Dat Kruut för'n Nevelmaand:
Petersill

vun Anke Nissen

Petroselinum sativum — Familie Umbelliferae

 

Anner Namen:

 

 Apium, Bittersilche, Bitterzilch, Bockskraut, Eppich, Garteneppich, Krause Petersilie, Kräutel, Petele, Peterle, Peterlein, gefüllter Peterlein, krauser Peterlein, Peterlin, Peterling, Petersilg, Petersilli, Peterzilk, Silk, Stehkraut, Suppenwurzel.
Plattdüütsch Namen: Peitersill, Pessill, Petersilen, Petersilgen, Petersilje, Petersill.
Sammelt warrt:

  • Wörtel = Radix Petrosilini
  • Bläder
  • Samen = Fructus
Warrt bruukt:
  • Wörtel: bringt Appetit, drifft Water (Harn) ut.
  • Bläder: as Kökengewürz

So warrt't anwennt:

 

 
  • Wörtel: 1 Teelöpel Petersill-Wörtel mit ¼ l hitt Water övergeten,
  • 10 Minuten trecken laten,
  • dörch en Sieb geten,
  • an'n Vörmiddag drinken.


Wer enen Goorn hett, de weet dat, wenn he Petersill-Saat utseiht hett, denn mütt he so üm un bi 40 Daag töven, ehe sik dat eerst licht Gröön wiest. Petersill bruukt 40 Daag to'n Kiemen. As ik Kind weer, dor hebbt wi seggt:
"De Saat mütt eerst na Rom reisen un Petrus fragen, wat se upgahn dörv."
Wenn Petersill ümplant warrt, denn geiht se in — allermeist.

Petersill findt wi woll in elkenen Goorn. Jede Huusfru bruukt Petersill geern in de Köök.

Anners as hüüt weer Petersill in de antike Tiet mehr en Heil-Plant un nich so dull en Kökenkruut.
De olen Griechen hebbt Petersill as Mittel bruukt, dat Water utdrifft (harntreibend).
Dioskurides schrifft, dat Petersill de Winde ut den Lief drifft un bi de Fruun dat Bloot.
Vun dat 12.Johrhunnert an is Petersill oft ok noch för anners wat anwendt worrn, gegen Leber-Besweer un vele verscheden Huut-Besweern, as Geschwüre orrer Insektenstiche.

Later denn wörr Petersill to dat Kökenkruut, as dat wi dat hüüt jümmers noch kennt.
Dorto schrifft Konrad vun Megenberg in sien "Buch von der Natur":
"Und wer das Kraut in anderen Speisen isst, dem stärkt es die Verkochung des Essens im Magen."

 

In mien Kinnertiet hebbt wi sungen:

Petersill un Suppenkruut
wasst in unsen Goorn —
Marieken is de Bruut,
sall nich lang mehr wohrn!

Ok hebbt wi dormals glöövt, wenn wi en Petersill-Plant tweidrückt, den Saft, de dorbi rutkümmt, up unse Warzen smeert un denn de Plant ingraavt, denn wörrn unse Warzen verswinnen.

Snacks, de ik kenn:
"Em is de Petersill verhagelt!" — Dat bedüüdt: he is slecht upleggt.
"Düvel, kaam mi nich in de Petersill!" — Dat bedüüdt: Kumm mi nich to nah orrer stöör blots miene Kreise nich.

Hier in Lübeck hebbt wi en Petersilienstraat. De Straat is man lütt, fix eng, se liggt dicht an'n Hafen un de Lüüd, de dor wahnt, de plant in ehre Blomenkasten Petersill statt Begonien orrer Petunien. Dat gefallt mi.
Woso is de Straat aver to dissen Naam kamen? Helmut von der Lippe hett dor mal ganz hübsch över schreven: In't Middelöller wörr de Sud vun de Petersill-Wörtel to'n Afdrieven bruukt, un dat deen vör allen de lichten Deerns, de "Prostituierten". Dorüm hett man de Straten, in de disse lichten Deerns to Huus weern, Petersilienstraat nöömt.
Straten mit den Namen "Petersilienstraat" gifft dat in vele Städte, as mi mien leef Mann vertellt hett.

