Seep sieden

vun Anke Nissen

Bi't komodig Vertellen an'n Kaffeedisch kemen wi up Seep to snacken. All weet, dat ik en Fründ vun gode Seep bün, un nu dachen se, ik kunn doch mal vertellen, wat dor so tohöört, wenn een Seep maken will. Na ja, dat heff ik denn ok daan, so goot, as ik dat noch weet.

Vun Hand siedte Naturseep mit Lavendelstreu

Ik kann mi besinnen, in mien Kinnertiet wörr eenmal in't Johr Seep kaakt. Denn keem allens an Fett in enen groten Pott un wörr hitt maakt, kaakt.

Fru an'n Siedeketel. Detail ut dat "Ständebook"

För mi — orrer beter för mien Nääs — weer dat grulich. Ik much dat nich rüken. Dorüm leep ik weg, wenn't güng. In dit hitte Fett keem denn Soda un dat Kaken — dat Sieden — güng wieder. Toletzt keem Solt in den Pott. Un denn weer dat as en Wunner, denn sett sik baben de Seep af.

So heff ik dat in mien Erinnern — wat dat nu würklich so aflopen is? Ik mütt mal Vetter Jakob fragen...

Beten wat ut de Geschicht vun Seep

Seep hebbt sik de Minschen al bannig fröh maakt. So schrifft Plinius, dat al de Germanen un de Gallier en Ort Seep ut Talg un Holt-Asch herstellt hebbt.

In't Middelöller geev dat denn al de "Seifensieder". En bedüden Stadt, wo Seep herstellt worrn is, weer in't 15. Johrhunnert Venedig un in't 17. Johrhunnert Marseille.

Seep sieden in't Middelöller. Ut dat "Ständebook"

As de Entwicklung denn dorhen güng, dat jümmers mehr Textilien herstellt wörrn, dor wörr ok jümmers mehr Seep bruukt. De Tropen levern billige Fette. Un Soda kunn man in de Twischentiet ut Solt gewinnen — also sünd denn so na un na de ersten Fabriken entstahn, den Seep herstellen.

De düütsche Seep-Industrie hett vör 1939 so üm un bi 380000 t Fette in't Johr verarbeidt, dat weern twee Drüttel vun de ganzen Fette, de de Industrie överhaupt verbruukt hett.

In't Johr 1936 is in Düütschland Seep (un Produkte ut Seep) in'n Wert vun etwa 400 Mill. Mark herstellt worrn.

Rohstoffe

Rohstoffe, de bruukt warrt, wenn een Seep maken will, sünd:

1. Fette: Dat köönt sien: Talg, Palmöl ut dat Fruchtfleesch vun de Ölpalme, Palmkernöl ut de Samen vun de Ölpalme, Kokosfett, Olivenöl, Boomwullsamenöl, Rizinusöl, Rüböl, Rapsöl, Reiskeimöl, Leinöl, Hanföl, Sojabohnenöl, Macadamiaöl, Mandelöl, und anner Öle, Knochenfett, Trane, Abfallfette.
   Överwiegend warrt Fette un Öle nahmen vun wat ringer Qualität.
   För gode Seep — fiene Seep — aver warrt Fette vun goot Qualität nahmen.
2. Laugen: Fröher hebbt de Seifensieder sik ehre Lauge sülms ut Holzasche un gelöschten Kalk maakt. Later kunn man de Natronlauge bi de Sodafabriken köpen.
3. Kochsalz: to'n "Aussalzen" vun de Seep.
4. Parfüme un Farvstoffe: To'n Parfümeern vun de Toilettenseep warrt ätherische Öle vun Planten nahmen, hüüt ok synthetisch Rüükstoffe.
5. Füllstoffe: In billige Seep warrt oft Füllstoffe rinarbeidt, as Wasserglas, Soda, Kreide, Kaolin, Talkum, Bimssteinmehl, Phosphate, Stärkemehl, Dextrin, Zucker, Methylzellulose u.a.m.

Herstellen vun Seep

Ik heff mien oll — total vergilbt un zerfleddert — Lehrbook för Drogisten rutkregen un naleest, wo dat mit dat Herstellen vun Seep vör sik geiht. Also, in'n "Seifensiederkessel" warrt Fette un Natronlauge so lang kaakt, bet sik en zäh, fadentrecken Masse bildt hett. Dat is de Seep-Leim (Seifenleim). Dissen Leim kunn man nu erstarren laten un hett denn en Leim-Seep, de stark schüümt, sik aver gau verbruukt.

Üm Kern-Seep to kriegen, mütt de Seep-Leim vun Glycerin un anner Bestanddele aftrennt warrn. Dat maakt man dörch dat Utsolten (Aussalzen). Man gifft also Kochsolt to. De Seep — de sik in starke Kaaksoltlöung nich lösen kann — swömmt denn baben.

Disse Vörgang warrt solang wedderhaalt, bet de Seep so rein is, as man de hebben will. Toilettenseep as Bispill dörv keen frie Lauge mehr in sik hebben.

Tja, un so harr ik veel to vertellen, un dat blots, wiel wi an'n Kaffeedisch över Seep snackt hebbt.