En Angeliter vertellt:
Volksledertext is överhaalt

vun Helmut Marxen

Du weetst mit de Naam Peter Rosegger nich so recht wat antofangen? Wunnert mi nich, denn de Schrieversmann vun "Waldbauernbub" is jo al binah hunnert Johr doot. Enerlei, also Peter Rosegger hett mal seggt: "Wer dem Volke sein Lied — das entschwindende — wiedergibt, gibt ihm seine Seele wieder."

Worüm ik dat weet, müchst du nu geern weten. Ganz eenfach: So steiht dat in so'n Vörwoort to dat Blaue Lederbook för Schleswig-Holsteen, wat vör rieklich söss Johrteihnten vun unse Schleswig-Holsteensche Heimatbund rutbröcht wurrn is. Mit 546 Leder op bummelig 350 Booksieden is för allns un för jede Gelegenheit wat dorbi. Sogor plattdüütsche Leder sind nich vergeten wurrn. Vun "Burlala" över "Lütt Matten, de Haas" bit hen to "Suse, leeve Suse" is veel Text to lesen, op de man sik ut junge Johren besinnt.

Dormalen woor noch sungen...

As ik mang utrangscheerte Schoolböker vun unse Kinner in de dore Textsammlung blädern dee un mi dorbi ok op Leder ut mien egen Schooltiet besunn, keem af un to so'n beten Twievel in mi hooch, wat enkelte Textregen bedrapen deit. Singen is jo nich jedeen vun uns in'e Weeg dat nödige Schenie för mitgeven wurrn. Wat weer dat doch för Mitschölers mitünner scheneerlich, wenn enkelte Regen nasungen warrn schulln, dormit unse Gesangslehrer sik vun so'n "Talent" för dat nächste Tüügnis övertügen kunn. Hüüt is dat jo anners: Hüüt jauln un krakeeln sogor "Stars" unscheneert in Radio un Glotzkist, ok wenn se vun Musik mitünner nich veel mehr verstahn as de Katt vun en Vigelien.

Text kümmt et hüüt jo ok nich mehr veel op an. So is gröttste Vördeel bi all dat Gedröhn, dat du so un so keen Woort versteihst. Aver as ik mi dat dore Lederbook ut oole Tieden wat genauer ankieken dee, dor full mi bi wecke Stellen op, dat ok mit de dore Texten hüüt nich mehr so bannig veel antofangen is. "Kein schöner Land in dieser Zeit" — dat dore Land is hüüt nich mehr so eenfach un warrn wies. Gifft överall Larm un Striet op de Welt. Krieg un Elend mutt sik de Minschheit mit quäln. In unse egen Lannen alle Näslang luuthals Protest mit Straatenkrieg un Rabatz, dörch Hoochwater ramponeerte Hüser un Straaten, kröpelige un bi "Waldsterben" verschannelte Bömer un ganze Höller, so hett ok dat schönste Land to lieden.

Un so'n dreekantig Geschirr, wo gifft't denn sowat noch...?

Anner Bispill: Denk an dat Leed vun de Buur, de "im Märzen die Rösslein" inspannt. Hüüt dunnern grote Maschiens mit hunnert un mehr PS un mit mannsgrote Treckerröder över Ploogland un Wischen, kannst meist bang vör warrn. Oder nimm "Wir lieben die Stürme, die brausenden Wogen". As Kinner sungen wi dat örnlich mit'n Wuppdi, wenn in'e School de Musikstunn anseggt weer. De Klimawannel lehrt uns, dat Storm un Gebruus rundüm op unse Globus sik jümmer wat mehr över de Minschheit hermaken doon. Noch kann't jo angahn, dat wi man eenfach trutzig gegenan singen. Aver wenn dat Tempo bi mehr Natuurgewalten un öfter ok klutzige Unwedder so as nu de letzte Johren jümmer wat mehr tonimmt, denn kann unse Sangeslust bi dat noch bös in de Kniep kaam. Dor warrn klooke Klimakonferenzen keen Deut ännern an.

Storm un Gebruus schreven wi fröher wull mehr vergnögt as bangbüxig en Hamborger Veermaster to, de mit "Masten so scheef as de Schipper sien Been" op Reisen gung. Hüüttodaags plögen Riesenpött mit vulle Kraft dörch wille See; Riesenmasten un vulle Seils sind nich mehr nödig. Schiet an de Schipper sien scheefe Been. Veel leeger is nu, dat hooch optürmte Containers an Deck bi Storm un Wellenslag scheef warrn un denn butenbords kippen. Wat dor allns binnen is in de blickern Kisten, de meist so groot as'n Kaatenhuus sind un mit allns to Water un bi de Enn op Grund gahn, kriegen wi wiss nich to weten. Aver de Fisch, de in dat op disse Wies noch wat smuddeliger opröhrte Water (noch) leven, de verteern wi achteran. Sogor to Delikatess-Priesen!

Dat 19. Johrhunnert hett blangen Volksleder-Bewusstsien ok veel Kitsch vördag bröcht!

Mit so'n Gedanken kannst biblieven, wenn du in so'n Lederbook mit Texten vun fröher blädern deist. Aver Peter Rosegger, de sien gewichtige Satz as Vörwoort in dat Blaue Lederbook sett is, hett sik sodennig sachs noch keen Gedanken üm de Texten in Volksleder makt. Sien Vertellstücken stammen ut Tieden, de noch nix vun namakte Volkstumsleder wüssen. Stadl-Muskanten un de veelen Jodelexperten hüüttodaags hett he garanteert ok nich op'n Kieker hatt, as he över Volksleed un Seel beten philosopheern dee.

Nee, ok Klaus Groth sien Welt, de "rein so sachen" as in' Drom weer, is hüüt nich eenfach mehr un warrn wies. Eenzig passen deit bi dat sien annere Ledertext: "Ik wull, wi weern noch kleen, Jehann, do weer de Welt so grot!" — Aver glieks bi de tweete Reeg mit "Navers Soot" is ok dat vörbi. Naver hett keen egen Soot mehr, siet dat Dörp vun't nüe Waterwark versorgt ward.

Segg ik doch: Mit Volksledertexten vun fröher is hüüt nich mehr veel antofangen.

Adjüs, Soot un "Brunnen vor dem Tore"!