Mais, Mais, Mais!
(Törkschen Weten)
vun Antje Heßler
Se köönt de Fotos per
Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop
op de Browser-Symboolliest.
Up uns Fohrt na Süderlügum in den Septembermaand hebbt
wi dütt Johr rechts un links an de Stratenränner ümmer
blots Maisfeller sehn. Wiet un breet weer keen Koornfeld uttomaken.
Je wieder wi na'n Noorden kemen, üm so mehr Maisfeller stünnen
dicht an Stratenrand. De
groten Planten versparrn uns de Utsicht över de schöne Gegend.
"Dat reinste Maislabyrinth!", meen mien Mann, "pass
blots up, dat du di nich verföhrst!"
Af un an keem mal mank de Maisfeller en Wisch mit Köh. De geev
uns den Blick in't wiede Land frie. De Swattbunten lüchen richtig
up de gröne Wisch. An blagen Heven seilen sneewitte Wulken. För
uns Ogen weer dat en richtig Laavsaal. Aver an't Enn vun de Wisch
weer al wedder Mais to sehn.


Mank
all de Maisfeller weern up uns Fohrt af un to grote runde Behälter
uttomaken. "Dat is seker en Biogasanlaag", meen ik, "de
mööt wi uns mal ut de Neegde ankieken." Ik böög
in en lütten Feldweg un stopp uns Auto.
Kuum weern wi utstegen, dor keem uns en ölleren Mann in de Mööt.
"Wat wüll'n se denn hier?", fraag he. As wi em vertellen,
dat wi hier n'poor Daag Ferien maken wullen un uns up de Fohrt blots
de Biogasanlaag bekieken wullen, fung he an to vertellen.
"Ik
bün hier upwussen. To mien Kinnertiet stünn hier noch överall
Heidekruut. Nu hebbt se dat ganze Land ümbraken. Toeerst hebbt
se hier Koorn anbuut. Dat is aver hüüdigendags nich mehr
rentabel. De törksche Weten, de Mais, bringt mehr Geld. De maakt
ok nich so veel Arbeit. Ümmer mehr Mais warrt anbuut." Nu
wies he mit sien Handstock na de groten Behälter. "Alleen
för düsse Biogasanlaag warrt pro Dag 40 Tunnen Mais bruukt!
Sünst lohnt sik dat nich. Nu köönt se s ik
seker dinken, worüm hier överall Maisfeller sünd!"
He wünsch uns noch enen goden Urlaub un en gode Fohrt un güng
in sien Huus.
Up unsen letzten Weg geev uns de Mais ümmer noch dat Geleit
un wi hebbt noch en Biogasanlaag sehn.
Dütt Beleevnis hett mi dorto bröcht, mi mit de Maisplant
wat neger to befaten.
De Maisplant
Maisplanten warrt eentlich...
|
De Maisplant tellt to de öllsten Getreideoorten. Se kümmt
ut Mexiko un hett sik al vör 9000 Johr ut de Wildplant Teosinte
entwickelt. In Spanien sünd de eersten Maisfeller gegen 1525
anbuut woorn. Columbus harr de Plant in de Karibik entdeckt un na
Spanien mitbröcht.
In Düütschland is de Mais eerst üm 1806 anbuut woorn.
Dörch en Plantensüük bi de Kantüffeln hett man
as Ersatz Maissorten tucht, de unser Weder verdrägen kunnen.
Rezepte för Suppen, Pudding, Koken un Brot wöörn bekannt.
De Mais wöör sogoor för Kaffeeersatz bruukt. In de
Hauptsaak deen he aver as Gröönfoder.
...in püüke Reegn anplant
|
Hüüt is de Mais na Weten un Ries de drittwichtigste Getreideplant
up de Welt. De Mais is de reinste Wunnerplant. Se wasst bi grote Hitten
in Afrika un koles un nattes Weder bi uns. Blots Frost kann se nich
verdrägen.
In de letzten Johrn warrt de Maisplant veel för Energiegewinnen
(Biogas) anbuut. Dat is al meist en Monokultur. Ik kenn den Mais egentlich
ut mien Kinnertiet in de Hauptsaak as Höhnerfoder.

Biogasanlagen-Monokultur
De Plant is noch nich riep
|
De Mais, in Ööstriek Kukuruz un bi uns en Sleswig-Holsteen
ok törkschen Weten nöömt, is en Plantenoort ut de Familie
vun de Söötgrasorten.
Jede Plant wasst ut en eenzig Koorn. Utseit warrt de Mais mit extra
Drillmaschinen an End vun den Aprilmaand. De Plant bruukt veel Dünger.
Se kann aver eenige Johrn achtereenanner up dat glieke Feld anbuut
warrn. Wegen de Saatfolge is dat för den Bodden nich so goot.
De Kolben kümmt vörtüüg
|
De Maisplant warrt bi uns 2 bit 2,50 m hoch. An jede Plant sitt een
bit twee Maiskolben, un an jeden Kolben sitt bit to 400 Körner.
Pro Hektar köönt bit to 400 kg Maiskörner oornt warrn.
Keen Wunner, wenn so veel Mais anbuut warrt! An End vun den Septembermaand,
wenn de Maiskolben riep is, warrt de Mais mit einen extra för
den Mais buten Maishäcksler afmeiht, häckselt un glieks
to Silage verarbeit.

Riepe Kolben
Dat Johr 2011 is in Düütschland en Maisjohr. De Mais is
hüüt in de Hauptsaak en Futter- un Energieplant. Ümmer
mehr verdrängt de "Energiemais" den Futtermais. Vun
Johr to Johr nimmt de Maisanbu to. Koornfeller un gröne Wischen
sünd, wenn dat so wieder geiht, bald en Rarität.

Energie...?
De velen Maisfeller lockt ok noch den Swattkittel an. Mank de hogen
Regen vun de Maisplanten sünd de Swattkittel (Wildswien) slecht
uttomaken un köönt sik över de Maiskolben hermaken.
Dorgegen warrt in Lateinamerika un Afrika de Maisplant ümmer
noch in de Haupsaak för dat Eten bruukt.

To'n Anhören hier klicken:
Lesen deit Antje Heßler in holsteiner Platt.
|