Klaus Groth
Tau den'n plattdütschen Oltmeister sin'n
hunnertjöhrigen Geburtsdag an'n 24. April 1919

Wo de Nurdsee brust an den'n Holstenstrand,
Wo de Minschenslag knurrig un marschig dat Land,
Dor würst du eenst buren, Klaus Groth.

Wo karnig de Sprak un irnst dat Gebläut,
Wo noch Leiw tau de Heimat un deip dat Gemeut,
Würst tagen du up un würst grot.

As de Dän noch hus' in de dütschen Lann'
Un dütsch tau sien all güll för een Schann',
Wirst du uns een Retter in Not.

As uns' Muddersprak dat an't Läwen sull gahn
Un de plattdütsche Eek wull keen Knuppens mihr slahn,
Dor greuws du din'n Quickborn, den'n Sod.

De Bom, schien hei ok all olmig un drög,
Du bröchs em tau'n Läwen dörch flietige Pläg;
Hei wür bleuhn un wür stark un wür grot.

Sin Kron reckt hei stolt un wied öwert Land,
Von de Nurdsee bit an den'n Ostseestrand,
Un in sien Schatt'n dor drömt'sick mal gaud.

In sien Telgens hürt man de Nachtigall sing'n
So seut dauht ehr Leider tau Hadden uns drig'n,
Un ut den'n Born, dor drinkt wie uns Maut.

Von de Barg'n tau't Meer, wied, wied in de Runn',
Läws du wieder, Klaus Groth, in plattdütschen Munn,
Büst du ok all mannig Johr dot.

Uns' Muddersprak läwt! Nich vergäws wier dien Meuhn,
Un as wi ward de Nohwelt an dien Wark sick freun,
Denn dien Quickborn bliwt frisch un de Eek bliwt greun
För ümmer, för ümmer, Klaus Groth.

Friedrich Schnoor 1919
Ut „Modersprak", „Zeitschrift für Niederdeutsche Kunst
und Literatur“. Herausgeber Dr. Wischer, Kiel

 

Vergnööglichs över Klaus Groth

De Port

Uns' Quickborn-Dichter harr bannig Vermaak doran, dat sien Dichtungen nich bloots bi de belesen Lü vun Bildung Anklang funnen, sünnen mehr noch bi de eenfachen plattdüütschen Landlü. Sie gröttste Wunsch weer, dat sien Leder in den Volksmund övergahn muchen; denn he wuss man to good, wat dormit för plattdüütsche Aart un Spraak wunnen weer. Mitünner lees he sien egen Gedichten bi de Lü vör un frei sik, wenn se Indruck möken.

Man nich jümmers stött he op Verstahn. Eensdags lees he en öllerhaftigen Buurn sien Gedicht "Min Port" ut sien letzt Johr vör, dat vull depes Föhlen is:

Min Port

De Port is noch dar, geit apen un to,
ok knarrt un jankt un klappt se as do.
Dar gung’n, de mi leef weern, ut un in:
De Fru, de Kinner, Verwandte un Frünn.
Wa oft, wenn se klapp, dat ik dacht: Wat nu?
So keem en Gesicht, dat ik reep: Dat büst du!
In’n Sünnschin weer’t, Sünnschin op de Böm,
Sünnschin opt Gesicht, opt Gras un de Blöm,
Sünnschin int Hart — so keem’t in de Port,
so gung’t in un ut, Dag an Dag, jümmer fort.
Dar keem wul Regen un Snee mitmank,
dat weih, dat de Port in de Angeln jank,
dat baller un klapp, ik reep all binn:
Süh dar! Wa schön! Kum man in! Kum rin!

* * *

Allmählich keem’t — do gung Een ut de Port,
darhin gung de Weg, un nu weer Se fort.
Ja, rut weer se kam’, torügg keem se nich,
un mi — mi leepen de Thran’n vunt Gesicht.
De Sünn schien wedder, de Blöm de blöhn,
de Summer weer dar, un de Böm warn grön,
ik hör de Port, wa se klappt un knarrt —
de Sünnschin kumt mi nich wedder int Hart.

* * *

Denn weer’t en Anner — ok He gung fort,
hoch weer he wussen hier achter de Port.
Dat Nest ward to lütt, de Vagel ward flügg,
he geit in den Welt, he winkt noch torügg:
Ade! ade!
Un de Port, de knarrt,
Un ik sitt dar mit min eensam Hart.

* * *

So ward se still un stiller, min Port,
all, wat mi leef, geit rut un blift fort.
Bekannte to vel, jümmer weniger Frünn,
un endlich bliv ik alleen hier binn.

