De Krööt (Poggüütz) — en Deert to'n Küssen

Vun Antje Heßler (Text un Fotos)

Vör en poor Daag stünn wedder wat över de Kröten in't Blatt. Dor hebbt Natuurfrünnen, en Ehepoor, in en lütten Oort nich wiet vun hier, enen Krötentuun anleggt. Se harrn mitkregen, dat de Kröten to de Laichtiet in Düstern över de Straat lepen. Vele Kröten kemen aver nich na de anner Stratensiet, de Autos hebbt se breetföhrt. Dor hebbt se beslaten, enen Krötentuun antoleggen. So stünn dat in't Blatt to lesen.

Dor heff ik mi eenfach de Telefonnummer rutsööcht un harr Glück. Ik dörv mit dat Ehepoor moorns in alle Herrgottsfröh de Ammer lerrig maken. So'n Krötentuun besteiht ut en Plastikbahn vun veertig Zentimeter Hööch. An de Bahn sünd de Ammer in de Eer buddelt. Över den Tuun kaamt de Kröten nich röver. Aver de Drang to'n Aflaichen in't Water is so groot. Se versöökt ümmer wedder över den Tuun na de anner Straatensiet to kamen; se loopt an den Tuum lang un fallt dorbi in de inbuddelten Ammer.

In den Ammer dräägt uns Natuurfrünn denn de Kröten na den See hindaal. De Weg is 2 km lang. Dor warrt de Ammer utschüdd un de Kröten loopt in den See. Ganz vergnöögt spaddelt se in't Water. Un dat heff ik allens mitmaakt. Dat weer en heel intressant Begeven. Natüürlich heff ik versöcht, allens mit den Knipskassen fasttohollen. Begeistert weer ik vun de schönen Ogen. Twee Kröten harrn dat besünners swoor, se müssen up ehr'n Rüüch enen Krötenkerl mitslepen. De laat sich nich afschütteln. Se sitt up den Rüüch vun de Fru, as wenn se anwussen sünd, un huckepack güng dat na den See. Ok in den Ammer bleven se up den Rüch sitten. Höört harr ik al dorvun, aver noch nie harr ik dat to sehn kregen. In den Ammer weern över teihn Kröten. Twee dorvun weern eerst en Johr oolt un noch bannig lütt. De Kröten künnt bit to veertig Johr oolt warrn. Överhaupt weer dat en Wunner, dat de Kröten an den Dag up Wannerschaap weer'n, dat weer bannig kolt. De Kröten bruukt tominnst 6°C Warms, sünst warrt se vör Küll stief.

Mi weern de Hannen ok vör Küll stief woorn. Aver ik weer vergnöögt, dat ik dat beleven dörv. Ik heff ok en Krööt anfaat. De Huut is heel week, faat sik meist an as Samt. Mennig Lüüd ekelt sik vör de Kröten. Ik weer nu bannig neescheerig up dat Leven vun de Kröten woorn.

To Huus müssen nu glieks mien kloken Böker herhollen. De Krööt höört to de Familie vun de Lurchen. Stell en sik vör, so wat an 130 Millionen Johr gifft dat al Kröten up de Eer. Minschen gifft dat eerst 'n beten wat över een Millionen Johr. De Eerdkröten leevt in'n Wald mit Water in de Neegd. Dat Water bruukt se to'n Aflaichen. Wenn se dree Johr oolt sünd, gaht se up de Laichwannerung. De Weg bit to dat Laichwater kann bit to 3 km lang ween. Se blievt ehr levenlang in ehr Rebeet.
De Poorung is in Maand vun März un April. Denn söök de Mannslüüd sik en besonners grote Kröötenfru ut un klattert up ehr'n Rüüch. Dor klammert se sik denn fast. Up den Weg na dat Laichwater is oftins al de Poorung. Bit to 8000 Eier leggt de Krötenfru in Laichsnöörn af.

Dat Krötenmännchen, dücht mi, is bannig bequem. Lött sik vun de Fru drägen. Wiel de Mannslüüd in Düüstern ünnerwegens sünd un blots na wat Weekes, Warmes söökt, hett sik al mennigeen Krötenmann verdaan un is up en annern Poggenmann landt. Denn fangt de böös an to quaken.

Na dat Aflaichen blievt de Kröten meist in de feuchte Gegend, eenige sünd aver ok in de Goorns un in de Hecken. De Goorner, de Kröten in sien Goorn hett, kann sik freuen. De Kröten helpt em, se freet Nacktsnicken un Wöörm un anner lütt Undeerten. Eerst in Harvst geiht dat wedder in den Wald.

De Krööt hett aver ok Fiende. Se warrt vun den Storch, Graureiher, Dachs, Foss un Igel freten. Wenn de Krööt angrepen warrt, möökt se sik groot un dick. Dormit will se de Angrieper Angst injagen. In ehr Huut hett se aver ok Giftdrüsen, de se insetten deit, wenn se angrepen warrt. Denn brennt dat in dat Muul vun den Angrieper un he spiet de Krööt wedder ut.

In de Böker steiht ok noch, dat de mehrsten Minschen sik vör düsse intressanten Deerten ekelt. Se menen, de Kröten weern verhext, un glöövten an bösen Töver. De Kröten spelten ok in Märken un Sagen en groot Rull. De Menen över düsse Deerten hett sik aver bannig ännert. Grote Dichterslüüd as Goethe, Wilhelm Busch, Hans Christian Andersen u.a. hebbt sik mit de Kröten befaat. So hett de Poggüütz, as he ok nöömt warrt, in de Twischentiet uns Upmarken. Wi möögt se, se hebbt sik meist in uns Hart insliekert. Uns Kinner kennt se ut de Sesamstraat un köönt se goot lieden. Up de Schoohputzschacheln warvt de Pogg för goden Glanz. Up Putzmiddel is he ok to finnen. Hüdigendaags wüllt wi de Kröten sogor helpen. In de Laichtiet staht an'n Stratenrand Warnschiller. Wi stellt Krötentuuns up un dräägt de Poggüütz sogor na ehre Laichplätz.