Horst Wernecke vertellt:

De Ole Soltstraat


Dat höört sik snaaksch an, man wat wohr is, is wohr: De Ole Soltstraat is gor nicht de Ole Soltstraat! Woso? Na, eerstens hett de Hannelsweg twüschen Lüneborg un Lübeck in ole Tieden nie nicht so heten! Wat du hüüttodaags up Wannerkorten lesen deist, dat's blots 'n Naam för de Frömdenwerbung. Twetens, un dat is nu würklich 'n dicken Hund, warrst du de echte Soltstraat nicht dor finnen, neem du düss Beteken up Landkorten lesen kannst. De richtige Verloop weer mehrstendeels ganz, ganz anners! Un drüttens kann een de Trass gor nicht nau fastleggen, wieldat de in'n Loop vun mehr as fiefhunnert Johrn mehrmols wesselt hett! De Koort hier wiest tominnst de Gegend. Mit de Pielen baven links kannst den Utsnitt verschuven.


Grötter Koortenansicht

Wohr is avers ok: In't Middelöller un ok laterhen is vun Lüneborg ut massig veel Solt in groote Fatten up heel breede Frachtwagens dat Delvenau- un Stecknitzdaal rupföhrt worrn. Man düsse Weg weer nicht alleen 'n Hannelsweg, dat weer en "via regia", so'n Aart Bundsstraat in't Middelöller. Hier güng in Tieden vun de Oostbesiedelung de gröttste Stroom an Minschen, Tiern un Material rup. De meisten Lüüd kemen ut Sassen, Westfalen un Freesland, veele ut Flandern un de Nedderlannen. Kaisers un Könige sünd düsse Straat jüst so langkamen as Struukridders un Aventüürers. 1181 keem to'n Bispill Kaiser Barbarossa hier mit 'n groote Strietmacht hooch, as he den aftrünnigen Heinrich den Lööw an't Fell wull. Un 1375 hett Kaiser Korl de IV. up sienen Weg na de mächtige Hansestadt 'n Stück vun de Streck nutzt.

Leider hebbt düsse Trass ok Heerhupens un Roverbanden bevölkert, in Sünnerheit in den Dörtigjährigen Krieg, as Tilly un Wallenstein hier langkamen sünd. De Daag hett dat graad in de Ümgegend vun de Ole Soltstraat Moord, Dootslag un Plünnerung geven. In Lütau hebbt Horden ut Kroatien gor de ganze Kark utroovt.

De Stadt Lübeck harr twoors in de anpachten "Panddörper" överall Wachtpostens lang de Straat inricht, man so veel hett dat in de rugen Tieden wull doch nich holpen. Wenn du so wullt, denn weer de Frachtweg instens gor 'n "Europastraat", denn na'n Norrn güng dat över Plön, Niemünster un Sleswig wieder rup bit na de oll' däänsche Königsstadt Ribe, un na'n Süden to över Brunswig, Erfurt, Nürnberg un Augsburg bit over de Alpen na Italien. So is dar jedenfalls vun en ole Pilgerkoort ut dat Johr 1500 aftolesen.

"Lüneborger Solt", dat weer in de olen Tieden meist so veel wert as Gold! Worüm? Mit dat Solt hebbts nicht blots in Lübeck, man ok de ganze Oostseeküst lang bit rup na Schonen un Gotland den Frischfisch un dat Fleesch solten odder in Lake inpökelt. Un dat weer neven Rökern dunntomol de eenzige Möglichkeit, Fuulnis vun de Levenskost aftohollen! Türlich wöör dat Solt ok al för't Brootbacken un Etenkaken bruukt.

De richtige Soltstraat keem na't Översetten över de Elv bi Schnakenbek in't Lauenborgsche, güng denn rup na Lütau, neem sik twee Trassen delen un bi Söbeneken wedder tohopenlepen. Denn güng't wieder över Roseborg un Hornbek na de ole Festungsstadt Mölln. Vun dor ut föhr de Weg över Marienwohlde, Berkenthin un Krummess na Lübeck. 1741 is düsse Hauptweg vun den Hartog vun Brunswig-Lüneborg, de dat Seggen över den Frachtweg harr, uphaben un de drögere un bredere Streck lingelang den Ratzeborger See över Einhaus, Pogeez un Cronau to'n nie Königsstraat deklareert worrn. Beide Straaten drepen sik in Lübeck vör't Möhlendoor, vun wo ut dat merrn dörch de Stadt na de Soltspiekers güng. Vör 1398 is ok al veel Solt up brede "Prahms" den Stecknitz-Kanool lang bit an dat Holstendoor rantreidelt worrn.


