Fiete Lüttenhus: Niejohr


Friedrich Schnoor (1879 — 1966) — sien Schrieversnaam weer Fiete Lüttenhus — hett twee Weltkriegen un twee Nakriegstieden beleevt un op Platt Gedichten to un ut sien Tied schreven. Sien Söhn Freddy Schnoor hett uns en ganz Koppel Texten ut sien Vadders Nalaat tostüürt, de de Tiedlööp in en direkten, tiednahen Spegel wiesen doot.


Oltjohrsobend in'n Försterhus
(1951)

Wiehnachten weer vörbi, dat ne'e Johr stünn vör de Döör. Dor kregen de Frünn, de sik bither jeden Freedagobend in'n Gasthoff „To'n witten Elefanten“ an ehr'n Stammdisch tosoom'nfunn harrn, von den'n Oberförster en Inlodung, dat se den Oltjohrsobend in sien'n Huus' tosoom'nkoom'n muchen. Ehr Doom'n sulln se ober mitbring'n. He löt de Gesellschaft, dor jo veel Snee leeg, mit sien Sleedenspannwark affhooln. Wenn se keum'n, sulln de Punsch-Bowl un de Appelkoken nich lang op sick luuren loten, dorför wör he all sorgen. Se wulln mol en'n recht gemütlíchen un vergneugten Silvester verleben. Sien Froo frei sick besonners doropp, schreef he.

As de Swattwälder Klock in'n Försterhus an'n Oltjohrsobend up Negen güng, höll den Förster sien groot Tweespänner Sleden mit sien Gäst all vör de Döör. Eenige von de Frünn, de keen Doom'n bi sick harrn, weern dörch den hogen Snee to Foot ankom'n. Et weer en teemlich grot Gesellschaft, de tosoom'n koom'n weer. Dor weer de Dokter un de Aptheker mit ehr Froons, de Rekter, de sien Froo op Reisen schickt harr, Käppen Brathering, en olln Junggesell, un de Oberförster süllws mit sien dicke Madamm.

In denn groten Kacheloben, den de Förster mit dicke Böökenkloben to Liew' gohn weer, buller dat Füür, dat et, as se all' üm den groten, run'n Eekendisch seten, so recht mollig un gemütlich in de Stuuw weer, un dor de Gäst ok so'n richdige Fierdoogsstimmung mitbröcht harrn, weer denn ok gliek de scheunste Klöönsnack in'n Gang'n. Dit wör ober noch beter, as de Froo Oberförster noheenanner mit'n Poor grot Terrien'n vull Punsch in de Stuuw keum un se op'n Disch sett. As dit Gedränk, dat de Förster no sien eegen Rezept sülws torechtbroot harr, in de Glöös dampen deh, un besonners de Herrn eers eenige dorvon drunken harrn, wör de Stimmung eers gemütlich un dat Vertelln von Döntjes neuhm keen En'n. Een wüss noch mehr as de anner, un wenn't ok Lögen weern — worin besünners de Oberförster bekannt weer —, man unnerhöll sick köstlich un keum ut' Lachen nich
rut.

„Je Krischon”, seed de Oberförster to Käpten Brathering, den de Punsch bannig good to smecken schien un de sick grood wedder'n frisch Brosil in'n Brand steeken wull, „wie is dat mit Di? Du büst doch'n olln seebefohrn Mann, kunns Du uns nich mol so'n beten von Dien Beleewnisse ut Dien Seemannstied vertell'n?“

