Luftakrobaten 2019

In de verleden Johrn sünd uns flegen Insekten gewaltig trüchgahn. Al siet 'n Tied maakt de oostfreesche Hobbyfotograf Thomas Seemann Insektenfotos för Fotokalenner, de sien Team "Tandem"/OBW rutgifft. Verleden Johr hebbt wi mit düsse Fotos en Kalenner uns Bottervagels toegnet. Düt Johr schall dat üm annere Luftakrobaten in Pagels' Goorn gahn.

Se köönt de Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.


Juli-Akrobatin:
De Hummel — Plüschmoors

vun Thomas Seemann un Marlou Lessing


De prächtigen Stockrosen blöht nu, un de Hummeln toovt dorbinn mit ehr typisch luud Brummen. Hummeln sünd nich bloots erzsympathische, regelrecht knuddelige Deerten, nee: se sünd ok hoochinteressant un hebbt mennig Besünnerheiten. En poor wüllt wi hüüt nehger ankieken.

De Hummel in düt Bild, de al mit Pollen bedeckt is, kann good en Goorn-Hummel, Feldhummel orr ok en Eerdhummel ween — dat to ünnerscheiden tru ik mi nich to. All dree hebbt de wunnerschöne swatt-rootgold-witte Teknen in't flustige Hoorkleed. "Plüschmoors" warrt de Hummeln dorwegen ok op Platt nöömt.

Över 40 Aarten Hummeln leevt in Düütschland, op de Welt gifft dat mehr as 250 Aarten. Hummeln tellt to de Immen, bildt matriarchalische Staaten un maakt ok Honnig för ehr Nakamen. Se sünd fröher ünnerwegens as de Immen, wieldat Hummeln ziddern köönt. Dormit maakt se sik warm, wenn se al in'n Februar orr März op en Floog vun de Küll överrascht warrt. Immen starvt denn vör Küll. So sünd sünnerlich fröh blöhen Planten op de robusten Hummeln anwiest. Avers uns Hummeln bestöövt in'n Verloop vun'n Sommer natüürlich allens, wat blöht — dorünner över 100 Aavt- un Grööntüüchsorten, de den Minschen nütt sünd. Dat Bild rechterhand wiest en Steenhummel. Ok se höört to de bekannteren heimischen Hummeln.

De Eerst in't Johr is alleen de Hummelkönigin; se hett, as de Immen, Sperma vun ehrn Hochtiedsfloog op Vörraat in ehrn Lief lagert un kann so glieks anfangen, Eier in en Eerdhöhl aftoleggen. Dorto brukt se t.B. en verlaten Muuslock. (Is dat Muuslock nich verlaten, is so'n Hummelkönigin kumpabel un verjaagt de Muus.) De eersten Eier versorgt de Königin noch sülvst mit Pollen; Hummelköniginnen hebbt nämli, anners as Immenköniginnen, Sammelbüdel an de Been un köönt Pollen sammeln. Wenn de eersten Arbeiterinnen denn sluppt sünd, sett sik de Königin to Roh un leggt bloots noch Eier. De "Staat" övernimmt allns annere — Nestpleeg, Fodersöök, Sorg för den Nawuss. In'n Hoochsommer is Drohnenfloog un Hochtiedstied för de Jungköniginnen; Antje Heßler hett dat för de Boomhummeln schöön beschreven. Dorna geiht de Jungkönigin ok glieks in'n Winterslaap — mennigmaal al in'n August. Se tehrt dorbi vun en lütten Honnigvörraat in en Höhlung in ehrn Lief. Hummelköniginnen sünd jüst so fuul, as wi dat verwachten doot. De Arbeiterinnen överleevt tomehrst den Winter nich. — In't Fröhjohr geiht dat wedder los mit de Königin op Söök na en Muuslock.

Dat Brummen

Hummeln brummt besünners luud, wenn se in bestimmte Blöden Pollen sammelt, t.B. in Tomatenblöden. Woso doot se dat?

