As Kinner weern wi an düsse Steed swemmen — beten wieder hooch as in't Bild dacht. Schöön is dat dor, dat Water is heel torfig, wenn du dor swemmen weerst, harrst noch wekenlang dunkle Fööt vun den Torf.

Hier, güntöver en T-Krüüzung vun twee grote Moorkanääl, harr vördem de ole Werft "Harm Wattjes" legen. Dat Bild heff ik na ole Fotos un Angaven maalt; dat wiest, wo 1935 dat letzte Torfschipp, dat dor buut woor, vun'n Stapel leep. Wi seggen op Platt "Muttje" orr "Törfmuttje" dorto.

Harm Wattjes weer en Tradischoonsünnernehmen, över 200 Johr lang hebbt se dor Scheep buut — nich bloots Moorkähne, sünnern ok anner Scheep. So bi fief orr söss Mitarbeiter weern dor beschäftigt. Dat weer de letzte Werft, de dat bi uns op't Dörp geven hett. Worüm müss de Werft dichtmaken? Nuja, de Hööfdgrund is, dat de Moore dröögleggt woorn un dat keen Törf mehr geev. Wi hebbt ok bloots noch Resten vun Moorland. De Törfschippfohrt bröch nix mehr in. — Vun'n Natuurschuulstandpunkt is dat good, dat dat to Enn is un dat restliche Moor in Roh laten warrt.

Veel hett sik sietdat wannelt. En Oort as Timmel harr stückerwat Seefohrtsscholen, vele Werften, vun de sik de gröttsten an'n längsten hollen hebbt. Dat gell för meist jedeen Dörp hier. Un dennso geev dat ja ok Kneipen, 'neem de Seelüüd ehr Geld verprassen dään. As denn nich bloots de Törfschippfohrt, sünnern ok de Heringsfischerie nix mehr inbröch, weer allens ut mit den Schippsbu. In Leer gifft't noch vele Reederien, avers de Glanztied is üm. — In de 1960er Johr bee dat VW-Wark in Emden de Lü en alternative Arbeit.

Histoorsches Foto vun de winterliche Werft. Klick op to'n Vergröttern!

Den olen Harm Wattjes kenn ik noch heel good, heff em levig in mien Gedanken. En wat hagere Mann un jümmers en Lachen in't Gesicht. En sture Keerl weer he ok, mit de ganzen "Niemoodschen" wull he ok nich veel to doon hebben. He leev as eens mit de Natuur, heel utgleken weer he jümmers. As Kind düch mi, dat dat keen glücklichern Minschen bi uns op't Dörpen geev.

Wenn wi as Kinner dor swömmen, kunnen wi noch de Ekenbohlen mit de Fööt föhlen, 'neem de fertigen Scheep op in't Water glieden dään. Se mööt hüüt noch dor ween — Moor konserveert.

En schöne Tied weer dat.

---

dat letzte schipp

mit dat letzte schipp
fohrt du un ik
in en unbekannte tokumst

in den letzten kahn
packt wi
uns erinnern, uns drööm,
uns gewaltige lasten
un de geister vun de vergangenheit.

allens seilt mit uns
den fehnkanaal hendaal
na de grote see
un geiht verlaren.

'neem wi opbraken sünd, an verlaten steed,
slütt sik dat moorwater
över uns letzte footspoor
un wohrt ehr noch lang.

2.2.2022