Dat Kruut för'n Harvstmaand: vun Anke Nissen Frauenmantel, Alchemilla vulgaris Familie Rosaceae |
|
|
Anner Namen:
|
Fruunmantel,
Marienkruut Alchemistenkraut, Aller Frauen Heil, Aschnitz, Eisenkraut, Frauenhut, Frauenhaarmantel, Frauenkraut, Frauenrock, Frauentrost, Frauenwurz, Gänsefuß, Gänselgrün, Gewittergras, Helft, Herrgottsmäntelchen, Hergottsmäntelein, Himmelstau, Löwenfuß, Löwenfußkraut, Löwentapp, Löwentritt, Mantelkraut, Marienblümli, Marienmantel, Milchkraut, Muttergottesmäntelchen, Muttergottesmantel, Neuneck, Ohmkraut, Parasol, Perlkraut, Regendachl, Regendächle, Schatthütlikraut, Silberkraut, Sinau, Sinnau, Sintau, Sonnenblätter, Sonnenthau, Synnaw Taubecher, Taublatt, Taufänger, Taumantel, Taurosenkraut Tauschüssel Tauschüsserl Tränenschön, Unser Frowen Mantel, Unserer lieben Frauen Mantel Wasserträger, Weiberkittel, Wiesensinau |
|
Sammelt warrt:
|
Kruut | |
Warrt bruukt:
|
gegen Dörchfall, bi Magen- un Darmstörungen. | |
So warrt't anwennt:
|
Fruunmantel is ok en godes Mittel to'n Gurgeln. |
|
|
||
Eerst in Schriften ut't Middelöller warrt vun den Fruunmantel as Heilplant schreven. Dor warrt se nöömt as Wundmittel.
Fruunmantel warrt geern to'n Rökern nahmen, tohoop mit: Goldrute, Malve, Mariendistel, Primel orrer Ringelbloom. De Bläder vun den Fruunmantel billen so'n Oort Tüüt rund üm den Stengel rüm. Dor sammelt sik morgens en groot Waterdrüppen in. Üm dissen Drüppen, de jichtens sülvern lüchen deit, gifft dat vele feine Geschichten. So schöllt lütt Elfen sik dorin waschen. De Druiden bruken dit "Plantenwater" för ehr rituell un kultisch Hanneln. In'n Mittelöller sammeln de Alchimisten de Waterdrüppen vun'n "Synnaw" (Alchemistenkruut). För se weer dat vun de Plant filtert, fein, rein Water, en natüürlich Destillat. Se bruken dissen "Sonnenthau" to'n Herstellen vun den "Stein der Weisen", de geheimnisvull Substanz, dörch de Metall in Gold verwannelt warrn kann un Kranksien in Gesundsien. För junge Minschen salln de Drüppen en Mittel gegen Sommersprütten sien. Wenn dat bald Regen gifft, denn "schwitzt" de Fruunmantel. Dorüm warrt he ok as en "Weder-Plant" (Wetterpflanze) ansehen. |
||
De
Fruunmantel hett bannig vele Namen.
Alchemilla sall vun dat arabisch "alkemelych" kamen. De Naam "Gewittergras" wiest dor up hen, dat de Lüüd in fröher Tieden Kränze ut Fruunmantel bunnen hebbt. Se hebbt de denn an Finster, Dören orrer up den Dachfirst anbröcht, wiel se glöven, dat weer en Schutz vör't Inslagen vun'n Blitz. De Fruunmantel scheedt Water dörch fiene Poren an'n Blattrand
ut. Disse Drüppen up de Bläder wörrn ok "Tau"
nöömt. Disse schillern Daudrüppen maakt de Plant
so meen ik ganz besünners "reizvoll". Un vele
vun ehre Volksnamen kaamt dorher: Der Naam "Sinau" kümmt vun'n mittelhoochdüütsch "sintowe". Dat bedüüdt Immertau, denn de Waterdrüppen blifft up dat Blatt vun'n Fruunmantel ok stahn, wenn de Dau al vergahn (verdunst) is. Den Naam "Fruunmantel" un ok all de annern
Namen, in de dat Wort "Mantel" vörkümmt
kreeg de Plant vun de Form vun siene Bläder. Disse Form wörr
fröher mit den Ümhang den Mantel vun Maria
tohoopbröcht. So wörr disse Heilplant to en "Marienbloom"
(Marienblümli, Marienmantel). De Christen hebbt disse Plant "Himmelstau" nöömt, denn Fruunmantel nimmt dat Water ut de Eerd, maakt dat rein un gifft dat an den Himmel wedder af. De Christen hebbt meent, so kunn dat mit dat Reinmaken vun de Minschenseel ok lopen. De Namen Löwenfuß, Löwenfußkraut, Löwentapp, Löwentritt verkloort al Leonhart Fuchs 1543 in sien "Kreutterbuch":
|
||
Fruunmantel
gell fröher as Mittel gegen Wehdaag vun Fruun, de Naam "Aller
Frauen Heil" wiest dor up hen.
So sall en Fru mit weke Bost enen fasten Bossen kriegen, wenn se en "mit Sinau genetztes Tüchlein" upleggt. Tabernaemontanus schrifft:
In de vörchristlich Tiet hebbt de weisen Fruun Krüderwiever un Hebammen "Unser Frowen Mantel" al gegen Fruunlieden bruukt. Dorüm wörr dit Kruut mit Frigga tohoopbröcht. Se weer de Göttin för de Leev un för dat Fruchtbar-sien bi de Germanen. Se weer tostännig för Ehe un för't Kinnerkriegen. Se kümmer sik üm de Fruun bi't Kinner up de Welt bringen. Se weer dat ok, de de Fruun dit "Mutterkruut" schenkt hatt so glöven de Lüüd dormals. Wiel dat Kruut "sweten" deit, glöven uns' Vöröllern uns' Vörfruun , dit Kruut weer ok goot to bruken gegen dat Sweten in de Wechseljohren. De Fruun hebbt dat Kruut dröögt un as Tee drunken.
|
||
In'n Goorn
so meen ik passt Fruunmantel wunnerbor to Rosen. Man Fruunmantel
saamt düchtig ut. Dat kann ok lästig warrn! Ik snied dorüm
de utblöht Stengel af. So kann de Plant jümmers wedder nie
utdrieven.
Heilpflanze Frauenmantel
Op Platt:
|
||
Foto Fruunsmatel mit Tauperlen: Opiola Jerzy/Wikimedia Commons 24.8.2005 |