Emil
Nolde
vun Henning Tappe
De Plattdütsch Volksgill to Lübeck e.V. harr inlaadt to enen
Vördrag över Emil Nolde in de "Gemeinnützigen Sellschap"
an'n Dingsdag, den 16. Februar 2003. Thema: "Farven weern sien
Leven".
De
Gillnmeister weer de Eerst, de sik bannig freut hett. De Grote Saal
in de "Gemeinnützige" weer vull vun Besökers. So
ganz seker weer he sik vörher nich: En Vördrag över Emil
Nolde und dat in uns' plattdüütsch Spraak? Kunst und Spraak
in een? Ja, dat gifft dat, hebbt wi all mitkregen! De Kunsthistoriker
Dr. Hans Thomas Carstensen hett uns dat wiest.
He
is plattdüütsch upwussen up enen Buurnhoff an de Westküst
un kennt de Landschap, de den Maler Nolde prägt hett. In en un
enhalv Stünn hett he uns inföhrt in dat Leven und Wark vun
dissen groten Maler, kloor in Gedanken und Spraak.
Mi
is wedder eenmal wies worrn, in wat för en Spannung en Künstler
leven deit. Bi Nolde fung dat al in sien Jungstiet an. As en Buurnsöhn
schull he Buur warrn und keen Billermaler. Man Emil Hansen ut Nolde
hett dat schafft, vun den Hoff na Flensborg to kamen un Snitzer und
Möbel-Tekner to warrn. He hett nie nich vergeten, dat he Maler
warrn wull, un he wüss, dat Geld dortohören dee. He hett sik
Arbeit söcht in Möbelwarksteden vun München, Karlsruhe
un Berlin. An'n Avend hett he denn noch en Kunstgewerbeschool besöcht.
1892 is he denn sülven Lehrer an so en School worrn, und dat in
St. Gallen. Hier is he ok anfungen, Landschap-Aquarelle to malen. He
harr goden Erfolg un is vun de Tiet an en frien Billermaler.
Man ahn Spannung bleev sien Leven nu ok nich. 1898 wull em de Münchener
Akademie nich hebben.
1901 trock he na Berlin und wörr Mitglied vun de Secession. Man
1911
wörr he dor wedder rutsett, wieldat Max Liebermann em und de annern
Expressionisten nich verknusen kunn. Dat Nolde eenmal Maat vun de Preußische
Akademie der Künste warrn schull, dat hett he nich dacht.
Spannung mit Karkenlüüd hebbt em siene religiösen
Biller bröcht, to'n Bispeel sien groot Wark "Das Leben Christi".
De Nationalsozialisten hebbt sien Maleree as "entartete Kunst"
afwiest und em dat Malen verbaden. Ut disse Tiet stammt siene "ungemalten
Biller", lütte Aquarelle. Ölfarv nehm he nich mehr, wieldat
de Nazi-Snüffler de rüken kunnen.
All de Spannung weer denn vergeten, wenn he sik in sien Farvkompositionen
verleren kunn. He bruuk keen Bökers und keen Daagblatt.![](kuenst_biller/nolde11.jpg)
Sien Fru Ada Vilstrup hett em den Rüüch friehollen
för sien Malen. Se sturv 1946, teihn Johr later Emil Nolde. En
Leven vull vun Spannungen weer to End gahn un blifft unvergeten.
Se
hebbt dat al lang markt: Ik kaam gor nich los vun Dr. Hans Thomas Carstensen
sienen Vördrag. An dat End dorvun sä mien Fru to mi: ![](kuenst_biller/nolde14.jpg)
"Ik heff gor nich markt, dat he Plattdüütsch snacken dee."
Kunst und plattdüütsch Spraak, hier hett dat nip und nau tohoop
passt. Plattdüütsch hett sien Rebeet nich blots bi de lustigen
Dinge vun't Leven, nee, ok dor wo Minschen in Spannungen und Noot leven
doot.
Nich vergeten! En Utflog na Seebüll, in dat Nolde-Museum mit de velen
schönen Biller un den Goorn vun Emil Nolde is enen Sommerdag weert.
Henning Tappe
20.3.2003 |