 |
|
vun Rudi Witzke Veel denken de Lüüd hüdigendaags över Eten un Drinken na. Dor kamen denn solk Wöör as Cholesterin, Triglyceride, LDL, HDL, Omega-Fett in Fisch, Ballaststoffe, Konservierungsmittel, Farbstoffe, naturidentische Aromastoffe un vele annere vör un de Dootmakerkraam, de Cide, Herbi- un Fungi- un Insektizide. Ut Nieseeland frisch op den Disch? Ja, dat is nu mal de Pries för de niemoodsche Ernährung. Dor gifft dat nu Kiwis ut Neuseeland mitten in'n Winter, Appeln ahn een Placken ut Südafrika, Kartüffeln vun Zypern, Spargel ut Spanien, Blomen ut Kolumbien, Ierdbeeren to fast jede Johrestiet. Lastfleigers flegen üm de ganze Welt un bringen den Kraam her na uns un dat Utpuffgas in den Heven, elkeen Nacht sünd se ünnerwegens, woll Dusende Fleiger. Un dörch all de Groten Seen plögen Frachter mit Köhl- un Begasungsmaschienen utrüst, vull bepackt mit Lasten, un bringen Bananen, Appelsinen, Nektarinen un Saken, de ik partu nich kenn.
Luft un Wader warden wiss nich beder dorvun. Up de Autobahnen gifft
dat keen Paus, Dag un Nacht nich: Laster an Laster brummt un öselt
Dieselrook un bringt ehr Last bit to'n letzten Supermarkt. Nachtens
bruust dat na uns vun de A 1 röver, as wenn up de Groote See
Storm weer, elkeen Nacht.
Dor müsst gedüllig un mit Plie "Inköpen" öven. — Öllere Lüüd kriegen dat öftins nich mehr trecht: Se finden bi de Dusende vun Produkten nich, wat se bruken. As ik nu ok in Penschoon gahn weer, hett miene Fru Inge mi richtig anliernt, dat ik dit bi Aldi, bi Penny dat un dat nich bi Famila köpen müsst. Ja, dat is schon ene lege Saak, dat dat keene lütten "Tante-Emma-Ladens" mehr gifft. Wat is dor binn? Avers dat Hauptproblem liggt annerswo: Veele Lüüd reageeren up all de chemischen Todaten allergisch, se warden dull krank. De Dokters kriegen veel to doon. Akkrate Ernährungs- un Diätplaans mütt upstellt warden. Un dat spezielle Eten un Drinken müsst denn in Reformhüüs un Bioläden buten up't Land düür köpen. Hier sünd de Appeln wedder richtig schrumplig un mit Placken, un de Kartüffeln kient all beten ut. Un wenn du di denn nu in dat ganze Dörcheenanner nootdörftig
inricht hest, kümmt een Hiobs-Bott na de an Un denn breken Süken bi dat Veih ut, niege Süken, de up
Minschen överspringen können. BSE un Höhnergripp un…
Neegst kriggt uns Fedderveih Huusarrest. Dor warrst denn total koppschu,
weetst nich mihr, wat du eten un drinken dörvst. Trüchdreihn kannst dat nich mihr, eenmal, wieldat de Wirtschaft so anleggt is, denn avers ok, wieldat wi nörgelige Leckertehn worrn sünd. Ja, Leckertehn sünd wi! "Frischfleesch" un Frisch-Grööntüüch Orrer köönt Ji Juuch vörstellen, dat dat in't Johr
blots eenmal Frischfleesch gifft? Un Göös hett mien Mudder bit in't hoge Öller vun 88 Johr in dat Johr 1990 uptrocken un fett maakt. Allens, wat Hannen harr in de Sipp, müßt an enen Dag, den Göößslachtdag, kamen un ornlich un vörsichtig Göös ruppen. Elkeen Familje un de Frünnen kreeg ehren Andeil. Een Goos wöör nich up eenmaal verspiest. Dorvun geev dat Swattsuur, Wittsuur, rökert Bost un Schenkel. Den Göös-Lüttkraam kaakt een in Wrucken orrer Wittkohl.
