 |
|
Vun Paul Klee sien un anner Engel vun Rudi Witzke |
|
|
Paul Klees Engel hebbt wi nateikent, doch so as de Meister kunnen wi de Engel nich trecht kriegen. Nu köönt wi na Afloop vun de 70 Copyright-Johr se uns Maten wiesen.
De so üm un bi 80 Engelsbilder sünd maalt orrer teikent in Klees letzt Levensjohr. Se all tosamen wiesen uns, woans Paul Klee sik bi den Övergang vun Leven to’n Doot vörstellte. Se wiesen Ängst un Bedrauhen, aver ok den intellektuellen Afstand vun Engelvörstellen. Dor helpt keen Engel de lütte Deern över den Graven mit wildes Wader, dor staht se nich tensköppen un tensföten vun dat Bett un schütten di. Sien Engel hebbt faken mit Luzifer to daun, den Klee mang de Engel teikent. Dat is sien Filosofie vun Utgliek vun de Kräfft böös un gaud, in dat wi inspannt sünd, terrieven ward, wenn wi nich bitieden den rechten Weg inslaan. Paul Klee levt sien letzten Johr mit Engel, de mit eenanner üm di ringen daut. Dor is keen bestimmte Engel ut dat Ole orrer Niege Testament meint. Dat Rieten an dien Seel na dat Böse orrer Gaude höört dien levlang nich up.
De daalstiegen Engel Engel gehöört in dat Riek vun Religionen, de een'n Gott hebbt, de Juden, de Christen un de Moslems. Elkeen vun uns maakt sik sien Engelsbild. Un dat is denn ok richtig. Un de veelen Engelsbiller vun Paul Klee sünd alltosamen richtig.
De Engel höört in dat nevelig Twüschenriek twüschen Ierd un Heven. Dat ward seggt, dat se de Deiner vun Gott sünd, dat se Boden vun Gott sünd. Wenn een wat belevt hett, wo hei orrer se harr bannig bi to Schaden kamen kunnt un alles doch gaud ward, denn seggt een: Du hest aver woll miehr as een Schuulengel hat. Klees Engel höört nich to de Soort Schuulengel, de tensföten un tensköppen vun uns stahn un Wach hollen över unsen Schlaap, de in de Bargen uns nich in den Afgrund störten laten.
Klees Engel hebbt to grote Köpp, lütte Flögel: De köönt wiss nich fleigen. Bi Moses köönt wi nalesen, dat Engel up en Ledder, de baven an'n Heven anstellt is, as Boden na'n Heven rup un daal to de Ierd kladdern köönt.
Bi de Christen kennt wi all de Geschicht vun den Ostermorgen. Twei Mannsbiller in lüchten Gewänner fragen Maria Magdalena: "Wat sööchst du Jesus bi de Doden?" In't Middelöller und in de Romatik bringen veer Engel Jesus bi sien Himmelfohrt in den Heven.
Denn kennt wi Nietzsche, de meint, Gott is doot, he is storven, villicht hebbt de Minschen ehm ümbröcht. De Affall vun de Religioon geiht denn in't 20. Johrhunnert wieder un finndt in Kriege un de Holocaust de Hööchdpunkte. Kann dat in de Katastrooph noch Engel geven? Ik glööv, wi kunnen flink Minschen tosamenkriegen, de nix mit en Religioon an'n Haut hebbt, aver in een vun ehr Bäuker liggt en Engelbild vun Paul Klee. Klee maalt vun 1918 bit in sien Doodsjohr Engel. Un elkeen Engel hett en Bedüden. In en Utstellung ward dit Johr 80 Engelsbiller wiest. "Angelus descendens" orrer "De daalstiegen Engel" is de ierste Engel, den he 1918 wieste. En recht bunte Engel is dor to seihn. He dreegt en rosa Rock. Fleigen kann he nich, he breidt sien Flunken so as en Nootfallschirm ut. He is vörbisegelt dörch en gräunen Heven daal to de Ierd an de Sünn un den Maand un Davids Stiern vörbi.
De Engel, de Klee besünners in sien letzten Levensjohr maalt un teikent hett, sünd keen himmlisch Wesen miehr. Bi Walter Benjamin steiht schreven: "Denn", so deutet Walter Benjamin in der neunten seiner »Thesen über den Begriff der Geschichte«, »ein Sturm weht vom Paradiese her, der sich in seinen Flügeln verfangen hat und so stark ist, dass der Engel sie nicht mehr schließen kann«. Dat rückt Klees Engel in en anner Licht. Dat sünd vertwievelt Wesen. Se muchten to giern en frohe Bott överbringen, doch nüms schient up de to töven. De Engel sünd aver högere Wesen, de in den Dreck, den wi tostann bröcht hebbt, elkeen Glimmer verloren hebbt. Elkeen Engel vun de velen Klee-Engel is en Daagbook-Notiz vun ehm över uns Wörgen un grugelig Ümgahn mit de Ierd, de Gott uns geven hett, dat wi se uns ünnerdaan maken köönt. Un dor is de Haken, up den Karl Tahopp un mit de Nees stött: "Maakt juuch de Welt to en Unnerdaan, schlecht utdrückt un noch schlechter verstahn, denn de Ierd gehöört nich uns, sünnern wi ehr." Ik mucht en Leven lang Tiet hebben, Klees Engel to studeern.
In vele Hüüs, in de ik in all de Johren west bün, heff ik faken beten versteckt, avers an en schöne Steed Engelsecken entdeckt. Mang de Blaumen seiht wi en Engel, de vele Johr up en Karkhoff schulen an en Graff seet. In de Nordelvsch Kark kunn een en Engel kriegen. Vele Minschen dreegt dissen Bronzeengel bi sik.
In Prerow up'n Darss gifft dat in de Seemannskark en Dööpkapell. To en Dööp kümmt en grote Engel in de Midd vun de runde Kapell hendaal. Vele Engel sünd Tügen vun dat Sakrament, wenn een dor dööpt ward.
|
|
|
9.6.2013
|
