Biblische Planten:
Marienstängel
Viola odorata / Familie Violaceae (Veilchengewächse)

vun Anke Nissen

Anner Namen:

Duftveilchen, Viölken, Veilchen

Warrt bruukt:
bi Kranksien vun de Atemweeg.
In de Aromatherapie, wirkt harmonisierend up den Minschen, maakt warm, reegt an.
In de Köök, kandiert, in Gebäck, Cremes, Fröhjohrs-Tee, Dekoration

So warrt't anwennt:

 

  • As Tee bi Sluckbesweer un Halsentzünden
  • As Veilchenessig (En lütt Handvull Veilchenblöden up ½ Liter Essig)
  • As Veilchensirup (to'n Aromatiseern vun Koken, Gebäck, Dessert):
    • 100 g dröge Veilchen (blots de rutzupften blagen Blödenbläder)
    • mit ½ Liter kaken Water övergeten,
    • todeckt över Nacht trecken laten,
    • afseihen.
    • Den Sud mit 500 g Zucker un den Saft vun 1 Zitroon upkaken (goot rögen!)
    • Afköhlen un in dekorative Buddels füllen.









"Marienstängel" stünn in den Bibelgoorn up dat Schild bi uns lütt bescheiden Veilchen. Ik heff würklich tweemal henkeken, dor stünn nich Duftveilchen, nich Viölken, nee dor stünn Marienstängel. Harr ik noch nie nich höört, dissen Naam. Man de Plant dorto weer ahn Twiefel uns lütt un bescheiden Veilchen. Woso denn nun blots dis Naam?

Al vun Oldingstieden an gell uns Duftveilchen as Symbol för Reinheit un Keuschheit, un jüst disse Eigenschaften warrt ok Maria toschreven. Un so is disse lütte, duften Fröhjohrsbloom to den Namen "Marienstängel" kamen.

Dat gifft vele Biller up de Maria tohoop mit Veilchen dorstellt worrn is. Dat sall en Teken för de Demut sien.

De düüsterviolette Farv vun de Veilchen-Blöden warrt as en Symbol för de Passion vun Christus düüdt. Ut den Grund warrt in de Passionstiet en lila Antependium in de Kirch uphangt.

Gott is de Sünnenstrahl,
Gott de Duft vun'n Anis,
Gott de Faarv vun de Veilchen,
Gott is dat Straken vun den lichten Wind up miene Back,
Gott is dat Licht...

Blöhen deit dat Duftveilchen bet in den Mai, un disse Maand is de "Marien-Maand". In'n Mai is allens an't Wassen. Kuum, dat wat vergeiht. De Natur driggt ehr schöönst Kleed. Allens blöht. Allens gedeiht. En goden Segen liggt över allens, ok över uns Minschen. Un disse Maimaand, disse frohe Tiet vull vun Tovertruun un Toversicht, vull vun Wassen un Gedeihen, is Maria toschreven worrn.

Eduard Mörike hett 1829 in sien Mai-Gedicht vun de drömen Veilchen schreven. Ludgerd Lüske seggt Viöölken to uns Veilchen. Ok en wunnerschöön Naam för disse lütte Bloom, so meen ik:

Mai-Tiet lett ehr blages Band... ——
Viöölken dröömt all,
wüllt bald kamen!
striek vull Ahnen
övert Land.

In miene ollen Krüderböker warrt dat Veilchen jümmers mit dat Stiefmütterchen tohoop beschreven. Beide höört to de Plantenfamilie Violaceae = Veilchengewächse. Eerst Leonhart Fuchs hett in sien "Kreutterbuch" (1543) dat Veilchen düütlich vun dat Stiefmütterchen ünnerscheden.

In't Middelöller hebbt de Veilchengewächse to de groten Arzneiplanten tohöört, se wörrn bruukt bi Kinnerkrankheiten, gegen Koppweh, Epilepsie un Hoosten.

Groot Bedüden harr dorto dat Öl, dat ut Veilchen herstellt wörr, dat Veilchenöl. Dat wörr bruukt gegen fast all Krankheiten un Verletzen vun buten. Ok bi Fever wörr't up de Huut updragen, wiel dat Öl up de Huut köhl wirkt.

Ut "Macer floridus" vun Odo Magdunensis:

"Weder die Pracht der Rose noch die Lilie kann die duftenden Veilchen übertreffen in Gestalt, Geruch und Wirkungsmacht...
Stampft man die Veilchen und legt sie auf, lindern sie entzündete Körperstellen. Dem, der getrunken hat und nun am Rausche leidet sowie an schwerem Kopfe, dem verjagt diese Qual der Duft von Veilchen: Er braucht nur an ihnen zu riechen oder sein Haupt mit ihnen zu bekränzen..."










En wunnerfien Rezept heff ik in een vun miene ollen Krüderböker funnen:

Sirup ut Veilchen

  • Nimm Märzveilchen, de vull an 't Blöhen sünd,
  • do se in en Kann ut Zinn,
  • geet dor hitt Water över
  • deck de Kann denn goot to un laat allens so 5 bet 8 Stunnen stahn.
  • Dornah drück de Veilchen goot ut,
  • maak dat afseiht Water wedder hitt
  • un schütt dat över anner frischplückt Veilchen.
  • Dat wedderhaal denn dree bet veermal.
  • Denn do dor goden Zucker to
  • un laat allens över en lichte Flamm kaken bet dat dicht warrt.
  • Bewohr dissen Sirup in en goot verslaten Glas up.

