Göös
in Holsteen
vun Karl-H. Nissen
Dit Johr weer dat mal en feinen Sommer! Vele Daag, vele Weken so
warm! Dat hebbt wi lang nich hatt, dat weer mal ganz anners as sünst.
An enen Avend lepen wi en beten spazeern. Wi keken över dat
Holsteen-Land: Feller, Wischen, 'n beten Holt, veel Water un den wieden
Himmel. Dat wörr al schummrig.
"Kiek
mal, dor achtern up dat Feld, de düüstern Placken! Wat kann
dat sien?"
"De beweegt sik."
"Dat sünd bestimmt Schaap!"
"Rehe", meen Anneke, "ik glööv, dat sünd
Rehe."
"So vele?" wull ik jüst seggen, dor flögen se
weg. Dat weern Göös!
!["Auf und davon!"](naturbiller/goes_01.jpg)
![Ik weer toeerst hier!](naturbiller/goes_06.jpg)
As
wi mal wedder in uns' lütt Dörp weern, an den groten See,
dor hebbt wi markt, dat dor ok wat anners weer as sünst. Dor
weern dit Johr keen Aanten, man veel Göös, veel,
veel mehr as in de annern Johren. Un de weern nich blots up den See,
ok up de lütte Wisch bi uns' Quartier un up jede Koppel.
Enen Dag kregen wi Besöök vun uns' Kinner un twee Enkeljungs.
Kloor, so'n See, de lockt. Un denn dat blage Ruderboot, dat dor leeg!
Wat se dor nich mal mit rutföhren kunnen? Doch, dat kunnen se.
![Ik heff ok min Enkel to Gast!](naturbiller/goes_04.jpg)
Nu weer dat Boot man lütt un olt un ut Plastik. Mit de beiden
Jungs güng dat ga nz
goot; man as de Unkel rinkladder, dor sack dat Boot en ganz End dal.
De Vadder vun de Jungs wull ok noch mit, un dat weer meist to veel.
As he in dat Boot steeg, keek Bug un Heck (heet dat bi so'n lütt
Boot ok so?) hooch rut, un in de Mitt, dor fehlen noch fiev Zentimeter
bet an't Water.
Man de Bootsfohrt güng liekers los: de Unkel kunn rudern, de
Vadder nich, un so zuckel de Plastik-Schöttel in'n Zick-zack-Kurs
över'n
See, hen na so'n lütt Insel. Dor hebbt se anleggt, een vun de
Jungs is utstegen, denn aver glieks wedder instegen. Uns' Seefohrers
kemen trüch, wedder in'n Zickzack, wedder lustig antokieken.
"Worüm sünd ji denn nich up de Insel an Land gahn?"
wullen wi weten.
"Dat is ene richtige Sch...- Insel."
"Thore!", keem de mahnen Stimm vun den Grootvadder, "dat
Woort wullen wi doch nich mehr seggen."
"Wenn dat aver doch stimmt!", reep de Jung, "de Insel
is würklich en Goos-Klo! Meist weer ik utrutscht, so dick liggt
dor de Schiet vun all de Göös!"
"Na, wenn dat so is", bestimm Anneke, "denn wasch di
nu de Fööt un denn maakt ji dat Boot rein."
![](naturbiller/goes_09.jpg)
|
Poor
Wöör to wilde Göös
De wilde Goos Graugans (anser anser),
76-90 cm groot, gröttste wilde Goos in Europa.
Bloots de towannert Kanadagoos, de mit'n pickeswatten, bannig langen
Hals un de witten Backen, is grötter.![](naturbiller/goes_12.jpg)
Gifft letzte Tiet wedder mehr Göös in Düütschland.
Graugöös leven geern mit vele Göös tosamen, ok
mit annere Oorten, bloots in de Nesttiet leven se as Poor.
Eenmal in't Johr leggt de Fru 4-9 Eier, mennigmaal ok mehr.![Kanadagoos](naturbiller/goes_11.jpg)
De Ganter is denn ok rieklich böösoordig un wachsaam. Se
sünd gode Öllern.
He un sien Fro blieven sik levenslang tru un ok de Lütten blieven
noch dat ganze Johr bi ehr Öllern.
De groten Vagels schreen liekso as uns witte Huusgoos.
De öllste Graugoos, de se in de Natuur funnen hefft, weer 17
Johr olt.
Wannern orrer nich? Dat kümmt op an!
In Oosteuropa sünd de Göös Togvagels. Dor flegen se,
wenn dat kolt warrt, asn Piel an hogen Heven lang, mennigmaal
ok över de Wulken in Richt Süüden. Dorbi
schreen se bannig luut, üm Kontakt to holln. Dat geiht so Dag
un Nacht, bit se en Placken finnen, wo se eerst maal n Tiet
utrohn oder velicht ok blieven köönt.
Inn
Noordwesten von Europa leven de Göös ok inn Winter
an ehr Steed, aver se flegen, wenn dat to un to kolt warrt, bit dorhen,
woneem se noch Foder finden doon. Ton Bispill na de Noordsee,
na Frankriek oder na Spanien. In Fröhjohr kamen se denn al fröh
wedder ton Bröden na ehr ool Revieren hen.
|