vun Behrend Böckmann

Sankt Walburga in ein Stadtwappen

Dei Hillig Walpurga wier ’n inglisch Äbtissin, dei von 710 – 779 läwte un an’n 1. Mai 870 dörch Papst Hadrian II. hillig språken wür. So is’t kåmen, dat dei Maienfüer, dei öltlings inne Nacht von 30. Prilmånd up denn 1. Maimånd anstäcken würn un üm wecker mit allerlei Spijök herümmer danzt wür, den Nåmen Walpurgisnacht kreegen.

Heidnisch Brukdaum künn dei Kark mit dei Christianisierung nich ersetten, ok wenn disse Oort Fiern verbåden würn. Üm dorgägen vörtaugåhn, hett dei Kark den Düwel in’t Späl bröcht un verkünnt, dat in disse Nacht dei Hexen up ’n Bessen taun Blocksbarch rieden un sik dor mit ’n Düwel inlåten. Dat güll nå olle Karkenbäuker besonners för dei Frugenslüüd, dei sik mit Planten un Medizin bäten utkennten. So keem dat in’t Middelöller tau dei Inquisitschon un dei Hexenverbrennungen, un so keem noch allerlei Spökenkråm tau dat Maienfüer hentau un hett sik bet hüt as Walpurgisnacht hollen.

Un dat gifft nich blot den Brocken in’n Harz, sonnern dat gifft ok männig annern Urt mit’n Blocksbarch. Dörch Goethe sienen „Faust“ hett dei Walpurgisnacht as Hexenfest Ingang inne Literatur funnen un wür låters ok musikalisch, taun Bispill von Felix Mendelsssohn Bartholdy in sien Opus 60 „Dei ierste Walpurgisnacht“, ümsett’t. Goethe sien Walpurgisnacht in’n „Faust“ wier denn ok dei Vörlach för dei Walpurgisnachtfiern inne niege Tiet un hett gor nix mihr mit dei Hillig Walpurga as Schutzpatronin för Buersfrugens un ehr Deinstmäten un ehr Hilligspräkung an'n 1. Maimånd tau daun.

Tau Tieden, as dei Minschen würklich an dei Hexenfleigerie taun Blocksbarch glöwten, hemm’s ok versöcht, sik vör dei Hexen tau schützen; sei leeten taun Bispill dei Karkenklocken beiern. Denn wenn dei Klocken güngen, künnen dei Hexen mit’n Düwel so väl danzen, as sei wullten, un doch keineinen wat andaun. Annerswo wür Solt up’n Süll von Hus un Stall streut orrer Baldriantwiegen anne Wänn’ anbröcht, dormit dat Veih nich verhext warden künn. Œwer ok dei Riesbessen würn verkihrt rümmer vör dei Dör upstellt orrer ’n Metz in’t Schlœtellock schåben. Männigenurts hemm’ dei jungen Kierls mit ’n Schwepp düchtig knallt, üm dei Hexen doran tau hinnern, wenn sei sik up’n Krüzwääch tauhop keemen.

Mi kann doch nix ophollen!

Wat dat noch tau dei Walpurgisnacht tau seggen gifft:

• An’n 1. Maimånd leet man ierst denn Hahn kreigen, ihrer as dat man ut’e Puuch steech, denn dor künn noch’n Hex ünnerwägens sien.
• Nå olle Buernrägel heit dat: Is dei Hexennacht vull Rägen, gifft dat
  ’n Johr, dat vull von Sägen.
• Wull ein Mäten weiten, dat dei Leiwste wull truuch bleef, denn hett sei inne Walpurgisnacht twei Vergätmiennich up einen Stein mit bäten Ierd plant. Wussen dei Planten denn upeinanner tau, denn stünn dei Hochtiet in’t Hus.
• Mit Hackelsch wür dei Wech von em tau ehr orrer von ehr tau em markiert.
• Inne Walpurgisnacht, wenn sik dei miersten Minschen ut Bang vör dei Hexen achtern Åben verkröpen, hemm’ dei jungen Kierls ollen Husrat up Dack bröcht, in hoge Böm upbammelt orrer in’n Sot schmäten.
• Dat Inhålen von’n Maienbom hürt ok tau den Bruk vonne Walpurgisnacht.