„Oh, man to, Käppen!“ reepen se all, „Dat weer fein, dohn Se dat man, dor sünd wi gespannt op!“
„Eegentlich snack ick jo nich geern öber mien Beleewnisse", seed nu Brathering, „mi geiht dat so as de Suldaten, de in'n Krieg weern un würklich wat beleewt hebbt, de spreekt dor nich von. Ober wenn Jie mi hier von alle Sieden dräng'n doht, denn will ick Jug mol den'n Gefalln dohn un en Stück vertelln ut de Tied, as ick noch as Matros' mien eer's Reis' no Grönland ropp mokt heff. — Wi seiln dor boben so ganz sudje un komodig mit unsen lütten Pott an de Küst lang, as wi op'nmol so'n groten Walfisch in Sicht kregen. Kinners ne, wat weer dat'n grot un fett Beest! Eegentlich wulln wi blot Robben infangn. Nu ober beuh sick jo ok Gelegenheit, op den Walfischfang to gohn. Inricht weern wi jo nich doropp, dat löt sick ober doch moken. Ick kreeg'n grotes, starkes Schippstau tofoot, meuk ünnen 'n groten spitzen Hoken an, steek dor so'n Stück Speck von'n Punner fiew op un smeet den'n Kraam von'n Deck ut in't Woder raff. Ick kiek nu öber Bord rut, üm afftoluurn, wie dat gohn deit. Ick seh ok, dat dat Beest von Walfisch neuger kümmt un anbieten deit.


Walfang fröher

Opnmol gifft dat in dat Tau een'n Ruck, dat mi ganz dwattsch in'n Kopp wö'r, un ick suus' miteens von't Schipp raff no'n Walfischrachen rinn, un wieder ruttsch ick von den'n Swung dörcht Halslock, un hest ni sehn, seet ick em all in'n Buuk.

Ick kann Jug seggen, dat weer'n Fohrt! Toeers weer ick ganz verboost un müß mi eersmol richdig besin'n. Platz nog harr ick dorbin'n, blot höllisch düster un muffig weer dat dor. Dat stünk dor bannig no Lebbertroon. Ne, denk ick bi mi, rut mußt du hier wedder, hier blifft di jo rein de Luft weg. Blot, wie sull ick rutkoom'n?

Dat weer man nich so eenfach. Wenn ick dat Beest dörcht Halslock krupen deh, klapp he doch forts den Rachen to, un ick weer em mang sien groten Hauers koom'n. Ick harr Bang vör sien Tehn'n. Nu hett son Walfisch jo ok Neeslöcker, un de hebbt se mang de Oogen sidden.

Ick harr nu all versöcht, dörch een von düsse Löcker to krupen, ober ick glittsch ümmer wedder torüch, dat weer dor alls so ruttschig un fettig von den Lebbertroon. Harr nu eener von achdern' noschoben, harr't woll gohn mucht, denn weer ick sach dor dörchkoom'n, ober so keum ick nich wieder, as ick weer. Dor keum ick opnmol op een'n Infall. Jie köönt Jug denken, in so'n Loog ward man erfinderisch.

Rut wull ick; dor dat so nich güng, schaff ick annern Root. Ick krabbel den Walfisch so dicht an de Nees' ran, as't güng, hool mien grot Snuuwtobaksdoos', de ick bit boben vull Sneebarger harr, ut de Tasch un strei em nu för dull de ganze Lodung Snuuwtobak in de Neeslöcker. Na, düsse Pries' weer em doch to stark, de kunn he nich verknusen. He spaddel gräßlich mit'n Steert. Mi fung dat in'n Kopp an to susen un to bruusen, dat weer grod, as wenn son grotes Bloosorkester an to tuten fung.

Opnmol' pruust de Walfisch los. „Prost!", roop ick un suus' dörch dat een grot Neesenlock rut un fleug — dat Beest weer jümmers noch in de Neechte von't Schipp — gliek op't Deck von uns' Schipp' ropp! Dor weer ick noch mol god von affkom'n. Ober an de Fohrt denk ick, solang'n ick leben do."

„Junge, Junge, Käppen!", reepen se all an'n Disch, as he dit Beleewnis vertellt harr, „dat is ober ok'n Stück, dat gleuwt wi, köönt wi fastnogeln. Dor kummt uns' Förster jo nich mol mit. Wat meen'n Se, Herr Oberförster, hebben Se ok so'n Ding op Loger? Denn vertelln Se uns nu ok mol wedder so'n Geschicht ut Ehr'n Leben!"

