Horst Wernecke vertellt:

De Töversche vun Mielkendörp


Een kann dat hüttodaags gor nicht mehr begriepen, dat noch bit wiet in dat 17. Johrhunndert rin in Holsteen regelrechte Hexenjagden stattfunnen hebbt. Sülvst so klooke Luüd as de herzoglichen Ministerialen in Gottorf un Afkaaten vun de Christian-Albrechts-Universität in Kiel weern övertüügt dorvun, dat dat Hexeree un Exorzismus geeven dee.

För den angsthaftigen Erbherrn up Schierensee un Bramstedt weer dat in de Tieden 'n regelrechten krankhaftigen Dwang, de Töverschen in sien Neegde uptostövern un denn vört Gericht to bringen. Een mutt sik dat vörstellen: Vun 1617 bit 1641 sünd alleen in dat Amt Bordesholm noch fief unschüllige Fruunslüud ünner swoore Tortuurn to Geständnissen presst worrn. Twee sünd bi de Quäleree storben, un dree hebbt se bi lebennigen Lief verbrennt!

Veel Glück hett dor noch Trineke Köhler ut Mielkendörp hatt, de vun den dwallerwatschen Grafen ok as Töversche hinstellt worrn weer, un dat blots, wieldat twee "Hexen" vun sien Hoff in Lütten-Nordsee de arme Fru in jüm ehr Todesangst beschülligt harrn. Ut Akten, Protokollen un Breeve is uns Trineke ehr Schicksaal goot bekannt. Sc is 1667, in dat Johr as sc anklaagt woor, 40 Johr old ween, weer verheirod mit den Hufner Marx Köhler un harr ok 'n poor lütte Kinner. Vor't Gericht hctt sc utseggt, dat ehr Vadder de Kohlrarder Jochen Vollstedt wcst is un dat se ehr Modder nie nicht kennt hett. Upwussen weer se bi ehr Grootmodder Anecke Trcdc, de ok as Töversche gellen dee. Anstellt weer Trineke as Huushöllersche bi den Paster in Flintbek, de se foorts wegjaagt harr, as dc Verdacht upkamen dee.

Wenn een höorn deit, wat de unschüllige Fru allns vörsmeten woor un woans de Prozeß föhrt worrn is, denn könnt sik een de Hoorn strüven. To'n Deel recken de Anschülligungen bit in de Deernstied trüch. As de Richter Trineke an'n Anfang fragen dee, worüm de Lüüd ehr so veel slimme Saken naseggen deen, weer de Fru so bang un verängstigt, dat se keen Woort rutkriegen kunn. Wegen dit "dummmerhaftige Anstellen" un wieldat se keen Tranen wenen dee, weer se in de Oogen vun den Richter, de Tügen un de Tohörers al schüllig. Un as Trineke sik nich mehr an en Hexenspruch, den se mol as teihnjährige Deern seggt hebben schull, erinnern kunn, schreev de Amtsschriever in't Protokoll: "Die Angeklagte wird rot, bald bleich, bleibt still und sagt schließlich, sie habe es nicht mit Wissen getan."


Twee Hexen warrt verbrennt

Nahseen müss de Fru togeven, dat en Buurn ut Mielkendörp bi Kiel all sien Veeh un ne Menge Peer wegstorven weern, nadem se as Jungdeern in sien Stallgebüden wunnerliche Krüüzen ut Staakforken, Harken un Bessens leggt harr. An düsse Steed mark Trineke, dat se gegen de Gewalt vun de Justiz un de böösardigen Lüüd nich gegenan keem. Un se füng an to wemern, to snuckern un to snüten. Jümmers wedder hett se den Richter dorüm beden, dat he doch de Waterproov maken schull, denn wöör jedeneen sehn, dat se 'n rechtfardige Fru weer. De Waterproov weer 'n "Gottsoordeel", bi dat de Beklagte in deep Water smeten woor. Een glööv, dat dat reine, hillige Water nie nich en Schülligen upnehmen wöör. Ok Trineke hett dor fast an glöövt un sik dorvun Hölp verspraken.