Och ja, so'n Maiboom kann ganz schön hexenhaftig utsehn!

Dei Walpurgisnacht un dei Hexenspäukerie bringen ok Geld inne Kassen. Nich blot, dat’n in’n Harz œwerall dei Brockenhex köpen kann. Ne, man kann sik ok Fastnachtkledåschen, Hexennäs, Hexentähn un Hexenhaut köpen un dat gifft so allerlei, wat Hexen äten un drinken. Taun Bispill Bilagen ut allerlei Krut, as dat sünd Krup-dörch’n Tun (Gundermann), Heeskrut (Giersch), Gälen Dickkopp (Löwenzahn), Boorlack (Bärlauch), Mardelblaumen (Gänseblümchen) un Mösch (Waldmeister). Ut all dit Krut schwemmt in Suppen rümmer, ward as Salatbilåch updischt orrer gifft ’n Hexenpunsch af, dei denn annerurts ok „Maibowle“ heiten deit. Sogor Heeskrutbläder warden tau den Hexenspinat kåkt.

Ok dit ward noch vertellt:

• Inne Nacht tau den 1. Maimånd gellen dei ollen Sitten nich, man möt sik nich so benähmen, as dat süss ansecht is.
• In disse Nacht tau den Maimånd sall dei Anbu von Hanf, wat ja hüt (noch) verbåden is, besonnern gaut vonne Hand gåhn.
• ’N Vullbad an’n 1. Maimånd sall besonners gaut sien. Worüm? Dat weit ik nich.
• Hett dei Minsch sik ’n Arm bråken orrer löppt låhm, denn sall hei sik inne
  ierste Nacht von’n Maimånd noch vör Klock elben up einen Krüzwech uphollen un drei Krüzen schlågen, sik œwer nie nich up’e Krüzung von twei Bundsstråten stellen.
• Wecker inne Walpurgisnacht an anner Dören luschert un dorbi sienen Nåmen hürt, dei ward noch in’t sülwig Johr den Läpel afgäben.
• Mœten Minschen an’n 1. Maimånd arbeiten un begägen sik an’n Morgen, denn läwt dei länger, wecker as tweiter „Gaun Morn“ secht.
• Wecker inne Walpurgisnacht nåkelt boddern deit, dei hett dat ganze Johr œwer
  Bodder tau äten. Un sall dei Bodder ornlich gäl sein, denn mœt dei Kauh inne
  Walpurgisnacht väle Bodderblaumen tau fräten kriegen.

• An’n 1. Maidach süll man den Hierd nich anbäuten, denn wenn an dissen Dach
  kåkt un backt ward, denn blifft dei Rägen ut.
• Wecker an’n 1. Maidach wat verköpen orrer utborgen will, dei kann licht verhext warden.
• Hett einer ’n Deif nich tau fåten krägen, denn sall hei ’n Speigel up’n Krüzwech inbuddeln un inne anner Nacht twischen elben un twölwen wedder utbuddeln. Denn kann man in’n Speigel den Deif seihn un ok dat, wat hei mitgåhn leet.
• Dei 1. Maiendach is dei Dach von’n gräunen Dumen. Wecker an dissen Dach Bohnen un Gurken lecht, dei ward ok wecker austen.
• Inne Walpurgisnacht sall man sik von’n Hasselstruk ’n Wünschelrut schnieden. Dormit kann man denn inbuddelt Schätze von olle Münzen bet rustig Fohrrö’ finnen. Ok sall man dorbi noch taun Häben kieken, denn wenn ein Stiernschnupp rünnerföllt, wiest sei all den Platz, wo dei Schatz liggen sall.
• Kinner süllen nich inne Walpurgisnacht up’e Welt kåmen. Is dit denn doch so, denn warden dat Minschen, dei tau nicks tau gebruken sünd.
• Näben all dit sall dat ok Hexensalwen gäben, dormit ’s bäder up’n Bessen rieden kœnen.

Upps, dei Bessen geiht dörch? Wier woll tau veel Salv!