Rosetta

Dat Bedüden van Kometen för dat Entstaohn van dat Läben up dei Eern wörd in dei lesten Johrteihnte grötter. Aminosüren sünd wichtige Deile in dei Chemie för dat Läben, so as wi dat kennt. Up väle Ur-Meteoriten giff et Aminosüren, un man glöwt meist, dat dei dör Reaktionen in einen Ruum mit Waoter entstünnen.

Rosetta-Mission mit Massenspektren tau dei funnen orgaonischken Moleküle und dat Phosphor-Vörkaomen. Bild: ESA. Klick up tau'n Vergröttern!

In dat Kollektor-Aerogel un in Folienproben van dei Stardust-Mission nao dat Vörbifleigen an den Komet Wild-2 fünnt man dei einfachste Oort van Aminosüren, dat Glycin, tausaome mit dei Stamm-Moleküle Methylamin un Ethylamin. Et geef Kontaminationsprobleme bi dei Proben, so kunn man ein kometoret Herkaomen blots ut dei ¹³C-Isotopen-Signatur van Kohlenstoff (C) affgeleiten.

Ein Vörkaomen van flüchtiget Glycin, van Methylamin un Ethylamin in'n Koma von 67P/Churyumov-Gerasimenko wörd dör dat Rosina-Massenspektrometer mäten. Dit giff dei Stardust-Resultaote recht. Tausaome mit den Naowies van Phosphor un van väle annere orgaonischke Moleküle wiest dit Resultaot, dat dei Kometen vellicht eine wichtige Rulle bi dat Entstaohn van dat Läben up dei Eern spälden.

Naowies van Glycin. Mit Glycin bawet dat Läben dei Proteine up.

Naowies van Phosphor. Biller: ESA

Uck Phosphor word funnen, he is ein Schläödel-Element in aale lebennige Organismen. Man finnt dat in DNA, RNA un in Zellmembranen, un et werd bruuket för den chemischken Energietransport in dei Zellen för ehren Stoffwessel.

Massenspektren: Glycin un annere Stamm-Moleküle un uck Molekül-Ionen worden faotet. Klick up tau'n Vergröttern!

In dei Massenspektren baoven werd dei Stücktaohl van dei up den Detektor ankaomen ioniseierten Deilkes as eine Funktion van dei Laoge up den Detektor wieset, as ein Masse/Laodung-Verhollen (m/z). Man funnt Glycin (C₂H₅NO₂) mit 75 Dalton (afkortet Da), Methylamin (CH₅N) mit 31 Da un Ethylamin (C₂H₇N) mit 45 Da.

Dei Köppel van dat Molekül-Ion CH₄N⁺ is dei gröttste, un et entstaiht bi dei Stöt-Ionisation van Glycin mit dei Masse 30 Dalton (Da). Et kann aower uck ut dei beiden annern Amine affstammen. Aale Molekül-Ionen werd dör dei Naober-Massenpeaks van dei tauhören Stamm-Moleküle affscheert. As Bispill finnt wi C₃H₇O₂⁺ mit dei Masse 75 Dalton pro Elektronenlaodung (Da/e). Dat is woll ein Restmolekül van Propylenglycol (C₃H₈O₂), off van ein Isomer, off sogar van schwörere Moleküle, so as van Butandiol (C₄H₁₀O₂). Mehr äöwer dei Daten-Anaolyse för Rosina DFMS finnt man in eine Studie van Le Roy et al.

Väle Biller krieget wi opstunns van den 67P-Komet "Tschuri". Van dei heele Rosetta-Mission hätt dei ESA tau'n Johreswessel dei Biller for den allgemeinen Bruuk freigäben (süh ESA-Bildarchiev un süh ESA-Biller, aktuell). Dei Rosetta-Sonde sendet jeden Dag neie Biller.

Dat löpp noch bit tau'n September 2016. Denn schall Rosetta sülwes up den Komet 67P landen.

Verbätertet Navcam-Bild van den Komet 67P/CG, knipset an'en 15. Mai 2016; 9,88 km van den Karn. Dei Skala is 0,84 m/Pixel un dat Bild gaiht 862 m in dei Bredde. Urhäwer: ESA/Rosetta/NAVCAM - CC BYSA 3.0 IGO.

Verkloren

Dat Masse-tau-Laodung-Verhollen is dei physikaolischke Angaobe m/q, dei Ümdreihwert van dei spezifischke Laodung. Dei SI-Einheit is kg/C. Freuher bruukde man uck dei Einheit Thomson (Th), 1 Th = 1 u/e.

In dei Massenspektrometrie werd m/z affkörtet bruuket för dei Maot-Taohl "m/q in Th". Dorinne staiht z för dei Laodungs-Taohl van ein Ion , dat Vörteiken (+ off -) is dorbie aohne Bedüden. Dat Bruken is nich frei: Dat Symbol "m/z" staiht an dei Horizontaol-Assen van Massenspektren mit sükke Abszissenwerte (aohne Einheiten). Mangers süht man uck dei Angaobe "m/e".

Da = Dalton = u;
u = atomare Masseneinheit;
m = Masse;
z = Ionen-Ladungstaohl
e = Elektron
C = Käöhlenstoff
Protein= Eiwitt
Stardust-Mission: süh bi Wikipedia

De Kometaners in ehr Chemieköök

Originalartikel:
1) hier
2) ESA-Bericht 1
3) ESA-Bericht 2
4) Molekül-Ionen bi dei Massenspektroskopie