„Op'n annermol", seed de Förster. „Ick seh nämlich, dat de Klock op twölf geiht, un mien Geschicht, de ick Jug nu vertelln wull, to langn duurn wör.“

„Jo", seed nu de Rekter, „ick bidd nu, de Gläs' frisch to fülln, denn de Klock is gliek twölf! Un nu lees' ick Jug an't Sluss von't olle Johr een lütt Gedicht vör, wat ick för düssen Obend süllws verfoot heff.“
„Watt!" reupen se all, „hebbt wie hier denn 'n Dichter twüschen uns?" „Dat ward woll so sien", seed de Rekter, „ober nu heurt to:

Un wedder is een Johr to Enn,
Veel dusend Minschen foolt de Hänn'n,
To'n Himmel ropp stiggt lud ehr Beden,
Oh Herrgott, geef uns endlich Freden.

Geef trüch uns Land, wat se uns nohm'n,
Smeed Ost un West wedder tosoom'n.
Un de dor smacht an Iis un Snee,
Mok uns' Gefangn wedder free.

De johrelang all sünd gefangn,
Lot's no de Heimot trüchgelangn,
Geef uns in unse Sorg un Not,
Wat ok mag koom'n, stets wedder Mot.

Geef 'Arbeit uns in Öberfloot,
Geef uns Gesundheit un ok Brot,
Un geew, dat beed wi all' togliek,
In Eenigkeit een Dütsches Riek!"

Un doropp, dat síck dít erfülln möög, lot uns nu de vulln Gläs' in de Hand nehmen un anklingen op en glückliches 1951! Un nu: Prost Neejohr!"


Herr von Appen un sien Kutscher
(1950)

En ganz eenfachen un üters gemütlichen Mann, de ok geern 'n Mund vull Plattdütsch snack, weer de Gootsbesitter Herr von Appen, de vör veele Johrn in'n Lau'nborgschen en groten Hoff harr. Ok bi sien Lüüd weer he beleevt. Weern se mol in Not, denn güng' se henn no em un bröchen em dat vör, wat se op'n Hadden harrn. Wo he helpen kunn, deh he dat, un wo sick dat nich üm Geld hanneln deh, wovon he sülbs nich rieklich harr, geew he in fründlichste Wies' gode Ratsleeg. Mit een Wort: He harr dat Vertroon von sien Lüüd; den Herrn von Appen muchen se all!

Nu harr he een's Doogs üm de Niejohrstied mol en Schrieben von sien'n landwirtschaftlichen Vereen kregen, dat he den'n annern Sünnobend to en Vörstandssitten no Ratzborg hennkomen much. As de Dag dor is, spannt Peter, wat sien Kutscher weer, de beiden Brun'n vör den toen Kutschwogen; denn dat regen Bindfadens un weer'n rusig Wedder.

Herr von Appen stiggt in, un se fohrt af. As se in Ratzborg sünd un vör den'n Gasthoff hollt, wo de Versammlung is, seggt Herr von Appen: „So Peter, hier hools Du mi hüt Obend Klock acht wedder af. Versteihs Du? Fohr Du nu no den Krog, wo Du ümmer inkehrs, un versorg dor ok gliek uns' Peer. Ober een Deel segg ick Di; besup Di nich wedder as dat letzte Mol."

Dormit geiht de Herr rin in sien'n Gasthoff, un Peter fohrt af no'n Kroog. Peter weer süns en düchtigen Kutscher, dat mutt man em loten. He sorg god för sien Peer, un sien Herr höll dorüm ok'n grot Stück op em, blot, dat Peter sick so oft een'n ankrüseln deh, dat kunn he nich lieden, un weer ok bang'n, he künn in son' Tostand mit dat Fohrwark Malleur hebben.

Nu is dat ober so, dat man bi Kööm un Beer, as Peter mit sien Frünn dat in ehr Krogstuuw drünk, grodso dull een'n in de Kron kriegen kann as von Rotspohn un Schampanjer, den'n de Herrn in'n Gasthoff doolspeuln dehn. Denn, as de Klock kott vör acht weer, steg Peter bannig wackelbeenig op sien'n Kutscherbuck ropp un fohr in'n Zickzackkurs no den'n Gasthoff henn, üm sien'n Herrn aftohooln.