Un wenn de Port toletzt mal knarrt,
denn is’t, wenn man mi rutdregen ward.
Un denn vaer en Annern geit se as nu,
un he röppt to en anner, wenn se geit: Dat büst du!
Un de hier plant hett un sett de Port,
em drogen se rut an en stillen Ort.

In düt Gedicht erinnert sik de Dichter an allens, wat he in sien Huus in Kiel beleev, all, de dör de Poort rin- un rutgüngen, weern in sien Gedanken, ok de, de nich wedderkemen — Frünnen, Bekannte, sien Fru, as se rutdragen wöör, sien Söhn, as he in de wiede Welt güng. He denkt ok doran, wenn för em de Poort to'n letzten Maal knarren warrt. —— As de Dichter fertig leest harr un dat Book toklapp, fröög he den Buurn, de nipp tohöört harr un en Gesicht möök, as güng em dat an't Hart — he fröög em also, wat he dorto meen, un wunnerwark nich slecht över de Anter. De Buur weer en ordentliche Mann, de dat nich afkunn, wenn en Dör knarren dä; un he meen man bloots: "Wenn Se Ehr Port man smeert harrn, Herr Perfesser, denn harrn se gornich op den'n Gedanken kamen kunnt, so'n Gedicht to schrieben!"

De Hexameter

Eensdags güngen Emanuel Geibel un Klaus Groth in't Düsternbrooker Holt bi Kiel spazeern un harrn sik in de Wull, wat de plattdüütsche Spraak ok op klassische Versfööt gahn kunn. Groth sä, dat kunn se, Geibel avers betwievel dat un meen, Hexameter (dat klassische Versmaat vun de greeksche epische Dichtung) un Distichonen (Duppelversen ut en Hexameter un en Pentameter) leten sik op Platt nich maken. Jüst as se doröver togang weern, keem en Swiensdriever mit en Koppel Swien bilang un weer mächtig dull achter en Ever her, de nich pareern wull. He reep:

„Will dat Swien, dat verdammtige Beest, nich wedder torüchkam'n,
krieg ick em wedder tofat, hau ick em een mit de Pietsch!“

En perfekte Hexameter! Klaus Groth applaudeer luud, as he den holsteinischen Kollegen vun de olen homerischen Sauharders in so klassische Wies schamfeern höör, un Geibel müss togeven, dat he Unrecht harr.

De Vörlesen

De Kieler Universität harr Groth, em un sik sülvst to ehren, in ehrn Lehrkörper opnahmen un to'n Professor maakt. Dorüm stunn siet Johr un Dag op dat Swatte Brett vun de Universität ok en Vörlesen vun Groth ankünnigt. Dat Thema weer, een un all Johr: „Lessing und seine Zeit.“ Un dor stunn dorbi: „Persönliche Anmeldung von 2-3 Uhr nachmittags.“

Dat dat glieks klor is, düsse Vörlesen hett Groth nienich hollen. Keem dat mal vör, dat en Student em besöök, denn woor he in sien "Kajüte" föhrt (wat Groth sien Arbeitsstuuv weer), un de Herr Perfesser verkloor em denn fründlich, dat de Vörlesen dütmaal leider utfulln müss, wieldat sik sünst noch keen anner anmellt harr. — Dat wiern noch schöne ole Tieden!

Eensdags wull nu en Koppel Studenten den Perfesser op de Proov stelln, funnen sik nameddags twüschen Klock 2 un 3 mit 12 Mann hooch bi em in un wulln de Vörlesen över „Lessing und seine Zeit“ belegen. — Groth stunn prachtvull groot vör de Studenten, harr den Kopp en beten nüült, keek mit sien helle Holstenoogen liekut un sä mit Humor: „Ein Komplott, meine Herren. Seien Sie ehrlich und gestehen Sie, dass „Lessing und seine Zeit“ Ihnen ganz egal ist, dann will auch ich ehrlich sein und Ihnen gestehen, dass auch mir „Lessing und seine Zeit“ ganz egal ist. Sie wollten ja auch garnicht, meine Herren, den alten Professor hören, Sie wollten sich ja bloß den alten Dichter ansehn. Na, und wenn ich nun jedem von Ihnen die Hand gebe und Sie später Ihren Kindern erzählen können, der alte Klaus Groth hat mir die Hand gegeben, so lassen Sie es damit genug sein.“ So sä he, geev richtig jeden de Hand, un batz stunnen de Herren Studenten al wedder buten vör de Dör.

Friedrich Schnoor, Lauenburg/Elbe,
opschreven 1948

Hoochdüütsche Autograph vun de Groth-Anekdoten vun Friedrich Schnoor.
Klick up to'n Vergröttern!