaden
sülven is en Wunner: so licht un elastisch un doch so fast. Dat
is en Siedenfaden, de in de Spinndrüsen in de Spinn ehrn Achterliev
produzeert warrt. Man nich bloots een Faden: Uns Goornkrüüzspinne
is en regelrechte Textilfabrik op acht Been se kann 7 ünnerscheedlich
Siedensoorten ut stückerwat Drüsen drücken, Soorten,
de all in de vigeliensche Architektuur vun dat Nett ehr Opgaav hebbt.
Welk sünd klevrig, de kaamt binnen in't Nett, 'neem de Büüt
fungen warrt; welk kleevt nich un deent as "Speichen" vun
dat Rad; welk sünd besünners stabil, an de warrt dat Nett
ophangt. Spinnensied kannst dreemal so lang trecken, se ritt doch
nich. Dat is ok nödig, denn Spinnennetten dröfft ja bi Wind
nich glieks tweigahn, un
ok nich, wenn de Beute zappelt. Wetenschaplers seggt, dat man en Spinnenfaden
vun de Eer bet na den Maan spannen kunn, un he wöör nich
rieten. Jedeen vun Minschen maaktes Materiaal, ok Nylon, wöör
bi solk Längde alleen dör sin egen Gewicht tweirieten! De
Spinnensied hebbt Minschen ok betherto nich namaken köönt.
De Spinnen sünd uns Ingenieure also wiet vörbi un
dat siet Johrmillionen.
![...un op den Trüchweg](naturbiller/spinnen_19.jpg)
Hüüt hett mi up düssen dünnen Faden
en junge lüürlütte Spinn as Seildänzer wat vörmaakt.
Se klatter flink un swind vun en Enn tu'n annern. Sehg meist ut, as
wenn se dörch de Luft sweev. As se mi aver wies kreeg, dreih
se fix wedder üm. Gau weer se achter en Telgen vun den Boom verswunnen.
So leevt de Goornkrüüzspinn
De
Goornkrüüzspinn is de gröötste Spinn in uns Gegend.
Se warrt bit to 20 mm groot. Dat Krüüz up ehr'n Rüüch
hett ehr den Naam geven. Se freet all de lütten Dierten, de in
ehr Nett fleegt.
![De Krüüzspinn mit de schöne Teknen op'n Rüch](naturbiller/spinnen_05.jpg)
De
Poorungstiet is vun September bit Oktober. Denn warvt dat Männchen
üm dat Weibchen. De Mann spinnt enen extra Faden dovör.
Dor treckt he denn en poormal an. Lett de Spinn em denn an sik ran,
mutt he bannig uppassen, sünst warrt he na de Hochtiet upfreten.
De befruchteten Eier överleevt den Winter in en Kokon. De Spinn
köönt de Küll nich af un blievt dot. In't Fröhjohr
slüüpt lütte Spinnen ut de Eier. Düsse Spinnen
sünd aver noch nich sowiet, dat se Eier leggen köönt.
De mööt noch een Johr töven. Wenn dat denn Winter warrt,
mööt se sik enen warmen Placken in en Stall orr in en Muurritz
utsöken. In neegste Johr leggt se denn de Eier un sorgt so för
niege Spinnen.
Wat
ik ümmer wedder bewunner, sünd de kunstvull weevten Netten.
Se seht ut as grote Rööd. Un wo gau de Spinn so'n Nett weevt!
De Spinndrüsen sitt in den Achterliev vun de Spinn. Dormit weevt
se klebrige Fangfadens un ok Loopfadens. De klebrigen Fadens nimmt
se to'n Kitten vun't Nett. Se pass böös up, dat ehr Nett
ümmer fien reinlich is. En reinlich Nett is vun de lütten
Dierten slecht uttomaken. Is nu en Diert in't Nett gahn un fastkleevt,
bitt se dat glieks mit ehr Gifttangen un dat Diert is benüsselt.
Denn warrt dat gau mit en Faden inwickelt un an dat Nett uphangt.
Wenn de Spinn denn Hunger hett, haalt se sik ehr Freten.
To'n Afsluss noch en schönes Gedicht op Harvst, Leevde un Spinnen
un op Hoochdüütsch vun Wilhelm Busch:
H E R B S T
Der schöne Sommer ging von hinnen,
der Herbst, der reiche, zog ins Land.
Nun weben all die guten Spinnen
so manches feine Festgewand.
Sie weben zu des Tages Feier
mit kunstgeübtem Hinterbein
ganz allerliebste Elfenschleier
als Schmuck für Wiese, Flur und Hain.
Ja, tausend Silberfäden geben
dem Winde sie zum leichten Spiel,
die ziehen sanft dahin und schweben
ans unbewusst bestimmte Ziel.
Sie ziehen in das Wunderländchen,
wo Liebe scheu im Anbeginn,
und leis verknüpft ein zartes Bändchen
den Schäfer mit der Schäferin.
Wilhelm Busch
Düt Gedicht hett Ludgerd Lüske för uns
in Platt sett:
H A R V S T
Dei schööne Sommer güng hendaol,
dei Harvst, so riek, trück in dat Land.
Nu wäwt dei gauen Spinnen, groot an Taohl,
moje Fierdaogskleeder as van Meesterhand.
Tau dei Fier van Dag wäwt sei gau
mit ehr Kunst vant Achterbein so flusch
leifste Elfenschleier fien mit Dau
as Schmuck för Wischke, Feld un Busch.
Jao, duusend Sülverfaoden gävt
sei hen as Spill förn Wind,
dei trecket sacht anlang un schwävt,
unwiss dei ehr Stäe doch find.
Sei trecket in dat Wunnerländken,
wo scheue Leiv, nich mehr fern,
un sinnig knüppt ein fienet Bändken
den Scheeper an dei Scheepersdeern.
Översetten: Ludgerd Lüske
![schönes Nett](naturbiller/spinnen_17.jpg)
|