Schrieven mit Griffel un Tastatur    

vun Meike Balzer-Fraun


Bi't Opkloren vun mien Schrievdischschuufladen harr ik opmal den Griffelkasten inne Hand, den ik vun mien Papa arvt heff, as ik 1957 na School keem.

Schrieven lehrt heff ik inne Grundschool mit'n Griffel op de Schievertafel. En Siet mit Lienen: "Auf, ab, auf, Pünktchen oben drauf!" Dat weer dat lütte "i".
De anner Siet mit Karos för de Tallen hett mi jümmers mehr toseggt.

In mien Ledderetui harr ik noch en Blie- un söss Buntstickens, en Lienholt, Anspitzer un ‚Ratzefummel'. Ok en Schachtel mit Wassstickens, de Fibel, dat Rekenbook un de lütte smerige Swammdoos funnen noog Platz in mien Leddertornister. De Tafellappen bammel na buten.


Düsse Griffelkasten is wohrhaft histoorsch! Bild: Meike Balzer-Fraun

Wat'n Freud, as dat de eersten Reken- un Schrievheften geev! DINA5, swatt, mit'n Opbacker för den Naam, en richtig bunnen Heft weer dat. Un en nie'et geev dat eerst, wenn een dat ole kumplett vullschreven harr.


Schrievheften harrn düt besünnere week-ruge Handgeföhl
vun buten... Bild: Meike Balzer-Fraun

Bald weer denn ok dat Dröögblatt nödig. Oma köff mi mien eersten Füller mit den ingraveerten Naam. Un ik kreeg mi egen Dintenfatt. Königsblau. — Wat'n Angang, tominnst de eerste Siet in dat nie'e Heft ahn Malöören vull to kriegen! Blots keen Dintenplackens, keen Krickeln, Kleien or Verwischen.

Heften harrn wi för Reken, Düütsch un ahn Lienen mit Lienenblatt för Sakenkunn.
In de Heften för de Klassenarbeiden un in dat Tügnisheft mussen de Öllern ünnerschrieven. Dat Leegste för mi aver weer dat "Schöönschrievheft". Schrieven geern, aver "schöön" schrieven — ik heff jümmers noch Maleschen, wenn ik to'n Bispiel en Truerkoort schrieven mutt.

Op de högere School hett sik bet to de sövente Klass nich veel ännert. Mehr Fachen, mehr Heften.
In Biologie, Eerdkunn un Geschicht mussen wi to Huus siedenwies ut de Böker afschrieven un afmalen. Sogor in de Handarbeitsstünnen warrt faken toeerst schreven. Inne School in Kladd, to Huus in't Reine: "Wir stricken einen Strumpf." Veer DINA4-Sieden. De Anleiden heff ik noch. En Fründin hett sik de annerletzt kopeert. Nu kann se ok Socken knütten. — Tominnst dat heff ik för't Leven lehrt!

Sülvst de Rezepten in Huusweertschoop weren Diktaten. Dree lütte DINA6 Heften bruuk ik ok noch: Een för Vokabeln in Ingelsch, een för Regeln in Mathe "Summand plus Summand gleich Summe." Dat Drütte för Sport: "Meine Tochter kann heute nicht mitturnen, weil sie ihre Regel hat." Datum, Ünnerschrift. Wo faken heff ik höört: "Das letzte Mal ist aber noch keine vier Wochen her!"
Reken kunn de Sportlehrersche also ok. Wat se woll dacht oder seggt harr, wenn dat en poor Weken lang keen Naricht vun Mama geven harr?

In de Middel-un Böverklassen güng dat denn los mit Ümweltpapeer, DINA4-Mappen un ‚Lochverstärkern' to'n Opbacken.
Ik wessel mien Handschrift vun ‚na rechts hen' över ‚piel op' na ‚na links hen'. ‚Na links hen' schrieven schull ik aver nich. "De Lüüd, de so schrievt, hefft keen goden Character nich!" see Oma. Na denn ‚piel op' un vun nu an mit gröne Dint!

Fehlers dörven wi nich mehr inklammern, mussen se nu mit't Lienholt dörchstrieken. Dintenkillers harrn wi ja noch nich, un dat witte fleten Tipp-Ex kunnst op Ümweltpapeer ok vergeten. To'n Glück geev dat nu keen "Schöönschrieven" mehr, aver Vörschrieven un "rein" Afschrieven weer sogor in Klassenarbeiden begäng.

Ok ‚privat' heff ik as Schölersche schreven: Oorloffspostkorten, Breven to en Breeffründin in de ‚DDR', Poesiealben (leger as Schöönschrievheften), Leevsbreven.
Jichtenswann heff ik anfungen, mi Frust vun de Seel to schrieven un de Zeddels denn to verbrennen. Bi mien neeschierig Familje weer mi en Daagbook to riskant.