Herr von Appen löt denn ok nich lang'n op sick teuben. Kott no acht keum he ut'n Gasthoff un steeg in'n Wogen, un Peter fohr af. Ober dat duur nich lang'n, dor mark de Herr all, wie dat all wedder mit sien'n Kutscher stünn; de Wogen slenker von de een Siet no de anner. Op'nmol, se weern eben op de Landstroot, geew dat een'n Ruck, dat de Herr in'n Wogen hoch in'n En'n fleug. Peter ober weer dorbi koppöber von sien'n Buck schoten. He weer in een von de groten Slagglöcker rinfohrt, de op de Schossee rieklich to finn'n weern.

He leeg, so lang as he weer, neben sien Spannwark un weer, dor he bannig eenen in de Kist harr, nich instan'n wedder hochtokoom'n. In'n Ogenblick weer Herr von Appen ut'n Wogen un hülp eersmol sien'n Kutscher wedder op de Been. „Schäms Du Di nich", seed he, „Di so to besupen, Du büst jo'n groten Swienegel. Teuw, ut Strof sas Du bi ditt Sauwedder to Foot no Hus gohn. Ick heff keen Lust, mi von Di noch wiederfohrn to loten, dorto is mi mien Leben to leew. Ick fohr sülws!" Dormit steeg de Herr op'n Buck 'un fohr af.

De Regen wör ümmer duller, un Herr von Appen wör klitschnatt; sien Tüch weer in kotte Tied ton' Utwring'n. „Ne", seed he, „nu harr ick so scheun dreug in'n Wogen sidden kunnt un mutt mi hier nu total dörchregen loten. Lot mi den Swienegel man no Hus koom'n, den will ick kriegen. Sien Strof hett he jo all, dat he bi ditt Hunnwedder to Foot lopen mutt. Dat deiht em ok god, dor kann he sick noch'n beten vernüchtern."

De Klock güng all op Elf, dor fohr Herr von Appen no sien'n Hoff ropp, klöternatt bit op't Fell. „Jochen!" reep he sien'n Knecht to, „spann de Peer ut un bring se in'n Stall un geew jüm glieck Futter un Supen, schuuw ok den Wogen glieck in de Remies', denn Peter kümmt noch nich, den'n heff ick ünnerwegens afsett, de mutt to Foot lopen. Dat ward woll noch'n twee Stünn duurn, bit he kümmt."

„Ne, Herr, he is all hier!“, reep en Stim'm binn'n ut'n Wogen rut, un Peter kladdert ut'n Wogen. „Nu sloh doch Gott den'n Dübel dot!“, reep Herr von Appen. „Wat is ditt! Wo kümms Du in den'n Wogen rin? — Ik mutt mi vörn op'n Buck dörch un dörchregen loten, un Du Supjack sitts dreug un warm in'n Wogen un letts Di von Dien'n Herrn no Hus fohrn. Datt geiht doch öber Kried un Rotsteen!"

„Jo, Herr", stohmer Peter nu, „recht hebben Se, slimm is't, dat ick mi besopen heff, dat harr'k nich müßt. Ober för slimmer höll ick dat, wenn ick Se bi ditt Wedder un in de stickendüster Nacht alleen op de Landstroot haar fohrn loten müßt, dat künn ick nich veranworten, Herr von Appen."


De beste Rot
(1954)

Hier sprickt en ooln Seemannsmoot,
Heur to, mien Jung, befolg mien Rot:
Geiht Di inn Leben wat verquer,
Will Dien ool Schipp nich wieder mehr;
Un is de Storm ok noch so dull,
Denn heff nich gliek de Büxen vull.
Süllwst wenn et geiht Koppopp, Koppunner,
gönn Di 'ne ordentliche Buddel Rum.
Nehm dorvon mol en fixen Sluck;
Du sast mol sehn, in'n kotten Ruck
Ward gliek ganz anners Di to Sinn,
Dien Sorgen, de dot snell verswinn!
Gleuw dat, mien Jung, denk an mien Wort!
Dien Schipp kriggt wedder glatte Fohrt,
Un gung dat vörher noch so slecht,
Dat löppt sick ümmer wedder trecht.
Un gung't Koppöber ok un -unner:
Wenn Du an Bord hest 'n poor Buddel Rum!"
Dit is, mien Jung, de beste Rot
Von een ganz ooln Seemannsmoot.


Översicht över uns Bidrääg vun un över Fiete Lüttenhus
1.1.2015


na baven