Dat Kruut för'n Nevelmaand:

Lungenkruut

vun Anke Nissen

Pulmonaria officinalis — Familie Borraginaceae = Raublattgewächse

Lungenkruut, Adam un Eva, Bachkraut, Bachkruut, Blaue Schlüsselblume, Brunneschüsseli, Bockkraut, Bockkruut, Echte Lungenkraut, Fleckenkraut, Güggelhose, Hänschechrut, Hänsel und Gretel, Himmelschlüssel, Hirschköhl, Hirschkoze, Hirschmangold, Hosenschiffern, Königstiefel, Lungentee, Lungenwurz, Schlotterhose, Schwesternkraut, Ungleiche Schwestern, Unser-Lieben-Frauen-Milchkraut, Waldochsenzunge

Kruut (Herba Pulmonariae)

in de Volksheilkund gegen Sliem in de Luftröhre.

• 1 Eetlöpel Kruut
• mit 1 Tass kaken Water övergeten,
• beten wat trecken laten,
• denn afgeten un langsam drinken.

Lungenkruut wasst in Wälder un Gebüsch. Leonhart Fuchs schrifft 1543 in sien Kreutterbook:

"Das Lungenkraut wechst an den miesechten Eichbäummen und Buchbäumen, etwan auch an den miesigen Felsen, in den dunklen Wäldern."

• Lungenkruut. Foto: Anke Nissen. Klick op to'n Vergröttern!

  De Plant is mehrjährig.
• Se hett enen kriechen Wörtelstock.
• De Blööd süht ut as en lütt Trichter. Se erinnert an gele Slötelblomen. De Blödenbläder sünd anfangs root un warrt later blaag. Se warrt geern vun Hummeln un Falter besöcht.
• De Bläder hebbt helle Plackens, helle Pünkte (Geflecktes Lungenkruut).
• De Samen warrt mehrst vun Ameisen ut'neen kleit.

De Plant is hier bi uns to Huus, aver in olle Krüderböker is nich veel vun ehr to finnen. Upfullen sünd aver al jümmers de hellen Plackens up de Bläder. Man hett fröher glöövt, de seht ut as de Plackens in de Lung, wenn de Minsch lungenkrank weer (Tuberkulose, Schwindsucht).
Uns hett man as Kinner noch vertellt, wi dörvt nich an de plackig Lungenkruut-Bläder rüken, anners kriegt wi Sünnensprütten — also vele Pünkte up uns Snuten.

Dörch Kieselsäure un den Sliem, de dat Lungenkruut in sik hett, kann dat Kruut bi Reizhusten un Entzünden vun de böverst Luftweeg helpen.

Wi hebbt fröher de — beten war rugen — Bläder in'n April sammelt. Se geven enen Tee, de "wohltätig", as mien Grootmudder sä, för de Bost weer.

Kneipp meen, dat en Mischen vun lieke Dele Lungenkruut-Bläder un Salbei-Bläder enen goden Tee gegen dat Versliemen gifft.

De latiensch Naam "Pulmonaria" kümmt vun pulmonarius, dat bedüüdt lungenkrank. De düütsch Naam "Lungenkraut" kümmt vun dat Verwennen vun dat Kruut bi Krankheit vun de Lung.

Leonhart Fuchs schrifft 1543 in sien Kreutterbook:

Lungenkraut hat seinen Namen von der Lungen /
welcher es gleich sieht /
oder welches Gebrechen es sehr hilfflich ist. /
Zu unsern Zeiten [also üm 1543 rüm] wird's in lateinischer Sprach Pulmonaria geheyssen. Wie aber dies Gewächs bey den Alten genennt sey, /
und ob es jenen bekannt gewesen oder nit /
kann ich dieser Zeit nit wissen.

As wi weet, wesselt de Farv vun de Lungenkruut-Blöden vun Root na Blaag röver. Dorüm warrt de Plant in Bayern "Bayern un Franzosen" nöömt — na de Farven vun de Uniformbüxen dormals.

In mienen Adventskalenner, in den Planten to raden weern, stünn:

Dor sä dat Echte ........... :
"Mien Naam düüdt up mien heilen Wirken hen,
de ik up en ganz speziell Organ vun juuch Minschen hebben sall."

Raadt warrn sull nich de "Augentrost" un ok nich dat "Leberblümchen", nee, raadt warrn sull dat "Echte Lungenkruut". Ik glööv, ik heff mi bi de Fraag nich goot un klor utdrückt; denn ok Leberblümchen un Augentrost harrn de Antwort sien kunnt.
Richtig kennt hett de Plant aver mien oll Kolleeg Eddy ut Hannover. He schreev:

"Dis lütt Adventskalennerdöör geiht apen na 't Lungenkruut, Herba Pulmonariae. Dat is de Pulmonaria officinalis ut de Familie vun de Borretschgewächse (Borraginaceae). Se blöht root bet blaag-violett un smeckt herb un licht na Sliem.
Vun fröher her is Lungenkruut as Volksheilmittel gegen Hoosten bekannt, aver de Wetenschaft hett dat nie so recht nawiesen kunnt.
In Lungenkruut stekt Sliem, Saponin, Gerbstoff, Kieselsäure.
Ut dat frisch insniet Hannover grööt wi, I. + E."

Mien leef Mann wunner sik över den Text von mienen ollen Kollegen, denn de is vun 'n Inhalt her meist jüst so as dat, wat ik över Lungenkruut schreven harr (kiek baven). Mien Kolleeg un ik kaamt ut een School, wi hebbt — harrn — den sülvig Beruf.