De "Continental", en fründliches Monster. Bild Meike Balzer-Fraun

An de pädagoogsch Hoochschool güng dat jümmers noch allens fein handschriftlich, man för de wetenschaaplich Huusopgaav muss en Schrievmaschien her. Mit Papa sien Reisschreivmaschien kunn ik keen Dörchslääg tippen, un so köff ik en ole brukte grote "Continental" Schrievmaschien in en Laden för Büromaterial. Dat lütte f weer jümmers 'n beten scheev, man de Dörchslääg weren kloor un dat Original kunn ik mit Korrekturpapeer ganz fein torecht maken. Heff aver ok männicheen Siet nich blots eenmal tippt!

Düt is keen Lögengeschicht nich!:
Schreven mit gröne Dint op Ümweltpapeer heff ik November 1972 en Bewerben för en Anstellen as Lehrersche mit den Wunsch för en bestimmte School an de Bezirksregeren in Lümborg schickt — dat hett dunnemals langt.

Denn Februarmaand 1973 kunn ik as Lehrersche an miene Wunschschool losleggen.
Mit Heften güng dat suutje bargdal. Dat geev faken Arbeitsheften mit Lienen to'n Schrieven, un mit de ‚Orientierungsstufe' kemen Arbeitsbläd in de Mood. Dorto ‚Lernzielbeschreibungen, Stoffverteilungspläne, Vergleichsarbeiten' för so üm un bi teihn Parallelklassen.
Wo fein kunn ik nu op mien gode ole ‚Continental' Matrizen tippen!
Blots de Folien för de Daagslichtprojekters mutt een wedder vun Hand schrieven.
All de Tafeltexten so un so — faken al namiddaags, dormit dat fröh allens praat weer. To'n Glück hett mien Mann, mien leevsten Kolleeg, en smucke Handschrift.

comp
De hööchste Foortschritt — dormals. Bild: Meike Balzer-Fraun

Mit de Computers un Druckers kemen denn sülvst-maakte Arbeitsbläder as en Stormfloot över uns School. Ne, wat kunnst mit so en ‚Schriev-, Reken- un Mal-Dings' nich allens maken! Wat hefft wi in de Programmen wöhlt! Wat hefft wi Disketten wesselt! Wat hefft wi druckt! Un wo veel Geld un vör allens Tiet hett de nie'e Technik uns kost!

Bün nu siet ölven Johren Rentnersche. ‚Laptops' und ‚Whiteboards' heff ik inne School nich mehr beleevt.
Man ahn Papeer geiht dat dormit ok lang noch nich. Mien Enkelkinner kriegt bargenwies Arbeitsbläder — meist nich mehr sülvst maakt — de Schoolmeesters köönt ja nu allens "rünnerladen". De Technik is teemlich billig worrn, un Papeer kost schienbor nix.

Siedenwies schrieven (un dorbi öven) is för de Kinner nu bald kumplett ut de Mood: Löcker utfüllen (op Lienen, de oft to kort sünd), Wöör inringeln oder verbinnen, bi Utwahlantwoorden ankrüzen.
Man schaad, dat dat faken langt. Ik glööv ja, dat dat Schrieven mit de Hand bi't Lehren un Beholen en groot Bedüden hett.

fibel
Lesen is de Anfang vun allens. Bild: Meike Balzer-Fraun

Privat heff ik noch veel un lang vun Hand schreven: Breven, as dat noch keen Internet geev. Postkorten, as een in Daanmark dat Porto noch betahlen kunn. En lütt Book mit Rezepten, en Daagbook för mien Dochter un de Vertellens för mien Enkelkinner warrt hööd as mien Oogappel.

Wilhelm Busch hett annertiets al seggt: "Das Schreiben, das Schreiben soll man nicht übertreiben. Das kostet bloß Papier."
Ik bün nu ok geern digital ünnerwegens, denn egentlich mutt mien Generatschoon vun lütt an ja sporsam mit Papeer ween. Ik schriev Mails, Rezepten in en Programm mit Söökfunkschoon, mien sülvst-maakt plattdüütsch Riemellist, en Daagbook un mien plattdüütsch Texten. "Lever Wilhelm Busch: De Vörschriften dorto maak ik mit'n Bliestick op de Achtersieden vun all de feinen witten DINA4-Bläder, de een all Nees lang mit de Post kriegt un nie nich bruuken deit."

Männichmal schriev ik ok op mien Handy. "Oma, warum tippst du nur mit einem Finger? Das dauert doch viel zu lange!" "Wieldat ik de anner Hand bruuk, mien Handy fasttoholen, mien Jung."

Blots mien Klenner is jeedeen Johr en smuck lütt Book. Beten groot för de Handtasch, man "Wat mutt, dat mutt!"


12.1.2025

 


na baven