Wenn nu in'n Sommer "Fröhlings-Supp" kaakt wöör,
denn harrn wi ut'n Goorn frische Arwten, Ne, ne, beduren mütt Ji uns nich vunwegen so'ne schraage Kost. Wi harrn ok unse Leckerien. Wenn wi na en langen Winter Lengen na Grööntüüg harrn, knipsten wi de Knubben vun'n Wittdoorn orrer de Blötenknubben vun de Bodderblomen af un "delektierten" uns. Kunnst de Bodderblomen-Knubben lütt beten in Bodder smurgeln orrer in Suurmelk inröhren. Beten Zucker dorto, fardig weer de Leckerie. "Helpt beder as Medizin," sä Vadder. Nau so gesund is Salat ut Vagelmier. Un "Spinaat" ut zoort Mell (Melde). Den ganzen Sommer haltest du bavento to de Mahltieden di diene Bikost ut'n Goorn orrer vun'n Acker: Wöddeln, Arwtenschoten, alle Sorten Beeren, halfriepe Körn vun'n Roggen, later in't Johr denn ok Appeln un Beeren un Wrucken. Jeedeen weer up disse Wies een Vegetarier mit'n ganz persönlichen Spiesplan. Irma De beste Leckerie avers weer söte, warme Melk vun Irma. Dor keem ik so to: Ik passte genau de Tiet af, to de Mudder mit't Melkgeschirr to unse Köh güng. Ik schnappte mi mien groote Tass un tappelte achter na. Un wenn Mudder sik denn ünner unse Koh Irma seten dä, hockte ik mi dorneven un hööl miene Tass ünner Irmas Üder. Un Mudder kunn good melken. Seker suste en Strahl Melk in miene Tass, dat schümte man so. — Wat smeckte de warme Melk sööt un ok na Manneln un Blomen! So kreeg ik woll een orrer twei Tassen allerfrischstes Melkprodukt, ahne Pasteurisieren un nich vermanscht mit jicheense Chemikalie. Irma wedderkäute un brummte kommoodig vör sik hen. Un schall ik Juuch wat vertellen: Letzt weer in't Kiekschapp en Buur to seihn, de sien Koh melken dä. Wohrhaftig een Buur! Dor keem sien lütten Butscher antappelt. Richtig, en Tass in de Hand! De Vadder leet den Strahl in de Tass strullen: Wat schümte de Melk! Un de Buttscher drünk mit Lüsten frische Melk vun sien "Irma", över 70 Johr na mi. Se dreiht ehren Kopp na de Kamera: Wi köönt seihn un hörn, dat de Koh wedderkäut un kommoodig brummt. Wisslich is dor en Hoor vun de Koh mit in de Tass kamen un beten Stoff ut dat Fell. Un beten Melkefett kümmt woll ok mit bi. De Fraag vun de Hügiene stellt sik aver nich. Wi weet hüüt, dat to veel Hügiene sogoor krank makt. De Koh is schier un gesund, de Buur un sien Jung ok. Noch mal is de lütte Buttscher mit sien Tass Melk un de Utfragersch in't Kiekschapp to seihn. De Jung hett en Melk-Boort üm sien lütte Snuut. De Wienkoort bitte... Solk Eten un Drinken beid aver man Lüüd an, de weiten, wat "Entrees" sünd un "Tacos Al Pastor" un över Béchamel, Béarnaise, Espagnole, Hollandaise, Mayonnaise, Ravigotte, Remoulade, Tapenade, Velouté, Vinaigrette dischkereern, de weten, wat to en Menu tohöört, un de lesen köönt, wat een dor för över 60 € to drinken kriggt! SAVIGNY-LAVIERES 96 Dat is even nu maal Kultuur, de en Minsch nöödig hett. Un uns to'n Minschen maakt!
Ok wenn de Minschen, de bi Uptucht un Snieden un Ornen vun Blomen-
un Nohrenkraam Insektizide un Pestizide inaten, elennig warden un…
starven? Ok wenn de Eerd jümmer warmer ward un Störm un Regen dat Land toschannen maken, hunnertdusende Minschen ümkamen un noch mehr ehr Dack övern Kopp verleren? Wokeen fraagt so wat? Mi plaagt de Gedanken an all de, de dörch Noot un Armoot ümkamen, dörch Unweder starven, de verhungern un verdösten, elkeen Dag. Wo wi an de Schuld hebbt. Un ik mutt an uns Kinner un Enkel denken. Woans ward de ehr Eerd utseihn? Ne, dat is mi nich pienlich, dat ik so wenig vun Rotwien un franzöösch
Köök verstah. |
|
11.09.2005 |
Irma
un de Nohrenfraag
Suurmelk
heit hüut Yoghurt un Kefir, mit Früchte orrer ahne, Magerstufe
orrer mit lütt beten Fett in. Mit grote Kettelwagens ward de
Melk na de groten Fabriken bröcht. Wedder brummt, bruust un qualmt
de Riesen-LKW up de Autobahn. Wi köpen Suurmelk ut Bayern un
de woll welk vun de Hansa-Meierei hier ut'n Norden. 
nere
över Telewischen un de Narichten-Bläder in't Huus. Hier
hebbt se Bio-Buurn to faten kregen: Se hebbt up ehre Gröönwaren
doch Unkruut- un Rupengifte utbröcht. Un denn hett en Eier-Fabrikant
siene Höhner in de Legebatterien mit Nikotin besprütt, wieldat
dat Höhnerveih vull vun Milben weer. De Eier weern denn nu ja
ok vergifft.
Wöddeln,
Kartüffeln un annern Gröönkraam. Dor rin keem en Stück
Fleesch ut de Peek. Mit Frischfleesch harr dat nich mehr veel Ähnlichkeit.
Dat Stück, griesfarven rundüm, müsste een Nacht wadert
warden. Blots soltig bleev dat liekers, so soltig, dat een Happs di
dat Muul vertröök.