Petersill höört to de Planten — tohoop mit Feldsalat, Mangold un Spinat —, de veel Iesen in sik hebbt. Dorum sull Petersill veel eten warrn, wenn een an Iesen-Mangel lieden deit.

 

Tee
to'n Entwässern, ok bi Blasenentzündung un Reizblaas goot to bruken:

  • 1 Eetlöpel Petersill (Kruut un Wörtel)
  • mit 1 Tass kaken Water övergeten,
  • 10 Minuten trecken laten,
  • afseihen

Wenn en Entwässerungskur maakt warrt:

  • dreemal an'n Dag en Tass dorvun drinken
  • un jümmers twee Glääs Water achteran drinken!
  • Nich för schwanger Fruun bruken!!

Mit Vörsicht mütt de Lüüd Petersill bruken, de empfindlich sünd gegen Licht. Se mütt dorför sorgen, dat ehre Huut jümmers goden Schutz vör de Sünn hett.

Kosmetisch
Maske gegen fettig Huut

  • En groot Bund frisch plückt Petersill waschen, hacken un pürieren (in enen Mixer orrer Entsafter orrer eenfach mit en Tass kaken Water övergeten).
  • Den Petersill-Saft denn mit de lieke Menge Eiwitt orrer Joghurt mischen.
  • Disse Mischung updrägen, 10 - 15 Minuten inwirken laten,
  • denn afwaschen,
  • mit kolt Water dat Gesicht waschen.

 

In de Köök

Meist warrt in de Köök de Kruus-Petersill (Petroselinum crispum, Familie Apiaceen = Doldenblütler) bruukt. Se is — so glööv ik — dat bekanntst Kökenkruut överhaupt. Se kann to heel veel Spiesen geven warrn: to Fleesch un Fleeschgerichte, to Gemüüs un Kantüffeln, in Soßen un Suppen...

Dormit sik dat Aroma goot entwickeln kann, sull Petersill blots kort mit dünst warrn,
noch beter is dat, wenn een de Petersill eerst to'n Sluß rövergifft.
Kruus-Petersill lett sik allerbest infreren.

De Glatte Petersill smeckt kräftiger as de kruse, dorüm kann se ok länger mit smoren, mit kaken, as to'n Bispill in Eintopf-Eten orrer Schmoorgerichte.
Frisch hackt smeckt se goot to Gemüüs, Salat, helle Soßen.
Glatte Petersill lett sik ok heel goot infreren.

Un hier noch poor Petersill-Rezepte:

Petersill-Supp

  • 1 groot Zibbel
  • 2 groot Wörteln
  • 200 g Kantüffeln
  • 50 g Botter
  • 1 Liter Höhnerbröh
  • Solt un Swarten Peper
  • 5 Eetlöpel hackt Petersill
  • Zibbel, Wörteln un Kantüffeln in Botter licht andünsten.
  • De Bröh togeven un allens 35 Minuten kaken laten
  • Petersill ringeven un allens pürieren (ik maak dat mit enen EsG-Stab).
  • Mit Solt un Peper afsmecken.

Petersill-Salaat

  • 50g hackt Petersill
  • 2 Eetlöpel Sonnenblomenöl
  • 1 Eetlöpel utdrückt Zitroon
  • frisch mahlen Peper
  • Petersill mit den Mixstab lütt maken, dorto Öl un Zitroon.
  • Allens in en Schöttel geven.
  • To'n Sluß beten Peper dor över mahlen.

Petersill-Botter

  • 75 g Botter
  • 3 Eetlöpel hackt Petersill
  • 1 Eetlöpel utdrückt Zitroon
  • Solt un Swarten Peper

De Botter dörv nich to week sien! Allens tohoop rögen — ik maak dat mit den Mix-Stab.


na baven