Appels vun Antje Heßler To'n Anhören hier klicken: Lesen deit Antje Heßler in Holsteener Platt. En lütt Appel In enen lütten Appel
Se drömt ok jüst noch wieder (Volksgoot)
Vör ganz lange Tiet, ut de Kreidetiet, sünd al de eersten Appels nawiest woorn. De Afkömmlinge vun düsse Appels, Zwergappels un Holtappels, sünd in Kleinasien to söken. Up Hannelsweeg un dörch Trecks vun Soldaten is he denn na Italien kamen. De Römer gefullen de Appels, aver se weern ehr to lütt un to suur. Dor hebbt se den Holtappel mit den Zwergappel krüüzt un upproppt, se hebbt em vereddelt. Düsse Appels smecken ehr so goot, dat he för se as vullkamen Eten up ehre Trecks tell. So is de Appel dörch de Römer na Düütschland kamen. De Appelboom höört to de Oort vun de Rosengewächse (Rosaceae). Kernaavt is de Naam vun de Ünneroort. He hett in Sommer gröne Bläder. De witte Blödenpracht, ut de de Appels wasst, ward veel besungen un gellt as Schöönheitsideal. Överall up de Eer ward Appelbööm anplant un de Appel tellt hüütigendaags to de beleevste Aavtoort. In Düütschland bruukt en Person in Dörchschnitt 17,6 kg Appels in't Johr. De gröttsten Appelplantagen sünd bi uns an'n Rand vun de Wienbargen. Dat sünd de so nöömten "Streuobstwiesen". In Nord- un Mitteldüütschland kennt wie dat "Alte Land", Meckenheim, Rheinland, Wetterau, Hessen, Havel, Sachsen un de Pfalz. In Süüddüütschland is uns besünners dat Land üm den Bodensee för Appelplantagen bekannt. Dat gröötste Anburebeet up de Welt is aver in China. De
Appel is würklich vun Natuur ut en vullkamen Nahrung. He kann glieks ut de
Hand eten warrn. Sien smuck Utsehn reegt den Hunger an. He hett pro 100g blot
55 Kalorien. He is heel gesund, mit sien utwagen Andeel an Fruchtzucker un Säure
un sien hohen Vitamingehalt (A, B1, B2, B5, B6, C un E). Ok Mineralstoffe as Kalziun,
Magnesium, Phosphor, Schwefel un Natrium stekt in em binn. Na de niegsten Erkenntnisse
is de Appel en vitalrieke un heel gesunde Kost. De Schoolkinner nehmt em geern
as Pausenappel. Up Reisen is he ok en wunnerbor Eten twischendörch.
Wat man allens ut Appels to'n Eten maken kann, steiht in de Kaakböker. Vun Appelmoos över Appelkoken, Appelsupp, Appelsaft usw. bit hin to'n Braatappel. De Appel is wohrhaftig för uns Minschen un ok för de Dierten en vullkamen Nahrungsmiddel. Dat
hebbt de Appelbuurn spitz kregen un ümmer wedder niege Appelsorten tücht.
Dor gifft dat Sommer-, Harvst- un Winterappels. Den Winterappel kannst besünners
goot lagern un upbewohr'n. Dat gifft so veel ünnerscheedlich Sorten, de sünd
gor nich to tellen. Up de hele Eer is de Appel dat Aavt, wat an'n mehrsten köfft
un eten warrd. Över den Appel gifft dat veel Redensorten. Wi kennt seker all:
Seker gifft dat noch en ganzen Barg mehr över den Appel to vertellen. He is eben 'ne runde Saak. Een Appelgeschicht vun Antje Heßler Dat
weer Harvst un de riepen Appels wöörn plückt un sorteert. Nu legen
se dicht an dicht in Kisten verpackt neveneenanner un drömten vör sik
hin. Ok uns Appel weer dorbi. De Kisten stünnen op den Appelhof in en Lagerhuus,
dor weer dat recht koolt. Af un an wöör de grote Döör upmaakt.
Denn kemen Männer un söchen Kisten ut un de güngen mit en Auto
up de Reis. Vun den Larm weer de hele Sippschaft denn upwaakt. All keken neeschierig,
of se ok an de Reeg weern. Wo dat wull hingüng? Mit eens wöör he waak. De groot Döör wöör wedder upmaakt. De Männer nehmen sien Kist un denn güng dat mit en Auto up de Reis. Buten wöör he vun dat grelle Licht blend. He kunn gor nich kieken (Appels köönt ja sowiso bloots slecht kieken ). Dor leeg överall Snee un dat weer noch köller as in dat Huus. Up de Fohrt stött he ümmer mit sien Navers tosamen. Dat weer en Wunner, dat he keene blauen Placken kreeg. Endlich weer de Fohrt to Enn. All tohoop kemen se in enen groten warmen Ruum. De Kisten wöörn utpackt un fien in en Reeg legen se nu up en Boord. En Fru keek sik de Appels an un köff en Pund. Uns Appel weer dorbi. Wedder güng dat up de Reis. Dittmal in en Inkoopstasch! De Tasch bummel an en Fohrrad un unsen Appel keem wedder in de Küll un stött sik up de Fohrt böös de Backen. To Huus keek lütt Anna glieks in de Tasch un reep: "O, Mama, wat hest du för schöne Appels mitbröcht. Gifft dat hüüt enen Braatappel?" Wat dat wull nu heten sull, Braatappel? Dat Wort harr uns Appel noch nie höört. (So richtig good höörn köönt Appels ja ok nich .) Dat
duur gor nich so lang, dor wüss he Bescheed. De Fru putz un wisch em gründlich
af, güng mit em to'n Kachelaven, maak de Röhr up un legg uns Appel in
de Braatröhr. O, wat weer dat hier schöön warm. He rekel un dreih
sik in de Warms vun en Siet up de anner. He müss nich mehr freren. Wat weer
dat schöön. Aver dat duur gor nich lang un he fung an to sweten. He
müss sik Luft maken, sien Huut wöör em to eng. He dreih sik na
de anner Siet, aver dat help allens nix. Dat weer eenfach to hitt. Puff, reet
sien Huut twei. Nu kunn he eerstmal wedder Luft kriegen. Aver dat duur blots en
korten Ogenblick. Dittmal zisch un puff dat ornlich un en groot Lock reet in sien
Huut. He stöhn so luut dorbi, dat harr de lütt Anna höört. Nu leet lütt Anna sik dat goot smecken. Mit enen scharpen Lepel güng se den Braatappel to Liev. Gau harr se em verputzt un blot de Appelgriepsch leeg noch up den Töller. Dor wöör se en lütten brunen Kern wies. "O, Mama kiek mal, dor sünd ja luder lütte Kamern un överall is en brunen Kern bin." Se keek ehr Modder mit grote Ogen an. "Wenn ik so'n Kern in de Eer steek, wasst dor denn en niegen Appelboom?" |