De Richter is dor avers gor nicht up ingahn. He hett de Fru vermahnt, se schull sik betehmen, un ehr denn glieks na Anneke Ehlers ut Hohenhude fraagt, de kortens erst as Hex verbrennt worrn weer. "Ja", hett de Anklaagte denn unverwohrens spreeksch antert, "Anneke is mien beste Fründin west, de ik oftins in uns Huus upnahmen heff. In Sünnerheit heff ik ehr in slechte Tieden köst un bi Süükdoom heegt un pleegt. Ja, un in't Tuchthuus heff ik ehr ok besöcht un de Deern Moot tospraken, wieldat ehr Dood ja al vör de Döör stünn." Na dat Bekenntnis wull dat Munkeln in den Saal meist gor keen Enn' nehmen, denn dat kunn ja wohrhaftig dat Doodsoordeel bedüden.

As dat Gebabbel sik denn doch leggt harr, wöor Trineke heel mulenkoolsch, denn nu keem de Reed up en Gespreek in de Walpurgisnacht 1667. De Mielkendörper weern an den besagten Avend in Bordesholm west, neem "Ding" afhollen worrn weer — de Dingversammeln. As de Sellschopp up ehrn Trüchweg dörch en Wohld stappen dee un de Dannenspitzen sik in den Wind heel grulich dalbögen deen, dor harr de Buurvaagt ehr mit de Fackel in't Gesicht lücht un denn seggt: "Wenn een ünner uns weer, de noch na'n Blocksbarg hinflegen müch, de wöör ja wull bald to laat kamen." Up düssen harmlosen Spruch harr de Anklaagte mit glöhnige Oogen heel ernsthaftig antert: "lk will di mol wat vertelln, Buurvaagt, Gott warrt een dat an jüngsten Daglohnen, wenn een unschüllig anschülligt wart!" Up de Fraag vun den Richter, worüm se so'n Undöögd seggt harr, reagier de duursame Fru na't Protokoll "konfus und verstockt". Woans se sik dat erklärn dee, dat een Dag na de Kabbelee den Buurvagt en Koh süük worrn weer, wöör se denn basch fraagt. Se wüss dat nich. Un wat se dorto to seggen harr, dat de Koh annerndags wedder lopen kunn, nadem de Buur ehr ganz böös utschellt harr. Se kunn blots antern, dat se dormit nix, aver ok gor nix to doon harr.

In düsse Aart un Wies wöör de arme Fru stunnenlang wiedertribuleert un trakteert, oftins noch vun dat Publikum utlacht un as balstürig un unnarsch beschimpt. As Trineke gor noch för den Dood vun Beestern, de de Tügcn tohoorn deen, verantwortlich maakt woor, dor sack se traanoogt in sik tosamen un kunn blots noch na Luft hapsen un unglöövsch den Kopp schüddeln.

Na en "Spezialinquisition" ann 26. Juli wöörn de Verhöörn afsloten, in 51 Anklaagpunkten in en Reinschrift tosamenfaat un de denn na de Justiz-Kanzlei na Gottorp schickt. An'n 20. August keem dat Schrieben mit dat Oordeel trüch. As't al seggt is, Trineke harr Glück, dat se nich to Dood kcem. Dat Oordeel luud up "Relegation", war nix anners bedüüd as dat se ut dat Hartogdom utwiest wöör. Kort bevör se vun en Büttel an de Grenz bröcht woor, müss se noch 'n hilligen Eid bi Gott toswöörn, dat se nie nich Rach an de Amtslüüd, de Kläger un de Tügen nehmen wull.

Keeneen hett Trineke Köhler dorna je wedder sehn. An'n 5. Dezember 1671 kreeg Marx Köhler vun den Amtmann in Bordesholm Verlööf, to'n twetenmol heiroden to dörven, wiel sien lütten Göörn ja versorgt warrn müssen.


Na de Översicht över de Bidrääg
Literatur:
Die Hexe von Mielkendorf. Aus: Chronik von Mielkendorf, Walter Barthel.
Hermann Sönksen Buchdruckerei, Plön 1971

25.9.2016


na baven