Veilchensirup, as ik den maak:

  • 100 g Veilchenblöden
  • 1/2 Liter Water
  • 1 kg Zucker
  • 75 g Zitronensäure
  • De Hälfte vun de Blöden mit ½ Liter Water todeckt upkaken.
  • Pott vun'n Herd nehmen, todeckt en halve Stunn trecken laten.
  • Afseihen.
  • In dissen Sud de anner Hälfte vun de Blöden upkaken, dorbi todecken.
  • Un ok wedder trecken laten.
  • Afseihen.
  • Den Sud mit Zucker, un Zitronensäure upkaken. Goot ümrögen!
  • Den Sirup in utkaakt Buddels füllen un goot dicht maken.
  • Düüster un köhl upbewohren.
  • Anbraken Buddels in'n Köhlschrank stellen.

Goot to bruken to'n Söötmaken vun Dessert un Tee, smeckt ok in Sekt!

In't Fröhjohr wiest dat Veilchen uns sien Farv: Violett orrer witt. De Stiele mit de duften Blöden reckt sik in Richtung na de Fröhjohrs-Sünn. Up Wischen, an Rand vun'n Wald ünner Hecken un — bi uns — eng an de Goornmuur verströömt se ehren wunnerfienen Duft.

Uns Duftveilchen stammt vun de Länner rund üm't Mittelmeer. Al in de Antike weer't dor as Goornplant to finnen. Aver ok as Heilplant wörr dat Veilchen dormals al bruukt un de Duftstoffe wüss man ok dormals al to schätzen.

Rezept för Veilchen-Seep:

  • 250 g Sepenflocken
  • 2 Teelöpel Mandelöl
  • 1 Teelöpel Olivenöl
  • 5 Drüppen Veilchenduftessenz
  • 10 Eetlöpel hitt Water
  • poor Drüppen blaag Lebensmittelfarv
  • dröögt Veilchenblöden
  • Sepenflocken in en Schöttel kriegen
  • Mandelöl, Olivenöl un de Duftstoff mischen un drüppenwies to de Flocken rögen.
  • Lebensmittelfarv in dat hitt Water rögen un denn to de Sepenmasse geven.
  • Goot dörchkneten, bet de Deeg glatt is.
  • To'n Sluss Veilchenblöden dor rin kneden.
  • Masse utwalken un mit en Metz (vörher in hitt Water dükern) in Stücke snieden.













In de Köök warrt Veilchen vun de Huusfruu geern to'n Verschönern nahmen. Een kann enen Pottkoken mit en Glasur övertrecken un denn dröögte Veichenblöden gau överstreuen. Ik heff dat mal probeert, aver dat gefallt mi nich so goot.

Een kann ok Plätzchen mit Veilchenblöden verzieren. Mürbeteig kneten un en Rull dor ut formen. Disse Rull warrt rundüm goot mit Eigeel inpinselt un denn düchtig in de dröögten Blöden rümrullt. Dann warrt Schieven vun de Rull afsneden , up't Blick sett un afbackt.

Een kann den Deeg aver ok utrollen un Kekse utsteken, de mit Eigeel besmeern un mit dröögte Blöden bestreuen. Süht interessant ut, so'n "Blödendaler".

Kandierte Veilchen

  • 50 g Gummi arabicum (Mehrfachzucker ut Plantensaft gifft dat in de Apotheek) in Milliliter Water uplösen
  • Frische Veilchenblöden mit en Pinsel vörsichtig rein maken.
  • Ik faat de Blöden denn mit ene Pinzette vörsichtig an,
  • treck de Blööd vörsichtig dörch de Lösung,
  • laat beten afdrüppeln.
  • Un wend de Blööd denn in fien Kristallzucker.
  • Disse kanderten Blöden legg ik up Backpapier un laat se 24 Stünnen enen enen warmen Platz stahn.
  • Denn aver mütt de Blöden in en goot dichmaakt Doos orrer Glas upbewohrt warrn.

As ik noch wat jünger weer, heff ik geern Liköre un Bowlen ansett, "Geistliche Köstlichkeiten", as mien leef Mann jümmer sä. Hier dat Veilchenlikör-Rezept:

Veilchen-Likör

  • Mööglichst vele frische Veichenblöden övergeet ik mit Doppelkorn (38%),
  • laat allens an enen warmen Platz — kann geern sonnig sien — trecken.
  • Denn afseihen und mit Kandis sööt maken.

In't fröhe Mittelöller keem dat Veilchen na hier. Wat för en Glück! Seggen se sülven, sünd de lütten düüsterblagen Blöden mit ehren betören Duft nicht wat Wunnerbores!

"Weder de Pracht vun de Roos noch de Lilie kann beter sien as de duften Veilchen in Gestalt, Geruch un Wirkungsmacht...", so schreev Odo Magdunensis, un ik meen, he hett Recht.

 
 

Mehr biblische Planten: hier
Bilder för Ranke: H.Zell/Wikimedia Commons
5.8.2012


na baven