Dat kümmt, wieldat Hummeln Pollen mit en bestimmte Vibrations-Methood sammelt — se vibreert mit Vörrerlief un Rüssel. Dat maakt den Brumm, de mennigmaal dör den Resonanzruum vun de Blööd noch verstärkt warrt. De Blöden, bi de se brummt, hebbt ehrn Pollen nämlich in so nöömte Stoffbüdels, dat de kostbore Pollen nich eenfach vun Insekten, de nich bestöven köönt, freten warrt. Bloots echte Bestövers schallt dor ran — solk as uns Hummeln. Ut de Stoffbüdels fallt de Pollen bloots rut, wenn se orrig schüddelt warrt. De Hummeln köönt ehr Bostmuskeln, mit de se sünst ehr Flögel beweegt, vun de Flögel afkoppeln un to'n Schüddeln insetten. Denn fallt de Pollen över de ganze Hummel, verfangt sik in't Fell un lett ehr so slampig utsehn — bet se sik wedder putzt un den Pollen dorbi insammelt.

Hummeln sünd dormit Spezialisten för düsse Planten. De Planten köönt ahn Hummeln keen Nawuss tügen un also nich överleven!

De hellen Hummeloogen.  -- Klick op to'n Vergröttern!

Wat för'n Hummel weer dat? En Eerdhummel, so as düss?  -- Klick op to'n Vergröttern!...orr ehrder en Feldhummel, so as düss?  -- Klick op to'n Vergröttern!
Hummeln bi't Sammeln op Aavtblööt, Tulpe un Klee. Fotos Antje Heßler

Skurril: Hebbt Se al mal markt, dat Hummeln opleevst an blaage orr vigelette Blöden gaht? Dat hett mit ehr Ogen to doon — ehr Sichtspektrum is in högere Frequenzen verschaven, vergleken mit'n Minschen. Se köönt de Farv Rood nich wohrnehmen! Dorför seht se en goden Deel in't ultravigelette Licht rin, also de Strahlung, wo wi Minschen en Sünnenbrand vun kriegt. Woto dat woll good is? In de Natuur is nix ahn Grund...

Woso "Plüschmoors"? Woso Hoor?

Kiek ik mi unsen Plüschmoors an, denn fraag ik mi: Woso hebbt eentlich Immen un Hummeln (de ok Immen sünd) so'n dicht Fell? Woso bruukt se Hoor? Anner Insekten draagt doch ehr Panzerkleed nakelt un glatt!

För uns Hummeln is dat relativ kloor: De Hoor ut Chitin (as de Panzer) warmt, un dat hebbt de Hummeln bi ehr fröhe Flöög nödig. Wenn se dör Vibration un Ziddern ehr binnere Warms erhöht, helpt dat Fell bi't Spiekern vun de Warms. Bavento schuult dat Hoorkleed den Hummelliev vör Schiet un Dreck — kann aver den Pollen opfangen, den se losschüddelt. Un wenn, as in uns Bild ganz baven, de Liev vull Pollen is, denn ünnerstütt dat de Bestöven vun de Planten un dormit de Levensgrunnlaag vun de Hummeln. Af un to putzt sik de Hummel ok den Pollen wedder ut dat Fell un deit em in ehr Sammelkörbchen.

Dat gifft avers ok anner Hoor bi Insekten, un dor köönt wi wedder staunen, wat de Natuur so tostann bringt. Bestimmte Hoor bi Insekten — de Sinneshoor — köönt nämli föhlen, rüken, smecken orr hören. Se hebbt Sensorzellen. Solk Hoor sitt mehrst an Kopp orr Been. De Insekten köönt dormit ehr Ümwelt erkunnen, dat Liekgewicht hollen orr in'n Floog "meten", wo gau se fleegt. — Ok de Schuppen op de Bottervagelflünken weern fröher mal Sinneshoor west, in'n Verloop vun de Evolution is dat verlaren gahn. Nu sendt se bloots noch Klöör un Duft ut. Un wat de Flegen sünd, de bruukt ehr Hoor an de Been, üm överkopp gahn to könen. Se fallt nich vun de Deck! Bi mennig Waterinsekten höllt sik mang de Hoor ok en Luftvörraat; se köönt so ünner Water aten.

Annerletzt heff ik mi wunnert, wat de Insekten allns mit ehrn lütten Bregen beschickt. Naja, wenn ehr Hoor en Deel vun de Denkarbeit övernehmt, is dat nich mehr ganz so verwunnerlich

brumm
brummbrummmmm
en bevern geiht
dörch de welt:
de borrn ünner uns
vibreert
un uns
befallt en ziddern —

kaam, du grotes
warmes brummen!

sammel uns in
laat uns verswinnen
in dien dicht
plusterig hoor


7.7.2019


na baven