De Lübecker Soltspieker

Hüüt is vun de olen Trassen vun den Frachtweg nich mehr veel to sehn, deels sünd se bi de Fluurbereinigungen wegfullen, deels sünd breede, graade Schosseen dorup buut worrn.


Ole Soltstraat bi Bredenfell. Düt Plaster weer dat best, dat een to de Tied kriegen kunn — de pure Luxus! Bild: Gerd-HH/Wikimedia Commons

Een Deel avers, un de liggt twüschen Mölln un Hornbek, hett sien olen Charakter bibehollen. Wenn du südwestlich vun Mölln den Kanool langgeihst, denn kummst du bald in moorige Rebeden. De weeke, modderige Ünnergrund mutt de Fohrlüüd al in't Middelöller veel Arger maakt hebben. Seker is an düsse Steden mancheen sworen Packwagen mit sien Rööd insackt un hett sik fastföhrt, anners harrn se hier — un dat is noch goot to sehn — de Trass nicht plastert. Ok an de Siet vun de Bredenfeller Höörns, neem de Weg jümmers 'n beten bargup odder bargrünner geiht, findst du noch düsse Plasterung. Sülvst en ut Feldsteen upföhrte Dranksted för all de Peer un dat Veeh kann een hier noch finnen.

Kloor is, dat an son en beleevten Weg de Ra- und Schirrmakers jüm ehr goot Utkarnen harrn, denn al poor Kilometers güngen doch de Rööd, Assen odder Diesseln to Bruch. Un noch beter güng dat de Krögers, de Dag för Dag Kamern un Stallungen vermeden un Peerfoder verköpen kunnen. An son een Steed keem an'n Avend würklich de "halve Welt" tohopen: rieke Hannelslüüd, Peerknechten, Handwarksburßen, Muskanten, Gauklers, Scholaren, Suldaten, Sendboten un ok wull Bettellüüd ut de Armen- un Süükenhüüs in de Naverschap. All kunnens froh sien, wenn se to Nacht 'n Strohlager harrn. De Kutschers hebbt ok veel in de anliggen Schünen un Schuurn slapen. Klor ok, dat dat bi't Zechen nicht blots lustig togüng. Männicheen hett sik bi de groffen Sitten dunntomol 'n blau Oog haalt. För vörnehme Tierbukken un Tierpoppen weer dit ruge Leven wiss nix!


Solt krustet ut de See ut — ganz kostenlos!

As mit de Tiet Fisch un Fleesch ok dörch Kohlen un Inmaken frisch hollen warrn kunn, harr dat "witte Gold" sien Stellung bald verloorn, tomol de Franzosen dorachterkamen weern, dat een dat Solt ganz licht ut dat Meerwater ruttrecken kunn. Bito güng de Worenhannel vun Maal to Maal mehr na de Westsee röver. Afsiets vun de Schippfohrt över den Atlantik, afsiets ok vun Hannel, Wannel un Towass is de Ole Soltstraat denn noch as Post- un Reisweg nutzt worrn. In Sünnerheit hebbt de rieken "Pepersäck" ut Hamborg dorför sorgt, dat de nie Hannelsweg över Wandsbek, Rahlstedt, Siek, Lütjensee, Schönbarg, Sandesneben, Labenz, Kastorf un Bliestorf de Ole Soltstraat as Nord-Süüd-Verbinnung aflösen dee.


Na de Översicht över de Bidrääg
Literatur:
1. Die Alte Salzstraße im Wandel der Zeit, H. Harrns und H.-J. Wohlfahrt.
Karl Wachholtz Verlag, Neumünster 1983
2. Stormarn und Wandsbek, Ludwig Frahm. Selbstverlag, Poppenbüttel 1907
3. Die Anfänge von Kartographie und Topographie Schleswig-Holsteins, R. Witt.
Verlag Boyens u. Co., Heide 1982

26.8.2012


na baven